Sinestezi Hastalığı...

Sinestezi birleşik duyu anlamına gelen Yunanca kökenli bir sözcüktürSinestezi tanım olarak da bir duyunun başka bir duyuyu algılaması şeklinde açıklanabilirSinestezik hastalarda beyin duyduğu sesleri zihinde görsele çeviriyor,gördüğü şeyleri ise seslere dönüştürerek algılanmasını sağlıyorKısaca seslerin koklandığı,şekillerin tadıldığı ve renklerin duyulduğu bir mekanizmadan söz edebiliriz

Sinestezi hastalığı sonradan kazanılan sinestezi ve nedeni bilinmeyen sinestezi olmak üzere iki ayrı başlık altında incelenebilirGenel olarak sonradan kazanılan sinestezi başka hastalıkların varlığında ortaya çıkarken nedeni bilinmeyen sinestezi yaklaşık 25000 kişide bir görülen nadir rastlanan bir durumdurSonradan kazanılan sinestezi kalıcı olabileceği gibi geçici süreyle oluşan sinestezik durumlar da vardırBu duruma başa alınan darbeler,çeşitli kimyasalların kullanımı sırasında yan etki oluşturması veya beynin orta temporal lobunun hasar görmesi neden oluyorHer sinestezi hastası , hastalığı aynı derece yaşamazYaşanan deneyimler ve gözlenen durumlar hastadan hastaya farklılık gösterirAyrıca bu hastalığa yatkın bir insan tipinden söz etmek mümkün değildirBu nedenle sinestezi hastalığıyla ilgili genelleme yapmak oldukça zordurAncak hastalar üzerinde yapılan araştırmalar neticesinde bazı bilgiler vermek mümkündür?Örneğin ; Yale Üniversitesi profesörü Lawrence Marks ‘ın araştırmalarına göre sinestezi hastalarının çocukluk ve yetişkinlik dönemlerindeki davranışları birbirleriyle paralellik gösteriyorAyrıca elde edilen istatistiklere göre kadınların bu hastalığa yakalanma oranı erkeklere göre daha fazlaBu durum hastalığın X cinsiyet kromozomu üzerinde taşındığı düşüncesini doğuruyorBuna kanıt olabilecek bir diğer olgu ise şimdiye kadar babadan kıza,anneden kıza veya anneden oğula geçtiği durumlara rastlanırken şimdiye kadar babadan oğula geçtiği hiç gözlenmemiştirSinestezi hastalarıyla ilgili bir diğer olgu ise hastalığın beynin sol yarım küresiyle ilişkili olduğuyla ilgilidirSinestezi hastalarında görülen matematiksel ve uzamsal zeka düşüklüğü bu düşünceyi destekliyorBunun yanında yapılan bazı beyin görüntüleme çalışmalarında limbik korteks ve hipokampüsün daha etkin olarak çalıştığı gözlenmiştirBu durum sinesteziklerin güçlü bir hafızaya sahip olabileceğini gösteriyor

Sinestezi hala gizemini koruyan bir hastalık olmakla birlikte çoğu kez bir yetenek olarak da algılanabiliyorTarih boyunca birçok ünlü sanatçının sinestezi hastası olduğu ve müthiş eserler ortaya çıkardığı biliniyorBunlara örnek olarak Fransız şair Arthur Rimbaud ( hastalığını ilk olarak çocukluğunda fark etmeye başladığını söylemiştir),ünlü roman yazarı Vladimir Nabokov , klasik müzik bestekarı Scriabin ve ressam Kandinsky gösterilebilir