Konu
:
İndüksiyon Doğumun Yapay Olarak Başlatılması - Doğum Çeşitleri
Yalnız Mesajı Göster
İndüksiyon Doğumun Yapay Olarak Başlatılması - Doğum Çeşitleri
07-23-2012
#
1
Prof. Dr. Sinsi
İndüksiyon Doğumun Yapay Olarak Başlatılması - Doğum Çeşitleri
Doğum eylemi kendiliğinden başlamadan önce, bilinçli olarak ve bazı yöntemler kullanılarak başlatılması doğum eyleminin indüksiyonu ya da kısaca indüksiyon olarak adlandırılır
Bebeğin biran önce doğurtulması ve gebeliğin sonlandırılmasının anne ya da bebek hayatı için kaçınılmaz olduğu durumlarda yapılan indüksiyon " endike indüksiyon ", tıbbi bir gereklilik olmayan durumlarda yapılması ise elektif indüksiyon olarak adlandırılır
Bir başka deyişle elektif indüksiyon, miadında ya da miadını birkaç gün geçmiş hamile bir kadında uygu
lanan doğum eylemini başlatma girişimidir
Elektif indüksyonun en belirgin tehlikesi bir bebeğin miadından önce doğurtulmasıdır ki normal takipli bir gebede bu çok uzak bir olasılıktır
İndüksyon gerektiren durumlar
Yirminci gebelik haftasından sonra bebeğin doğurtulmasının anne ya da bebeğe sağlayacağı yararların gebeliğin devamının sağlayacağından daha fazla olduğu durumlarda indüksiyon gerekli olur
Bu durumlar arasında:
Zarların erken açılması
Plasentada kısmi ayrılma
Preeklempsi- eklempsi
Amniyon arlarının enfeksiyonu
Bebeği tehdit eden günaşımı gibi durumlar
Anneye ait bazı hastalıklar
sayılabilir
Bunlarla birlikte bebeğin anne karnında kaybedildiği durumlarda da doğumun sezaryen yerine indüksoyon ile ******l yoldan gerçekleştirilmesi daha uygundur
İndüksiyon yapılması sakıncalı olan durumlar
Bebeğin başı ile annenin kemik çatısı arasında uyumsuzluk olması
Yan geliş gibi fetal beliş bozuklukları
Geçirilmiş miyomektomi ya da klasik sezaryen gibi rahim üzerinde yapılmış cerrahi girişimler
İleri anne yaşı
Anne adayının 5
ya da daha sonraki doğumunu yapıyor olması (grand multiparite)
Çoğul gebelik
Plasentada yetmezlik bulguları
yanısıra normal ******l doğumun kontraendike olduğu tüm durumlarda indüksyon yapılmaması daha uygundur
YÖNTEMLER
Doğum eylemini başlatmak amacıyla kullanılan yöntemlerin çoğu başlamış bir doğum eylemini desteklemek ya da hızlandırmak amacıyla da kullanılabilirler
Amniyotomi
Doğum eylemini başlatmanın en zahmetsiz yöntemlerinden birisi amniyon zarının açılmasıdır
Zarların açılması ve bir miktar amniyon sıvısının dışarıya akması ile birlikte salgılanan bazı maddeler doğum eyleminin başlamasını sağlar
Zarlar açıldıktan sonra genelde birkaç saat içinde düzenli rahim kasılmaları başlar
Amniyotomi yapabilmek için rahimde bir miktar açılma olması gereklidir
Uygunsuz yapılan bir amniyotominin yaratacağı en büyük risk kordon sarkmasıdır
Oksitosin infüzyonu
Doğum eylemini başlatmak için en sık başvurulan yöntem damar yolundan serum içinde oksitosin vermektir
Oksitosin normalde beyinin hipofiz adı verilen bölgesinden salgılanan ve temel görevi rahim kasılmaları ile sütün memeden dışarı atılmasını sağlamak olan bir hormondur
Sentetik olarak üretilen oksitosin hormonu çok düşük dozlarda damardan verildiğinde rahimde kasılmalara neden olmaktadır
Bu uygulama halk arasında suni sancı olarak adlandırılan uygulamadır
Damardan oksitosin verilmesi ve bu sayede doğumun başlatılabilmesi için rahimin buna hazır olması gerekir
Bu hazırlıkların en önemlisi rahim ağzında meydana gelen değişimlerdir
Bir diğer önemli değişim de rahimi oluştuıran kas liflerinde oksitosin hormonunun bağlanıp etki gösterebileceği alanların yani reseptörlerin oluşmasıdır
Oksitosin reseptörleri genelde gebeliğin son dönemlerinde oluştuğundan erken dönemde yapılan oksitosin uygulamaları çoğu zaman ya cevap vermez ya da geç cevap verir
Oksitosin sadece doğum eylemini başlatmak amacıyla değil devam eden bir eylemin desteklenmesi amacıyla da kullanılabilir
Her iki kullanımında da son derece dikkatli olunması gerekir
Çok düşük miktarlarda oksitosin hormonu yaklaşık yarım litre serum içinde sulandırıldıktan sonra dakikada birkaç damla gidecek şekilde damardan verilmeye başlanır
Verilen damla sayısı belirli zaman aralıklarında yine birkaç damlalık birimler halinde arttırılır
Bu şekilde uygun sıklık ve şiddette kasılmalar sağlandığında o dozda sabit kalınır
Kontrolsüz oksitosin kullanımı rahimde aralarında gevşeme dönemi olmayan sürekli kasılmalara ve sonuçta bebeğe giden oksijen miktarında azalmalara neden olabileceğinden oksitosin uygulaması çok dikkatli bir şekilde yapılmalıdır
İndüksiyon sırasında kasılmalar ve bebeğin kalp atımları sürekli monitörize edilmelidir
Oksitosin ile doğum indüksüyonu ya da desteklenmesi deneyimli bir ekip çalışması gerektiren son derece ciddi bir iştir
Prostaglandin uygulamaları
Doğum eyleminin başlamasında prostaglandin adı verilen maddelerden bazılarının etkili olduğu bilinmektedir
Bu maddeler özellikle rahim ağzının olgunlaşmasında ve doğuma hazırlanmasında direkt görev almakta ve doğum sancılarıın başlatılmasında uzun yıllardır kullanılmaktadır
Prostaglandinler ağızdan ya da ******l yoldan uygulanabilirler
Oksitosine göre en önemli avantajları rahim ağzının henüz olgunlaşmadığı yani Bishop skorunun düşük olduğu durumlarda da kullanılabilmeleridir
Doğum sancılarının başlatılması amacıyla belirli aralıklarla ağızdan ya da ******l yoldan uygulandıklarında genelde 5-6 saat içinde etkili kasılmalar başlamaktadır
Rahim ağzındaki açıklık belirli bir düzeye ulaştığında amniyotomi ve takiben oksitosin verilmesi ile doğum gerçekleştirilir
Bunun yanısıra prostaglandinlerin bazı önemli dezavantajları vardır
Bunlardan en önemlisi canlı bir bebeğin varlığında doğum sancılarının başlatılması amacıyla uygulanabilecek güvenli doz aralığının belli olmamasıdır
Bir diğer önemli dezavantaj ise rahimin uygulanan ilaca aşırı cevap verme olasılığıdır
Böyle bir durumda rahim hiç gevşemeden ya da yeterli miktarda gevşemeden sürekli kasılı kalmakta ve bebek ciddi risk altına girebilmektedir
Prostaglandinlerin doğum eylemini başlatmada yaygın ve güvenli kullanımı için daha fazla sayıda çalışma ve bilimsel veriye gereksinim vardır
Zarların sıyrılması
Muayene sırasında parmak girecek kadar açıklığa sahip bir rahim ağzında parmağı 360 derece döndürerek zarların ayrılması işlemi membranların sıyrılması ya da "stripping" olarak adlandırılır
Bu yöntem genelde doğumun yakın olduğu gebeliğin son dönemlerinde kasılmaları başlatabilir
Uygulama ile eylemin başlaması arasında geçen süre belirsizdir
Bu süre 1-2 saat kadar kısa olabileceği gibi etkili kasılmalar hiç başlamayabilir
Membranların sıyrılması ile rahimde prostaglandin üretiminin arttığı ve sonuçta rahim kasılmalarının başladığına inanılmaktadır
İşlem zaman zaman anne adayı açısından ağrılı olabilir
Çok nadir olmakla birlikte stripping sonrası enfeksiyon ortaya çıkabilir
Meme başı uyarımı
Meme başlarının el ile uyarılması gebeliğin son dönemlerinde hipofizden oksitosin salınımını arttıracağından doğum kasılmalarını başlatabilir
Benzer şekilde cinsel ilişki sonrasında erkeğin menisinde bulunan prostaglandinler de gebeliğin son dönemlerinde aktif doğum kasılmalarını başlatabilirler
İndüksiyonun riskleri nelerdir?
Başarısız indüksiyon
İndüksiyon uygulamalarının hepsi kendilerine özgü riskler taşırlar
Bu riskler arasında en sık görülen ve hepsinde ortak olan işlemin başarısız olması yani doğum sancılarının başlatılamaması ya da başlamış sancıların etkili olacak sıklık ve şiddette olmamasıdır
Böyle bir durumda en uygun alternatif doğumun sezaryen ile gerçekleştirilmesidir
Aşırı uyarılma
Oksitosin ve prostaglandin uygulamalarındaki en önemli risklerden birisi uterus kaslarının verilen ilaça aşırı cevap vermesidir
Böyle bir durumda rahim aşırı miktarda kasılır
Kasılmalar arasında gevşeme dönemleri olmaz
Bu tablo tetanik kasılmalar olarak adlandırılır
Kasılmalar sırasında bebeğe giden oksijen miktarı azaldığından bebek bir süre sonra bu azalmayı tolere edemez ve sıkıntıya girer
Durum fark edilmediği taktirde uterusta yırtılma meydana gelebilir
Aşırı uyarılma oksitosin uygulaması sırasında ortaya çıkarsa serum ile ilaç verilmesi hemen sonlandırılmalı ve anne adayına oksijen verilerek durum gözlenmelidir
Tetanik kasılmalar kaybolmaz ise ya da bebeğin kalp atımları belirgin derecede düşerse zaman kaybetmeden sezaryene geçilmelidir
Prostaglandin sonrası bu tablo ortaya çıktığında ise acil sezaryen en doğru yaklaşımdır
Fetal distress
Oksitosin ile elde edilen rahim kasılmaları doğal kasılmalara kıyasla çok daha güçlü ve düzenli kasılmalardır
Bu şiddetli kasılmalar özellikle plasental fonksiyonlarda bozulma başlamış bebeklerde sıkıntıya ya da başka bir deyişle distrese neden olabilir
Fetal distresin en önemli belirtileri bebeğin kakasını yapması yani amniyon sıvısında mekonyum saptanması ile bebek kalp atım hızındaki yavaşlamadır
Mekonyum saptandığında çok yakın ve dikkatli takip gerekir
Fetal distresin diğer belirtisi ise bebeğin kalp atım hızındaki yavaşlamadır
Bu yavaşlama özellikle kasılmalar sırasında belirgindir
Deselerasyon adı verilen bu durum saptandığında yine çok yakın ve dikktli bir takip gereklidir
İlk aşamada ilaç dozu azaltılır ya da tamamen kesilir
Deselerasyonların devam etmesi durumunda ise sezaryen uygulanmalıdır
Enfeksiyon
Amniyotomi ya da stripping sonrası nadiren görülür
Kordon sarkması
Bebeğin kafasının yukarda olduğu durumlarda amniyotomi yapıldığında göbek kordonu sarkabilir ve bebeğin hayatını tehdit edebilir
Böyle bir durumda çok acil sezaryen yapılır
Su zehirlenmesi
Oksitosin aynı zamanda bir antidiüretiktir
Yani idrar miktarını azaltarak vücutta su tutulumunu arttırır
İndüksiyon sırasında doz arttırıldıkça idrar çıkışı da belirgin derecede azalmaktadır
Uzun süreli oksitosin verilmesini takiben anne hayatını tehdit edebilecek olan su zehirlenemesi adı verilen tablo ortaya çıkabilir
Doğum sonrası kanama
Uzun süreli indüksiyonlardan sonra nadir görülen bir komplikasyondur
Doğum sonrası rahim kasları etkili şekilde kasılamaz ve atoni adı verilen durum ortaya çıkabilir
Artmış sezaryen hızı
Doğum kasılmaları herhangi bir yöntemle başlatılmış anne adaylarında sezaryene gerek duyulma şansı doğum kasılmaları kendiliğinden başlayanlarla kıyaslandığında 2 kat fazladır
Yendioğan sarılığı
Oksitosin ile uzun süre indüksiyon uygulanan annelerden doğan bebeklerde yenidoğan sarılığına daha fazla rastlanmaktadır
Tüm tıbbi ve cerrahi girişimlerde olduğu gibi doğumun yapay yollardan başlatılması da son derece ciddi bir uygulamadır
İndüksiyon planlanan her anne adayı dikkatli bir şekilde değerlendirilmeli ve en uygun yönteme karar verilmelidir
Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın eylem mutlaka çok yakından ve dikkatle takip edilmeli, en ufak bir sorun bile ihmal edilmemelidir
Kaynak: Cinsel Sağlık
Prof. Dr. Sinsi
Kullanıcının Profilini Göster
Prof. Dr. Sinsi Kullanıcısının Web Sitesi
Prof. Dr. Sinsi tarafından gönderilmiş daha fazla mesaj bul