Prof. Dr. Sinsi
|
İş Stresi
Çalışma saatleri, vardiya usulü çalışma, fiziksel tehlike varlığı, sorumluluk fazlalığı, işsizlik korkusu gibi bir çok neden insanları gerilim içinde tutar
İş ortamında sorunlar:
Vardiya usulü çalışma, kan şekeri, vücut ısısı, metabolizma ve zihinsel verimliliği etkiler İş motivasyonunu azaltır Nöro-psikolojik ritim bozulması, ülser, şeker hastalığı, tansiyon gibi bir çok psikosomatik hastalığı alevlendirmektedir
Zaman baskısı, hata yapma korkusu, güvenliğin az olması stresi arttırır Bazen aşırı güvenlik özellikle nükleer çalışma gibi riskli çalışmalar beyni daha çok yarar Kulak koruyucusu taşınması insanda tecrit olma, tehdit altında olma duygularını harekete geçirir
Aşırı çalışma altındaki insanlarda acil ve beklenmedik durumlarda karar verme kapasiteleri azalabilmektedir
Kurum içindeki rol:
Kişinin görevinin sınırlarının belirsizliği, fazla terfi etmiş olması veya yetersiz terfi içinde olması kaygı düzeyini yükseltir
Kısa zamanda çok para kazanmak ve daha yüksek bir sosyal konuma ulaşmak için yoğun rekabet bedel ödettirecektir Bedeli kaybeden kadar kanan da öder Bu bedelin adı “İş stresi”dir
Emeklilik stresi :
Yapılan araştırmalar emeklilik sonrası iki yıl içerisinde ölüm olaylarının daha sık olduğunu göstermektedir Özellikle iş doyumu olan insanlar emekli olduklarında psikolojik hazırlıkları yeterli değilse beden sağlıkları bozulmaktadır Emekliliğin bunamayı, Alzheimer hastalığını tetikleyici olduğu da saptamalar arasındadır
Şuuru yerinde olan, eli tutan insanın emekli olsa da bir işle meşgul olması insanın psikolojik doğasına daha uygundur
İş stresinde ailenin rolü :
Aile ortamındaki etkenler iş içindeki etkenlerde ayrı düşünülemez Ailevi sorunlar, maddi güçlükler, kişiler arası ilişki sorunları, iş yerinde kendini güvende hissetmeme birer stres kaynağıdır
Özellikle aileden ve işletmeden gelen talebin çatışması bireyin kişiliği ile aşılabilir
Kocasına destek vermeyi görev olarak düşünen bir eş eşinin iş başarısını arttıracaktır
Aile yuvasında güvende, rahat olmak, iş dışında evi bir sığınak olarak görmek iş stresini azaltır
İyi bir eş altı çizilmemiş bir anlaşma ile evin iç sorumluluğunu alır Bu kocasının başarısını arttırır
Eşlerin her ikisinin çalıştığı aile modelinde yeni sorunlar eklenmektedir Özellikle Türk aile modelinde kadın hem iş hem ev sorumluluğunu beraber götürmektedir Annelik, ev hanımlığı ve çalışma hayatı kadını daha çok yıpratmaktadır ABD’de yapılan araştırmalar boşanan çiftlerde artışın nedenini yeni aile modeline bağlamaktadır ABD’de de erkekler çalışan eşle evlenmeye bağlı rolünde değişimi göz ardı etmektedir Yani evin iş sorumluluğunu kadından bekleme eğilimi fazladır Bu da tartışma ve gerilim kaynağı olmaktadır
Eşlerin her ikisinin çalışmak zorunda olduğu çalışma modellerinde aile dışı yardım önem kazanır Böyle bir yardım yoksa tarafların sorumlulukları paylaşmaları gerekir
İŞ İLİŞKİLERİ VE STRES
Bir çalışma grubunda iyi ilişkilerin kurulması kişi sağlığı ve iş veriminde önde gelen bir etmendir
Üste saygı gösterilmemesi yani önemsenmeme, dostluk davranışı içinde olmama, sevgi sıcaklığının bulunmaması gerilim duygularına yol açar
Yöneticinin adil olmaması, yeteneklere katılımcılığa, teknik bilgi ve donanıma uygun davranım içinde olmaması, karar mekanizmasında kararlara daha çok kimseyi katmaması iç gerilimi artırır
İş yeri ortamında zor durumlarda destek görülmemesi, barışçıl olmayan yarışmacılık, rekabet kaygılarının paylaşılmaması stres kaynağı olmaktadır Sıkıntı, depresyon, psikosomatik hastalıklar böyle durumlarda belirgin artmaktadır
Büyük ve ideal yöneticilerin insanların farklılıklarını korurken, aynı amaç etrafında benzer hareket şekliyle çalıştırmayı başarmasıdır Tek tip insandan oluşmuş bir yönetimde yetenekler ortaya çıkamamaktadır
İş yerinde stres belirtileri :
İş yerinde stresin uzun sürmesi bireylerin başarı durumunu etkiler
Başlıca belirtileri:
Rekabete karşı koymayı becerememe
Kendine güvensizlik “Benim fikirlerim” budur diyememe
Karışık durumlarda başarısızlık, panik
İş yerindeki sorunlara aşırı duygusal tepki gösterme
Başarılı olmayı başaramama
Karar verme sürecinde yetersiz kalma
Dayanışma eksikliği
Katılımcılığın azalması
İş kazalarının artması
İş performansının düşüklüğü
İşe devamsızlığın artması
Kalite kontrolünde hataların artması
Hatalara karşı vurdumduymaz davranma
Alkol sigara kullanım artması
Sağlık sorunlarının artması
Yorgunluk, sinirlilik, baş ağrıları sebepleri, zor kalkma, kolay ağlama, uyku düzeninin bozulması, yalnız kalma isteği, iştahsızlık, çarpıntılar, mide bağırsak hastalıkları, allerjiler, romatizmal ağrılar gibi psikosomatik belirtilerde artışın yaşanması
|