Uyuşturucu Çeşitleri,Bağımlılığı,Etkileri,Sonuçları ...

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-17-2012

Uyuşturucu Nedir?

Yunanca uyku anlamında ki "narke"den gelen ve İngilizce'ye "narkotik" olarak geçen uyuşturucu sözcüğü uyuşturma özelliği olan uyuşturan duymaz hale getiren demektir

Uyuşturucu madde kavramı genellikle uyuşturma özelliğine sahip maddeleri ifade eder

Ancak keyif veren kışkırtan yatıştıran uyanıklık sağlayan kimi maddeler içinde kullanılmaktadır

Uyuşturucu maddeler; merkezi sinir sistemini etkileyerek kullanan kişinin ruhsal ve fiziksel dengesini bozan; bu kişide fiziksel ve ruhsal bağımlılığa yol açan; kişisel ve toplumsal yönden ekonomik ve sosyal çöküntü oluşturan maddelerdir

Uyuşturucu maddeleri türlerine göre aşağıdaki sınıflandırmaya tabi tutabiliriz;

A- AFYON VE TÜREVLERİ

1-Afyon
2-Morfin
3-Kodein
4-Metadon
5-Eroin

B- KENEVİR VE TÜREVLERİ

1-Reçine esrar
2-Toz esrar
3-Pres esrar
4-Gonca esrar
5-Likit(sıvı) esrar

C- UYARICILAR

1-Amfetamin
2-Kokain
3-Kafein

D- SENTETİKLER

1-Ecstasy (MDMA)
2-Captagon
3-Methamfetamin
4-Lysergic Asid Diethylamid (LSD)
5-Gamma Hydroxybutyrate (GHB)
6-Ketamine Hydrochloride (Ketamin)
7-Phencylidine (PCP)

E- SAKİNLEŞTİRİCİLER

1-Barbituratlar
2-Trankizanlar
3-Sedatifler

Uyuşturucu maddenin yapısal özellikleri:Uyuşturucu maddelerin kimyasal yapıları gereği merkezi sinir sisteminin reseptör hücrelerine bağlanarak etki gösterirler ve bağımlılık yaratırlar

Bu nedenle tedavi amacıyla verilen uyuşturucu nitelikteki ilaçların aşırı ve yanlış kullanılmasıyla da bağımlılık oluşmaktadır

Hekim önerisi ve kontrölü dışında keyif almak veya sakinleşmek amacıyla uyuşturucu özelliğindeki ilaçların kullanılmasına kötüye kullanma adı verilir

Ağrı kesiciler dahil bir çok ilaç hekim önerisi dışında kullanılmakta bu durum direnç arttırımına(tolerans) ve bağımlılığa yol açmaktadır

Örneğin; kaza veya ameliyat sonucu kullanılan kuvvetli ağrı kesiciler kolaylıkla bağımlılık oluşturabilmektedir

Kişisel özellikler:
Uyuşturucu madde bağımlılığı özellikle gençler arasında hızla yayılmaktadır

Ergenlik dönemi problemleri arasında bocalayan gençler sorunlarının çözümünü uyuşturucularda aramaktadır

Grup arkadaşlarının baskısı onlara uyum sağlama isteği merak ve macera tutkusu yasaklara karşı gelme isteği sorumluluktan kaçma başarısızlık ve güvensizlik gibi duygulardan kurtulma gibi nedenlerle kişiler uyuşturucu maddeleri denemektedir

"Nasıl olsa ben alışmam bir defa denemekten ne çıkar istediğim zaman bırakırım" gibi düşüncelerle kişiler uyuşturucu bağımlısı haline gelirler

Çevresel faktörler:
Uyuşturucu madde bağımlılığında sosyal çevrenin önemli rolü vardır

Aile içindeki huzursuzluklar aşırı kısıtlayıcı ve baskıcı tutumlar veya aşırı serbest davranılması ailede uyşturu kullanan bireyler olması gibi sebepler kişileri uyşturucuya itebilir

Arkadaş gruplarının baskısı veya özendirmesi uyuşturucuya başlamakta etkendir

Özellikle ergenlik döneminde grupların etkisi fazladır

Uyuşturucu satıcılarının hedef kitlesi gençlerdir

Lise ve üniversite gençleri arasında uyuşturucu madde kullanımı yaygınlaştırarak büyük paralar kazanmaktadırlar

Bazı ülkelerde uyuşturucu kullanımına hoşgörüyle bakılmakta ve suç sayılmamaktadır

Bu durum bağımlılığın yayılmasına yol açmaktadır

Ülkemizde uyuşturucu maddelerin üretimi ithali alımı satımı bulundurulması alımına yardımcı olunması ve sahte reçeteyle alınması şuçtur ve ağır cezalar uygulanmaktadır

Güçlü ağrı kesiciler ve sakinleştirici ilaçlar da özel reçetelerle satılmakta Saklık Bakanlığı tarafından sıkı şekilde denetlenmektedir

Ülkemizde uyuşturucu kullanımının boyutlarını ortaya koyan veriler Narkotik Polisi?nin yapmış olduğu yakalamalara dayanmaktadır

(Tablo-V

1) Yıllara göre uyuşturucu kullanımı suçundan yakalanan şahısların sayısının genelde aynı çizgide olduğu görülmekte ise de yıllar içerisinde aynı şahsın birden çok yasal işlem görmüş olabileceği göz ardı edilmemelidir

Polis kayıtlarına geçen uyuşturucu madde kullanıcılarının illere göre dağılımı incelendiğinde; esrar kullanıcılarının birçok ilimizde mevcut olmakla birlikte özellikle İzmir ilimizde daha fazla olduğu görülmektedir

Hakkında işlem yapılan eroin kullanıcılarının %51?i kokain kullanıcılarının ise %92?si İstanbul?dadır

Uyuşturucu haplar açısından ise kullanımın İstanbul başta olmak üzere birkaç ilimizde daha yaygın olduğu görülmektedir

Uyuşturucu olarak kullanılan birçok madde vardır

Bunların kimyasal yapıları birbirinden farklıdır

Kullanıldıklarında merkezi sinir sisteminin farklı bölümlerini etkileyerek değişik belirtilere yol açarlar

Uyuşturucu maddeleri ve özelliklerini aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz

Afyon morfin eroin grubu uyuşturucular:Bu grup uyuşturucular afyon bitkisinden elde edilir

Güçlü ağrı kesici özelikleri vardır

Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etki yaparlar

Bu maddeler kullanıldığında sakinleşme neşelenme meydana gelir

Kaygılar ve sıkıntılar kaybolur

Düşünme yeteneği azalır irade zayıflar

Kişilik bozukluğuilgisizlik ruhsal çöküntü meydana gelir

Kan basıncı düşer nabız ve solunum sayısı azalır

Göz bebeklerinde küçülme ağız kuruluğu bulantı kusma görülür

Çok kolay bağımlılık yapan maddelerdir

Yoksunluk durumunda burun akıntısı titreme terleme kramplar panik ve bilinç kaybı meydana gelir

Esrar:
Hint kenevirinden elde edilen bir uyuşturucudur

Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etki yapar

Özellikleri ve yoksunluk tablosu afyon ve türevlerine benzer

Kullanıldığında rahatlama ve uyuşukluk meydana getirir

Kişi bir rüya alemine dalar halisinasyon görür

Uzun süre kullanıma bağlı olarak karakter kaybı ve akli durumda bozukluklar meydana getirir

Barbituratlar ve sakinleştiriciler:Barbituratlar diazem benzeri sakinleştirici ilaçlar tıpta kullanılan maddelerdir

Bunların doktor kontrolü dışında kullanlması bağımlılığa yol açar

Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etkisi olan bu maddeler kullanıldıklarında gevşeme rahatlama ve uykuya eğilim meydana getirirler

Uzun süre kullanıldıklarında karaciğerde kanser kan dokuda bozukluk meydana gelir

LSD Meskalin PCP:
Bu grupta yer alan maddeler hayal gördürücü maddelerdir

Kullanıldıklarında önce neşe sevinç ve tatlı hayaller görülmesine yol açarlar

Daha sonra endişe panik kusma hafıza kaybı meydana getirirler

Şiddet eğilimine ve ruh hastalıklarına yol açarlar

Kokain:
Koka bitkisi yapraklarından elde edilen bir maddedir

Uyarıcı bir özelliği vardır

Kullanıldığında yalancı bir kuvvet hissi konuşma isteğinde artma cinsel uyarı yaratır

Daha sonra ruhsalçöküntü halisinasyonlar kalp ve solunum yetmezliği durumlarına yol açarlar

Amfetaminler:
Uyarıcı özelliği olan ilaçlardır

Genellikle doping amacıyla kullanılırlar

Uykusuzluk aşırı haretlilik ve halisinasyona yol açarlar

Karaciğer hasarına sebep olurlar

İnhalanlarolunum yoluyla çekilen uyuşturucu maddeler solventerler(çözücüler) yapıştırıcılar gibi maddelere inhalanlar denir

Bu maddeler baş ağrısı görme bulanıklığı uyuşukluk meydana getirir

Kısa sürede karaciğer ve böbrek hasarı bilinç kaybı kemik iliğinde baskılanma sonucu kansızlık meydana getirirler

Alışma dönemi :
Uyuşturucu maddeyle ilk tanışma dönemidir

Bu dönemde yalancı bir dünyaya dalarak keyif alma duygusu ön plana çıkar

Kişi kararsızdır uyuşturucuya başlamamak için direnir

İstediği zaman uyuşturucuyu bırakacağını düşünür

Vücutta kalıcı bir fiziksel hasar yoktur

Gerekli tıbbi yardım yapılırsa kolaylıkla uyuşturucuyu bırakabilir

Kişilerde yersiz davranışlar aşırı neşe ve durgunluk dalgınlık unutkanlık arkadaşlardan ayrılarak yeni gruplara katılma gibi değişiklikler uyuşturucu kullanmaya başladığının belirtileridir

Doyma dönemi:
Bu dönemde kişi yaşantısını devam ettirebilmek içinuyuşturucu maddeyi kullanmak zorundadır

Artık keyif alma ihtiyacı yoktur

Maddenin yoksunluğunda büyük sıkıntı ve problemler
doğmaktadır

Görme bulanıklığı göz bebeklerinde küçülme ağız kuruluğu ellerde titreme nabız ve solunum sayısında azalmatansiyon düşüklüğü kabızlık hafızada zayuflama ruhsal durgunluk dikkatsizlik irade ve kişilik kaybı hallüsinasyonlar vardır

Karaciğer kalp solunum ve sindirim sisteminde hasarlar ortaya çıkmaktadır

Bağımlının gittikçe daha fazla miktarda maddeye ihtiyacı olmaktadır

Bu dönemdeki bağımlıyı kurtarmak için ciddi bir tedavi gereklidir

Düşkünlük dönemi:
Bu dönemde organlarda ağır hasarlar ve ruhsal çöküntü görülür

Kalp ve solunum problemleri karaciğer hastalıkları ortaya çıkar

Aşrı zayıflama kusma kalp ve solunum yetmezliği görülür

Bağımlının hastalıklara karşı direnci azalır

Zatürre hepatit(sarılık) AIDS gibi hastalıklar meydana gelir

Beyin hasarı kişilik kaybı ağır ruhsal problemler ortaya çıkar

Kişi kendine bakamaz ve yardıma muhtaç hale gelir

Madde bulabilmek için her yolu dener hatta suç işleyebilir

Yaşantısını devam ettirebilmek için aldığı uyuşturucu miktarını arttırmak zorundadır

Uyuşturucu kullanımında aşırı doz alımına bağlı olarak zehirlenme ve ölüm olayı görülebilir

Aşırı doz alındığında başlangıçta husursuzluksesli ve ışıklı uyarıcılara karşı aşırı tepki görülür

Hallüsinasyonlar terleme bulantı ve kas krampları meydana gelir

İdrar ve dışkı kontrölü kaybolur

Solunum düzensizleşir

Kalp atımı ve kan basıncı düşer

Titremelerle baygınlık koma ve ölüm meydana gelir

Uyuşturucu bağımlılığı erken dönemde yakalanıp tedavi edilemez ise kişiyi ölüme sürükleyen bir alışkanlıktır

07-17-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Uyuşturucu Çeşitleri,Bağımlılığı,Etkileri,Sonuçları ... Uyuşturucu Nedir? Yunanca uyku anlamında ki "narke"den gelen ve İngilizce'ye "narkotik" olarak geçen uyuşturucu sözcüğü uyuşturma özelliği olan uyuşturan duymaz hale getiren demektir Uyuşturucu madde kavramı genellikle uyuşturma özelliğine sahip maddeleri ifade ederAncak keyif veren kışkırtan yatıştıran uyanıklık sağlayan kimi maddeler içinde kullanılmaktadır Uyuşturucu maddeler; merkezi sinir sistemini etkileyerek kullanan kişinin ruhsal ve fiziksel dengesini bozan; bu kişide fiziksel ve ruhsal bağımlılığa yol açan; kişisel ve toplumsal yönden ekonomik ve sosyal çöküntü oluşturan maddelerdir Uyuşturucu maddeleri türlerine göre aşağıdaki sınıflandırmaya tabi tutabiliriz; A- AFYON VE TÜREVLERİ 1-Afyon 2-Morfin 3-Kodein 4-Metadon 5-Eroin B- KENEVİR VE TÜREVLERİ 1-Reçine esrar 2-Toz esrar 3-Pres esrar 4-Gonca esrar 5-Likit(sıvı) esrar C- UYARICILAR 1-Amfetamin 2-Kokain 3-Kafein D- SENTETİKLER 1-Ecstasy (MDMA) 2-Captagon 3-Methamfetamin 4-Lysergic Asid Diethylamid (LSD) 5-Gamma Hydroxybutyrate (GHB) 6-Ketamine Hydrochloride (Ketamin) 7-Phencylidine (PCP) E- SAKİNLEŞTİRİCİLER 1-Barbituratlar 2-Trankizanlar 3-Sedatifler Uyuşturucu maddenin yapısal özellikleri:Uyuşturucu maddelerin kimyasal yapıları gereği merkezi sinir sisteminin reseptör hücrelerine bağlanarak etki gösterirler ve bağımlılık yaratırlar Bu nedenle tedavi amacıyla verilen uyuşturucu nitelikteki ilaçların aşırı ve yanlış kullanılmasıyla da bağımlılık oluşmaktadır Hekim önerisi ve kontrölü dışında keyif almak veya sakinleşmek amacıyla uyuşturucu özelliğindeki ilaçların kullanılmasına kötüye kullanma adı verilirAğrı kesiciler dahil bir çok ilaç hekim önerisi dışında kullanılmakta bu durum direnç arttırımına(tolerans) ve bağımlılığa yol açmaktadırÖrneğin; kaza veya ameliyat sonucu kullanılan kuvvetli ağrı kesiciler kolaylıkla bağımlılık oluşturabilmektedir Kişisel özellikler: Uyuşturucu madde bağımlılığı özellikle gençler arasında hızla yayılmaktadır Ergenlik dönemi problemleri arasında bocalayan gençler sorunlarının çözümünü uyuşturucularda aramaktadırGrup arkadaşlarının baskısı onlara uyum sağlama isteği merak ve macera tutkusu yasaklara karşı gelme isteği sorumluluktan kaçma başarısızlık ve güvensizlik gibi duygulardan kurtulma gibi nedenlerle kişiler uyuşturucu maddeleri denemektedir"Nasıl olsa ben alışmam bir defa denemekten ne çıkar istediğim zaman bırakırım" gibi düşüncelerle kişiler uyuşturucu bağımlısı haline gelirler Çevresel faktörler: Uyuşturucu madde bağımlılığında sosyal çevrenin önemli rolü vardır Aile içindeki huzursuzluklar aşırı kısıtlayıcı ve baskıcı tutumlar veya aşırı serbest davranılması ailede uyşturu kullanan bireyler olması gibi sebepler kişileri uyşturucuya itebilir Arkadaş gruplarının baskısı veya özendirmesi uyuşturucuya başlamakta etkendir Özellikle ergenlik döneminde grupların etkisi fazladır Uyuşturucu satıcılarının hedef kitlesi gençlerdir Lise ve üniversite gençleri arasında uyuşturucu madde kullanımı yaygınlaştırarak büyük paralar kazanmaktadırlar Bazı ülkelerde uyuşturucu kullanımına hoşgörüyle bakılmakta ve suç sayılmamaktadır Bu durum bağımlılığın yayılmasına yol açmaktadır Ülkemizde uyuşturucu maddelerin üretimi ithali alımı satımı bulundurulması alımına yardımcı olunması ve sahte reçeteyle alınması şuçtur ve ağır cezalar uygulanmaktadır Güçlü ağrı kesiciler ve sakinleştirici ilaçlar da özel reçetelerle satılmakta Saklık Bakanlığı tarafından sıkı şekilde denetlenmektedir Ülkemizde uyuşturucu kullanımının boyutlarını ortaya koyan veriler Narkotik Polisi?nin yapmış olduğu yakalamalara dayanmaktadır (Tablo-V1) Yıllara göre uyuşturucu kullanımı suçundan yakalanan şahısların sayısının genelde aynı çizgide olduğu görülmekte ise de yıllar içerisinde aynı şahsın birden çok yasal işlem görmüş olabileceği göz ardı edilmemelidir Polis kayıtlarına geçen uyuşturucu madde kullanıcılarının illere göre dağılımı incelendiğinde; esrar kullanıcılarının birçok ilimizde mevcut olmakla birlikte özellikle İzmir ilimizde daha fazla olduğu görülmektedir Hakkında işlem yapılan eroin kullanıcılarının %51?i kokain kullanıcılarının ise %92?si İstanbul?dadır Uyuşturucu haplar açısından ise kullanımın İstanbul başta olmak üzere birkaç ilimizde daha yaygın olduğu görülmektedir Uyuşturucu olarak kullanılan birçok madde vardır Bunların kimyasal yapıları birbirinden farklıdır Kullanıldıklarında merkezi sinir sisteminin farklı bölümlerini etkileyerek değişik belirtilere yol açarlar Uyuşturucu maddeleri ve özelliklerini aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz Afyon morfin eroin grubu uyuşturucular:Bu grup uyuşturucular afyon bitkisinden elde edilir Güçlü ağrı kesici özelikleri vardır Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etki yaparlar Bu maddeler kullanıldığında sakinleşme neşelenme meydana gelir Kaygılar ve sıkıntılar kaybolurDüşünme yeteneği azalır irade zayıflarKişilik bozukluğuilgisizlik ruhsal çöküntü meydana gelirKan basıncı düşer nabız ve solunum sayısı azalırGöz bebeklerinde küçülme ağız kuruluğu bulantı kusma görülür Çok kolay bağımlılık yapan maddelerdir Yoksunluk durumunda burun akıntısı titreme terleme kramplar panik ve bilinç kaybı meydana gelir Esrar: Hint kenevirinden elde edilen bir uyuşturucudur Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etki yapar Özellikleri ve yoksunluk tablosu afyon ve türevlerine benzer Kullanıldığında rahatlama ve uyuşukluk meydana getirir Kişi bir rüya alemine dalar halisinasyon görür Uzun süre kullanıma bağlı olarak karakter kaybı ve akli durumda bozukluklar meydana getirir Barbituratlar ve sakinleştiriciler:Barbituratlar diazem benzeri sakinleştirici ilaçlar tıpta kullanılan maddelerdir Bunların doktor kontrolü dışında kullanlması bağımlılığa yol açar Merkezi sinir sisteminde yatıştırıcı etkisi olan bu maddeler kullanıldıklarında gevşeme rahatlama ve uykuya eğilim meydana getirirler Uzun süre kullanıldıklarında karaciğerde kanser kan dokuda bozukluk meydana gelir LSD Meskalin PCP: Bu grupta yer alan maddeler hayal gördürücü maddelerdir Kullanıldıklarında önce neşe sevinç ve tatlı hayaller görülmesine yol açarlar Daha sonra endişe panik kusma hafıza kaybı meydana getirirlerŞiddet eğilimine ve ruh hastalıklarına yol açarlar Kokain: Koka bitkisi yapraklarından elde edilen bir maddedir Uyarıcı bir özelliği vardır Kullanıldığında yalancı bir kuvvet hissi konuşma isteğinde artma cinsel uyarı yaratır Daha sonra ruhsalçöküntü halisinasyonlar kalp ve solunum yetmezliği durumlarına yol açarlar Amfetaminler: Uyarıcı özelliği olan ilaçlardır Genellikle doping amacıyla kullanılırlarUykusuzluk aşırı haretlilik ve halisinasyona yol açarlar Karaciğer hasarına sebep olurlar İnhalanlarolunum yoluyla çekilen uyuşturucu maddeler solventerler(çözücüler) yapıştırıcılar gibi maddelere inhalanlar denirBu maddeler baş ağrısı görme bulanıklığı uyuşukluk meydana getirir Kısa sürede karaciğer ve böbrek hasarı bilinç kaybı kemik iliğinde baskılanma sonucu kansızlık meydana getirirler Alışma dönemi : Uyuşturucu maddeyle ilk tanışma dönemidir Bu dönemde yalancı bir dünyaya dalarak keyif alma duygusu ön plana çıkar Kişi kararsızdır uyuşturucuya başlamamak için direnir İstediği zaman uyuşturucuyu bırakacağını düşünür Vücutta kalıcı bir fiziksel hasar yokturGerekli tıbbi yardım yapılırsa kolaylıkla uyuşturucuyu bırakabilirKişilerde yersiz davranışlar aşırı neşe ve durgunluk dalgınlık unutkanlık arkadaşlardan ayrılarak yeni gruplara katılma gibi değişiklikler uyuşturucu kullanmaya başladığının belirtileridir Doyma dönemi: Bu dönemde kişi yaşantısını devam ettirebilmek içinuyuşturucu maddeyi kullanmak zorundadırArtık keyif alma ihtiyacı yokturMaddenin yoksunluğunda büyük sıkıntı ve problemler doğmaktadırGörme bulanıklığı göz bebeklerinde küçülme ağız kuruluğu ellerde titreme nabız ve solunum sayısında azalmatansiyon düşüklüğü kabızlık hafızada zayuflama ruhsal durgunluk dikkatsizlik irade ve kişilik kaybı hallüsinasyonlar vardır Karaciğer kalp solunum ve sindirim sisteminde hasarlar ortaya çıkmaktadırBağımlının gittikçe daha fazla miktarda maddeye ihtiyacı olmaktadır Bu dönemdeki bağımlıyı kurtarmak için ciddi bir tedavi gereklidir Düşkünlük dönemi: Bu dönemde organlarda ağır hasarlar ve ruhsal çöküntü görülür Kalp ve solunum problemleri karaciğer hastalıkları ortaya çıkar Aşrı zayıflama kusma kalp ve solunum yetmezliği görülür Bağımlının hastalıklara karşı direnci azalır Zatürre hepatit(sarılık) AIDS gibi hastalıklar meydana gelir Beyin hasarı kişilik kaybı ağır ruhsal problemler ortaya çıkarKişi kendine bakamaz ve yardıma muhtaç hale gelir Madde bulabilmek için her yolu dener hatta suç işleyebilir Yaşantısını devam ettirebilmek için aldığı uyuşturucu miktarını arttırmak zorundadır Uyuşturucu kullanımında aşırı doz alımına bağlı olarak zehirlenme ve ölüm olayı görülebilirAşırı doz alındığında başlangıçta husursuzluksesli ve ışıklı uyarıcılara karşı aşırı tepki görülür Hallüsinasyonlar terleme bulantı ve kas krampları meydana gelir İdrar ve dışkı kontrölü kaybolur Solunum düzensizleşirKalp atımı ve kan basıncı düşer Titremelerle baygınlık koma ve ölüm meydana gelir Uyuşturucu bağımlılığı erken dönemde yakalanıp tedavi edilemez ise kişiyi ölüme sürükleyen bir alışkanlıktır