07-17-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Meçhul Denizaltı &Quot;Refah&Quot;İ Batırdı..
İngiltere'ye sipariş edilmiş dört denizaltı ile dört uçak filosunu teslim alacak personeli taşıyan "Refah" şilebi, 23 Haziran 1941'de bir denizaltı tarafından batırıldı İkinci Dünya Savaşı sırasında silahlı kuvvetlerini güçlendirecek silah ve malzemenin temini Türkiye açısından önemli bir sorunduMüttefikler ve özellikle İngiltere Türkiye'nin Almanya'ya yönelmemesi için bir yandan siyasal baskı yapaken, öte yandan da silah ve malzeme temini konusunda destek veriyorlardı1941 yazı başında İngiltere'nin Türkiye Büyükelçisi Sir Hugessen Türkiye'nin daha önce ısmarladığı dört denizaltı ("Burak Reis", "Murat Reis", "Oruç Reis" ve "Uluç Reis") ile dört uçak filosunun teslim edilebileceğini Türk hükümetine bildirdiBunun üzerine Türkiye bu görevi yerine getirecek elemanları Mısır'ın Port Said Limanına götürmek üzere "Refah" adlı şilebi tahsis etti Çok eski bir şilep olan "Refah" özel bir Türk şirketi olan Barzilay ve Benjamin Kumpanyasından kiralanmıştı
Denizaltıları alacak mürettebat (19 deniz subayı, 63 astsubay ve erbaş ile 68 er) ile hava eğitim birliği (1 subay, 20 havacı öğrenci) 20 Haziran'da Mersin' e ulaştı"Refah" gemisi ertesi gün hareket edecekti Port Said'de denizciler "Queen Mary" gemisine aktarılacak, buradan konvoy halinde İngiltere'ye gdeceklerdi Havacılar ise Afrika üzerinden havayoluyla İngiltere'ye varacaklardıGemide irtibat subayı olarak görevlendirilen bir İngiliz kara yüzbaşısı da vardıGeminin mürettebatı ise 23 kişiydi
Bu arada gemiye krom yüklenildiği görülünce, konu Genelkurmay Başkanlığı'na iletildi, kromlar boşaltıldıGeminin kurtarma olanaklarının zayıflığı giderilmeye çalışıldı Gemi Mersin Limanından iki gün gecikmeyle 23 Haziran'da saat 1730'da ayrılabildiGece saat 2300 dolaylarında Kıbrıs'ın 10 mil doğusunda bir denizaltı "Refah" gemisine bir torpito attı ve gemi batmaya başladıAncak, saldırıyı gerçekleştiren denizaltının bir süre sonra attığı ikinci bir torpido geminin batışını hızlandırıp ölü sayısının yükselmesine yol açtı Bu saldırıdan toplam 32 kişi kurtuldu Bunların büyük bir çoğunluğu geminin tek sağlam kalan filikasıyla Mersin sahillerine çıkabildiler
Konu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde "Refah" gibi köhne bir geminin bu amaca tahsis edilmesi sorunu olarak ele alındı Görevlerinden istifa eden Milli Savunma Bakanı Saffet Arıkan ve Ulaştırma Bakanı Cevdet Kerim İncedayı yapılan Meclis soruşturması sonunda 19 Aralık'da suçsuz bulundularKonuyla ilgili ikinci derecede sorumlu idarecilerin davası ise 1944'e kadar sürdü ve hepsinin beraatı ile sonuçlandı Türkiye bu olayın hemen ertesinde yeni bir eğitim birliği oluşturup İngiltere'ye gönderdi Ancak, İngiltere'ye ısmarlanmış olan denizaltılar Türkiye'ye hiçbir zaman getirilemedi
"Refah" şilebine yapılan bu saldırıyı hiç bir ülke üstlenmedi ve gemiyi kimin batırdığı konusu açıklığa kavuşmadıFransızların ve İngilizlerin batırdığına dair, daha çok söylentiye dayalı açıklamalar Türk basınında daha sonraki tarihlerde yer almakla birlikte bu konuda hiç bir somut kanıt sunulamamıştırJürgen Rowher'in İkinci Dünya Savaşı'nda Alman, İtalyan, ve Japon denizaltılarının faaliyetlerini ele alan Axis Submarine Successes adlı kitabında "Refah" ın İtalyan donanmasına bağlı Yarbay Corrado dal Pozzo komutasındaki "Ondina" denizaltısı tarafından batırıldığı iddiası yer almaktadır Ancak, bu kitapta verilen bilgilerde "Refah" şilebinin batırılış günü ve saati yanlıştırGeminin batırıldığı yer olarak verilen koordinatlar da kurtulanların açıklamalarıyla uyuşmamaktadır Dolayısıyla gemiyi İtalyanların batırdığı iddiası da kanıttan yoksundur
Kaynak: Cumhuriyet Ansiklopedisi
|
|
|
|