Şiddete Karşı Felsefe-Afşar Timuçin

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-22-2012

Tabancalar ve okşayışlar kadar gözyaşları da şiddet aracı olarak kulla-
nılabilir

Şiddet her zaman nazi subayı kılığında, sevimsiz bürokrat kılığında,
mahalle bekçisi kılığında dolaşmaz, o çok zaman yakınmalarda, okşayışlarda,
tatlı tatlı gülüşlerde, hüngür hüngür ağlayışlarda, çok iyi düzenlenmiş çekip
gitme provalarında, ilkeli gibi görünen davranışların katılığında kendini belli
eder

Her şiddet köktenci ve bütüncü bir tutum içindedir, her şiddet Machia-
velli'ci bir dizgede açıklığa kavuşur

Şiddete yönelen kişi, amacına engel say-
dığı, yoluna çıkmış sinsi bir tuzak gibi gördüğü her şeyi, niteliğine, anlamına,
geçerliliğine, değerine bakmadan gidermeye çalışır

Şiddetin mantığı Machiavelli'ci bir çerçevede bir engeli toptan giderme mantığıdır; bir tartışma mantığı değil, bir ya hep ya hiç mantığıdır

Onda insan değerleri ancak amaca gidenyollan açtığı ölçüde önemlidir, onda en yüce değerler bile amaç olmaktan çıkarılıp araç edinilebilir

Her şiddet bir kesin sonuca göre düzenlenmiştir

En
kısa yoldan ve her türlü tepkiyi hiçe indirgeyecek biçimde bir sonuca ulaşma
istemidir bu

Ancak bu kesin ve kolay sona ulaşmak umudu hiçbir zaman
gerçekleşmeyen bir umuttur

Şiddet ülküsel bir sonu değil, kendi doğasından
bir başka şiddeti yaratarak son bulur

Şiddet, şiddeti uygulayanlarca sanıldığı-
nın tersine, paralel aynalarda oluşan yansılar gibi, sonsuza kadar doğurgandır

"Şiddet" kavramını "baskı" kavramından ayırmak gerekir mi?

Baskı denilince şiddeti, şiddet denilince baskıyı düşünürüz: şiddete dayanmayan bas-
kı yoktur, baskı niteliği taşımayan şiddet de yoktur

Etkenin niteliği ne olursa
olsun, amaç ruhu kaldıramayacağı bir yükün altına koymaktır

Şiddetin be-
dene yönelişi dolaylıdır, amaç ruhu zedelemektir

Ruhun etkilenmediği du-
rumda beden sonuna kadar dayanıklıdır

Bîr acı eşiği vardır, beden bu eşiği geçtikten sonra şiddetin nitelik ve nicelik artışını sezemez olur

Beden şiddete dayanıklıdır; dayanıklı olamayan, çözülebilen ruhtur

Şiddet bedene değil ruha yöneliktir, bu yüzden ruhsal koşullar göz önünde tutularak düzenlenir

Buna göre bir şiddet ruhsallığından ya da şiddet ruhbiliminden sözedebiliriz

Şiddeti şiddet yapan ruhta yaratacağı çözülmedir, bezginliktir, bıkmışlıktır

Bu yüzden bedene yönelik her sert davranış şiddet anlamı taşımaz

Ömeğin
cinsel etkinlikte şiddet gibi görünen bir edim gerçekte şiddetle hiçbir ilişkisi
olmayan bir edim olabilir

Hiçbir şiddet eylemi yaşamın akışını değiştiremez, bu akışı durdurur ya
da yavaşlatır gibi göründüğü noktada hızlandırır

Bu yüzden Atina'h ünlü
devlet adamı filozof Solon "Şiddetin ürünleri kalıcı değildir" der

Tolstoy'un
belirlediği gibi, "Doğru kendini şiddete dayanmadan ortaya koymalıdır"

Şiddetten destek almayan bir doğru kendini daha kolay benimsetecektir

Savun-
duğumuz şeyin doğru olması yeterli değildir, doğruyu doğru savunmak önemli-
dir

Bunun baş koşulu da şiddetten uzak durmaktır

Shakespeare Kral Ri-
chard IF de "Şiddet ateşleri kendi kendilerini yakarlar" der

Geçmişte, ileri bir
dünyanın şiddet yöntemleriyle kurulabileceğini düşünenler olmuştur

Fransız
toplumcu düşünürü Georges Sorel şöyle der: "Sosyalizm modern dünyaya
esenlik getirmesini sağlayan yüksek ahlakî değerleri şiddete borçludur

"
İnsan tanıyan, insan yaşamının koşullarını bilen kişi şiddetten yardım
ummayacaktır

Her bilinçli birey, şiddetin şiddet yaratmaktan başka bir işe
yaramayacağım bilir

Gerçek anlamda bilinçli birey olmanın baş koşulu iyi
bir felsefe eğitiminden geçmektir

Bunun için felsefeciler için felsefe ilkesini değil herkes için felsefe ilkesini temel almak gerekir

Bilincin ne olduğunu,
sağlıklı bilinçlenmenin hangi koşullarda sağlanabileceğini yalnızca felsefenin
verimli alanında öğrenebiliriz

Felsefenin bilinçlendirdiği insan yüksek düzeyde gelişim fikrine ulaşmış insandır, bu fikri yaşama geçirmede şiddete yer olmadığını ya da gerek olmadığını bilen insandır

Gelişim onaylatmalarla ya da benimsetmelerle değil bilinçlendirmelerle sağlanır

İnsanlar sindiremedikleri fikirleri iğreti taşırlar, gerektiğinde kötüye kullanırlar ve uygun bir zamanda da kaldırır atarlar

Ancak bilincin etkin yapıcı ve yaratıcı gücüne inanan insan gelişimi sağlayabilir, bize yaşamın özünü gösteren, yaşamın ne
olup ne olmadığını bildiren, yaşamın gerçek anlamlarını araştıran ve öğreten
felsefe ilerlemenin baş etkeni olduğu gibi şiddetin baş düşmanıdır

Her türlü şiddete dur diyebilmek için felsefeyi etkin kılabilmek gerekir

Gerçek bilinç
şiddet üretmeyen ve şiddete her durumda sonuna kadar karşı duran bilinçtir

insanın kendi üzerindeki gerçek zaferi kendini iyi tanımasıyla gerçekleşecektir

İnsanoğlu doğanın ya da evrenin gizlerini tam olarak belki uzun
süre çözemeyecek

Ama onun kendi bütünsel bilincine daha kısa zamanda va-
racağını söylememiz kehanet olmayacaktır

Doğayı tanımak bizim çabamızla olduğu kadar doğanın gizlerindeki özelliklerle belirgindir

İnsanın kendi kendini tanıması kendi üzerindeki yoğun ve dikkatli çabasının bir sonucu olacaktır

Bunun için felsefi düzeyde bütün bir insanlık geçmişinin yoğun bilgisinden başka bir şeye gereksinimimiz yoktur

İnsan kendini öğrenmeye yöneldikçe şiddetten uzaklaşacaktır, çünkü şiddetin bugüne kadar kullanılmış yöntemlerin en kötüsü olduğunu görecektir

İnsanlığın bugüne kadarki o çok uzun tarihi şiddetin tarihidir

İnsanlığın bugünden sonraki tarihi hep birlikte
tartışarak yaratmanın tarihi olmalıdır

07-22-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Şiddete Karşı Felsefe-Afşar Timuçin Tabancalar ve okşayışlar kadar gözyaşları da şiddet aracı olarak kulla- nılabilir Şiddet her zaman nazi subayı kılığında, sevimsiz bürokrat kılığında, mahalle bekçisi kılığında dolaşmaz, o çok zaman yakınmalarda, okşayışlarda, tatlı tatlı gülüşlerde, hüngür hüngür ağlayışlarda, çok iyi düzenlenmiş çekip gitme provalarında, ilkeli gibi görünen davranışların katılığında kendini belli eder Her şiddet köktenci ve bütüncü bir tutum içindedir, her şiddet Machia- velli'ci bir dizgede açıklığa kavuşur Şiddete yönelen kişi, amacına engel say- dığı, yoluna çıkmış sinsi bir tuzak gibi gördüğü her şeyi, niteliğine, anlamına, geçerliliğine, değerine bakmadan gidermeye çalışır Şiddetin mantığı Machiavelli'ci bir çerçevede bir engeli toptan giderme mantığıdır; bir tartışma mantığı değil, bir ya hep ya hiç mantığıdır Onda insan değerleri ancak amaca gidenyollan açtığı ölçüde önemlidir, onda en yüce değerler bile amaç olmaktan çıkarılıp araç edinilebilir Her şiddet bir kesin sonuca göre düzenlenmiştir En kısa yoldan ve her türlü tepkiyi hiçe indirgeyecek biçimde bir sonuca ulaşma istemidir bu Ancak bu kesin ve kolay sona ulaşmak umudu hiçbir zaman gerçekleşmeyen bir umuttur Şiddet ülküsel bir sonu değil, kendi doğasından bir başka şiddeti yaratarak son bulur Şiddet, şiddeti uygulayanlarca sanıldığı- nın tersine, paralel aynalarda oluşan yansılar gibi, sonsuza kadar doğurgandır "Şiddet" kavramını "baskı" kavramından ayırmak gerekir mi? Baskı denilince şiddeti, şiddet denilince baskıyı düşünürüz: şiddete dayanmayan bas- kı yoktur, baskı niteliği taşımayan şiddet de yoktur Etkenin niteliği ne olursa olsun, amaç ruhu kaldıramayacağı bir yükün altına koymaktır Şiddetin be- dene yönelişi dolaylıdır, amaç ruhu zedelemektir Ruhun etkilenmediği du- rumda beden sonuna kadar dayanıklıdır Bîr acı eşiği vardır, beden bu eşiği geçtikten sonra şiddetin nitelik ve nicelik artışını sezemez olur Beden şiddete dayanıklıdır; dayanıklı olamayan, çözülebilen ruhtur Şiddet bedene değil ruha yöneliktir, bu yüzden ruhsal koşullar göz önünde tutularak düzenlenir Buna göre bir şiddet ruhsallığından ya da şiddet ruhbiliminden sözedebiliriz Şiddeti şiddet yapan ruhta yaratacağı çözülmedir, bezginliktir, bıkmışlıktır Bu yüzden bedene yönelik her sert davranış şiddet anlamı taşımaz Ömeğin cinsel etkinlikte şiddet gibi görünen bir edim gerçekte şiddetle hiçbir ilişkisi olmayan bir edim olabilir Hiçbir şiddet eylemi yaşamın akışını değiştiremez, bu akışı durdurur ya da yavaşlatır gibi göründüğü noktada hızlandırır Bu yüzden Atina'h ünlü devlet adamı filozof Solon "Şiddetin ürünleri kalıcı değildir" der Tolstoy'un belirlediği gibi, "Doğru kendini şiddete dayanmadan ortaya koymalıdır" Şiddetten destek almayan bir doğru kendini daha kolay benimsetecektir Savun- duğumuz şeyin doğru olması yeterli değildir, doğruyu doğru savunmak önemli- dir Bunun baş koşulu da şiddetten uzak durmaktır Shakespeare Kral Ri- chard IF de "Şiddet ateşleri kendi kendilerini yakarlar" der Geçmişte, ileri bir dünyanın şiddet yöntemleriyle kurulabileceğini düşünenler olmuştur Fransız toplumcu düşünürü Georges Sorel şöyle der: "Sosyalizm modern dünyaya esenlik getirmesini sağlayan yüksek ahlakî değerleri şiddete borçludur" İnsan tanıyan, insan yaşamının koşullarını bilen kişi şiddetten yardım ummayacaktır Her bilinçli birey, şiddetin şiddet yaratmaktan başka bir işe yaramayacağım bilir Gerçek anlamda bilinçli birey olmanın baş koşulu iyi bir felsefe eğitiminden geçmektir Bunun için felsefeciler için felsefe ilkesini değil herkes için felsefe ilkesini temel almak gerekir Bilincin ne olduğunu, sağlıklı bilinçlenmenin hangi koşullarda sağlanabileceğini yalnızca felsefenin verimli alanında öğrenebiliriz Felsefenin bilinçlendirdiği insan yüksek düzeyde gelişim fikrine ulaşmış insandır, bu fikri yaşama geçirmede şiddete yer olmadığını ya da gerek olmadığını bilen insandır Gelişim onaylatmalarla ya da benimsetmelerle değil bilinçlendirmelerle sağlanır İnsanlar sindiremedikleri fikirleri iğreti taşırlar, gerektiğinde kötüye kullanırlar ve uygun bir zamanda da kaldırır atarlar Ancak bilincin etkin yapıcı ve yaratıcı gücüne inanan insan gelişimi sağlayabilir, bize yaşamın özünü gösteren, yaşamın ne olup ne olmadığını bildiren, yaşamın gerçek anlamlarını araştıran ve öğreten felsefe ilerlemenin baş etkeni olduğu gibi şiddetin baş düşmanıdır Her türlü şiddete dur diyebilmek için felsefeyi etkin kılabilmek gerekir Gerçek bilinç şiddet üretmeyen ve şiddete her durumda sonuna kadar karşı duran bilinçtir insanın kendi üzerindeki gerçek zaferi kendini iyi tanımasıyla gerçekleşecektir İnsanoğlu doğanın ya da evrenin gizlerini tam olarak belki uzun süre çözemeyecek Ama onun kendi bütünsel bilincine daha kısa zamanda va- racağını söylememiz kehanet olmayacaktır Doğayı tanımak bizim çabamızla olduğu kadar doğanın gizlerindeki özelliklerle belirgindir İnsanın kendi kendini tanıması kendi üzerindeki yoğun ve dikkatli çabasının bir sonucu olacaktır Bunun için felsefi düzeyde bütün bir insanlık geçmişinin yoğun bilgisinden başka bir şeye gereksinimimiz yoktur İnsan kendini öğrenmeye yöneldikçe şiddetten uzaklaşacaktır, çünkü şiddetin bugüne kadar kullanılmış yöntemlerin en kötüsü olduğunu görecektir İnsanlığın bugüne kadarki o çok uzun tarihi şiddetin tarihidir İnsanlığın bugünden sonraki tarihi hep birlikte tartışarak yaratmanın tarihi olmalıdır