Sağlığın Rehabilitasyonunda Fizyoterapistin Rolü

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-23-2012

Saglikli yasayabilmek, fiziksel performansin yol açtigi fonksiyonel ve dinamik

bir yasam tarzi ile mümkün olabilmektedir

Fonksiyonellik ve hareketlilik pek

çok neden ile azalabilir ya da kaybolabilir

Degisik nedenler ile olusan

fonksiyonel kayiplarda, fonksiyonel yetenekleri ve limitasyonlari belirleyerek

hareketliligin yeniden kazanilmasi veya geriye kalan fonksiyonlari n

artirilarak, yasam kalitesinin belirli bir standarda yükseltilebilmesi

önemlidir

Bu hedeflere ulasilabilmesi amaci ile uygulanan pek çok

degerlendirme, tibbi tedavi yaklasimlari, fonksiyonel aktivite egitimleri,

fonksiyonelligi ve sosyal katilimlari destekleyen rehabilitasyon yöntemleri ve

kisinin günlük yasamindaki bagimsizlik/performansi ni artirmaya yarayan tüm

yardimci teknolojiler, araç-gereç ve ekipmanlarin kullanimi ile

gerçeklestirilen rehabilitasyon süreci bir ekip çalismasini gerektirir

Yönetimde organizasyon modelleri incelendiginde, en basarili modelin hasta ve

ailesinin ortada bulundugu model oldugu görülmektedir

Bu multidispliner

çalismada hasta ve ailesi, hekimler, hemsireler, fizyoterapistler, klinik

psikologlar, diyetisyenler, sosyal çalisma uzmanlari, odyologlar, protez-ortez

teknikerleri, mühendis ve mimarlar yer almaktadir

Fizyoterapist, yaralanma, hastalik, dogustan gelen özür, hareket sistemi

bozukluklari veya diger durumlardan kaynaklanan agri ve fonksiyon

bozukluklarinda; kisilerin fonksiyonel limitasyonlari ni, agriyi, özrü ve

yeteneklerini özel ölçme, degerlendirme ve inceleme yöntemleri ile

belirleyerek hekimin tanisina göre, fonksiyonun ve fonksiyonel kapasitenin

gelistirilmesine yönelik fizyoterapi ve rehabilitasyon programini planlayan,

uygulayan ve tekrar degerlendirerek rapor eden, saglikli kisilerin sagligini

devam ettirmek amaciyla uygun egzersizler/ koruyucu pogramlar planlayan

mesleki otonomiye sahip olan bir saglik personelidir

Fizyoterapistlik meslegi; Türkiye'de 1961 yilinda Hacettepe üniversitesi Fizik

Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu'nun kurulmasi ile baslatilmistir

Su anda

ülkemizde; Hacettepe üniversitesi, Istanbul üniversitesi, Dokuz Eylül

üniversitesi, Pamukkale üniversitesi, Abant Izzet Baysal üniversitesi,

Dumlupinar üniversitesi, Baskent üniversitesi, Süleyman Demirel üniversitesi

ve Mugla üniversitesi'nde olmak üzere fizyoterapist yetistiren 9 yüksekokul

mevcuttur

Hepsi 4 yillik egitim vermekte olan bu okullara, liseyi bitiren

ögrenciler ögrenci Seçme ve Yerlestirme Sinavi'ndan sayisal puan alarak

girmektedirler

Fizyoterapi ve rehabilitasyon yüksekokullari nin egitim programlari

fizyoterapistlerin, aldiklari egitimi toplumun degisen gereksinimlerine

uyumlandirabilecek sekilde yapabilmelerini saglamaktadir

Fizyoterapistler

hareket ve fonksiyondaki kayiplari, var olan yetenekleri, özürlülügü ve engeli

degisik ölçme-degerlendirme, özel testler ve yaklasimlar ile degerlendirir,

fizyoterapi tanimlamasini takiben kisinin fonksiyonel gereksinimleri,

yetenekleri ve motivasyonunu göz önünde bulundurarak tedavi programini planlar

ve uygular

Fizyoterapi- rehabilitasyon programini uygularken nöroterapatik

yaklasimlar, egzersiz, manuel tedavi yöntemleri, fiziksel, elektroterapi ve

mekanik ajanlar, fonksiyonel aktivite egitimi ve mesleki rehabilitasyon

yaklasimlari gibi yöntemlerden yararlanirlar

Gerekli durumlarda yardimci,

destekleyici ve koruyucu ekipman, cihazlar ve araç/gerecin tasarimini ve

takiben günlük yasam aktiviteleri sirasindaki kullanimini bizzat gözlemleyip

egitim vererek yardimci olurlar

Herhangi bir neden ile kolunu ya da bacagini

kaybetmis kisileri fizyoterapi yöntemlerinden yararlanarak protez

uygulanmasina hazirlar, hastaya uygun protezin tasarimi ve protez ile

rehabilitasyonunda görev alirlar

Fizyoterapistlik mesleginin geçtigimiz

yüzyilda elde ettigi kazanimlardan en önemlisi özellesmelerdir

Fizyoterapistlerin nöroloji, ortopedi, pediatri, kardiyoloji, gögüs

hastaliklari, fiziksel tip ve rehabilitasyon, jinekoloji, üroloji, onkoloji,

toplum sagligi, odyoloji, romatoloji, psikiyatri ve geriatri gibi tibbin pek

çok alaninda ve endüstriyel alanlarda özellesmelerinin yani sira ev

rehabilitasyonu, çevre-ev ve is ortaminda yapilan ergonomik düzenlemeler,

saglikli ve özürlü kisiler için spor ve rekreasyonel aktivitelerin

organizasyonu ve toplum temelli rehabilitasyon hizmetleri fizyoterapistlerin

sorumluluklari arasina girmistir

Fizyoterapistler ayrica yönetim ve

organizasyona dayali hizmet planlama, sekillendirme, hizmetin verilisi,

devamliligi ve kaynaklarin etkin kullanimi konularinda da basarili çalismalar

yapmaktadirlar

Sagligin iyilestirilmesinde toplumsal gereksinimlere göre çalisma alanlari

çesitlilik gösteren fizyoterapistlere olan ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadir

Dilegimiz toplumun her kesimini saglikli olmak, egzersiz yapma aliskanliginin

önemi ve yasam kalitesi konularinda bilinçlendirerek daha saglikli bir toplum

olusumuna katkida bulunmak ve özürlü kisilerin sosyal katilimlarini

destekleyecek hizmetlerin yayginlastirilmasini saglayabilmek amaci ile proje

ve çalismalar yapabilmektir

Prof

Dr

Gül SENER
Sagligin Rehabilitasyonu
Hacettepe üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Müdürü
05-02-2007

07-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sağlığın Rehabilitasyonunda Fizyoterapistin Rolü Saglikli yasayabilmek, fiziksel performansin yol açtigi fonksiyonel ve dinamik bir yasam tarzi ile mümkün olabilmektedir Fonksiyonellik ve hareketlilik pek çok neden ile azalabilir ya da kaybolabilir Degisik nedenler ile olusan fonksiyonel kayiplarda, fonksiyonel yetenekleri ve limitasyonlari belirleyerek hareketliligin yeniden kazanilmasi veya geriye kalan fonksiyonlari n artirilarak, yasam kalitesinin belirli bir standarda yükseltilebilmesi önemlidir Bu hedeflere ulasilabilmesi amaci ile uygulanan pek çok degerlendirme, tibbi tedavi yaklasimlari, fonksiyonel aktivite egitimleri, fonksiyonelligi ve sosyal katilimlari destekleyen rehabilitasyon yöntemleri ve kisinin günlük yasamindaki bagimsizlik/performansi ni artirmaya yarayan tüm yardimci teknolojiler, araç-gereç ve ekipmanlarin kullanimi ile gerçeklestirilen rehabilitasyon süreci bir ekip çalismasini gerektirir Yönetimde organizasyon modelleri incelendiginde, en basarili modelin hasta ve ailesinin ortada bulundugu model oldugu görülmektedir Bu multidispliner çalismada hasta ve ailesi, hekimler, hemsireler, fizyoterapistler, klinik psikologlar, diyetisyenler, sosyal çalisma uzmanlari, odyologlar, protez-ortez teknikerleri, mühendis ve mimarlar yer almaktadir Fizyoterapist, yaralanma, hastalik, dogustan gelen özür, hareket sistemi bozukluklari veya diger durumlardan kaynaklanan agri ve fonksiyon bozukluklarinda; kisilerin fonksiyonel limitasyonlari ni, agriyi, özrü ve yeteneklerini özel ölçme, degerlendirme ve inceleme yöntemleri ile belirleyerek hekimin tanisina göre, fonksiyonun ve fonksiyonel kapasitenin gelistirilmesine yönelik fizyoterapi ve rehabilitasyon programini planlayan, uygulayan ve tekrar degerlendirerek rapor eden, saglikli kisilerin sagligini devam ettirmek amaciyla uygun egzersizler/ koruyucu pogramlar planlayan mesleki otonomiye sahip olan bir saglik personelidir Fizyoterapistlik meslegi; Türkiye'de 1961 yilinda Hacettepe üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu'nun kurulmasi ile baslatilmistir Su anda ülkemizde; Hacettepe üniversitesi, Istanbul üniversitesi, Dokuz Eylül üniversitesi, Pamukkale üniversitesi, Abant Izzet Baysal üniversitesi, Dumlupinar üniversitesi, Baskent üniversitesi, Süleyman Demirel üniversitesi ve Mugla üniversitesi'nde olmak üzere fizyoterapist yetistiren 9 yüksekokul mevcuttur Hepsi 4 yillik egitim vermekte olan bu okullara, liseyi bitiren ögrenciler ögrenci Seçme ve Yerlestirme Sinavi'ndan sayisal puan alarak girmektedirler Fizyoterapi ve rehabilitasyon yüksekokullari nin egitim programlari fizyoterapistlerin, aldiklari egitimi toplumun degisen gereksinimlerine uyumlandirabilecek sekilde yapabilmelerini saglamaktadir Fizyoterapistler hareket ve fonksiyondaki kayiplari, var olan yetenekleri, özürlülügü ve engeli degisik ölçme-degerlendirme, özel testler ve yaklasimlar ile degerlendirir, fizyoterapi tanimlamasini takiben kisinin fonksiyonel gereksinimleri, yetenekleri ve motivasyonunu göz önünde bulundurarak tedavi programini planlar ve uygular Fizyoterapi- rehabilitasyon programini uygularken nöroterapatik yaklasimlar, egzersiz, manuel tedavi yöntemleri, fiziksel, elektroterapi ve mekanik ajanlar, fonksiyonel aktivite egitimi ve mesleki rehabilitasyon yaklasimlari gibi yöntemlerden yararlanirlar Gerekli durumlarda yardimci, destekleyici ve koruyucu ekipman, cihazlar ve araç/gerecin tasarimini ve takiben günlük yasam aktiviteleri sirasindaki kullanimini bizzat gözlemleyip egitim vererek yardimci olurlar Herhangi bir neden ile kolunu ya da bacagini kaybetmis kisileri fizyoterapi yöntemlerinden yararlanarak protez uygulanmasina hazirlar, hastaya uygun protezin tasarimi ve protez ile rehabilitasyonunda görev alirlar Fizyoterapistlik mesleginin geçtigimiz yüzyilda elde ettigi kazanimlardan en önemlisi özellesmelerdir Fizyoterapistlerin nöroloji, ortopedi, pediatri, kardiyoloji, gögüs hastaliklari, fiziksel tip ve rehabilitasyon, jinekoloji, üroloji, onkoloji, toplum sagligi, odyoloji, romatoloji, psikiyatri ve geriatri gibi tibbin pek çok alaninda ve endüstriyel alanlarda özellesmelerinin yani sira ev rehabilitasyonu, çevre-ev ve is ortaminda yapilan ergonomik düzenlemeler, saglikli ve özürlü kisiler için spor ve rekreasyonel aktivitelerin organizasyonu ve toplum temelli rehabilitasyon hizmetleri fizyoterapistlerin sorumluluklari arasina girmistir Fizyoterapistler ayrica yönetim ve organizasyona dayali hizmet planlama, sekillendirme, hizmetin verilisi, devamliligi ve kaynaklarin etkin kullanimi konularinda da basarili çalismalar yapmaktadirlar Sagligin iyilestirilmesinde toplumsal gereksinimlere göre çalisma alanlari çesitlilik gösteren fizyoterapistlere olan ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadir Dilegimiz toplumun her kesimini saglikli olmak, egzersiz yapma aliskanliginin önemi ve yasam kalitesi konularinda bilinçlendirerek daha saglikli bir toplum olusumuna katkida bulunmak ve özürlü kisilerin sosyal katilimlarini destekleyecek hizmetlerin yayginlastirilmasini saglayabilmek amaci ile proje ve çalismalar yapabilmektir Prof Dr Gül SENER Sagligin Rehabilitasyonu Hacettepe üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Müdürü 05-02-2007