Ayrıkotu Bitkisi Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-20-2012

Orjinal Adı Agropyan repens

Buğdaygiller familyasındandır

Anayurdu bilinmeyen, dünyanın bütün soğuk ve ılıman iklimli bölgelerinde, ayrıca tropikal ve astropikal iklim bölgelerinin yüksek kesimlerinde yetişen 125 kadar türün ortak adı ayrıkotudur

Ülkemizde de 20 kadar ayrıkotu türü
yetişmektedir

Bu türlerden bazıları tarıma çok zararlı iken, kimi türleri de hayvan yemi ya da çim bitkisi olarak özellikle yetiştirilmektedir

Ayrıkotu türlerinden konumuzla en çok ilgili olan Tarla ayrığı (A

repens) da tarıma zararlıdır

Çünkü, kendi haline bırakılırsa kısa zamanda tarlaları kaplar

Kısaca ayrıkotu diyeceğimiz bu bitki 30 -150 cm

boylanabilen, rizom köklü (kök gövdeli), çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir

Tarlalardan başka, yol kenarları ve bahçelerde de çok görülür

Yeşil gövdesi silindirik biçimli ve boğumlu, yapraklan yeşil ve düzdür

Mayıs-temmuz ayları arasında küçük başaklar
halinde açan çiçekleri yeşil renkli ve pek gösterişsizdir

Bitki, bu çiçeklerinden
oluşan tohumlarının dökülmesiyle, özellikle rizomlarının sürgün vermesiyle ya
da toprağa değen yerde, gövdelerinin yeniden kök atmasıyla çoğalır

Tibbi Etkileri ve Kullanımı:
Tarla ayrığı rizomları polisakkarit bir madde olan tritisin ile uçucu yağ,yapışkan bitki sıvısı, potasyum, salisilik asit, saponin ve mikrop kırıcı bazı maddeleri içerir

Bu ayrıkotu türünün tıbbi etkileriyle onlardan yararlanma

yöntemleri şöylece özetlenebilir:
• İdrar yolları enfeksiyonlarının iyileştirilmesinde, sistit (mesane iltihabı) ve
prostatitte (prostat iltihabı) etkili olur

• İdrar söktürücüdür

• Kanı ve bedendeki toksik maddeleri temizler

• Böbrek ve mesane taşlarının atılmasına yardımcı olur

• Bedeni güçlendirici bir toniktir

Bu etkileri sağlamak üzere, tarla ayrığının rizomlan ilkbahar mevsiminde ya da sonbaharın başlarında toprağı kazılarak sökülür

Yıkanarak iyice temizlenir

Gölgede ya da güneşte kurutulur

Kurutulmuş rizomdan 2 tatlı kaşığı alınır, l bardak suyla kaynama noktasına kadar ısıtılır

Daha sonra ateş kısılarak 10 dakika daha ısıtma sürdürülür

Böylece elde edilen dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir

Ancak, tadı çok kötü olduğundan bal, limon ya da naneyle tatlandırılır

• Tarla ayrığı ayrıca egzama ve cilt hastalıklarının iyileştirilmesinde etkili olur

• Romatizma ağrılarını hafifletir

Bu etkilerinden yararlanmak için, yukarıda tarifi verilen dekoksiyon, şikayet
edilen yerlere dıştan uygulanır

07-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Ayrıkotu Bitkisi Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri Orjinal Adı Agropyan repens Buğdaygiller familyasındandır Anayurdu bilinmeyen, dünyanın bütün soğuk ve ılıman iklimli bölgelerinde, ayrıca tropikal ve astropikal iklim bölgelerinin yüksek kesimlerinde yetişen 125 kadar türün ortak adı ayrıkotudur Ülkemizde de 20 kadar ayrıkotu türü yetişmektedir Bu türlerden bazıları tarıma çok zararlı iken, kimi türleri de hayvan yemi ya da çim bitkisi olarak özellikle yetiştirilmektedir Ayrıkotu türlerinden konumuzla en çok ilgili olan Tarla ayrığı (Arepens) da tarıma zararlıdır Çünkü, kendi haline bırakılırsa kısa zamanda tarlaları kaplar Kısaca ayrıkotu diyeceğimiz bu bitki 30 -150 cm boylanabilen, rizom köklü (kök gövdeli), çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir Tarlalardan başka, yol kenarları ve bahçelerde de çok görülür Yeşil gövdesi silindirik biçimli ve boğumlu, yapraklan yeşil ve düzdür Mayıs-temmuz ayları arasında küçük başaklar halinde açan çiçekleri yeşil renkli ve pek gösterişsizdir Bitki, bu çiçeklerinden oluşan tohumlarının dökülmesiyle, özellikle rizomlarının sürgün vermesiyle ya da toprağa değen yerde, gövdelerinin yeniden kök atmasıyla çoğalır Tibbi Etkileri ve Kullanımı: Tarla ayrığı rizomları polisakkarit bir madde olan tritisin ile uçucu yağ,yapışkan bitki sıvısı, potasyum, salisilik asit, saponin ve mikrop kırıcı bazı maddeleri içerir Bu ayrıkotu türünün tıbbi etkileriyle onlardan yararlanma yöntemleri şöylece özetlenebilir: • İdrar yolları enfeksiyonlarının iyileştirilmesinde, sistit (mesane iltihabı) ve prostatitte (prostat iltihabı) etkili olur • İdrar söktürücüdür • Kanı ve bedendeki toksik maddeleri temizler • Böbrek ve mesane taşlarının atılmasına yardımcı olur • Bedeni güçlendirici bir toniktir Bu etkileri sağlamak üzere, tarla ayrığının rizomlan ilkbahar mevsiminde ya da sonbaharın başlarında toprağı kazılarak sökülür Yıkanarak iyice temizlenir Gölgede ya da güneşte kurutulur Kurutulmuş rizomdan 2 tatlı kaşığı alınır, l bardak suyla kaynama noktasına kadar ısıtılır Daha sonra ateş kısılarak 10 dakika daha ısıtma sürdürülür Böylece elde edilen dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir Ancak, tadı çok kötü olduğundan bal, limon ya da naneyle tatlandırılır • Tarla ayrığı ayrıca egzama ve cilt hastalıklarının iyileştirilmesinde etkili olur • Romatizma ağrılarını hafifletir Bu etkilerinden yararlanmak için, yukarıda tarifi verilen dekoksiyon, şikayet edilen yerlere dıştan uygulanır