Spermatogenez Erkekte Sperm Üretimi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-24-2012

Spermatogenez erkekte sperm üretimi

[/b]

Erkekteki üreme hücresi olan spermler testiste direkt bu
şekilde üretilmezler

Sperm üretimi oldukça uzun ve
karmaşık bir süreçtir

Germ hücrelerinin çeşitli
aşamalardan geçtikten sonra sperm hücresi haline gelmesi
"spermatogenez" olarak adlandırılır

Bu süreç
içinde germ hücreleri mayoz bölünme sonrası 46 kromozomlu
diploid halden 23 kromozomlu haploid hale gelirler ve ve yine 23
kromozom içeren haploid yumurta hücresi ile birleşerek yine 46
kromozomlu yeni bir bireyin oluşmasına olanak sağlarlar

Spermatogenez 3 aşamada incelenebilir:

Proliferasyon fazı: Burada germ hücreleri mitoz
bölünme ile çoğalarak kendilerinin aynısı olan
hücreler oluştururlar
Redüksiyon-Bölünme fazı: Miyoz bölünme ile germ
hücreleri kromozom sayılarını 23'e indiriler
Farklılaşma fazı: Sperm öncülü hücreler sperm
hücrelerine dönüşürler

Her aşamada hücreler spermatogonia, spermatosit,spermatid
gibi farklı isimler alırlar

İnsan testisi scrotum adı verilen torba şeklindeki dokunun
içinde yerleşmiştir

Her bir testis yaklaşık 20 cc hacminde
ve 4

5-5 santimetre uzunluğundadır

Hacim artan yaşla birlikte
giderek azalabilir ve yaşlı kişilerde testisler daha küçük
olabilir

Testis dokusu içinde kan damarları, sinir lifleri ve
kas hücreleri içeren bir kapsül tarafından çevrelenmiştir

Bu kapsülün fonksiyonu tam olarak bilinmemektedir

Spermatogenez yani sperm üretimi testis içinde seminifer
tübül adı verilen yapılar içinde gerçekleşir

Seminifer
tübül adından da anlaşılacağı gibi içi boş tüp
şeklinde çok ince ve uzun bir dokudur ve seminifer epitel adı
verilen bir tabakadan oluşur

Her bir testis içinde yaklaşık
500 seminifer tübül bulunur ve tek bir tübülün uzunluğu
30-70 santimetredir

Seminifer tübüller testis hacminin
yaklaşık %80-90'ını oluştururlar

Bu nedenle testis hacmi
kabaca sperm üretim potansiyeli hakkında fikir verir

Yumuşak
ve küçük bir testis yapısı sperm üretiminin düşük
olabileceği izlenimini uyandırır

Seminifer epitel 2 tür hücre içerir

Germ hücreleri sperm
yapımından sorumluyken Sertoli hücresi adı verilen hücre
grubu da germ gücrelerinin etrafında destek dokusunu
oluşturur

testislerde bulunan bir diğer hücre türü de
erkeklik hormonu olan testosteron yapımını sağlayan Leydig
hücrelerdir

Seminifer tübül içinde spermatogenezin tüm
aşamalarındaki sperm öncülü hücreler bulunur

Farklılaşma
fazını tamamlayan hücreler seminifer tübül içine
salınırlar

Bu nedenle testisin farklı kesimlerindeki farklı
alanlarda gelişimin değişik evrelerindeki sperm üretimi devam
eder

Proliferasyon fazı

Sperm hücrelerinin en olgunlaşmamış şekli olan spermatogonia
adı verilen hücreler seminifer epitelinin en alt tabakasında
bulunur

Bu hücreler mitoz bölünme ile sürekli çoğalarak
birbirinin aynısı hücreler oluştururlar

Mitoz ile çoğalan
bu hücreler seminifer epitelin daha üst tabakalarına doğru
ilerlerler

Redüksiyon-Bölünme fazı

Çoğaldıktan sonra spermatosit adını alan hücreler DNA
içeriklerini yani genetik materyallerini iki katına
çıkardıktan sonra 4 ayrı hücreye bölünürler

Bu 4
hücreden her biri artık 23 koromozom içermektedir

Miyoz
bölünme adı verilen bu süreç uzun bir zaman alır ve bu
nedenle seminfer tübüllerin hemen her alanında miyoz
bölünmenin değişik evrelerindeki spermatositler
görülebilir

Farklılaşma fazı

Bölünerek genetik materyallerini yarıya indiren bu yeni
hücreler uzun bir süreç sonunda farklılaşırlar

Buna
spermiogenez adı verilir

Spermiogenez süresince üreme
hücreleri hem dölleme yeteneklerini kazanırlar hem de
spermlerin hareket yeteneğini sağlayan kuyruk gelişir

Tüm bu fazlar sırasında sperm öncülü hücreler seminifer
epitelinin derinliklerinden yüzeye yani seminifer tübüllerin
iç boşluğuna doğru ilerler

Epididim

Testis dokusu içindeki spermatozoa hücreleri hareketli
değilleridir ve yumurta hücresini dölleme yeteneğine sahip
değildirler

Bu yeteneği epididim içerisinde ilerlerken bir
olgunlaşma süreci sonunda kazanırlar

Epididim yaklaşık 3-4
metre uzunluğunda kıvrımlı bir dokudur

Spermlerin hareket
yeteneğini kazanmalarının yanısıra epididim bir çeşit
rezervuar görevi de görür

Epididimde bekleyen spermler yaklaşık 35 santimetre
uzunluğundaki vas deferens adı verilen yine boru şeklinde bir
yapı ile pelvise ulaşırlar

Buradan ejekulatuar kanala
açılarak erkek orgazmı sırasında prostat sıvısı ile
karışarak ***** ucundan dışarıya atılılırlar

*

KAYNAKLAR

Clermont, Y

Kinetics of spermatogenesis in mammals
seminiferous epithelium cycle and spermatogonial renewal

Physiol

Rev

1972;52;198-236

Schlegel PN, Chang TSK Physiology of male
reproduction:The testis, epididymis and ductus deferens

Campbell's Urology, 7th edition,
1997;1254-1286
Sharpe, R

Regulation of spermatogenesis

In The
Physiology of Reproduction (E

Kn obil and J

D

Neill,
Eds

), Vol

2, pp

1994:1363-1434

Raven Press

New York

*

[/b]

Kaynak: Dr

Alper Mumcu

07-24-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Spermatogenez Erkekte Sperm Üretimi Spermatogenez erkekte sperm üretimi [/b] Erkekteki üreme hücresi olan spermler testiste direkt bu şekilde üretilmezler Sperm üretimi oldukça uzun ve karmaşık bir süreçtir Germ hücrelerinin çeşitli aşamalardan geçtikten sonra sperm hücresi haline gelmesi "spermatogenez" olarak adlandırılır Bu süreç içinde germ hücreleri mayoz bölünme sonrası 46 kromozomlu diploid halden 23 kromozomlu haploid hale gelirler ve ve yine 23 kromozom içeren haploid yumurta hücresi ile birleşerek yine 46 kromozomlu yeni bir bireyin oluşmasına olanak sağlarlar Spermatogenez 3 aşamada incelenebilir: Proliferasyon fazı: Burada germ hücreleri mitoz bölünme ile çoğalarak kendilerinin aynısı olan hücreler oluştururlar Redüksiyon-Bölünme fazı: Miyoz bölünme ile germ hücreleri kromozom sayılarını 23'e indiriler Farklılaşma fazı: Sperm öncülü hücreler sperm hücrelerine dönüşürler Her aşamada hücreler spermatogonia, spermatosit,spermatid gibi farklı isimler alırlar İnsan testisi scrotum adı verilen torba şeklindeki dokunun içinde yerleşmiştir Her bir testis yaklaşık 20 cc hacminde ve 45-5 santimetre uzunluğundadır Hacim artan yaşla birlikte giderek azalabilir ve yaşlı kişilerde testisler daha küçük olabilir Testis dokusu içinde kan damarları, sinir lifleri ve kas hücreleri içeren bir kapsül tarafından çevrelenmiştir Bu kapsülün fonksiyonu tam olarak bilinmemektedir Spermatogenez yani sperm üretimi testis içinde seminifer tübül adı verilen yapılar içinde gerçekleşir Seminifer tübül adından da anlaşılacağı gibi içi boş tüp şeklinde çok ince ve uzun bir dokudur ve seminifer epitel adı verilen bir tabakadan oluşur Her bir testis içinde yaklaşık 500 seminifer tübül bulunur ve tek bir tübülün uzunluğu 30-70 santimetredir Seminifer tübüller testis hacminin yaklaşık %80-90'ını oluştururlar Bu nedenle testis hacmi kabaca sperm üretim potansiyeli hakkında fikir verirYumuşak ve küçük bir testis yapısı sperm üretiminin düşük olabileceği izlenimini uyandırır Seminifer epitel 2 tür hücre içerir Germ hücreleri sperm yapımından sorumluyken Sertoli hücresi adı verilen hücre grubu da germ gücrelerinin etrafında destek dokusunu oluşturur testislerde bulunan bir diğer hücre türü de erkeklik hormonu olan testosteron yapımını sağlayan Leydig hücrelerdir Seminifer tübül içinde spermatogenezin tüm aşamalarındaki sperm öncülü hücreler bulunur Farklılaşma fazını tamamlayan hücreler seminifer tübül içine salınırlar Bu nedenle testisin farklı kesimlerindeki farklı alanlarda gelişimin değişik evrelerindeki sperm üretimi devam eder Proliferasyon fazı Sperm hücrelerinin en olgunlaşmamış şekli olan spermatogonia adı verilen hücreler seminifer epitelinin en alt tabakasında bulunur Bu hücreler mitoz bölünme ile sürekli çoğalarak birbirinin aynısı hücreler oluştururlar Mitoz ile çoğalan bu hücreler seminifer epitelin daha üst tabakalarına doğru ilerlerler Redüksiyon-Bölünme fazı Çoğaldıktan sonra spermatosit adını alan hücreler DNA içeriklerini yani genetik materyallerini iki katına çıkardıktan sonra 4 ayrı hücreye bölünürler Bu 4 hücreden her biri artık 23 koromozom içermektedir Miyoz bölünme adı verilen bu süreç uzun bir zaman alır ve bu nedenle seminfer tübüllerin hemen her alanında miyoz bölünmenin değişik evrelerindeki spermatositler görülebilir Farklılaşma fazı Bölünerek genetik materyallerini yarıya indiren bu yeni hücreler uzun bir süreç sonunda farklılaşırlar Buna spermiogenez adı verilir Spermiogenez süresince üreme hücreleri hem dölleme yeteneklerini kazanırlar hem de spermlerin hareket yeteneğini sağlayan kuyruk gelişir Tüm bu fazlar sırasında sperm öncülü hücreler seminifer epitelinin derinliklerinden yüzeye yani seminifer tübüllerin iç boşluğuna doğru ilerler Epididim Testis dokusu içindeki spermatozoa hücreleri hareketli değilleridir ve yumurta hücresini dölleme yeteneğine sahip değildirler Bu yeteneği epididim içerisinde ilerlerken bir olgunlaşma süreci sonunda kazanırlar Epididim yaklaşık 3-4 metre uzunluğunda kıvrımlı bir dokudur Spermlerin hareket yeteneğini kazanmalarının yanısıra epididim bir çeşit rezervuar görevi de görür Epididimde bekleyen spermler yaklaşık 35 santimetre uzunluğundaki vas deferens adı verilen yine boru şeklinde bir yapı ile pelvise ulaşırlar Buradan ejekulatuar kanala açılarak erkek orgazmı sırasında prostat sıvısı ile karışarak ***** ucundan dışarıya atılılırlar * KAYNAKLAR Clermont, Y Kinetics of spermatogenesis in mammals seminiferous epithelium cycle and spermatogonial renewal Physiol Rev 1972;52;198-236 Schlegel PN, Chang TSK Physiology of male reproduction:The testis, epididymis and ductus deferens Campbell's Urology, 7th edition, 1997;1254-1286 Sharpe, R Regulation of spermatogenesis In The Physiology of Reproduction (E Kn obil and J D Neill, Eds), Vol 2, pp 1994:1363-1434 Raven Press New York * [/b] Kaynak: DrAlper Mumcu