Doğum Sırasında Bebeğin Hareketleri - Doğum Çeşitleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-23-2012

Doğum eylemi anne adayı açısından fiziksel olduğu kadar psikolojik de bir olaydır

Bebek açısından bakıldığında ise doğum olayı anneyle kıyaslandığında çok daha güç ve karmaşıktır

Bebek dünyaya gelmek için nispeten dolambaçlı sayılabilecek doğum kanalından geçmek zorundadır

Bu kanalın çaplarına kendi kafa çaplarını uydurmak için bazı hareketler yapması ger

ekir

Ayrıca doğum kanalında ilerlerken karşılaştığı dirençler ile başa çıkmak amacıyla pozisyon değişiklikleri yapar

Bu hareketler doğumun kardinal hareketleri (ya da esas hareketleri) olarak adlandırılır

Ne anne adayı ne de doğumu izleyen doktor bu hareketler üzerinde etkili değildir

Kardinal hareketlerin tek sorumlusu yolcu yani bebektir

Doğum eylemi başlamadan önce bebeğin kafası rahim içinde ve kemik yapının dışında bulunur

Bir başka deyişle bebeğin kafası amniyon sıvısı içinde yüzmektedir

Böyle bir durumda doğum sancıları başlasa bile bebeğin doğması mümkün değildir

Bebeğin kafası yukarıdayken su kesesi açıldığında kenardan kordon sarkabilir ve bu oldukça tehlikeli bir durumdur

Bebeğin sorunsuz bir şekilde doğabilmesi için kafanın aşağıya, kemik yapı içine girmesi gerekir

Angajman kelime anlamıyla bağlanmak demektir

Doğum bilimi açısından balıldığında ise bebeğin başının en geniş yan çapının kemik çatı girimini geçmesini ifade eder

Doğumun ilk hareketi angajmandır

Babeğin iki yandan gelen kafa kemikleri ortada birleşir ve bu eklem sagital sütür olarak adlandırılır

Normal bir angajmanda sagital sutur tam ortada olmalıdır

Böyle bir durumda başın sinklitik olduğundan söz edilir

Eğer bebeğin başı doğum kanalına girdiğinde kafası hafif yana doğru eğikse yani sagital sütür tam ortada değil de önde ya da arkadaysa bu durumda asinklitismus mevcuttur

Doğumun ilerleyişi sırasında budurum düzelebilir

Eğer düzelmez ise bebek doğum kanalında ilerleyemez ve eylem uzayabilir

Böyle bir durumda baş pelvis uygunsuzluğu nedeni ile doğumun önünde mekanik bir engel oluşabilir

İniş (DESENSUS)

Normal doğumun ikinci esas hareketi bebeğin doğum kanalı içinde aşağıya doğru ilerlemesidir

Bu iniş desensus olarak adlandırılır

Fetal iniş tek bir hareket olmayıp eylemin ikinci evresi boyunca devam eden bir sürekliliktir

Kadın tipi bir pelvite girimin ön arka çapı enine olan çaptan daha kısadır

Bu nedenle bebek başı angaje olurken pelvise kafasının enine çapıyla girer

Yani bebeğin yüzü annenin sağına ya da soluna gelecek şekilde olur

Doğum ilerlerken iniş devam eder ve bebeğin doğum yolunda bulunduğu yer muayeneler sırasında değerlendirilir

Doğum kanalının orta noktası her iki yanda dikensi çıkıntıların bulunduğu bölümdür

Bebeğin kafası bu seviyeye geldiğinde sıfır noktasında olarak tanımlanır

Bu noktanın üstü -1,-2, -3 altı ise +1, +2, +3 noktaları olarak tanımlanlamaktadır

Önde gelen kısım 0 noktasına ulaştığında genelde başın en geniş çapı da pelvis girimindedir ve angajman olmuştur

Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta bebeğin kafa derisinde görüebilecek olan ödemdir

Bos olarak adladırılan ve normalde görülen bu durumun varlığında bebeğin kafa derisi ile kemik yapılar arasında 2-3 santimetre fark olabilir ve aslında kafa angaje olmadığı halde muayenede angaje gibi hissedilebilir

Doğumun üçüncü esas hareketi fleksiyondur

Fleksiyon bebeğin kafasını önüne doğru eğmesidir

Rahim kasılmaları ve bebeğin aşağı doğru itilmesi sırasında karşılaştığı yumuşak doku direnci ile bebek kafasını öne doğru eğer ve çenesini göğsüne yaklaştırır

Bu sayede bebeğin kafasının en küçük çapı olan ense kökü ile alnı arasındaki düzlem pelvis içine girer

Doğumun dördüncü esas hareketi internal rotasyondur

Burada bebek kafasını yandan öne doğru çevirmeye başlar

İnernal rotasyonun amacı kafanın en küçük çapını pelvisin en küçük çapına uydurmaktır

Dikensi çıkıntılar arası çap pelvisin en küçük çapıdır

Bu nedenle bebek kafasını buraya uydurabilmek için yüzünü içeri doğru çevirmek zorundadır

Öte yandan pelvis giriminin eni boyundan büyükken çıkımda tam tersi söz knusudur ve ön arka çap enine olan çaptandaha büyüktür

Bu durum internal rotasyon gerekliliğinin bir başka nedenidir

Yandaki resimde bebeğin kafasında oluşmaya başlayan ödem görülebilmektedir

Bebek kafasını çevirirken bunu genelde yüzü arkaya gelecek şekilde yapar

Eğer yüz öne doğru dönerse occiput posterior durumu söz konusu olur

Yani bebeğin kafatasının en arkasındaki kemik annenin kuyruk sokumunun hemen önündedir

Bu durum zor doğuma neden olabilir

Doğumun beşinci esas hareketi kafanın yukarıya doğru kaldırılması yani ekstansyondur

Burada bebek çenesini göğsünden uzaklaştırmaktadır

Taçlanma gerçekleşip bebek doğmaya hazırlandığında boynunun hemen arkasında yer alan annenin kemiğinden kurtulmasının tek kolay yolu budur

Ekstansiyon hareketi sırasında bebeğin önce kafasının tepesi daha sonra da yüzü ve çenesi doğar

Yüzün öne doğru bakması yani yukarıda tarif edilen occiput posterior durumunda bebeğin neden rahtlıkla doğamayacağı yandaki resime bakıldığında kolaylıkla tahmin edilebilir

Bebeğin kafası doğduktan sonra doğum eyleminde kısa bir duraklama olur

Bebeğin kafası doğduğunda yüzü arkaya doğru bakmaktadır

Çünkü kafası doğum kanalından en kolay bu şekilde çıkabilir

Oysa omuzlarının da rahatlıkla doğabilmesi için yüzünün ya sağa ya da sola doğru bakması gereklidir

İşte bebeğin kafasını bu şekilde yana çevirmesi eksternal yani dış rotasyon olarak adlandırlır ve bu olay doğumun 6

kardinal hareketidir

Çoğu zaman bu döndürme işlemini bebeğin kendisi değil doğumu gerçekleştiren doktor yapar

Bu aşamada en tehlikeli durum omuz takılmasıdır

Bebeğin kafası doğduktan sonra omuzlarının doğması için alan yeterli olmadığında omuz önde annenin iki kemiğinin birleşim alanı olan simfizisde takılabilir

Bu durum genelde iri bebeklerde ortaya çıkmakla birlikte annenin kamik çatısına bağlı olarak nadiren küçük bebeklerde de görülebilir

Bu şekilde omuz takılması olan bebeklerde köprücük kemiği kırılabilir, koltuk altından geçen sinirler zedelenebilir ya da boyun kasları içinde kanama olabilir

Bu durumlar nadiren kalıcı hasara neden olup kendiliklerinden ya da bazı tedavilerin yardımıyla düzelmektedir

Doğumun son kardinal hareketi bebeğin rahim dışına atılması yani ekspulisyondur

Eksternal rotasyon gerçekleştikten sonra doktorunuz önce bebeği aşağıya doğru çekerek öndeki omuzu doğurtur

Bu harketin hemen ardından bebek yukarıya doğru kaldırılarak arkada kalan omuz da doğurtulur

Daha sonra bebek çekilerek gövdesi ve bacakları da doğurtulunca bebeğin doğumu gerçekleşmiş olur ve doğumun ikinci evresi sona erer

Bu aşmada bebeğinizin ağlamasını duyabilirsiniz

Bebeğin kardinal hareketleri bağımsız olmayıp birbiri ile içiçe geçmiş halde, bir süreklilik izleyecek şekildedir

Tüm bu hareketerin amacı bebeğin girinti ve çıkıntılarla dolu kanaldan sorunsuzca geçmesini sağlamak içindir

Doğumların çok büyük bir kısmında bu aşamalar sorunsuz bir şekilde aşılır

Normal doğum doğanın mucizelerinden birisidir

Tüm bu aşamaları öğrendikten sonra doğumun aslında anne adayı mı yoksa bebek açısından mı daha yorucu olduğuna karar vermekte zorlanabilirsiniz

Kaynak: Cinsel Sağlık

07-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Doğum Sırasında Bebeğin Hareketleri - Doğum Çeşitleri Doğum eylemi anne adayı açısından fiziksel olduğu kadar psikolojik de bir olaydır Bebek açısından bakıldığında ise doğum olayı anneyle kıyaslandığında çok daha güç ve karmaşıktırBebek dünyaya gelmek için nispeten dolambaçlı sayılabilecek doğum kanalından geçmek zorundadır Bu kanalın çaplarına kendi kafa çaplarını uydurmak için bazı hareketler yapması ger ekir Ayrıca doğum kanalında ilerlerken karşılaştığı dirençler ile başa çıkmak amacıyla pozisyon değişiklikleri yaparBu hareketler doğumun kardinal hareketleri (ya da esas hareketleri) olarak adlandırılır Ne anne adayı ne de doğumu izleyen doktor bu hareketler üzerinde etkili değildir Kardinal hareketlerin tek sorumlusu yolcu yani bebektir Doğum eylemi başlamadan önce bebeğin kafası rahim içinde ve kemik yapının dışında bulunur Bir başka deyişle bebeğin kafası amniyon sıvısı içinde yüzmektedir Böyle bir durumda doğum sancıları başlasa bile bebeğin doğması mümkün değildir Bebeğin kafası yukarıdayken su kesesi açıldığında kenardan kordon sarkabilir ve bu oldukça tehlikeli bir durumdur Bebeğin sorunsuz bir şekilde doğabilmesi için kafanın aşağıya, kemik yapı içine girmesi gerekir Angajman kelime anlamıyla bağlanmak demektir Doğum bilimi açısından balıldığında ise bebeğin başının en geniş yan çapının kemik çatı girimini geçmesini ifade eder Doğumun ilk hareketi angajmandır Babeğin iki yandan gelen kafa kemikleri ortada birleşir ve bu eklem sagital sütür olarak adlandırılır Normal bir angajmanda sagital sutur tam ortada olmalıdır Böyle bir durumda başın sinklitik olduğundan söz edilir Eğer bebeğin başı doğum kanalına girdiğinde kafası hafif yana doğru eğikse yani sagital sütür tam ortada değil de önde ya da arkadaysa bu durumda asinklitismus mevcuttur Doğumun ilerleyişi sırasında budurum düzelebilir Eğer düzelmez ise bebek doğum kanalında ilerleyemez ve eylem uzayabilir Böyle bir durumda baş pelvis uygunsuzluğu nedeni ile doğumun önünde mekanik bir engel oluşabilir İniş (DESENSUS) Normal doğumun ikinci esas hareketi bebeğin doğum kanalı içinde aşağıya doğru ilerlemesidir Bu iniş desensus olarak adlandırılır Fetal iniş tek bir hareket olmayıp eylemin ikinci evresi boyunca devam eden bir sürekliliktir Kadın tipi bir pelvite girimin ön arka çapı enine olan çaptan daha kısadır Bu nedenle bebek başı angaje olurken pelvise kafasının enine çapıyla girer Yani bebeğin yüzü annenin sağına ya da soluna gelecek şekilde olurDoğum ilerlerken iniş devam eder ve bebeğin doğum yolunda bulunduğu yer muayeneler sırasında değerlendirilir Doğum kanalının orta noktası her iki yanda dikensi çıkıntıların bulunduğu bölümdür Bebeğin kafası bu seviyeye geldiğinde sıfır noktasında olarak tanımlanır Bu noktanın üstü -1,-2, -3 altı ise +1, +2, +3 noktaları olarak tanımlanlamaktadır Önde gelen kısım 0 noktasına ulaştığında genelde başın en geniş çapı da pelvis girimindedir ve angajman olmuştur Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta bebeğin kafa derisinde görüebilecek olan ödemdir Bos olarak adladırılan ve normalde görülen bu durumun varlığında bebeğin kafa derisi ile kemik yapılar arasında 2-3 santimetre fark olabilir ve aslında kafa angaje olmadığı halde muayenede angaje gibi hissedilebilir Doğumun üçüncü esas hareketi fleksiyondur Fleksiyon bebeğin kafasını önüne doğru eğmesidir Rahim kasılmaları ve bebeğin aşağı doğru itilmesi sırasında karşılaştığı yumuşak doku direnci ile bebek kafasını öne doğru eğer ve çenesini göğsüne yaklaştırır Bu sayede bebeğin kafasının en küçük çapı olan ense kökü ile alnı arasındaki düzlem pelvis içine girer Doğumun dördüncü esas hareketi internal rotasyondur Burada bebek kafasını yandan öne doğru çevirmeye başlar İnernal rotasyonun amacı kafanın en küçük çapını pelvisin en küçük çapına uydurmaktır Dikensi çıkıntılar arası çap pelvisin en küçük çapıdırBu nedenle bebek kafasını buraya uydurabilmek için yüzünü içeri doğru çevirmek zorundadır Öte yandan pelvis giriminin eni boyundan büyükken çıkımda tam tersi söz knusudur ve ön arka çap enine olan çaptandaha büyüktür Bu durum internal rotasyon gerekliliğinin bir başka nedenidir Yandaki resimde bebeğin kafasında oluşmaya başlayan ödem görülebilmektedir Bebek kafasını çevirirken bunu genelde yüzü arkaya gelecek şekilde yapar Eğer yüz öne doğru dönerse occiput posterior durumu söz konusu olur Yani bebeğin kafatasının en arkasındaki kemik annenin kuyruk sokumunun hemen önündedir Bu durum zor doğuma neden olabilir Doğumun beşinci esas hareketi kafanın yukarıya doğru kaldırılması yani ekstansyondur Burada bebek çenesini göğsünden uzaklaştırmaktadır Taçlanma gerçekleşip bebek doğmaya hazırlandığında boynunun hemen arkasında yer alan annenin kemiğinden kurtulmasının tek kolay yolu budur Ekstansiyon hareketi sırasında bebeğin önce kafasının tepesi daha sonra da yüzü ve çenesi doğar Yüzün öne doğru bakması yani yukarıda tarif edilen occiput posterior durumunda bebeğin neden rahtlıkla doğamayacağı yandaki resime bakıldığında kolaylıkla tahmin edilebilir Bebeğin kafası doğduktan sonra doğum eyleminde kısa bir duraklama olur Bebeğin kafası doğduğunda yüzü arkaya doğru bakmaktadır Çünkü kafası doğum kanalından en kolay bu şekilde çıkabilir Oysa omuzlarının da rahatlıkla doğabilmesi için yüzünün ya sağa ya da sola doğru bakması gereklidir İşte bebeğin kafasını bu şekilde yana çevirmesi eksternal yani dış rotasyon olarak adlandırlır ve bu olay doğumun 6 kardinal hareketidir Çoğu zaman bu döndürme işlemini bebeğin kendisi değil doğumu gerçekleştiren doktor yapar Bu aşamada en tehlikeli durum omuz takılmasıdır Bebeğin kafası doğduktan sonra omuzlarının doğması için alan yeterli olmadığında omuz önde annenin iki kemiğinin birleşim alanı olan simfizisde takılabilir Bu durum genelde iri bebeklerde ortaya çıkmakla birlikte annenin kamik çatısına bağlı olarak nadiren küçük bebeklerde de görülebilir Bu şekilde omuz takılması olan bebeklerde köprücük kemiği kırılabilir, koltuk altından geçen sinirler zedelenebilir ya da boyun kasları içinde kanama olabilir Bu durumlar nadiren kalıcı hasara neden olup kendiliklerinden ya da bazı tedavilerin yardımıyla düzelmektedir Doğumun son kardinal hareketi bebeğin rahim dışına atılması yani ekspulisyondur Eksternal rotasyon gerçekleştikten sonra doktorunuz önce bebeği aşağıya doğru çekerek öndeki omuzu doğurtur Bu harketin hemen ardından bebek yukarıya doğru kaldırılarak arkada kalan omuz da doğurtulur Daha sonra bebek çekilerek gövdesi ve bacakları da doğurtulunca bebeğin doğumu gerçekleşmiş olur ve doğumun ikinci evresi sona erer Bu aşmada bebeğinizin ağlamasını duyabilirsiniz Bebeğin kardinal hareketleri bağımsız olmayıp birbiri ile içiçe geçmiş halde, bir süreklilik izleyecek şekildedir Tüm bu hareketerin amacı bebeğin girinti ve çıkıntılarla dolu kanaldan sorunsuzca geçmesini sağlamak içindir Doğumların çok büyük bir kısmında bu aşamalar sorunsuz bir şekilde aşılır Normal doğum doğanın mucizelerinden birisidir Tüm bu aşamaları öğrendikten sonra doğumun aslında anne adayı mı yoksa bebek açısından mı daha yorucu olduğuna karar vermekte zorlanabilirsiniz Kaynak: Cinsel Sağlık