Gezegenlerin Hoş Karşılanmadığı Tehlikeli Yıldız Bölgeleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-17-2012

Astronomlar etrafı toz bulutu sarılmış bir yıldızın gezegen oluşturmaya aday olabilmesi için sıcak yıldız komşusundan ne kadar uzakta bulunması gerektiğini hesaplamaya çalışıyorlar

NASA'nın spitzer kızılötesi uzay teleskobunu kullanan bilim adamları, güneş benzeri etrafında gezegen oluşturan maddelerle çevrili bir yıldızın süper-sıcak eş yıldızının güçlü rüzgarı ve radyasyonu tarafından soyulabildiği, "tehlikeli bölgeler" olarak adlandırılan ilk haritaları yayımladılar

Bulguların önerdiğine göre eş yıldızından 10 trilyon mil yada bir diğer değişle 1,6 IY uzakta dolanmakta olan soğuk yıldızlar gezegen oluşturmayı başarabilmektedirler

Arizona üniversitesinden araştırma ekibi lideri Zoltan Balog 'a göre ise; " yıldızlar tüm zamanları boyunca hareket halindedirler ve birisi şu tehlikeli bölgelerden birinin içine girer ve bir müddet kalırsa büyük olasılıkla herhangi bir gezegen oluşturamayacaktır

"

Bu çalışma 20 Mayısdaki Astrofizik Dergisinde detaylandırılacak ve gökbilimcilere gezegen oluşturmaya aday olan kozmik ortamların çeşitleri hakkında kesin saptamalar yapabilmelerini sağlayacak

Gezegenler Öngezegen-oluşum-diski olarak adlandırılan soğuk yıldız etrafında dönen gaz ve tozdan oluşan yatay bir diskte doğarlar

Standart gezegen oluşum kuramına göre milyon yıllar alan bir süreçte parçacıklar birbirleri ile çarpışarak birbirlerine yapışır ve toz öbekleri gibi büyürler

Yukarıdaki çizim 12 milyon yaşındaki AU Microscopii çevresindeki yıldız oluşum diskini bir ressamın gözünden tasvir etmektedir

Önceki çalışmalara göre narin ön-gezegen-oluşum diskleri, O-tipi yıldızlar olarak bilinen evrendeki en sıcak ve en ağır yıldızların radyasyonu ile foto-buharlaşma ile adlandırılan bir süreçte dağıtılabilmekteydi

Yıldız rüzgarı maddeyi uzaklara süpürürken, Bir O-tipi yıldızdan yayılan morötesi ışınım da disk içindeki toz ve gazı buharlaştırmaktadır

Bir Tehlikeli Yıldız Bölgesi

Araştırma ekibi hararetli bir yıldız oluşum bölgesi olan 5200 IY ötelerdeki Rosette(rozet) bulutsusundaki 1000 adet yıldızda gezegen diski olup olmadığına baktılar

Yıldızlar güneşimizin 10'da biri ila 5 katı kadar bir kütle dağılımına sahip ve yaşlarıda 2 ila 3 milyon yıl arasında değişmektedir

tümü de etraflarındaki bir O-tipi yıldıza yakın konumda bulunmaktadır

Bilim adamları O-tipi yıldızlara soğuk yıldız ne kadar yakınsa o düzeyde az gezegen oluşum diski taşıdıklarını gözlemlemişler

Tehlikeli bölge içinde bulunanlardan yanlızca %27 kadarı gezegen oluşum diski içerirken sıcak O-eşyıldızına 1,6 IY 'ndan daha uzakta bulunan soğuk yıldızların %45 inden fazlasının gezegen oluşum disklerine sahip olduğu ortaya çıkmış

Balog 'un aktardığına göre; "Tehlikeli bölgenin sınırları kesin olarak belirlendi, o bölge dışında öngezegen-oluşum diskleri için tehlike bulunmazken bu bölgenin içinde bulunan ve O-tipi yıldız tarafından soyulmakta olan bir yıldız çevresinde yanlızca bir kaç yüzbin yıl içinde disklerin yokolduğu ortaya çıkmış"

Bu yanlızca oluşum halindeki gezegenler için bir fren olmaktadır

Yinede eğer oluşumunu tamamlamış bir gezegen, yörüngesinde dolandığı yıldız bir O-yıldıznın tehlikeli bölgesine dalarsa gökbilimciler kurtulma potansiyeli olduğunu ifade etmektedirler

Arizona Üniversitesinden araştırma ekibi üyesi George Rieke'e göre bu yeni bulgular O-tipi yıldızlarında etrafındaki gezegen oluşumu hakkında çıkarımsamalar sağlamaktadır

Rieke, space

com'a yaptığı açıklamada yıldızlar için; "gezgen oluşturmada biraz acele etmek zorundadırlar diyor

Ama bu yinede olasılıkları gözardı etmemiz anlamına gelmez, pulsarlar etrafında bile gezegenler bulunmaktadır örnek olarak

fakat başka mekanizmalar tarafından önceden oluşturulmuş olmalılar" diye ekliyor

07-17-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gezegenlerin Hoş Karşılanmadığı Tehlikeli Yıldız Bölgeleri Astronomlar etrafı toz bulutu sarılmış bir yıldızın gezegen oluşturmaya aday olabilmesi için sıcak yıldız komşusundan ne kadar uzakta bulunması gerektiğini hesaplamaya çalışıyorlar NASA'nın spitzer kızılötesi uzay teleskobunu kullanan bilim adamları, güneş benzeri etrafında gezegen oluşturan maddelerle çevrili bir yıldızın süper-sıcak eş yıldızının güçlü rüzgarı ve radyasyonu tarafından soyulabildiği, "tehlikeli bölgeler" olarak adlandırılan ilk haritaları yayımladılar Bulguların önerdiğine göre eş yıldızından 10 trilyon mil yada bir diğer değişle 1,6 IY uzakta dolanmakta olan soğuk yıldızlar gezegen oluşturmayı başarabilmektedirler Arizona üniversitesinden araştırma ekibi lideri Zoltan Balog 'a göre ise; " yıldızlar tüm zamanları boyunca hareket halindedirler ve birisi şu tehlikeli bölgelerden birinin içine girer ve bir müddet kalırsa büyük olasılıkla herhangi bir gezegen oluşturamayacaktır" Bu çalışma 20 Mayısdaki Astrofizik Dergisinde detaylandırılacak ve gökbilimcilere gezegen oluşturmaya aday olan kozmik ortamların çeşitleri hakkında kesin saptamalar yapabilmelerini sağlayacak Gezegenler Öngezegen-oluşum-diski olarak adlandırılan soğuk yıldız etrafında dönen gaz ve tozdan oluşan yatay bir diskte doğarlar Standart gezegen oluşum kuramına göre milyon yıllar alan bir süreçte parçacıklar birbirleri ile çarpışarak birbirlerine yapışır ve toz öbekleri gibi büyürler Yukarıdaki çizim 12 milyon yaşındaki AU Microscopii çevresindeki yıldız oluşum diskini bir ressamın gözünden tasvir etmektedir Önceki çalışmalara göre narin ön-gezegen-oluşum diskleri, O-tipi yıldızlar olarak bilinen evrendeki en sıcak ve en ağır yıldızların radyasyonu ile foto-buharlaşma ile adlandırılan bir süreçte dağıtılabilmekteydi Yıldız rüzgarı maddeyi uzaklara süpürürken, Bir O-tipi yıldızdan yayılan morötesi ışınım da disk içindeki toz ve gazı buharlaştırmaktadır Bir Tehlikeli Yıldız Bölgesi Araştırma ekibi hararetli bir yıldız oluşum bölgesi olan 5200 IY ötelerdeki Rosette(rozet) bulutsusundaki 1000 adet yıldızda gezegen diski olup olmadığına baktılar Yıldızlar güneşimizin 10'da biri ila 5 katı kadar bir kütle dağılımına sahip ve yaşlarıda 2 ila 3 milyon yıl arasında değişmektedir tümü de etraflarındaki bir O-tipi yıldıza yakın konumda bulunmaktadır Bilim adamları O-tipi yıldızlara soğuk yıldız ne kadar yakınsa o düzeyde az gezegen oluşum diski taşıdıklarını gözlemlemişler Tehlikeli bölge içinde bulunanlardan yanlızca %27 kadarı gezegen oluşum diski içerirken sıcak O-eşyıldızına 1,6 IY 'ndan daha uzakta bulunan soğuk yıldızların %45 inden fazlasının gezegen oluşum disklerine sahip olduğu ortaya çıkmış Balog 'un aktardığına göre; "Tehlikeli bölgenin sınırları kesin olarak belirlendi, o bölge dışında öngezegen-oluşum diskleri için tehlike bulunmazken bu bölgenin içinde bulunan ve O-tipi yıldız tarafından soyulmakta olan bir yıldız çevresinde yanlızca bir kaç yüzbin yıl içinde disklerin yokolduğu ortaya çıkmış" Bu yanlızca oluşum halindeki gezegenler için bir fren olmaktadır Yinede eğer oluşumunu tamamlamış bir gezegen, yörüngesinde dolandığı yıldız bir O-yıldıznın tehlikeli bölgesine dalarsa gökbilimciler kurtulma potansiyeli olduğunu ifade etmektedirler Arizona Üniversitesinden araştırma ekibi üyesi George Rieke'e göre bu yeni bulgular O-tipi yıldızlarında etrafındaki gezegen oluşumu hakkında çıkarımsamalar sağlamaktadır Rieke, spacecom'a yaptığı açıklamada yıldızlar için; "gezgen oluşturmada biraz acele etmek zorundadırlar diyor Ama bu yinede olasılıkları gözardı etmemiz anlamına gelmez, pulsarlar etrafında bile gezegenler bulunmaktadır örnek olarak fakat başka mekanizmalar tarafından önceden oluşturulmuş olmalılar" diye ekliyor