Musul'un Osmanlı Hâkimiyetine Girmesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-16-2012

Yavuz Sultan Selim Safevîlerle yapılan Çaldıran Savaşı'nda elde edilen zaferden sonra İran sınırını güvenlik altına almak maksadıyla İdris-i Bitlisî'yi daha önce Şah İsmail'e bağlılık bildirmiş Kürtve Türkmen emirlerinin Osmanlı Devleti'ne tâbi olmalarını sağlamak için bölgeye göndermişti

Nitekim İdris-i Bitlisî buralarda çok başarılı çalışmalar yapmıştı

Osmanlı Devleti'ne tâbi olan emirlere oturdukları yerler yurtluk ve ocaklık olarak ikta edilmiş buradaki aşiretlerin Osmanlı Devleti'ne tâbi olmaları sağlanmıştı

Musul'un Osmanlı Hâkimiyetine Girmesi

Kanunî Sultan Süleyman Tebriz seferinde Hemedan ve Kirmanşah yolunu takip edip Cebel-ü Hamrin Sülükân Çayırıve Leylan'dan geçerek 1534'te Kerkükşehrine girdi

Kerkük Osmanlı idaresine girmeden önce de Türkmenlerin elinde bulunduğundan "Gökyurt" olarak adlandırılmış ve resmî kayıtlara böyle geçmiştir

Kanunî Sultan Süleyman Kerkük'te yirmi sekiz gün kaldı

Aynı sene içinde Kanunî'nin Bağdad seferive Bağdad'ın fethiyle Musul bölgesinde Osmanlı hâkimiyeti kesinleştirilerek altı sancak ihtiva eden eyalet merkezi yapıldı

Bazı kaynaklarda verilen bu bilgiye karşılık 1312 tarihli Musul salnâmesinde 1090 (1679-80) yılında Musul'un eyalet olduğu ve üç sancağı ihtiva ettiği belirtilmektedir

Diğer yandan Mustafa Nuri Paşa Musul'un Osmanlı Devleti hâkimiyetine girmesinden hemen sonra eyalet şeklini aldığını belirterek padişah III

Muraddevrine tekabül eden tarihte Musul eyaletine bağlı sancakları Musul sancağı(Paşa sancağı) Bacvanlu Tikrit Eski Musul Horen Banaolarak gösterir

Aynı kaynak Musul beylerbeyisinin yıllık 680

000 ve mirlivalarının 200

000-220

000 akça arasında hasları olduğunu ve bölgede 224 zeâmet ve timar ulunduğunu belirtilir

07-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Musul'un Osmanlı Hâkimiyetine Girmesi Yavuz Sultan Selim Safevîlerle yapılan Çaldıran Savaşı'nda elde edilen zaferden sonra İran sınırını güvenlik altına almak maksadıyla İdris-i Bitlisî'yi daha önce Şah İsmail'e bağlılık bildirmiş Kürtve Türkmen emirlerinin Osmanlı Devleti'ne tâbi olmalarını sağlamak için bölgeye göndermişti Nitekim İdris-i Bitlisî buralarda çok başarılı çalışmalar yapmıştı Osmanlı Devleti'ne tâbi olan emirlere oturdukları yerler yurtluk ve ocaklık olarak ikta edilmiş buradaki aşiretlerin Osmanlı Devleti'ne tâbi olmaları sağlanmıştı Musul'un Osmanlı Hâkimiyetine Girmesi Kanunî Sultan Süleyman Tebriz seferinde Hemedan ve Kirmanşah yolunu takip edip Cebel-ü Hamrin Sülükân Çayırıve Leylan'dan geçerek 1534'te Kerkükşehrine girdi Kerkük Osmanlı idaresine girmeden önce de Türkmenlerin elinde bulunduğundan "Gökyurt" olarak adlandırılmış ve resmî kayıtlara böyle geçmiştir Kanunî Sultan Süleyman Kerkük'te yirmi sekiz gün kaldı Aynı sene içinde Kanunî'nin Bağdad seferive Bağdad'ın fethiyle Musul bölgesinde Osmanlı hâkimiyeti kesinleştirilerek altı sancak ihtiva eden eyalet merkezi yapıldı Bazı kaynaklarda verilen bu bilgiye karşılık 1312 tarihli Musul salnâmesinde 1090 (1679-80) yılında Musul'un eyalet olduğu ve üç sancağı ihtiva ettiği belirtilmektedir Diğer yandan Mustafa Nuri Paşa Musul'un Osmanlı Devleti hâkimiyetine girmesinden hemen sonra eyalet şeklini aldığını belirterek padişah III Muraddevrine tekabül eden tarihte Musul eyaletine bağlı sancakları Musul sancağı(Paşa sancağı) Bacvanlu Tikrit Eski Musul Horen Banaolarak gösterir Aynı kaynak Musul beylerbeyisinin yıllık 680000 ve mirlivalarının 200000-220000 akça arasında hasları olduğunu ve bölgede 224 zeâmet ve timar ulunduğunu belirtilir