Mecelle (Mecelle-İ Ahkâm-İ Adliye)

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-16-2012

Madde 914- Kendi malı sanarak

başkasının malını telef eden öder

Madde 915- Başkasının elbisesini çekip de yırtan

tamâmen kıymetini öder

Elbiseyi tutup

sahibi çekmekle yırtılsa

yarısını öder

Madde 916- Çocuk

birinin malını telef etse

çocuğun malından ödenir

Malı yoksa

malı oluncaya kadar beklenir

Velisi ödemez

Madde 918- Birinin binâsını yıksa

sâhibi dilerse

enkâzı ona bırakıp binânın kıymetini alır

Yâhut enkâzı ve değer farkını birlikte alır

Ağaçlarını kesmek de böyledir

Madde 919- Yangını durdurmak için bir evi

Hükümetin emri ile yıkan ödemez

Kendiliğinden yıkan öder

Madde 921- Mazlum olanın

başkasına zulm etmeye hakkı yoktur

Her ikisi de öder

Meselâ sahte para alan

bunu başkasına veremez

Madde 922- Birinin malının telef olmasına sebep olan

öder

Ahırın kapısını açıp hayvan kaçarak zâyi olsa

öder

Hayvanı ürkütüp kaçıran da böyledir

Madde 926- Yoldan geçene zarar veren

öder

Madde 927- Hükümetin izni olmadan yolda oturup satış yapılamaz

Madde 928- Duvarı yıkılıp

birinin malına zarar verirse

önceden

duvarın yıkılacak

tâmir et gibi ikâz yapılmışsa öder

Madde 929- Başı boş bırakılmamış bir hayvanın kendiliğinden yaptığı zararı sâhibi ödemez

Sâhibi görüp

men’ etmezse veya hayvanın

tehlikelidir

çâresine bak

denilmişse

öder

Madde 934- Yolda hayvanı bağlamaya

aracını park yapmaya kimsenin hakkı yoktur

Park yerlerinde durdurabilirler

Madde 1013- Bir binâya ortak olarak mâlik olan kimselere (Hisse-i şâyı’a sâhibi) denir

Bir binânın yarısı Ahmed’in

üçte biri Ömer’in

altıda biri Ali’nin olsa

Ahmed hisse-i şâyı’asını satsa

Ömer ve Ali almak isteseler

yarısını Ömer

yarısını da Ali alır

Ömer

hissesine göre iki misli alamaz

Madde 1023- Karşılıksız hediye ve vasıyet gibi temliklerde şüf’a hakkı olmaz

Madde 1031- Şüf’a hakkı bulunan kimsenin

satış yapıldığını işitince

hemen hakkını istemesi

iki şâhit yanında tekrar söylemesi ve bir ay içinde mahkemeye başvurması lâzımdır

Madde 1036- Müşterinin teslim etmesiyle veya hâkimin karar vermesiyle

şüf’a sâhibi satılan binâya mâlik olur

Madde 1198- Komşusuna (zarar-ı fâhiş) yapamaz

Kullanmaya mâni olan şeyler

zarar-ı fâhiştir

Demirci dükkânı

değirmen

bitişik binâyı sallarsa veya fırın dumânı

yağhânenin pis kokusu

harman tozları

bitişik evde oturulamayacak kadar sıkıntı verirse

değirmenin

bostanın su yolu

evin temelini

duvarını gevşetirse

çöplük bitişik evin duvarını çürütürse

harman yerine bitişik yapılan yüksek binâ

harmanın rüzgârını keserse

manifaturacı dükkânı yanında yapılan aşcı dükkânının dumanları kumaşlara zarar verirse

lâğım

kanalizasyon yollarının sızıntılarından komşu duvarı zarar görürse

sonra yapılanlar zarar-ı fâhiş olup

men’ edilirler

Madde 1201- Evin havasını

manzarasını

güneş görmesini kapatmak

zarar-ı fâhiş sayılmaz

Bir odanın ziyâsını (aydınlığını) tamâmen kesmek

zarar-ı fâhiş olur

Madde 1202- Mutbah

kuyu başı

ev aralığının görünmesi zarar-ı fâhiştir

Araya duvar

perde yapması

lâzım olur

Madde 1210- Arada müşterek olan duvarı

bir ötekinin izni olmadıkça yükseltemez ve üzerine binâ yapamaz

Madde 1224

yol

su yolu

kanalizasyon zarar-ı fâhişi olmadıkça

eskiden kalanlarına dokunulmaz

Madde 1226- Bir kimse

verdiği izinden vazgeçebilir

Meselâ tarlasından geçmeye izin vermişken

men edebilir

Madde 1228- Arsasından geçmekte olan su yolunun geçmesine ve arsaya girilip tâmir olunmasına mâni olamaz

Yeniden su yolu geçirilmesine mâni olabilir

Madde 1243- Dağlardaki ağaçlar ve otlar herkese mübahdır

Ağaçları kesen mâlik olur

Madde 1255- Mübah şeyleri ele geçirmekte kimse kimseye mâni olamaz

Madde 1265- Denizler

büyük göl ve nehirler

şehirlerden uzak sâhipsiz arâzi ve dağlar

herkese mübahtır

Fakat

başkasına zarar vermemek şarttır

Madde 1281- Şehirden uzak

sahipsiz yerde kuyu kazan

bunun (harim) ine mâlik olur

Yirmi metre yarı çapındaki dâire içi

merkezindeki kuyunun harimi olur

Madde 1291- Şehir içindeki kuyunun harimi olmaz

Herkes mülkünde kuyu kazabilir

Madde 1313- Değirmen

hamam

apartman gibi taksim olunamayan mülk harap olup

tâmirini istemeyen ortak bulunursa

hâkimin izni ile tâmir edilip

sonra hissesine düşen para ondan alınır

Madde 1314- Müşterek bir binâ yıkılınca

yeniden ortaklaşa yapılmasını istemeyen olursa

buna cebr olunmaz

Arsa taksim edilir

Madde 1315- Apartman yıkılınca herkes kendi katını yaptırır

Alttaki yaptırmazsa

üstekiler

hâkimin izni ile

hepsini yaptırıp

alttaki hissesini verinceye kadar

katını kullanamaz

Madde 1321- Sâhipsiz nehirleri

Beytülmâl ayıklar

Beytülmâlde para yoksa

masrafı oradan sulama yapanlardan alınır

Madde 1327- Müşterek kanalizasyonu temizlemek masrafı aşağıdan başlar

Şöyle ki

en aşağıdaki evden

arsadan başlayıp bunun masrafını hepsi öder

Yukarıdaki arsalardaki kısımların masraflarına aşağıdakiler iştirak etmezler

07-16-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Mecelle (Mecelle-İ Ahkâm-İ Adliye) Madde 914- Kendi malı sanarak başkasının malını telef eden öder Madde 915- Başkasının elbisesini çekip de yırtan tamâmen kıymetini öder Elbiseyi tutup sahibi çekmekle yırtılsa yarısını öder Madde 916- Çocuk birinin malını telef etse çocuğun malından ödenir Malı yoksa malı oluncaya kadar beklenir Velisi ödemez Madde 918- Birinin binâsını yıksa sâhibi dilerse enkâzı ona bırakıp binânın kıymetini alır Yâhut enkâzı ve değer farkını birlikte alır Ağaçlarını kesmek de böyledir Madde 919- Yangını durdurmak için bir evi Hükümetin emri ile yıkan ödemez Kendiliğinden yıkan öder Madde 921- Mazlum olanın başkasına zulm etmeye hakkı yoktur Her ikisi de öder Meselâ sahte para alan bunu başkasına veremez Madde 922- Birinin malının telef olmasına sebep olan öder Ahırın kapısını açıp hayvan kaçarak zâyi olsa öder Hayvanı ürkütüp kaçıran da böyledir Madde 926- Yoldan geçene zarar veren öder Madde 927- Hükümetin izni olmadan yolda oturup satış yapılamaz Madde 928- Duvarı yıkılıp birinin malına zarar verirse önceden duvarın yıkılacak tâmir et gibi ikâz yapılmışsa öder Madde 929- Başı boş bırakılmamış bir hayvanın kendiliğinden yaptığı zararı sâhibi ödemez Sâhibi görüp men’ etmezse veya hayvanın tehlikelidir çâresine bak denilmişse öder Madde 934- Yolda hayvanı bağlamaya aracını park yapmaya kimsenin hakkı yoktur Park yerlerinde durdurabilirler Madde 1013- Bir binâya ortak olarak mâlik olan kimselere (Hisse-i şâyı’a sâhibi) denir Bir binânın yarısı Ahmed’in üçte biri Ömer’in altıda biri Ali’nin olsa Ahmed hisse-i şâyı’asını satsa Ömer ve Ali almak isteseler yarısını Ömer yarısını da Ali alır Ömer hissesine göre iki misli alamaz Madde 1023- Karşılıksız hediye ve vasıyet gibi temliklerde şüf’a hakkı olmaz Madde 1031- Şüf’a hakkı bulunan kimsenin satış yapıldığını işitince hemen hakkını istemesi iki şâhit yanında tekrar söylemesi ve bir ay içinde mahkemeye başvurması lâzımdır Madde 1036- Müşterinin teslim etmesiyle veya hâkimin karar vermesiyle şüf’a sâhibi satılan binâya mâlik olur Madde 1198- Komşusuna (zarar-ı fâhiş) yapamaz Kullanmaya mâni olan şeyler zarar-ı fâhiştir Demirci dükkânı değirmen bitişik binâyı sallarsa veya fırın dumânı yağhânenin pis kokusu harman tozları bitişik evde oturulamayacak kadar sıkıntı verirse değirmenin bostanın su yolu evin temelini duvarını gevşetirse çöplük bitişik evin duvarını çürütürse harman yerine bitişik yapılan yüksek binâ harmanın rüzgârını keserse manifaturacı dükkânı yanında yapılan aşcı dükkânının dumanları kumaşlara zarar verirse lâğım kanalizasyon yollarının sızıntılarından komşu duvarı zarar görürse sonra yapılanlar zarar-ı fâhiş olup men’ edilirler Madde 1201- Evin havasını manzarasını güneş görmesini kapatmak zarar-ı fâhiş sayılmaz Bir odanın ziyâsını (aydınlığını) tamâmen kesmek zarar-ı fâhiş olur Madde 1202- Mutbah kuyu başı ev aralığının görünmesi zarar-ı fâhiştir Araya duvar perde yapması lâzım olur Madde 1210- Arada müşterek olan duvarı bir ötekinin izni olmadıkça yükseltemez ve üzerine binâ yapamaz Madde 1224 yol su yolu kanalizasyon zarar-ı fâhişi olmadıkça eskiden kalanlarına dokunulmaz Madde 1226- Bir kimse verdiği izinden vazgeçebilir Meselâ tarlasından geçmeye izin vermişken men edebilir Madde 1228- Arsasından geçmekte olan su yolunun geçmesine ve arsaya girilip tâmir olunmasına mâni olamaz Yeniden su yolu geçirilmesine mâni olabilir Madde 1243- Dağlardaki ağaçlar ve otlar herkese mübahdır Ağaçları kesen mâlik olur Madde 1255- Mübah şeyleri ele geçirmekte kimse kimseye mâni olamaz Madde 1265- Denizler büyük göl ve nehirler şehirlerden uzak sâhipsiz arâzi ve dağlar herkese mübahtır Fakat başkasına zarar vermemek şarttır Madde 1281- Şehirden uzak sahipsiz yerde kuyu kazan bunun (harim) ine mâlik olur Yirmi metre yarı çapındaki dâire içi merkezindeki kuyunun harimi olur Madde 1291- Şehir içindeki kuyunun harimi olmaz Herkes mülkünde kuyu kazabilir Madde 1313- Değirmen hamam apartman gibi taksim olunamayan mülk harap olup tâmirini istemeyen ortak bulunursa hâkimin izni ile tâmir edilip sonra hissesine düşen para ondan alınır Madde 1314- Müşterek bir binâ yıkılınca yeniden ortaklaşa yapılmasını istemeyen olursa buna cebr olunmaz Arsa taksim edilir Madde 1315- Apartman yıkılınca herkes kendi katını yaptırır Alttaki yaptırmazsa üstekiler hâkimin izni ile hepsini yaptırıp alttaki hissesini verinceye kadar katını kullanamaz Madde 1321- Sâhipsiz nehirleri Beytülmâl ayıklar Beytülmâlde para yoksa masrafı oradan sulama yapanlardan alınır Madde 1327- Müşterek kanalizasyonu temizlemek masrafı aşağıdan başlar Şöyle ki en aşağıdaki evden arsadan başlayıp bunun masrafını hepsi öder Yukarıdaki arsalardaki kısımların masraflarına aşağıdakiler iştirak etmezler