Temel Alışkanlıkların Kazandırılması

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-23-2012

Alışkanlıklar,zamana,yönlendirmeye,özellikled e tekrara bağlı olan kazanılmış davranışlardır

Alışkanlıklar bireyin yaşadığı doğal ve toplusal çevreye uyumunu sağlayan davranışlardır

Bir alışkanlığın bir kez kazanıldıktan sonra düzeltilmesi çok güç bazen de olanaksızdır

Kazanılmasına temel oluşturan davranışlar çocuğun doğumu ile başlar,okul öncesi ve ilkokul dönemlerinde pekişmeye devam eder

Anne çocuğumu zamanında doyurmuyor,altı ıslandığı veya bir yeri ağrıdığında onu rahatlatmak için hemen harekete geçmiyorsa tüm bu tutum ve davranışlar çocuğun diğer insanları ve dış dünyayı olumsuz biçimde algılamasına yol açabilir

Alışkanlıklar,öncelikle çocuğun içinde bulunduğu dış çevre uyaranlarından aldığı etkileşimlere dayalı olarak kurulan davranış örnekleridir

Okul öncesi dönemde çocuğa kazandırılacak temel alışkanlıklar özellikle uyku,yemek,tuvalet ve temizlik alışkanlıklarıdır

Uyku
Pek çok anne çocuklarının belirli bir saatte yatmak istememelerinden şikayetçidir

Böyle bir durumu olan annelere yapılacak en uygun öneri her şeyden önce kendilerinin zaman fikrine sahip olmalarını gerekliliğidir

Tüm alışkanlıkların kazanılmasında esas olan ve bireyin yaşamındaki disiplin kaynağını oluşturulan tutarlılık,iyi uyku alışkanlığının kazanılmasında da en önemli rolü oynar

Uyku zamanı,genelde tüm çocuklar,özellikle de sinirli,aşırı hassas ve duygusal çocuklar için oldukça güç bir zamandır

Çocuk uyursa annesinin kendisini terk edeceğini veya okulda unutulacağını düşünerek uyumamak için direnç gösterir,

Çocukla ilişkileri bozacak ceza ve tartışmalara gitmek yerine ona güven verici bir biçimde yaklaşılması,olumlu davranış örneklerinin yerleştirilmesinde yararlı olabilecek bazı temel noktalardır

Yemek yeme
Beslenme, çocuğun ilk temel gereksinimlerinden biridir

Annenin çocuk ağladığında ona cevap vermekte gecikmesi, tam bir işe başladığı sırada işinden alıkonulduğu için kızması ve bunu belli eden bir ses tonu ve davranış sergilemesi veya düzenli bir programla değil, canının istediği zaman yada çocuk her ağladığında onu beslemesi, daha sonraki dönemlerde olumlu yeme alışkanlığının oluşmasında sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir

Beslenme konusunda önemli olan çocuğun her yiyeceği yemeğe zorlanmasından çok ihtiyacı olan her tür besini yemesini sağlamasıdır

annenin aynı besin değerine sahip olan yiyecekler arasından çocuğun sevdiklerini seçmesi ile çatışmalara neden olmadan kolayca çözümlenir

Annelerin akılda tutması gereken en önemli nokta çocukların ihtiyaçları kadar yiye bilecekleri gerçeğidir

Uzmanlara göre çocukta kötü yeme alışkanlıklarının oluşumunu önlemek için bazı temel noktalara dikkat edilmesi uygun olur bu temel noktalar;
çocuk kaşığı tutup ağzına götürdüğü andan itibaren kendi kendine yemesi için teşvik edilmelidir

Yemek zamanı oyun haline getirilmemelidir

Çocuğa verilecek tüm yedek besinlerin gerçek yemek saatlerinden uzak zamanlarda verilmesine özellikle dikkat edilmelidir

Lee, çocuğun bu konudaki ihtiyaçlarını şöyle sıralamaktadır

çocukların abartılmadan verilen besleyici yiyeceklere ihtiyacı vardır

yemek zamanının mutlu ve düzenli olması gerekir

Çocuklar yemekte hizmet etmekten ve birbirine servis yapmaktan hoşlanırlar bu nedenle bunun gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır

Yemek sırasında çocuklar rahat ve sakin olmalıdır

Çocukların yetişkinin kendileri ile birlikte olmasına ihtiyaçları vardır

Tuvalet ve temizlik
Normal bir çocuk ikinci yaşa doğru idrarını kontrol etmeyi başarmaya başlar

Büyük tuvaletin kontrolü ise dört yaşlarında gerçekleştirilebilir

Annesi tarafından çok erken yaşta aşırı bir titizlikle ve çok kerede çeşitli cezalarla temiz kalmaya zorlanan çocuklar, bunu güç de olsa başarsalar bile duygusal olarak daha sonraki dönemlerde taşınabilecek birtakım yaralar alabilirler

Çocuğun başlangıçta olumlu bir biçimde kazandığı alışanlıklarında birden bire değişmelerin ortaya çıktığı gözlenebilir

örneğin; 5 yaşındaki küçük bir kız, aileye yeni bir kardeşin gelmesinden sonra altını ıslatmaya başlayabilir

Sağlıklı bir aile ortamında, zorlanmadan temel ihtiyaçların karşılanması için gerekli olan uygun davranışları kazanabilmeyi başaran çocukların, gençlik döneminin sorunlarını da daha kolay çözümleyebildikleri gözlenmiştir

07-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Temel Alışkanlıkların Kazandırılması Alışkanlıklar,zamana,yönlendirmeye,özellikled e tekrara bağlı olan kazanılmış davranışlardır Alışkanlıklar bireyin yaşadığı doğal ve toplusal çevreye uyumunu sağlayan davranışlardır Bir alışkanlığın bir kez kazanıldıktan sonra düzeltilmesi çok güç bazen de olanaksızdır Kazanılmasına temel oluşturan davranışlar çocuğun doğumu ile başlar,okul öncesi ve ilkokul dönemlerinde pekişmeye devam eder Anne çocuğumu zamanında doyurmuyor,altı ıslandığı veya bir yeri ağrıdığında onu rahatlatmak için hemen harekete geçmiyorsa tüm bu tutum ve davranışlar çocuğun diğer insanları ve dış dünyayı olumsuz biçimde algılamasına yol açabilir Alışkanlıklar,öncelikle çocuğun içinde bulunduğu dış çevre uyaranlarından aldığı etkileşimlere dayalı olarak kurulan davranış örnekleridir Okul öncesi dönemde çocuğa kazandırılacak temel alışkanlıklar özellikle uyku,yemek,tuvalet ve temizlik alışkanlıklarıdır Uyku Pek çok anne çocuklarının belirli bir saatte yatmak istememelerinden şikayetçidirBöyle bir durumu olan annelere yapılacak en uygun öneri her şeyden önce kendilerinin zaman fikrine sahip olmalarını gerekliliğidir Tüm alışkanlıkların kazanılmasında esas olan ve bireyin yaşamındaki disiplin kaynağını oluşturulan tutarlılık,iyi uyku alışkanlığının kazanılmasında da en önemli rolü oynar Uyku zamanı,genelde tüm çocuklar,özellikle de sinirli,aşırı hassas ve duygusal çocuklar için oldukça güç bir zamandır Çocuk uyursa annesinin kendisini terk edeceğini veya okulda unutulacağını düşünerek uyumamak için direnç gösterir, Çocukla ilişkileri bozacak ceza ve tartışmalara gitmek yerine ona güven verici bir biçimde yaklaşılması,olumlu davranış örneklerinin yerleştirilmesinde yararlı olabilecek bazı temel noktalardır Yemek yeme Beslenme, çocuğun ilk temel gereksinimlerinden biridir Annenin çocuk ağladığında ona cevap vermekte gecikmesi, tam bir işe başladığı sırada işinden alıkonulduğu için kızması ve bunu belli eden bir ses tonu ve davranış sergilemesi veya düzenli bir programla değil, canının istediği zaman yada çocuk her ağladığında onu beslemesi, daha sonraki dönemlerde olumlu yeme alışkanlığının oluşmasında sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir Beslenme konusunda önemli olan çocuğun her yiyeceği yemeğe zorlanmasından çok ihtiyacı olan her tür besini yemesini sağlamasıdırannenin aynı besin değerine sahip olan yiyecekler arasından çocuğun sevdiklerini seçmesi ile çatışmalara neden olmadan kolayca çözümlenir Annelerin akılda tutması gereken en önemli nokta çocukların ihtiyaçları kadar yiye bilecekleri gerçeğidir Uzmanlara göre çocukta kötü yeme alışkanlıklarının oluşumunu önlemek için bazı temel noktalara dikkat edilmesi uygun olur bu temel noktalar; çocuk kaşığı tutup ağzına götürdüğü andan itibaren kendi kendine yemesi için teşvik edilmelidir Yemek zamanı oyun haline getirilmemelidir Çocuğa verilecek tüm yedek besinlerin gerçek yemek saatlerinden uzak zamanlarda verilmesine özellikle dikkat edilmelidir Lee, çocuğun bu konudaki ihtiyaçlarını şöyle sıralamaktadır çocukların abartılmadan verilen besleyici yiyeceklere ihtiyacı vardır yemek zamanının mutlu ve düzenli olması gerekir Çocuklar yemekte hizmet etmekten ve birbirine servis yapmaktan hoşlanırlar bu nedenle bunun gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır Yemek sırasında çocuklar rahat ve sakin olmalıdır Çocukların yetişkinin kendileri ile birlikte olmasına ihtiyaçları vardır Tuvalet ve temizlik Normal bir çocuk ikinci yaşa doğru idrarını kontrol etmeyi başarmaya başlar Büyük tuvaletin kontrolü ise dört yaşlarında gerçekleştirilebilir Annesi tarafından çok erken yaşta aşırı bir titizlikle ve çok kerede çeşitli cezalarla temiz kalmaya zorlanan çocuklar, bunu güç de olsa başarsalar bile duygusal olarak daha sonraki dönemlerde taşınabilecek birtakım yaralar alabilirler Çocuğun başlangıçta olumlu bir biçimde kazandığı alışanlıklarında birden bire değişmelerin ortaya çıktığı gözlenebilirörneğin; 5 yaşındaki küçük bir kız, aileye yeni bir kardeşin gelmesinden sonra altını ıslatmaya başlayabilir Sağlıklı bir aile ortamında, zorlanmadan temel ihtiyaçların karşılanması için gerekli olan uygun davranışları kazanabilmeyi başaran çocukların, gençlik döneminin sorunlarını da daha kolay çözümleyebildikleri gözlenmiştir