Normal Doğum - Doğum Çeşitleri

Normal doğum miadına ulaşmış bir bebeğin (37 haftadan büyük ) herhangi bir operatif müdahale olmaksızın ******l yolla doğmasını anlıyoruz Eğer vakum ya da forseps doğuma yardımcı olmak amacıyla kullanılmışsa buna müdahaleli doğum denir Suni sancı verilmesi ve bebeği vajenden çıkışını kolaylaştırmak için epizyotomi dediğimiz kontrollü kesinin yapılması da müdahaleli doğ


um olarak değerlendirilir

Doğum eylemi ya da doğum doktorları arasında sıkça kullanıldığı adıyla travay” servikste (rahim ağzı veya rahim boynu) açılma ile birlikte olan ve anne tarafından doğum sancısı olarak algılanan düzenli rahim kasılmalarının başlamasıdır Gebeliğin özellikle son trimesterinde düzensiz, Braxton-Hicks (yalancı doğum ağrıları) adı verilen kasılmalar olabilir, ancak bunun doğum eylemi olarak adlandırılabilmesi için düzenli aralıklarla gelmesi, şiddetinin giderek artması, sancı aralarının kasılması ve beraberinde servikste (rahim boynu) açılmanın ve incelmenin başlaması gerekir



Doğumun aktif fazını 3 evrede inceleyebilir:



1 evre, doğum eyleminin başlamasından serviksin tam açıklığa (10 cm) ulaşmasına kadar olan dönemdir



2 evre, serviksin tam açılmasından bebeğin doğumuna kadar geçen süredir



3 evre ise, bebeğin doğumundan plasenta ve zarların atılmasına kadar geçen süredir



Genelde doğumun yaklaştığının ilk belirtileri kasılmalar ve halk arasında "nişan gelmesi" olarak anılan durumdur Rahim ağzı tüm gebelik boyunca sümüksü bir tıkaçla kapalıdır Bu tıkaç bebeği dış etkenlere karşı korur Doğum eyleminin başlamasından hemen önce rahim ağzında hafif bir açılma olur ve bu tıkaç kanlı bir akıntı şeklinde vücut dışına atılır



Su kesilmesinin açılması genellikle aktif doğum eylemi başladıktan sonra olur Ancak, bazen sancılar yani aktif eylem başlamadan da başlayabilir Bu durumda eğer 6-12 saatte kendiliğinden başlamazsa suni sancıyla başlatmak gerekebilir Çünkü zarlar enfeksiyondan koruyan bir bariyer görevi de yaparlar Eğer, kese açıldıktan sonra belli sürede doğum olmazsa vajendeki mikropların enfeksiyon oluşturması riski de vardır Zaman zaman da doğum doktorları eylemin bir safhasında (rahim ağzı açıklığı 4-5 cm''den fazla ise) su kesesini artifisyel olarak açarlar Bu yaklaşım, doğumun hızlanmasına yardımcı olur



Doğumun gerçekleşmesinde rol oynayan 3 temel faktör vardır:



1İtici güçler (rahim kasılmaları ve doğumun 2 evresinde ıkınma)



2Doğum kanalı (kalça kemiklerinin durumu ve yumuşak dokular)



3Fetus



Bu üç faktör doğumun normal olup olamayacağını belirler Bunlardan herhangi birindeki anormallik doğumu güçleştirir ve hatta bezen imkansızlaştırır



Pelvis (ya da kalça) kemiklerinin yapısı kişiden kişiye değişebilir En ideali jinekoid pelvis denen ovoid bir yapıda olmasıdır Ancak, bu normal yapının varyasyonlarında pelviste darlık söz konusu olabilir



Normal bir pelviste doğum kanalını incelediğimizde girişte kanalın transvers (enine) çapının daha geniş olduğunu görürüz Bebeğin başının da ön-arka çapı daha uzundur Dolayısıyla doğum kanalına başın girebilmesi için bebek başının ön-arka çapının annenin doğum kanalı girişinde enine çapa uyması gerekir Yani, bebeğin başı annenin sağ veya sol yanına bakacak şekilde yatay ya da hafif oblik (verev) olarak pelvise girer Doğum kanalının çıkışında ise pelvisin ön-arka çapları daha uzundur
Bunun sonucunda doğumun olabilmesi için bebek doğum kanalında ilerlerken bir yandan da burgu hareketi ile başın en uzun olan ön-arka çapını pelvis çıkımının ön-arka çapına uydurması gerekir Normalde, çıkıma geldiğinde başın arkası annenin ön tarafında olmalıdır Bu durumda çıkıma gelen bebek rahmin kasılmaları ve annenin ıkınması ile başını geriye doğru atarak çıkımdan kurtulur Baş çıktıktan sonra en geniş kısım olan omuzların çıkması için omuzlar da ön-arka çapa döner ve omuzlar doktorun da yapacağı manevralarla doğurtulur Vücudun geri kalan kısmı çoğunlukla sorunsuz doğar
Görüldüğü gibi, bebek doğum kanalından bir tünelden geçer gibi rahatlıkla geçememekte buna karşın kendini kanala uydurabilmek için birtakım manevralar yapmak zorundadır Bu manevraları yapabilmesi için itici gücün yukarıdan bebeği aşağıya doğru zorlaması, bebeğin de bu itici güç karşısında doğru yolu ve pozisyonları kendiliğinden ister istemez bulur ve gereken manevraları yapar İtici güç eylemin 1 evresinde sadece rahim kasılmaları iken, 2 evresinde annenin ıkınması da bu güce katkı da bulunur
Ikınma hareketi rahim ağzı tam açılmadan hiç bir zaman yapılmamalıdır

Bebek çıktıktan sonra sıra plasenta ve eklerinin çıkmasına gelmiştir ki bu evre eylemin 3 evresi veya halas” olarak adlandırılır Genellikle, kısa bir süre plasentanın kendiliğinden çıkması beklenir ve sonrasında gerekirse yardımcı manevralarla plasenta ve beraberinde zarların çıkması sağlanır Bazen, plasenta kendiliğinden çıkmayabilir Bu durumda, doktor elini uterusa sokup elle çıkartmak zorunda kalabilir Nadiren, plasenta rahim duvarlarına iyice yapışık olabilir ki bu durumda plasenta tamamen çıkartılamayabilir Plasenta yapışma anomalisi olarak adlandırılan bu durum riskli bir durumdur ve kanama kontrol edilemediği taktirde annenin rahminin alınmasına kadar gidebilir



Müdahaleli Doğum

******l doğum sırasında vakum ya da forseps (kaşık) doğuma yardımcı olmak amacıyla kullanılmışsa buna müdahaleli doğum denir Suni sancı verilmesi ve bebeği vajenden çıkışını kolaylaştırmak için epizyotomi (dikişli doğum) dediğimiz kontrollü kesinin yapılması da müdahaleli doğum olarak değerlendirilir



Suni sancı nedir, ne zaman verilir?

Bebek normal boyutlarda doğum kanalı ya da kalça kemikleri müsait olsa da annenin rahim kasılmaları yetersiz ise o zaman doğum süresinin uzamasına bağlı riskler ortaya çıkabilir Bu durumda, annenin rahim kasılmalarını güçlendirmek amacıyla halk arasında suni sancı” denilen oksitosin hormonu serumla verilir Bazen de doğum eylemi beklenen doğum zamanı geçmesine rağmen başlamayabilir ya da gebeliğe ait risklerden dolayı doğum sancılarının kendiliğinden başlaması beklenmeden doğumun gerçekleşmesi gerekebilir Bu durumda da oksitosin verilir Yani, oksitosin ya da suni sancı; eylemi başlatmak ve yetersiz eyleme yardımcı olmak şeklinde 2 temel amaçla kullanılır



Oksitosin dışında su kesesinin doktor tarafından açılması da (amniyotomi) doğumun başlatılması ve eyleme yardım amacıyla kullanılır Oksitosin, insan vücudunda yapılan bir hormondur ve birçok etkisi dışında en önemli fonksiyonu doğum sırasında rahimde kasılmaları sağlamaktır Yanlış bir kanaat olarak suni sancının normal yolla başlayan sancılardan daha farklı olduğu düşünülür Ancak, esasında mekanizma yetersiz olan doğal bir maddenin sentetik eşdeğerinin dışarıdan verilmesidir



Suni sancı esasen doğal bir hormonun kullanılmasıdır ancak kullanımı sırasında belirli riskler vardır En önemli risk, kontrolsüz veya aşırı oksitosin verilmesine bağlı rahmin aşırı kasılması ve arada olması gereken gevşeme periyotlarının olmamasıdır Bu durum, fetusa plasentadan kan akışını engelleyeceğinden risklidir Bu nedenle, suni sancı verilirken doktor ve hemşirelerin yakın kontrolünde uygulanması gerekir Ayrıca, oksitosin verilmesi planlanan hastada baş-pelvis uygunsuzluğu ya da anormal geliş şekli gibi normal doğuma engel bir durumun olmaması gereklidir


Kaynak: Cinsel Sağlık