Horon'un Kökeni Ve Kelime Anlamı

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-16-2012

Türkler tarihin akışı içinde Orta Asya'dan batı dünyasında doğru akarken hiç kuşkusuz sosyal kültürel özelliklerini de birlikte götürmüşlerdir

Yoğun göç dalgaları ve tutulan yeni ''yurtluklar-vatan''da karşılaşılan değişik ulus ve halklarla da etkileşimde bulunmuşlardır

1071 öncesi ve sonrasında Anadolu'ya akmaya başlayan Türk-*Budun-Boy ve Oymakları çok kısa bir zaman diliminde Anadolu'yu Türkleştirip İslamlaştırırlar

Yalnız Türkler Anadolu'nun ötesindeki Türk ellerinde İslamiyet'i her ne kadar benimsememişlerse de eski ''Gök dinleri'' ya da ''şamanist'' inanımlarının kalıntılarını çağımıza dek yaşatabilmişlerdir

Bugün Anadolu'nun kırsal ve dağlık kesimlerinde Orta Asya'nın kültürel özelliklerini şamanist inanımlarını görmek mümkündür

Oğuz Türkleri 12

yy'dan itibaren sürekli ve yoğun bir şekilde Karadeniz yöresini yurt tutmaya başlarlar

200 yıl içerisinde bu olgu tamamlanır tüm Karadeniz yörelerini fetheden ve Türkleştiren Oğuz Türklerinden olan ''ÇEPNİLER''ir

Çepniler bu yöreyi kıyı çizgisine paralel olarak doğu-batı yönünde fethederken Anadolu'nun iç kesimlerinden de diğer Türk boy ve oymakları Erzincan Gümüşhane ve Harput dolaylarından sahile akmaya başlarlar

1461 yılı başlarında iç kesimlerden gelen 100

000 Çepni Türk'ün Giresun-Trabzon arasına yerleştirildiğini yine Yavuz Sultan Selim'in Trabzon'da Şehzadeliği sırasında İran'da Şah İsmail'in kılıcından kaçan Akkoyunlu Türkleri'ni de Rize-Trabzon arasındaki yörelere yerleştirildiğini tarihi kaynaklardan biliyoruz

Yöreye yapılan bu tarihi göç Doğu Karadeniz'in kısa bir zaman içinde Türkleşmesini sağlar

Türkler Doğu Karadeniz bölgesine yerleştiklerinde yabancı olmadıkları bir doğa parçasıyla karşılaşırlar

Yöre çok engebeli sarpdik ve dağlıktır

Öte yandan bölgeyi kuzey yönünde baştan başa kuşatan sürekli dalgalı ve hırçın bir deniz vardır

Bu acımasız özellikleri içeren bir doğa üzerinde mücadele veren insanların tipik yöreye özgü Folkloru ve Halk Oyunları da böylece oluşur

Romanya'da düğünlerde oynanan halk danslarına ''Gagauz Türkleri ''nce ''horon" denilmektedir

Yine eski bir Bulgar ve Peçenek Türklerinde varolması dikkate şayandır

Öte yandan Erzincan Malatya Siirt ve Afyon'da birer yerin adı ''Horon''dur

Yunan XOGOS kelimesi ile büyük bir benzerlik gösteren horonun nereden geldiği hakkında bazı fikirler ortaya atılmıştır

Bunlardan birisi Yunanlıların Karadeniz'in doğu sahillerine yerleşmiş olması bir diğeri ise; horonun kemençe gibi Cenevizlilerden kalmasıdır

Gerçekten Fransa'da ''Carole'' adı ile tanınmış bir oyun vardır ki bir halka oluşturularak oynanırdı

''Carole'' kelimesini Fransızca sözlükler bozuk Latince ''Carola'' olarak gösteriyorlardı

Ancak bu kelimenin diğer şekilleri olan ''Harol Horol'' kelimeleri ve oyunun kalabalık oynanması dikkate alınırsa Fransız oyunu ile Doğu Karadeniz oyunu (Horon) arasında şaşırtıcı bir benzerlik göstermektedir

07-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Horon'un Kökeni Ve Kelime Anlamı Türkler tarihin akışı içinde Orta Asya'dan batı dünyasında doğru akarken hiç kuşkusuz sosyal kültürel özelliklerini de birlikte götürmüşlerdir Yoğun göç dalgaları ve tutulan yeni ''yurtluklar-vatan''da karşılaşılan değişik ulus ve halklarla da etkileşimde bulunmuşlardır 1071 öncesi ve sonrasında Anadolu'ya akmaya başlayan Türk-*Budun-Boy ve Oymakları çok kısa bir zaman diliminde Anadolu'yu Türkleştirip İslamlaştırırlar Yalnız Türkler Anadolu'nun ötesindeki Türk ellerinde İslamiyet'i her ne kadar benimsememişlerse de eski ''Gök dinleri'' ya da ''şamanist'' inanımlarının kalıntılarını çağımıza dek yaşatabilmişlerdir Bugün Anadolu'nun kırsal ve dağlık kesimlerinde Orta Asya'nın kültürel özelliklerini şamanist inanımlarını görmek mümkündür Oğuz Türkleri 12 yy'dan itibaren sürekli ve yoğun bir şekilde Karadeniz yöresini yurt tutmaya başlarlar 200 yıl içerisinde bu olgu tamamlanır tüm Karadeniz yörelerini fetheden ve Türkleştiren Oğuz Türklerinden olan ''ÇEPNİLER''ir Çepniler bu yöreyi kıyı çizgisine paralel olarak doğu-batı yönünde fethederken Anadolu'nun iç kesimlerinden de diğer Türk boy ve oymakları Erzincan Gümüşhane ve Harput dolaylarından sahile akmaya başlarlar 1461 yılı başlarında iç kesimlerden gelen 100000 Çepni Türk'ün Giresun-Trabzon arasına yerleştirildiğini yine Yavuz Sultan Selim'in Trabzon'da Şehzadeliği sırasında İran'da Şah İsmail'in kılıcından kaçan Akkoyunlu Türkleri'ni de Rize-Trabzon arasındaki yörelere yerleştirildiğini tarihi kaynaklardan biliyoruz Yöreye yapılan bu tarihi göç Doğu Karadeniz'in kısa bir zaman içinde Türkleşmesini sağlar Türkler Doğu Karadeniz bölgesine yerleştiklerinde yabancı olmadıkları bir doğa parçasıyla karşılaşırlar Yöre çok engebeli sarpdik ve dağlıktır Öte yandan bölgeyi kuzey yönünde baştan başa kuşatan sürekli dalgalı ve hırçın bir deniz vardır Bu acımasız özellikleri içeren bir doğa üzerinde mücadele veren insanların tipik yöreye özgü Folkloru ve Halk Oyunları da böylece oluşur Romanya'da düğünlerde oynanan halk danslarına ''Gagauz Türkleri ''nce ''horon" denilmektedir Yine eski bir Bulgar ve Peçenek Türklerinde varolması dikkate şayandır Öte yandan Erzincan Malatya Siirt ve Afyon'da birer yerin adı ''Horon''dur Yunan XOGOS kelimesi ile büyük bir benzerlik gösteren horonun nereden geldiği hakkında bazı fikirler ortaya atılmıştır Bunlardan birisi Yunanlıların Karadeniz'in doğu sahillerine yerleşmiş olması bir diğeri ise; horonun kemençe gibi Cenevizlilerden kalmasıdır Gerçekten Fransa'da ''Carole'' adı ile tanınmış bir oyun vardır ki bir halka oluşturularak oynanırdı ''Carole'' kelimesini Fransızca sözlükler bozuk Latince ''Carola'' olarak gösteriyorlardı Ancak bu kelimenin diğer şekilleri olan ''Harol Horol'' kelimeleri ve oyunun kalabalık oynanması dikkate alınırsa Fransız oyunu ile Doğu Karadeniz oyunu (Horon) arasında şaşırtıcı bir benzerlik göstermektedir