Psikoloji - Edebiyat İlişkileri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-23-2012

Edebiyat psikolojisi denilince

tip ve fert olarak yazar psikolojisinin incelenmesi

yaratma sürecinin incelenmesi

edebi eserlerde görülen psikolojik tiplerin ve kanunların incelenmesi

okur üzerindeki etkiler akla gelir

Freud’un yazar konusundaki görüşleri pek istikrarlı değildir

Freud

bir taraftan yazarın yarattığı eserlerle kendisini delirmekten kurtardığını söylüyor

bir taraftan da yazarı hiçbir zaman gerçek bir tedaviye yanaşmayan inatçı bir “nevrozlu” olarak görüyordu

Fransız psikoloğu Ribot

edebiyat sanatçılarını hayal bakımından iki tipe ayırmıştır: Bunlardan biri

(hayal gücünün) daha çok dış dünyanın gözlemlenmesiyle

algılarla uyarılan ve net bir şekilde göze hitap eden yazarın belirgin özelliği olan “plastik hayal gücü”

diğeri ise; kendi heyecan ve duygularından yola çıkan ve bunları içinde bulunduğu ruhi atmosferin zorlamasıyla birleşen âhenk ve imajlar yoluyla yansıtan sembolik şairin veya romantik masallar yazarının hayal gücü olan “yayılan hayal gücü”dür

Romanyalı bilim adamı olan L

Rusu da

s anatçıları üç ana tipe ayırmıştır: Sempatik

anarşik şeytani ve dengeli şeytani olmak üzere

Yaratma süreci konusundaki modern bir çalışmada ele alınacak başlıca husus

zihnin bilinç ve bilinçdışı merkezlerinin yaratmada karşılıklı olarak oynadıkları roldür

Bilinçdışını yücelten romantik ve ekspresyonist devirleri

akla

gözden geçirip düzeltmeler yapmaya ve anlaşılır olmaya önem veren klasik ve realist devirlerden ayırmalıdır

Oyun ve romanlardaki karakterler

bize “psikolojik” bakımdan doğru gelmelerine göre yargılanırlar

Psikolojik bilgiler de

birer malzemedir bizim için

Sonuç olarak psikoloji

yalnız başına yaratma faaliyetine hazırlık oluşturan

hazırlayan bir şeydir; fakat sanat eseri içindeki psikolojik hakikat ise; sanat eserinin tutarlılığını güçlendirmekte ve sanat eserini karmaşık hâle getirmektedir

Bu da sanat eserini daha değerli bir hâle getirir

alıntı

07-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Psikoloji - Edebiyat İlişkileri Edebiyat psikolojisi denilince tip ve fert olarak yazar psikolojisinin incelenmesi yaratma sürecinin incelenmesi edebi eserlerde görülen psikolojik tiplerin ve kanunların incelenmesi okur üzerindeki etkiler akla gelir Freud’un yazar konusundaki görüşleri pek istikrarlı değildir Freud bir taraftan yazarın yarattığı eserlerle kendisini delirmekten kurtardığını söylüyor bir taraftan da yazarı hiçbir zaman gerçek bir tedaviye yanaşmayan inatçı bir “nevrozlu” olarak görüyordu Fransız psikoloğu Ribot edebiyat sanatçılarını hayal bakımından iki tipe ayırmıştır: Bunlardan biri (hayal gücünün) daha çok dış dünyanın gözlemlenmesiyle algılarla uyarılan ve net bir şekilde göze hitap eden yazarın belirgin özelliği olan “plastik hayal gücü” diğeri ise; kendi heyecan ve duygularından yola çıkan ve bunları içinde bulunduğu ruhi atmosferin zorlamasıyla birleşen âhenk ve imajlar yoluyla yansıtan sembolik şairin veya romantik masallar yazarının hayal gücü olan “yayılan hayal gücü”dür Romanyalı bilim adamı olan LRusu das anatçıları üç ana tipe ayırmıştır: Sempatik anarşik şeytani ve dengeli şeytani olmak üzere Yaratma süreci konusundaki modern bir çalışmada ele alınacak başlıca husus zihnin bilinç ve bilinçdışı merkezlerinin yaratmada karşılıklı olarak oynadıkları roldür Bilinçdışını yücelten romantik ve ekspresyonist devirleri akla gözden geçirip düzeltmeler yapmaya ve anlaşılır olmaya önem veren klasik ve realist devirlerden ayırmalıdır Oyun ve romanlardaki karakterler bize “psikolojik” bakımdan doğru gelmelerine göre yargılanırlar Psikolojik bilgiler de birer malzemedir bizim için Sonuç olarak psikoloji yalnız başına yaratma faaliyetine hazırlık oluşturan hazırlayan bir şeydir; fakat sanat eseri içindeki psikolojik hakikat ise; sanat eserinin tutarlılığını güçlendirmekte ve sanat eserini karmaşık hâle getirmektedir Bu da sanat eserini daha değerli bir hâle getirir alıntı