Panik Atakla İlgili Herşey

MİTOLOJİDE PANİK

Mitolojide tek ölümlü tanrı Pan zeus'un yolladığı uykuyu ve rüyaları getiren,ruhları yer altına,Hades'in ülkesine götüren, gezginlerin, tacirlerin ve hırsızların tanrısı,çobanların sürülerini koruyup onlara bereket veren,el hünerlerinin ve söz söyleme sanatının ustası Hermes'in nymphe penelope'den olan oğluydudoğduğunda bedeni kıllarla kaplı,alnının üstünde 2 tane boynuzu vardıO zaman bile *****i ********* halindeymiş,Bu gülünç görüntüsünden dolayı tanrılar ona PAN ismini vermiş

Elinde bir üzüm salkımı yada fülütü ile görülürmüşeski yunanda kırların çobanların tanrısıymışOrmanda geçen insanların karşısına birden geçip onlarda korkma, dehşet yaratan,kaba,çirkin ve ürkütücü cinsellik tanrısıdır
Yunan mitolojisinde panik(panıkos)pan'dan üretilmiş bir sözcüktür
Panın çığlığı çok korkunçmuş,bunu işiten hayvanlar çılgına döner,kurtlar,kuşlar saklanacak delik ararlarmışsakin otlayan kuzuların,koyunların can havliyle kendilerini uçurumlara attığı olurmuş
Pan'ın doğada başkalarının görmediği,duymadığı şeyleri algıladığı ve acıyla bağırdığına da inanılırdı
Belkide pan,yitirdiği aşkların,ulaşamadığı sevgilerin acısıyla zaman zaman bağırıyorduBelkide tanrılar arasında ilk ölenin kendisi olacağını bildiğinden,o denli sevdiği doğadan ayrılmanın acısıyla bağırıyordu

AGORAFOBİ VE PANİĞİN TARİHÇESİ

1421'de Robert Burton,anksiyete ataklarına eşlik eden somatik(bedensel) duyumlardan ve agora fobik kaçınma davranışından söz etmiştir

1971'de Da Costa"irritabl kalp" sendromunu tanımlamıştır,1905'de usler göğüs ağrısı, nefes darlığı,çarpıntı ve sinirlikten yakınan hastaları tanımlamak için"kalp nevrozu" terimini kullanmıştır Freud,1894'de Heckırer'in çalışmalarını yorumlamış ve bugünkü panik atağın karşılığı olabilecek"Anksiyete Nevrozu"kavramını ortaya atmıştırBu hastalığın Nevrasteniden ayrı bir özellikte olduğunu iddia etmiştirFreudun'Anksiyete Nevrozundaki belirtilerden dokuzu panik atakta olan belirtilerdir

1919'da Lewis 1Dünya şavaşına katılan askerlerde görülen belirtileri"asker kalbi" olarak tanımlamıştırkadınlarda görülen tabloya ise"efor sendromu" demiştir1972 de aynı tabloya "nüro sirkulatuvar asteni"adı verilmiştir 1980'de Amerikan Psikiyatri Birliği Panik Bozukluğu ayrı bir antite olarak DSM-III kitabına koymuştur

PANİK BOZUKLUĞU TOPLUMDA NE ORANDA YAYGINDIR?
Panik bozukluğu-kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülür
Panik bozukluk tanılı hastaların%75-80'i kadındır Aile çalışmalarında;eğitim,sosyal durumla bağlantı bulunmamıştır Yaşam boyu yaygınlığı değişik çalışmalarda %1,5-3,5 arasında saptanmıştırBu oran gittikçe artmaktadır

Değişik hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan panik ataklar ve "sınırlı belirtili atakların" ise %15-20 arasında olduğu bildirilmektedirdolayısıyla gerek panik bozukluğuna bağlı gerekse diğer pisikolojik,biyolojik nedenlere bağlı panik atakların her yüz kişiden 20-25 inde görüldüğü anlaşılmaktadırBu oran her 4 kişiden 1'inin panik ataklı olduğu anlamına gelmektedirPaniğin bu kadar popüler olması bu yaygınlığı ve korkutucu belirtileri olsa gerek
Panik hastalarının çoğunluğu psikiyatri dışı hekimlere başvurmaktadırGörülen belirtiler otonomik ve fiziksel belirtiler olduğundan kalp hastalığı görünümü verebilmektedirİlk başvurular bu yüzden dahili branşlar olmaktadır
Stein1994, Chignon 1993'de yaptıkları bir araştırmada panik bozukluklu hastaların % 35'nin sık sık nefes alma ,% 15'inin baş dönmesi,%16'sının kalp şikayetleriyle başka hekimlere başvurduklarını saptamıştır Yine göğüs ağrısı nedeniyle kalp anjiosu yapılan hastaların %20-30'unda kalp damarlarının normal çıktığı,anjiosu normal bulunan hastaların % 35-45'inin ayrıntılı muayenesinde panik bozukluğu olduğu saptanmıştır(Mukerji,katun) bu yanlış anlayış ve yöntemin ABD'ye Yıllık maliyetinin 33 milyon dolar olduğu iddia edilmektedir
PANİK BOZUKLUKTA SOSYAL-DEMOĞRAFİK ÖZELLİKLER



Panik Bozukluğu her yaşta başlayabilir
En sık 20-30 yaş arasında başlar,yaş ilerledikçe başlama oranı düşer
Etnik, kültürel farklılıklar çok önemli bulunmamıştır
Şehir yaşamında,kırsal bölgelere göre daha sık görülmektedir
Ekonomik durumla bağlantısı bulunamamıştır
Eğitim düzeyiyle panik bozukluğu arasında direkt bir ilişki saptanmamıştır
Evli insanlarda,dul yada boşanmış insanlara göre daha az görülmektedir, (Bir çalışmada boşanmış yada dullarda 5 kat daha fazladır )
PANİK ATAK VE PANİK BOZUKLUĞUNUN TESHİŞ KRITERLERİ NELERDİR?
PANİK ATAK TEŞHİS ÖLÇÜTLERİ (DSM_IV'e göre panik atağı tanı ölçütleri)
Not: Panik atağı kodlanabilir bir bozukluk değildirAşağıdaki semtomlardan dördünün (ya da daha fazlasının) birden başladığı ve on dakika içinde en yüksek düzeye ulaştığı,ayrı bir yoğun korku ya da rahatsızlık duyma döneminin olması:


Çarpıntı,kalp atımlarının duyumsama ya da kalp hızında artma olması
Terleme, titreme ya da sarsılma
Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyumları
Soluğun kesilmesi
Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
Bulantı ya da karın ağrısı
Baş dönmesi,sersemlik hissi,düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
Derealizasyon (gerçekdışılık duyguları) ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış olma)
Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkusu
Ölüm korkusu
Paresteziler (uyuşma ya da karıncalanma duyumları)
Üşüme,ürperme, ya da ateş basmaları

DSM-IV'e göre"Agorafobi Olmadan Panik Bozukluğu" Tanı Ölçütleri
A - Aşağıdakilerden hem(1), hem de (2) vardır:


Yineleyen beklenmedik Panik Atakları
Atakların en az birini,1 ay süreyle(ya da daha uzun bir süre)aşağıdakilerden biri(ya da daha fazlası) izler:

(a) başka atakların da olacağına ilişkin sürekli bir kaygı
(b) atağın yol:açabilecekleri ya da sonuçlarıyla(örnkontrollunu kaybetme,kalp krizi geçirme,"çıldırma")ilgili olarak üzüntü duyma
(c) ataklarla ilişkili olarak belirgin bir davranış değişikliği gösterme

B - Ağorafobinin olması
C - Panik atakları bir maddenin(örnkötüye kullanılabilen bir ilaç,tedavi için kullanılan bir ilaç)ya da genel tıbbi bir durumun(örnhipertiroidizm)doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir
D - Panik Atakları,Sosyal Fobi(örnkorkulan toplumsal durumlarla karşılaşma üzerine ortaya çıkan)Özgül Fobi(örnözgül bir fobik durumla karşılaşma),Obsesif-Kompulsif Bozukluk(örnbuluşma üzerine obsesyonu olan birinin kir ve pislikle karşılaşması),Posttravmatik Stres bozukluğu (örnağır bir stres etkenine eşlik eden uyaranlara tepki olarak) ya da ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu (örnevden ya da yakın akrabalardan uzak kalmaya tepki olarak)gibi başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz
AGORAFOBİ NEDİR?
Agorafobinin belirgin özeliği ;yalnız kalmaktan yada kaçmanın zor olabileceği ve ani bir sorun yaşanacağından yardım alınamayacağı korkusu ile kalabalık , topluma açık yerlerde bulunmaktan duyulan korkudurişlek bir cadde , sinema , tiyatro , cami, tünel, asansör, toplu taşıma vasıtaları , büyük kapalı alış veriş merkezleri en sık kaçınılan yerler ve durumlardıragorafobikler çoğu kez evden çıktıklarında mutlaka güvendikleri birinin kendilerine eşlik etmelerini ısrarla isterler

Agorafobi panikle birlikte veya tek başına da olabilir Gözlemlerimize göre çoğunlukla birlikte olmalarıdır Çünkü panik atağı yaşayacağı korkusu kişinin düşünce ve davranışlarında ciddi kaçınma davranışlarına yol açar
AGORAFOBİ TEŞHİS ÖLÇÜTLERİ:


A Beklenmedik bir biçimde ortaya çıkabilecek ya da durumsal olarak yatkınlık gösterilen bir Panik atağın ya da panik benzeri semptomların çıkması durumunda yardım sağlanamayabileceği ya da kaçmanın zor olabileceği (ya da sıkıntı doğurabileceği) yerlerde ya da durumlarda bulunmaktan anksiyete duymaAgorafobik korkular arasında özel birtakım belirli durumlar vardır ki bunlar arasında tek başına evin dışında olma,kalabalık bir ortamda bulunma ya da sırada bekleme,köprü üzerinde olma ve otobüs,tren ya da otomobile geziye çıkma sayılabilir
Not:Kaçınma,bir ya da sadece birkaç özgül durumla sınırlı ise Özgül Fobi tanısını,toplumsal durumlarla sınırlı ise Sosyal Fobinin tanısını düşününüz

B Bu durumlardan kaçınılır(örngeziler kısıtlanır)ya da Panik Atağı ya da panik benzeri semptomlar olacak anksiyetesiyle ya da yoğun bir sıkıntıyla bu durumlara katlanır ya da eşlik eden birinin varlığına gereksinilir

C Bu anksiyete ya da fobik kaçınma,Sosyal Fobi(örnutanacak olma korkusuyla giden toplumsal durumlarla sınırlı kaçınma),Özgül Fobi(örnasansör gibi tek bir durumla sınırlı kaçınma),Obsesif Kompulsif Bozukluk (örnbuluşma ile ilgili obsesyonu olan birinin kir ve pislikten kaçınması),Posttravmatik Stres Bozukluğu(örnağır bir stres etkenine eşlik eden uyaranlardan kaçınma)ya da Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu (örnevden ya da akrabalardan ayrılmaktan kaçınma) gibi başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz
09 - PANİĞİN ALTİPLERİ
Panik atak yaşayanların hepsi aynı biçimde belirti ve korku yaşamayabilirlerAraştırmalara göre paniğin alttipleri şunlardır;
- Klasik panik(solunum ve kalp sistemi belirtileriyle giden)
- Kognitif Panik(Bilişsel belirtilerin önde olduğu)panik
- Nonkognitif Panik (Bilişsel belirtilerin olmadığı panik)
- Nokturnal panik(Uykuda gelen ve kişiyi uyandıran panikler)
- Aleksitimik panik
- Gastro- intestinal panikler(Mide,barsak sistemi belirtileriyle seyreden panik)
- Korkusuz(nonfearful)panik

Klasik Panik:Kişide önce çarpıntı,heyecan başlar göğüste sıkışma,sol kola vuran ağrı ve uyuşma görülürBununla birlikte hızlı soluk alıp verme ve boğazda düğümlenme başlarO anda kalbin, solunumunun duracağı; kalp krizi geçirileceği hissi oluşurYakınlarından kalp krizi geçirenlerde daha sık görüldüğü gözlenmektedir
Kognitif panik:Bilinç sistemini etkiler Kendisini tam algılayamama,ruhun bedenden ayrılması hissiEtrafı sisli,cisimleri uzak farklı algılama baş dönmesi,boşlukta olma hissi görülür Ayrıca kontrolün yitirileceği elde olmadan kötü şeylerin olabileceği, aklın kaçırılabileceği bazen ölüneceğinden korkulur
Non kognitif panik:Kognitif panikteki belirtiler görülmez Daha çok bir fenalık , göğüste baskı , çarpıntı hissi olur
Nokturnal panik: Uykudan ani bir çarpıntı ve korku ile uyanıldığı paniklerdir Hemen pencere açılır ve hava alınmaya çalışılır uykuda "panikle ölürüm" diye kişinin uykusu kaçar bilinçli olarak uyumamaya çalışır Zamanla uykusuzluğun getirdiği diğer sorunlarda ortaya çıkar

Aleksitimik panik: Nöbet nöbet bedensel belirtilerin olduğu bir türdür
Gastro intestinal panikler:Midede , karında başlayıp göğüse doğru dalga dalga yayılan fenalık hissidir Boğazda düğümlenme yumru hissi oluşturur Beraberinde bulantı , şişkinlik , gaz, ishal olabilir Bu türünün "abdominal epilepsiyle" ayırd edilmesi önemlidir
Korkusuz (nonfearful) panik: Panik bozukluğun teşhis kriterlerini karşılayan bir durumdur Buradaki panik ataklarda korku, anksiyete görülmez Bu gruptakiler nöroloji, kardioloji uzmanlarına daha çok müracat ederlerTahlillerde ve muayanede hiç bir şey saptanmaz
PANİK ATAĞIN GELMEMESİ İÇİN GELİŞTİRİLEN DAVRANIŞLAR
Panik Bozukluklu hastaların Düşünce ve Davranış Özellikleri: Panik Bozukluğu olan hastalar,yaşadıkları panik ataklar nedeniyle zamanla yaşamlarında bazı değişiklikler yaparlar Çok şiddetli ölüm korkusu veya kontrolünü yitirme duygusu yaşadıklarından düşünce davranışların da aşırılıklar abartılar, korkular,dikkati çeker,fakat bütün bunlar hastanın elinde ve iradesinde değildiryapılan panik tedavisiyle bütün belirtiler ortadan kalkar
Örnekler:"Her an bana bir şey olabilir,düşüp bayılırım"korkusuyla aşağıdaki davranışlar geliştirilir:
- Yanında su taşıma,
- Sürekli kalbini ve nabzını dinleme ve tutma,
- Tansiyon aletiyle dolaşma,sürekli tansiyonunu ölçme ve ölçtürme,
- Yakınlarının adreslerini,telefonlarını özel bir şekilde yanında taşıma,
- Panik krizi yaşanır endişesiyle cinsel ilişkiden kaçma,sportif aktiviteleri bırakma,
- Sürekli yanında birilerinin bulunmasını isteme,yalnız kalamama,sokağ çııkamama, kalabalık , kapalı yerlere girememe,toplu taşıma vasıtalarına binememe
- Bulunduğu muhitten uzağı gidememe,
- Tatile seyahate çıkamama,
- Birçok sağlık sigortasına üye olup,kartları yanında taşıma,
- Bir yere gideceği zaman sağlık kuruluşlarının olduğu güzargahlar dan gitme,
- Sık sık,acil ünitelerine başvurup kalp grafikleri(EKG)çektirme,Check-Up,lar Yaptırma,
- Berbere diş hekimine gidememe,
- Boğazını sıkan bir şey giyememe,
- Sütyen takmaktan sıkıntı duyma,
- Kriz gelir diye sexten uzaklaşma
- Camiye gidememe,veya en arka safta namaz kılma
- Cenaze arabası,ambulans,itfaiye aracı görünce hastanelere gidince fenalaşma hissi,
- Uyanamama,uykuda panikle ölürüm diye uyumama,uykusunu kaçırma,
- Tansiyon yükselecek,kalp krizi geçirilecek veya felç kalınacak korkusu ile aşırı rejim_diyet uygulaması,
- Tv'lerdeki,basındaki intihar,cinayet,felaket haberlerinden aşırı etkilenme,onlar gibi olma korkusu,
- Otomobilde panik yaşarım korkusu ile,otomobiline binememe,otomobilini satma,
- Uçağa,vapura binememe,
- Tek başına banyo yapamama,tuvalete gidememe,kapıda birisini bekletme,
- Bayılırımölürüm diye aylarca banyo yapamama,
- Panik krizi geçtikten sonra,aşırı yorgunluk,keyifsizlik halinin ortaya çıkması
- Tünellerden,köprülerden geçememe,yüksek yerlere çıkamama
- Kendisini aşağı atma korkusu,
- Panik anında bayılırım korkusuyla organlarını ve cildini belli etmeyecek giysi giymek
- Değerli Takı takmamak
- Panik sürecinde tuvalete gitme isteği
- Daha fazla güvenebileceği birilerinin yanına taşınma (aileden biri,doktoru ya da hastanelere yakın)
- Kriz süresince bildiği bütün duaları okumakuyumadan önce dua etmek
- Birgün panikle ölebilirim diye yakınlarına ve sevdiklerine servetini dağıtma ve vasiyet yazma
- Her gömleğinin , ceketinin cebine kriz anında kullanılmak üzere ilaç koyma
- Issız ve şehirden uzak yerlere gidememe

PANİK BOZUKLUK NEDENLERİ
1- Genetik ve ailesel nedenler
2- Biyolojik teoriler
3- Psikodinamik teoriler
4- Gelişimsel teoriler
5- Öğrenme kuramları
6- Bilişsel modeller

1 - Genetik ve ailesel çalışmalar:
Panik bozukluğu olan hastaların birinci derecede yakınlarında panik bozukluğu ve panik atak görülme oranı %15-30 arası bulunmuştur
Aynı yumurta ikizlerinde aynı anda panik bozukluk görülmesi %30-40 arası saptanmıştır
Panikte klinik belirtilerin hastaların çoğunda benzerlik göstermesi genetik nedenleri düşündürmektedir
Yapılan genetik çalışmalarda; 16g 22 kromozomunda bir genin bu konumdaki rolünden bahsedilmektedir Fakat kesinlik için yeni araştırmalara ihtiyaç vardır
2 - Biyolojik teoriler:
Panik atağı esnasında oluşan biyokimyasal ve fizyolojik değişikliklerden yola çıkarak; beynin hangi bölgelerinde ne türlü reaksiyonlar ortaya çıktığı araştırılmıştır

Panik atağı olan ve olmayanlara "sodyum-laktat" enjeksiyonu yapılmıştır Panikli insanlarda "panik atağı" ortaya çıkarken, kontrol gruplarında çıkmamıştırDiğer yandan aşırı egzersizle artan laktat panikte artmış,oksijen tüketimi, metabolik hızı artıran kafein , yohimbin ve karbondioksitinde panik atağı ortaya çıkardığı bilinmektedir
Karbondioksit beyinde katekolamin ve noradrenerjik siklusu artırarak paniğe neden olur Panik esnasında aşırı noradrenalin salgısı olmakta ve otonomik belirtileri ortaya çıkarmaktadır(çarpıntı, ağız kuruluğu vs)
Lokus seruleus'un panikte etkisi: Beyinde 4 ventrikül tabanında gelişmiş olan çok sayıda hücreden oluşan bir alandır Beynin bir çok bölgesiyle bağlantıları vardır Beyindeki noradrenalinin %70 inden fazlası bu bölgeden karşılanmaktadır Beyindeki noradrenerjik aktivite artışı, korku ve bunaltı ortaya çıkarır
Maymunlarda yapılan çalışmalarda lokus seruleusa elektrikle uyarı verilmiş ve panik benzeri durum çıkmıştır Hayvanlarda bu bölgenin lezyonları, çıkarılması vs anksiyeteyi (bunaltı), tehlike ve ağrıya verilen yanıtları azaltmaktadır Lokus seruleus aktivitesini azaltan ilaçlarda hayvanlarda korkuyu azaltmaktadır Lezyonlarda ayrıca hayvanlar saldırgan olmakta ve yeme-içme davranışlarında artış gözlenmektedir
Bu çalışmalar sonucunda lokus seruleusun daha ziyade "alarm sistemi "olduğu ve zararlı, hatalı uyarıları diğerlerinden ayırdığı ileri sürülmektedir
Aşırı uyarı halinde bütün beyin fonksiyonları ve irade dışı çalışan sistemler uyarılmaktadır
Orta derecede ise uyanıklık ve dikkatte artış olmaktadır
Az uyarılma halinde korkusuzluk, ani impulsif davranışlar ve dikkatsizlik ortaya çıkmaktadır
Serotonin ve panik ilişkisi:
Sinir hücreleri arasında iletişim görevi olan önemli bir "norotransmitter" dir Serotonin seviyesindeki değişiklikler, serotonin işlev bozukluklarında paniğe yol açtığı söylenmektedir
Beyin görüntüleme çalışmaları ve panik:
Panik oluşturan kafein, yohimbin, laktat gibi ajanlarla PET ve SPECT çalışmaları yapılmıştır Beyin kan akımında düzensizlikler saptanmıştır MRI da hipotalamus ve temporal bölgelerde bozukluklar saptanabilmiştir
3 - Psikodinamik teoriler:
Alt benlikten kaynaklanan dürtülerle üst benliğin yasaklarının çatışması sonucu anksiyete ortaya çıkar Benliğin savunma mekanizmaları bunu karşılamıyorsa panik ataklar ortaya çıkabilir Bastırılan cinsellik, saldırganlık dürtüleri, yasak dürtülerde paniğe neden olabilir
4 - Gelişimsel kuramlar:
John Bowlby tarafından geliştirilmiştir Anksiyetnin belirlenmesinde içgüdüsel dürtülerinin önemini dikkat çekmiştir Birinci içgüdü bağlılıktır Bağlılık figürünü kaybetme tehlikesinde anksiyete ortaya çıkar Anksiyete korkunun bir bileşimidir
Çocuklukta aileden ayrılmanın, yetişkinde karışık anksiyete(panik)-depresyon oluşturduğuna inanmaktadırBowlby agorafobinin ayrılma anksiyetesi olduğunu açıklar Bağlılık figürüne gövenle bağlanamamaktan kaynaklandığını söyler
5-Öğrenme kuramları:
Koşullu refleks kuramına göre anksiyete; tehlikeli dış uyaranlara karşı organizmanın koşulsuz yanıtıdır Fobiler klasik şartlanma yoluyla nötral uyarana bağlı bunaltıdadır
6-Bilişsel modeller:
Bedende herhangi bir sebeple ortaya çıkan belirtileri (örneğin, çarpıntı, uyuşma) kişinin gereksiz ve tehlikeli olarak algılaması ve "çarpıtıp" ciddi rahatsızlıklar olarak değerlendirmesi paniğe yol açmaktadır Herhangi bir anksiyete durumuna eşlik edebilecek önemsiz kalp atışı, baş dönmesi, ağız kuruluğu; kişi tarafından bayılacağı, öleceği, kalbinin duracağı şeklinde yorumlanır

Bu modelle göre; dış uyaranlardan çok düşünce, imajinasyon, bedensel belirtiler gibi içsel uyarılar panik atakları ortaya çıkarabilir Zararlı, tehlikeli yorumlanan uyaranlardan sonra ortaya çıkan bedensel kıpırtılar, duyumlar da yanlış yorumlanır ve "kısır döngüye" girilmiş olunur Kişi artık dikkatini sürekli bedensel duyumlarına verir ve tetikte bekler ve olumsuz düşünceleri pekişir
PANİK BOZUKLUĞA EŞLİK EDEN DİĞER PSİKİYATRİK VE BİYOLOJİK BOZUKLUKLAR:
Psikiyatrik bozukluklar:
Depresyon: Panik hastalarının %40-50 sinde depresyon'da aynı zamanda görülmektedir Bazen paniklerden sonra, aynı anda yada depresyondan sonra panikler ortaya çıkabilir Panik atakların hemen ardından da birkaç saat veya bir gün depresif bir görünüm ortaya çıkabilmektedir
Agorafobi: %50-70 oranında en sık görülen eş zamanlı bozukluktur Depam'da yapılan çalışmada panik bozukluğu olan 3000 hastamızın %65'nde agorafobi saptanmıştır
Sosyal fobi: %10-15 oranda bulunur Sosyal , ekonomik; yaşamsal aktivitelerden kendini geri çekme Yeni ve yabancı insan ve durumlarla karşılaşmaktan kaçma davranışı sosyal fobik kişilerde görülür Panikte ikincil olarak sosyal fobik özellikler görülüğü gibi, panikli insanın ayrıca bir sosyal fobisi olabilir
Tedaviyle paniğe bağlı olanlar ortadan kalkar Sosyal fobi için ayrıca bir tedavi gerekebilir
Somatoform bozukluk: %6-8 arasında eşlik eder Kadınlarda daha fazladır Sosyo-ekonomik ve kültürel yetersizlik , ırk farkı önemlidir Yoğun bedensel yakınmalar vardır ve hiç biri fiziksel sebebe bağlanmaz
<br style="color: rgb(0, 153, 204);">Hipokondriyazis: Sürekli kendini dinleme ve sağlık kitaplarını okuma,hastalıklar bulma; doktor, doktor dolaşma; tahliller yaptırma durumudur Panik bozuklukta %20-30 oranında eşlik eder
Madde kullanımı: ***** başlangıçta sıkıntı ve paniği giderdiğinden panikli insanların bir kısmı "*****le kendi kendini tedavi" yoluna gider Zamanla bağımlılık gelişir sürekli *****le dolaşılır ve sabahtan içilmeye başlanır
***** kullanım bozukluğu: % 20-25 arasındadır Diğer maddeler (yeşil reçete ilaçları uyarıcı ve ********** özelliği olan maddeler vs )%5-10 oranda değişmektedir
Manik depresif bozukluk: Depresyon ve onun tam tersi coşma , uçuşma nöbetlerinin (mani) olduğu bu hastalığın panikle görülme oranı %10-12 arasındadır
Kişilik bozuklukları :
- Kaçıngan
- Obsesif-kompulsif
- Pararanoid
- Borderline
Kişilik bozuklukları'da % 40oranda eşlik eder
Genel anksiyete bozukluğu: Burada sürekli kötü bir şeyler olacağı kaygısı ve " diken üzerinde olma" hali vardır %15- 20 oranda görülebilir

Obsesif - kompulsif bozukluk: Takıntı ve saplantıların olduğu (temizlik kontrol , bulaşma takıntıları, tekrarlayıcı davranışlar )
PANİK BOZUKLUĞA EŞLİK EDEN BİYOLOJİK BOZUKLUKLAR
Mitral valv prolapsusu: Kalp kapakçığı sarkması olan MVP'susu panik bozukluklu hastaların yaklaşık % 40-50'sinde bulunmaktadır MVP'susunun toplumda görülme sıklığı % 5 ve kadınlarda iki kat daha fazladır MVP'susunun belirtileri panik bozuklukla benzerdirsebep mi? Sonuç mu? olduğu tartışmalıdır
- Göğüs ağrısı , çarpıntı ile acillere başvuran hastaların % 40'ında panik bozukluğu saptanmıştır
- Göğüs ağrısı nedeniyle anjiografi yapılan hastaların % 40-60ında panik bozukluğu bulunmuştur
- Tedavi olmayan panikli hastalarda koroner arter hastalığına bağlı ölümler üç kat daha sık görülmüştür
Tiroid bezi anormallikler:Panik bozukluklu hastalarda tiroid fonksiyon bozuklukları daha sıktır "hipertiroidi" genel nüfusa göre yüksektir
İrritabl kolon sendromu: Barsakların aşrı duyarlı olması hali ve barsak problemlerinin yaşanması da panik bozuklukla birlikte bulunabilmektedir Anksiyete tedavisiyle bu hastalar düzelebilmektedir
Akciğer hastalıkları: Müzmin tıkayıcı akciğer hastalıklarında %8-20arası panik bozukluğu bulunmaktadır(Astım, bronşit, amfizem, allerjik akciğer hastalıkları)
Migren: Migrenli olanların bir kısmında panik bozukluğu olabilmektedir Baş ağrısı şikayeti olan erkek hastaların %12'sinde, kadınların ise %15inde panik bozukluğu saptanmıştır
Epilepsi(sara nöbetleri): Temporal nöbetlerde görülen ,korku ,***** ,yabancılaşma ,farklı algılama aşırı sıkılma ve taşıkardi gibi belirtiler , panik atakta da görüldüğünden gözden kaçabilir Ayrıca beynin sağ temporal bölümü alınan insanlarda panik benzeri belirtileri olabilmektedir Bundan dolayı paniğin "temporalimbik" anormallik olduğu ileri sürülmektedir
Beyin-damar hastalıkları: Beyin-damar hastalıkları panik bozuklukta diğer hastalara göre iki kat fazladır Panikteki tansiyon yükselmelerinin buna yol açtığı söylenmektedir
PANİK BOZUKLUĞUN KARIŞTIĞI VE AYRILMASI GEREKEN DURUMLAR: (AYIRICI TANI)
1 Agorafobi
2 Madde bağımlıkları ve kötüye kullanımları(amfetamin, kafein, *****, diazem türü ilaçlar)
3 Hipokandriazis
4 Yaygın anksiyete bozukluğu
5 Sosyal fobi
6 Özgül fobi
7 Obsesif- kompulsif bozukluk
8 ***** bağımlılığı
9 Organik hastalıklar (Hipertiroidizim, Hiperparatiroidizim, Hipertansiyon, Feokromasitoma (Böbreküstü bezi hastalığı), Vestibüler disfonksiyon (Kulaktaki denge fonksboz), Kardiak aritmiler, Konvulsif bozukluklar(Sara nöbetleri)
PANİK BOZUKLUKTA, RİSK FAKTÖRLERİ (Kimler paniğe daha yatkın?)
- Birinci derece akrabalarında panik ya da başka anksiyete bozukluğu olanlar
- Sıkıntılı, telaşlı, aceleci, mükemmeliyetçi, insanlar
- Düşünce ve duyguların yeterince dışarıya yansıtamayan, "içsel insanlar"
- ***** yada başka bağımlılık yapabilen maddelere yatkınlık ve bağımlılık
- Geçmişinde panik atak diğer anksiyete bozukluklarından bir rahatsızlık ya da depresyon geçirmiş olmak
- Sürekli baskı altında olmak, engellenmek yada kendi kendini baskılamak
- Sosyal fobik, kaçıngan kişilik yapıları
- Sürekli "verici" davranma "iyilik meleği"gibi davranma "hayır" diyememe
- Öfkesini, kızgınlığı dışarıya yansıtamayan insanlar
- Dürtülerini sürekli bastıran insanlar
- Cinselliği baskılamak, cinsel tatminsizlik ve yoğun bilinç dışı aldatma dürtüleri ve gizli homo****üel eğilimleri olanlar
- Aşırı hırslı,sürekli başarı ile beslenen,başarısızlıklarda kendisini suçlayan yapı
NEREYE KADAR PANİK? (Paniğin seyri,gidişatı)
Panik bozukluk en çok 30'lu yaşlarda ortaya çıkarAz sayıda çocuklukta başlar45 yaşında başlaması olağan değildirGidişatı kişiden kişiye değiştiği gibi aynı kişide bile belirtiler değişebilirUzun süreli izleme çalışmalarında % 40'nın belirtilerden arındığı,yaklaşık % 50'sinin belirtilerinin çok hafiflediği ve yaşamlarını engellemediği saptanmıştır% 10-20 arası belirtilerin iniş-çıkışlarla devam ettiği görülmüştür
PANİK BOZUKLUKTA TEDAVİ
Panik atak kesinlikle kontrol altına alınabilir
Tedavide Temel ilkeler şunlardır :
1 Panik atakları ortadan kaldırma
2 Sürekli atak yaşayacağım diye bunaltı, kaygı yaşamayı önlemek
3 Panik atak korkusuyla yapılmayan davranışların yapılır hale gelmesi ( tek başına yola çıkabilmek, kapalı mekanlara girebilmek, yalnız kalabilmek gibi )
4 Panikle birlikte görülebilen diğer bedensel ve psikolojik sorunları gidermek
5 Zamanla paniği önemsemeyecek ve unutacak seviyeye gelmek
6 Panikten dolayı bozulan aile , iş-sosyal yaşamın eskisi gibi normalleşmesi
7 Hiçbir panik belirtisi ve davranışı olmadığı halde tedaviye bir süre daha devam ettirmek
8 Hasta-hekim arasında çok iyi bir iletişim olmalıdırHasta hekimine her an ulaşmalıdır Tedavide kullanılan ana ilaçlar antidepresanlardırYardımcı olarak; sakinleştiriciler yatıştırıcılar, bedensel belirtileri önleyen ilaçlar kullanılır
9 Antidepresanların bir kısmı eski kuşak ilaçlardır (Anafranil, tofranil, ludiomil, insidon, laroxyl, tolvon gibi ) Yeni kuşak ,ilaçlar ( efexör, seroxat, cipram, remeron, prozac, lustral, serzone, faverin, gibi ) Bu ilaçların içinde paniğe iyi gelen 4-5 i geçmez Hekimin yaptığı muayene ve tecrübesi sonuca en uygun ilaç seçilirBir ilaç her hasta da aynı sonucu vermeyebilir İlaçların bir kısmı ( eski kuşak ) başlangıçta belirtileri arttırabilir, ağız kuruluğu, sıcaklık hissi, terleme,kiloartışı ,kabızlık,cinsel problemler yapabilirYeni kuşakta bulantı,titreme,cinsek problemler,kilo artışı gibi yan etkileri olabilirBunlar kalıcı değildirBir süre sonra azalabilirler Panik bozuklukta ilaç tedavisinin en aşağı bir buçuk yıl olması gerekir
10 Hekim önerisi dışında kesinlikle ilaç almamak gerekir
11 Panik belirtileri düzelir düzelmez ilaçları ne azaltmak nede kesmek gerekirYoksa kısa sürede tekrarlar
12 Yardımcı ilaçlar yeşil reçeteye tabi olanlar ( Xanax, diazem,nervium benzeri ilaçlar) Ve bazı kalp-tansiyon ve mide ilaçlarıdır Bunların kısa süreli kullanılması gerekir
13 Başka hastalıklarınız nedeniyle ilaç alacaksanız doktorunuza danışın
14 İlaçlar zamanla iştahınızı arttırırözellikle -tatlıya- karşı dayanılmaz istek olur Bunun için tedbir alın bol su için, meyve ağırlıklı beslenin
15 İlaç tedavisi dışında -bilişsel,davranışsal,terapi'nin panikte iyi sonuç verdiği bilinmektedir Burada kişinin bedensel belirtileri algılama ve onlara " kötü anlamlar yükleme" olayı anlatılır Düşünce , beden ve belirtilerin ilişkisi; belirtilerini - düşünceyi nasıl etkilediği konuşulurYani önce hastalığın nasıl oluştuğu, belirtilerinin anlamını ne olduğu ve nelere yol açamayacağı anlatılır Daha sonra kaçınma davranışlarının nasıl yok edileceğini geçilirBunları mutlaka bir terapistle birlikte yürütmek gerekir Terapiye istekli ve azimli olduktan sonra bir ayla üç ay arasında epey yol alınır
16 Panikli olmak bir "kader" olmamalı
17 Paniğin süresi ne kadar olursa olsun, tedavi edilebilirYirmi otuz yıllık panikleri Depam'da çok tedavi ettiğimiz belirtmek isterim

PANİK ATAKTA EN ÇOK SORULAN SORULAR ve CEVAPLARI :
-Panik atak kalp krizine yol açar mı ?
-HAYIR
-Panik felce yol açar mı ?
-HAYIR
-Panik anında ölebilir miyim?

-HAYIR
-Panik anında kendimi, kontrolümü yitirir kendime ve çevreme zarar verebilir miyim ?
-HAYIR
-Panik atak bayılmaya sebep olur mu ?
-HAYIR
-Deliliğe yol açar mı ?
-HAYIR
-Uçakta panik atak gelirse ölür müyüm ?
-HAYIR
-Tedavisi var mıdır?
-EVET
-İlaç beyni nasıl etkiler, düşünceyi ve davranışı nasıl değiştirir? Beyindeki " alarm" sistemindeki hassasiyeti giderir Bozulan dengeleri düzenleyerek aşırı bedensel duyum ve belirtileri yok eder!
Aklımız beynimizden uzaklaşmaya başlar ve yaşamın diğer yanlarını tekrar görmeye algılamaya başlarızZamanla paniği unutur hale geliriz
-Panik Tekrarlar mı ?
Biyolojik, Sosyo-kültürel-ekonomik ve psikolojik şartlar müsaitse her hastalık gibi panikte tekrarlayabilirFakat ciddi uzun süreli bir tedavi ile tekrar riski azalırAyrıca tekrarlayacaksa çok hafif tekrarlarKontrol edilebilir seviyede olurBazen doktora bile ihtiyaç duyulmaz Tedavide paniği kontrol altına almak ve onu tanımak ne yapıp-yapamayacağını bilmek önemlidir
-Panik şizofreniye çevirir mi?
-HAYIR
-***** alarak paniği yenebilir miyim ?
-HAYIR ( zamanla artar ve bağımlılık gelişir)
-Kendimi dine inanca versem geçer mi ?
-Paniğin inançsızlık ve ibadetsizlikle ilgisi yoktur "inançlı" insanlarda'da panik yaşanır
-Yanımda ilaç,adres ve telefonlar,su,bisküvi,tansiyon aleti vs taşıyorum Olmayınca yola çıkamıyorum bir şey olur mu ?
Bağlanma , garantiye alma ihtiyacından yola çıkıyorsunuzTedavi ile yavaş yavaş bu bağlanma nesnelerinden kurtulmak,özgür ve özgüvene dayalı " sahaya" çıkmanız mümkündür
-Spor paniği arttırır mı ?
-HAYIR ( faydası vardır )
-Sex yapabilir miyim ?
-EVET
-Panik geldiğinde acile gideyim mi ?
-HAYIR ( Daha önceki nöbetler nasıl geçtiyse bu nöbette geçecek )
-Panik depresyonla beraber olur mu ?
-EVET
-Panik anında boğazım düğümleniyor, tıkanıyorumNefessiz kalıp ölebilir miyim
-HAYIR
-İlaçla beraber ***** alınır mı?
-Çoğunlukla HAYIR, fakat doktorunuza danışmakta yarar var
-İlaçlar bağımlılık yapar mı?
-Hayat boyu kullanmam gerekir mi?
-HAYIR
-Panikten dolayı işimi değiştirip, veya bırakayım mı?
-HAYIR-Kesinlikle işinizi bırakmayın ve değiştirmeyin
-İlaçlar,yiyecekler içecekler boğazımı tıkar mı? Boğulur muyum?
-HAYIR
-Bana büyü yapılmış veya cin' çarpmış olabilir mi?
Paniğin bunlarla hiçbir ilişkisi yoktur kesinlikle hocalara,büyücülere,medyumlara, biyoenerjiyle uğraşanlara gitmeyin
ÖNERİLER
1-Hastalık hakkında doktorunuzdan ve yayınlardan çok iyi bilgi alın
Temel Kural:"Düşmanını Tanı"
Sana ne yapıp ne yapamayacağını bil!
2-Dahili,fiziksel muayeneler ve tahlillerde hiçbir şey yoksa;bir daha tahlil yaptırmayın ve dahili muayeneye gitmeyin
3-Her hastanın tedavi süresi,onun kişiliğine durumuna bağlı olduğundan tedavi süresini bilin ve bu süreyi en verimli bir şekilde kullanın
4-Yakınlarınızıda doktorla görüştürünHastalığın sizin elinizde ve iradenizde olmadığını öğrensinler ve size"yüklenmesinler"
5-Umudunuzu ve kendinize olan güveninizi hiçbir zaman yitirmeyin"Başaracağım,bu hastalığı yeneceğim ve yaşama sımsıkı sarılacağım Kendime inanıyorum ve güveniyorum!"
Telkinini sık sık yenileyin
6-mümkünse her gün yarım saat yürüyüş yapın
7-Her gün duş alın
8-Yüzme imkanınız varsa yüzün
9-Yılda iki kez tatil yapın
10-Çözemediğiniz ve sizinle direkt ilişkisi olmayan sorunlarda üzülmeyin
"Kulak arkası edin"
11-Kahve ,koyu çay, kolalı içeceklerden uzak durun
12-Midenizi tıka basa doldurmayın, uzun süre aç kalmayın
13-Sizin gibi panik yaşayan insanlarla bir araya gelinSosyal-kültürel faaliyetlerde bulunun
14-Panik krizini hissettiğiniz an dikkatinizi başka yere vermeye çalışın
15-Nefes egzersizleri yapın (Derin nefes alıp içinizde tutun ona kadar sayın ve ağzınızdan üfler gibi yavaş yavaş verin)
16-Her gün gevşeme ( relaksasyon ) egzersizleri yapınBütün vücut kaslarınızı kasıp sonra gevşetin
17-Sex yaşamınızı canlandırın,fanteziler üretin
Kaynak: Sağlık Rehberi