Selçuklu Devletini Çöküşe Götüren Olaylar

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-16-2012

a) Şehzâde İsyanları:
Geyhatu'nun Anadolu'dan dönmesi Karaman, Eşref ve Germiyanoğulları'na yeniden harekete geçme imkânı verdi

Ayrıca Kastamonu yöresindeki Türkmenler de Kılıç Arslan'ı destekleme kararı almış, Geyûmers ile Feramürz de saltanat davasıyla ayaklanmışlardı

Kılıç Arslan ile Ferâmürz Kastamonu'ya giderek Çobanoğulları'ndan Yavlak Arslan ile anlaşmış ve Sultan Mesud'a karşı harekete geçmişlerdi

Geyhatu Karaman, Esref ve Mentese beylerine karşı tenkil hareketini tamamladıktan sonra Kılıç Arslan ve Çobanoğulları'ndan Yavlak Arslan'a karşı bir ordu sevk etti

Selçuklu-Moğol ordusu Kastamonu topraklarına girip Derbendler bölgesinde beklemekte iken Türkmenlerin baskınına uğradı

İki taraf da ağır kayıplar verdi ve Sultan Mesud ile önde gelen kumandanların bir kısmı esir düştü

Müttefik Selçuklu-Moğol ordusu karşı saldırıyla Türkmenleri bozguna uğrattı

Bu hengâmede Kastamonu beyi Yavlak Arslan da şehit düştü

b) Moğol Noyanlar'ının Çıkardığı İsyanlar:
Selçuklu hanedanı mensupları arasındaki taht kavgalarına ilâveten Moğol Noyanlar'ı arasındaki mücadele de Anadolu'da büyük sıkıntılara sebep oldu

İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan Han'ın Anadolu genel valiliğine getirdiği Toğaçar Noyan daha sonra gözden düşmüş ve yine Gazan Han'ın gizli emriyle Baltu ve Arap Noyan tarafından öldürülmüştür

Baltu Noyan giderek güçlenmiş ve hanin emirlerini dinlemez olmuştu

Bunun üzerine Gazan Han Kutluğ Şah kumandasındaki 30 kişilik bir orduyu 1296 yılında Anadolu'ya gönderdi

Baltu Noyan kaçıp Ermeni tekfuruna sığındı

Fakat Tekfur onu yakalayıp Tebriz'e gönderdi

Baltu burada Gazan Han tarafından idam edildi

Sultan Mesûd Baltu Noyan'ın tahakkümü altında olduğu için Gazan Han'ın isteklerini yerine getiremiyordu

Kutluğ Şah itham altında olduğu için Sultan Mesud'u Gazan Han'ın huzuruna çıkardı

O Gazan Han'a mazeretini anlattıysa da 1296 yılında tahtından uzaklaştırılıp Hemedan'a sürüldü ve Selçuklu tahtı III

Alaeddin Keykubad 1298'de tahta çıkıncaya kadar 2 yıl bos kaldı

Şehzadelerin ve Moğol Noyanlar'ın çıkardığı karışıklıklar Anadolu halkının daha da perişan olmasına sebep oldu

Horasan Irak ve Azerbaycan'dan yola çıkan pek çok kişi burada bir mevki ele geçirmeye çalışıyordu

Gazan Han'ın Konya'ya gelen elçisi Ahilerin reisi Ahmed Şah tarafından uzaklaştırılınca hükümdara yaranmak isteyen Sarap-sâlar onu öldürdü

Bu olay halkı mateme boğdu

Cenaze merasiminde 15 kişi yürüdü

Şehir ileri gelenlerinin ısrarları karsısında Ahmed Şah'ın katili yakalanıp idam edildi

07-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Selçuklu Devletini Çöküşe Götüren Olaylar a) Şehzâde İsyanları: Geyhatu'nun Anadolu'dan dönmesi Karaman, Eşref ve Germiyanoğulları'na yeniden harekete geçme imkânı verdi Ayrıca Kastamonu yöresindeki Türkmenler de Kılıç Arslan'ı destekleme kararı almış, Geyûmers ile Feramürz de saltanat davasıyla ayaklanmışlardı Kılıç Arslan ile Ferâmürz Kastamonu'ya giderek Çobanoğulları'ndan Yavlak Arslan ile anlaşmış ve Sultan Mesud'a karşı harekete geçmişlerdi Geyhatu Karaman, Esref ve Mentese beylerine karşı tenkil hareketini tamamladıktan sonra Kılıç Arslan ve Çobanoğulları'ndan Yavlak Arslan'a karşı bir ordu sevk etti Selçuklu-Moğol ordusu Kastamonu topraklarına girip Derbendler bölgesinde beklemekte iken Türkmenlerin baskınına uğradı İki taraf da ağır kayıplar verdi ve Sultan Mesud ile önde gelen kumandanların bir kısmı esir düştü Müttefik Selçuklu-Moğol ordusu karşı saldırıyla Türkmenleri bozguna uğrattı Bu hengâmede Kastamonu beyi Yavlak Arslan da şehit düştü b) Moğol Noyanlar'ının Çıkardığı İsyanlar: Selçuklu hanedanı mensupları arasındaki taht kavgalarına ilâveten Moğol Noyanlar'ı arasındaki mücadele de Anadolu'da büyük sıkıntılara sebep oldu İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan Han'ın Anadolu genel valiliğine getirdiği Toğaçar Noyan daha sonra gözden düşmüş ve yine Gazan Han'ın gizli emriyle Baltu ve Arap Noyan tarafından öldürülmüştür Baltu Noyan giderek güçlenmiş ve hanin emirlerini dinlemez olmuştu Bunun üzerine Gazan Han Kutluğ Şah kumandasındaki 30 kişilik bir orduyu 1296 yılında Anadolu'ya gönderdi Baltu Noyan kaçıp Ermeni tekfuruna sığındı Fakat Tekfur onu yakalayıp Tebriz'e gönderdi Baltu burada Gazan Han tarafından idam edildi Sultan Mesûd Baltu Noyan'ın tahakkümü altında olduğu için Gazan Han'ın isteklerini yerine getiremiyordu Kutluğ Şah itham altında olduğu için Sultan Mesud'u Gazan Han'ın huzuruna çıkardı O Gazan Han'a mazeretini anlattıysa da 1296 yılında tahtından uzaklaştırılıp Hemedan'a sürüldü ve Selçuklu tahtı III Alaeddin Keykubad 1298'de tahta çıkıncaya kadar 2 yıl bos kaldı Şehzadelerin ve Moğol Noyanlar'ın çıkardığı karışıklıklar Anadolu halkının daha da perişan olmasına sebep oldu Horasan Irak ve Azerbaycan'dan yola çıkan pek çok kişi burada bir mevki ele geçirmeye çalışıyordu Gazan Han'ın Konya'ya gelen elçisi Ahilerin reisi Ahmed Şah tarafından uzaklaştırılınca hükümdara yaranmak isteyen Sarap-sâlar onu öldürdü Bu olay halkı mateme boğdu Cenaze merasiminde 15 kişi yürüdü Şehir ileri gelenlerinin ısrarları karsısında Ahmed Şah'ın katili yakalanıp idam edildi