Böğürtlen Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-20-2012

Orjinal Adı Rubus fruticosus
Diğer Adları Dikençilegi, Dikendudu, Dikendutu

Gülgiller familyasındandır

Anayurdu Kuzey Yarıküre'nin ılıman iklim bölgeleri olan Rubus cinsi 400 kadar çokyıllık çalı türünün ortak adı böğürtlendir

Bunun 17 türüne ülkemizdeki orman ve fundalıklarda; yol, bahçe ve hendek kenarlarında sıkça rastlanır

Böğürtlen türleri 1-3 m

boylanabilirken, kimi türleri sarmaşık şeklinde, kimileri de yerde sürünerek gelişir

Bu türlerden konumuzla en çok ilgili olanı Adi böğürtlen (R

fruticosus) türüdür

Kısaca böğürtlen diye anacağımız bu bitki 3 m

boylanabilir

İkiyillık dikenli gövdeleri, kenarları dişli 3-5 yaprakçıktan oluşanve kışın dökülmeyen yaprakları, yaz aylarında tek tek ya da salkım halindeaçan pembe veya beyaz çiçekleri vardır

Yaz sonu ya da sonbahar basında buçiçekler kırmızımsı kara renkli, üzeri çok ince tüylü, duta benzeyen meyveleredönüşür

Yer ve toprak konusunda hiç seçici olmayan böğürtlen, seyrek olarakdöktüğü tohumlarıyla; daha çok yere değen dallarının köklenmesiyle veya
köklerinin yeniden filizlenmesiyle çoğalır

Çok dikenli de olduğu için, doğalçit olarak pek yeğlenen bir bitki türüdür

Böğürtlenin meyvelerinde sabit ve uçucu yağ, meyve şekeri, organik asitler,
sitrik asit, C vitamini, pektin ve demir; yapraklarında tanen ve organik asitler
bulunur

Böğürtlen meyve olarak çiğken yenildiği gibi reçel, şurup, şekerleme,
pasta, likör ve sirke yapımında kullanılır

Tibbi Etkileri ve Kullanımı
Böğürtlenin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle
sıralanabilir:
• Bedeni güçlendirici toniktir

• Doku ve damar büzücü etkisi vardır

Diyareyi keser, peklik verir

• İdrar söktürücüdür

• Kadınlarda, aybaşı dönemlerinde aşırı kan gelişini önler

• Gebe kadınlarda sırt kaslarını güçlendirir

Bu etkileri sağlamak üzere, taze ya da gölge yerde özenle kurutulmuş
yaprakları, bitkinin meyveleriyle karıştırılarak kullanılır

Bu karışımdan 3 tatlı
kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek ve 20 dakika
demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır

Bu infüzyondan günde üç kez birer
bardak içilir

• Böğürtlen ağız yaraları, dişeti kanamaları, bademcik ve boğaz enfeksiyonuna
iyi gelir

Bunun için yukarıda anlatıldığı biçimde hazırlanan infüzyonla günde
üç-dört kez derin gargara yapılır

• Ciltteki ağrı ve yangıları hafifletir

• Yara iyileştiricidir

• Hafif yanıklara iyi gelir

• Hemoroit tedavisinde etkili olur

Bu etkileri sağlamak üzere, körpe yapraklarıyla yara lapası hazırlanır ve
şikayet edilen yerlere dıştan uygulanır

• Böğürtlen cildi gerer ve canlandırır

Bu etkiyi sağlamak üzere, banyo küvetine akan sıcak suyun altına bir bez torba
asılıp içi bitkinin körpe yaprak ve genç sürgünleriyle doldurulur

Sonra sıcak
su açılıp küvet bu suyla doldurularak banyo yapılır

07-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Böğürtlen Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri Orjinal Adı Rubus fruticosus Diğer Adları Dikençilegi, Dikendudu, Dikendutu Gülgiller familyasındandır Anayurdu Kuzey Yarıküre'nin ılıman iklim bölgeleri olan Rubus cinsi 400 kadar çokyıllık çalı türünün ortak adı böğürtlendir Bunun 17 türüne ülkemizdeki orman ve fundalıklarda; yol, bahçe ve hendek kenarlarında sıkça rastlanır Böğürtlen türleri 1-3 m boylanabilirken, kimi türleri sarmaşık şeklinde, kimileri de yerde sürünerek gelişir Bu türlerden konumuzla en çok ilgili olanı Adi böğürtlen (R fruticosus) türüdür Kısaca böğürtlen diye anacağımız bu bitki 3 mboylanabilirİkiyillık dikenli gövdeleri, kenarları dişli 3-5 yaprakçıktan oluşanve kışın dökülmeyen yaprakları, yaz aylarında tek tek ya da salkım halindeaçan pembe veya beyaz çiçekleri vardır Yaz sonu ya da sonbahar basında buçiçekler kırmızımsı kara renkli, üzeri çok ince tüylü, duta benzeyen meyveleredönüşür Yer ve toprak konusunda hiç seçici olmayan böğürtlen, seyrek olarakdöktüğü tohumlarıyla; daha çok yere değen dallarının köklenmesiyle veya köklerinin yeniden filizlenmesiyle çoğalır Çok dikenli de olduğu için, doğalçit olarak pek yeğlenen bir bitki türüdür Böğürtlenin meyvelerinde sabit ve uçucu yağ, meyve şekeri, organik asitler, sitrik asit, C vitamini, pektin ve demir; yapraklarında tanen ve organik asitler bulunur Böğürtlen meyve olarak çiğken yenildiği gibi reçel, şurup, şekerleme, pasta, likör ve sirke yapımında kullanılır Tibbi Etkileri ve Kullanımı Böğürtlenin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir: • Bedeni güçlendirici toniktir • Doku ve damar büzücü etkisi vardır Diyareyi keser, peklik verir • İdrar söktürücüdür • Kadınlarda, aybaşı dönemlerinde aşırı kan gelişini önler • Gebe kadınlarda sırt kaslarını güçlendirir Bu etkileri sağlamak üzere, taze ya da gölge yerde özenle kurutulmuş yaprakları, bitkinin meyveleriyle karıştırılarak kullanılır Bu karışımdan 3 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek ve 20 dakika demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır Bu infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir • Böğürtlen ağız yaraları, dişeti kanamaları, bademcik ve boğaz enfeksiyonuna iyi gelir Bunun için yukarıda anlatıldığı biçimde hazırlanan infüzyonla günde üç-dört kez derin gargara yapılır • Ciltteki ağrı ve yangıları hafifletir • Yara iyileştiricidir • Hafif yanıklara iyi gelir • Hemoroit tedavisinde etkili olur Bu etkileri sağlamak üzere, körpe yapraklarıyla yara lapası hazırlanır ve şikayet edilen yerlere dıştan uygulanır • Böğürtlen cildi gerer ve canlandırır Bu etkiyi sağlamak üzere, banyo küvetine akan sıcak suyun altına bir bez torba asılıp içi bitkinin körpe yaprak ve genç sürgünleriyle doldurulur Sonra sıcak su açılıp küvet bu suyla doldurularak banyo yapılır