|
Prof. Dr. Sinsi
|
Adamın Teki Oturmuş Yararlı Bilgileri Toplamış, Sabrından Dolayı Kutlarız...
?NTERNETTE B?R? S?Z? ?ZL?YOR
SORU-CEVAP'IN KONUĞU ?NTERNET GÜVENL?K UZMANI ?NAN TAPTIK:
?nternetin tehlikelerini anlatan güvenlik uzmanı ?nan Taptık, "Wireless (kablosuz Internet)
üzerinden aldığınız ve yolladığınız e-mail'lerden bankacılık bilgilerinize kadar ekranınızdaki her
?ey ba?kaları tarafından okunabiliyor" dedi
Soru Cevap? - Devrim Sevimay
Bilgisayarda ciddi bela var
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 29
Sizinle bulu?madan önce telefonda konu?tuğumuzda Internet kullanıcıları için ciddi
bir beladan söz etmi?tiniz ?sterseniz o konudan ba?layalım?
Bu, sadece Internet kullanıcıları değil, bilgileri bilgisayar ortamında kayıtlı olan, yani herkesin
sorunu: Kimlik hırsızlığı Kimlik bilgileriniz, adresleriniz, numaralarınız, ?ifreleriniz, banka
i?lemleriniz, alı?veri? tercihleriniz, hepsi çalınıp, ba?kaları tarafından kullanılabilir
Bu eskiden de mümkün değil miydi zaten?
Elbette, hacker'lar ?ifre kırarak yapardı Ama artık çok daha kolay Hacker olmayan, daha AZ
yetenekli biri bile artık kimliğinizi çalabilir
Deği?en NE?
Çünkü artık wireless (kablosuz Internet) var ve kullanımı hızla artıyor Aldığınız ve yolladığınız
e-mail'lerden bankacılık bilgilerinize kadar ekranınızdaki her ?ey okunabiliyor
Kim okuyabiliyor?
?steyen herkes Mesela, wireless'ı olan kahve zinciri dükkânlardan birine girdiniz Ya DA
havaalanındasınız Veya otelde Oradaki wireless'a bağlandınız ve i?lem yapıyorsunuz
Yaptığınız her ?ey arka masadaki ya DA yan odadaki biri tarafından rahatlıkla görülebilir Buna
"blackberry" gibi cihazlar dahil
Ba?kasının bilgisayarındaki bilgileri nasıl izliyorlar peki?
Çünkü bu wireless dediğiniz ?ey aslında zaten bir yayın Ve herkes tarafından çok kolay
izlenebilir bir yayın Sizin bilgisayarınızla wireless router'ı arasında havadaki sinyalleri herkes
izleyebilir Üstelik bunu yapmak öyle fazla bir yetenek de gerektirmez
- Peki, acaba o bahsettiğiniz kafeler ya DA havaalanlarında ?öyle tipler var mıdır;
birilerinin gelip bankacılık i?lemlerini wireless'tan yapmasını bekleyenler Yani avını
bekler gibi?
Tabii ki çok Bazen kredi kartı kullanarak bir ?ey alanları beklerler Bazen de gizli a?ığıyla
yazı?anları Bu da bir tür kapkaç sonuçta "Wireless kapkaççılığı" Ve bu tüm dünyanın DA
en yaygın siber suçudur
Wireless'e dikkat edin
Öneriniz?
Kesinlikle, wireless bağlantılı yerlerde bilgisayarınızdan sadece gazete veya haber portallarına
bağlanın, hiç değilse insanlarla sizin için risk ta?ımayan bilgilerinizi payla?mı? olun
Açık alanlarda durum böyle, ya peki evlerimizdeki wireless'ı kullanırken?
Sizi evinizde monitor edecek kimse yoktur, ancak, burada DA çok ba?ka bir sorunla kar?ı
kar?ıyasınız O DA yetkisiz ki?iler tarafından sizin wireless Internet hattınızın kullanılarak suç
i?lenebilmesi
Banka dolandırıcılığı, çocuk pornosu vs Gibi Belki üst kom?unuz, belki de a?ağıdaki
lokantada oturan, hatta belki de arabasını sizin evinizin önüne park Eden biri sizin wireless'nızı
kullanarak birtakım suçlar i?leyebilir
Wireless ?ifremizin olması yetmez mi?
Yetmez Onu DA çok kolay bir ?ekilde kırıyorlar Hatta nasıl kırılacağını bilgisayar dergileri ek
olarak Verdi Google'a "wireless ?ifre kırma" yazınca bile yüzlerce program bulunuyor
Ee o zaman evde de wireless kullanmayalım?
Yok, kullanabilirsiniz, AMA Internet dünyasındaki mantık hep aynıdır: Tolere edebileceğiniz
riskleri ta?ıyın Çalınmasını tolere edemeyeceğiniz bilgilerinizi kablolu Internet üzerinden
yazı?ın Ayrıca, sadece yazı?mamak DA yetmez, i?iniz yoksa wireless'inizi kapatın Programın
içine girip disable edin Hatta ?ifrelemek için de birkaç önerim olabilir: Kablosuz Internet
modeminizin ayarlarından bağlanacak bilgisayarınızın MAC (Media Access Control) numarasını
tanımlayabilirseniz, ba?ka bir bilgisayar sizin sisteminize bağlanamaz
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 30
Bir de üreticilerin verdikleri standart cihazlardaki IP numaralarını deği?tirirseniz hacker'ların
i?lerini çok zorla?tırmı? olacaksınız Daha ba?ka yöntemler de var, ancak, bu yöntemler herkes
tarafından kolay uygulanabilir ve her ?artta standart ?ifrelemeden çok çok daha güvenlidir
Kablolu internetin olmadığı yerlerde GPRS ile bağlanmak? Biraz fazla tuzlu oluyor,
AMA güvenli mi?
Tabii daha güvenli Çünkü ?ifrelenerek giden bir sistemi kullanıyorsunuz Onun için bunu scan
etmek zor ?lla ki edilir de çok daha zor ve daha büyük bir teknik yapı gerektiriyor Bilmeden
suçlu olursunuz
Peki, bu yüzden ba?ına i? açılan insanlar var mı Türkiye'de?
Az değil Mesela bir adamın oğlu yurtdı?ına eğitime gittiği sırada çevreden bağlanan birisi
onların wireless'ıyla suç te?kil edecek materyaller indirmi? Tabii ki polisler IP'sini tespit edip
adamın kapısına gelmi?ler Adam ?ok Bilgisayarı açmayı bile bilmiyorken hakkında dava
açılmı?
Mahkemeye birkaç kez gidip geldikten sonra gerçek ortaya çıkmı? O yüzden de herkese
wireless'larıyla ilgili güvenlik önlemlerini bir kez daha gözden geçirmelerini tavsiye ederim
ANNEANNELER B?LE FACEBOOK'ÇU OLACAK
Cumartesi günü itibariyle Türkiye'den Facebook'a üye sayısı 1 milyon 415 bin 768 Taptık, bu
ilginin daha DA devam edeceğini, çünkü kullanıcıların henüz Facebook'un gerçek dinamiklerini
ke?fetmediklerini söylüyor Mesela, henüz aile ağaçlarının kurulmadığını belirten Taptık, "Bu
demektir ki Facebook'a daha anneanneler, babaanneler, dedeler de üye olacak" diyor
Size de bir 'Cookie' bırakılmı? olabilir
Bu "cookie bırakmak" nasıl bir ?ey?
Diyelim ki bir internet sitesine girdiniz O site daha sonra yine geldiğinizde sizi tanıması için,
size hiç söylemeden bir "cookie" veriyor Sonra, bir daha ziyaret ettiğinizde o site size,
"Merhaba bilmem kim" diyor Ama bazı cookie'lerin i?i bu kadarla da bitmiyor Akıllı cookie'ler
sizin ne yaptığınızı, ba?ka hangi sitelere girdiğinizi, hatta mouse'nızın tüm hareketlerini takip
edebiliyor Böylece, o cookie hakkınızda epey bilgi toplamı? oluyor
Ne i?e yarıyor bu bilgiler?
Online mağazaların çok i?ine yarıyor Kim olduğunuzu, ne aldığınızı, satın alma alı?kanlıklarınızı
öğreniyorlar ve ona göre satı? stratejisi geli?tiriyorlar
Peki bunu istihbarat kurulu?ları da yapabilir mi?
Eğer, istihbarat kurulu?larının sitesine girerseniz ve onlar da sizin bilgisayarınıza bir cookie
koyarlarsa sizi izleyebilirler
6 banka var
Bankalar ne kadar güvenli?
Türkiye'de bankaların data güvenliği biraz sancılı Altı banka dı?ında günlük güvenlik
denetiminden geçen banka yok Oysa bankalar günde ortalama 30'a yakın güvenlik açığıyla
kar?ı kar?ıyadır
O altı banka hangileri diye sorsak?
Söyleyemem, çünkü Türkiye'de çok ağır bir Bankacılık Yasası var Hatırlarsanız, rahmetli Sakıp
Sabancı bile kendi bankası için en güvenli demi?ti ve ceza ödemi?ti
Güvenliği iyi olmayan bankalardaki mü?terileri bekleyen tehlike ne?
Hesap bilgilerinin ortaya çıkması ya da hesapların bo?altılması
O zaman hiç değilse ?unu söyleyin: Tüketici neye göre banka seçmeli?
Bu i?te tüketicinin uzaktan anlayabileceği bir ayraç yoktur Tek yapılabilecek ?ey, banka
güvenliğiyle ilgili haberleri yakından takip etmektir
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 31
Hani, hiç hack'lenemeyen bir site vardı, o hâlâ ayakta duruyor mu?
Evet, hâlâ hack'lenemedi Amerikan deniz piyadelerinin "wwwmarinescom" sitesi Yıllardır, en
çok atak alan sitelerin ba?ında geliyor, ama hâlâ indirilemedi Çünkü güvenliği çok sağlam
Türk hacker'ların ünü sürüyor mu?
Hacker'likten kazanç elde etme konusunda Ruslar bir numara, ama milliyetçi tarzda davranı?
biçimi olarak hâlâ bir numara Türk hacker'ları
E-mail kaydediliyor
Aslında, biz yazı?malarımızı ne kadar korursak koruyalım, bunlar zaten görülüyor
değil mi?
Hepimizinki görülmüyor, ama hepimizinki algoritmalı bir düzende izleniyor
Kim tarafından?
ABD, TC ve her kim istiyorsa Ancak, bu izleme ülkeler tarafından elektronik, yani data
boyutundaki programcıklara yaptırılıyor
O nasıl oluyor?
Temel olarak kullandığımız sistemi, bir telefon sistemine benzetirsek biraz daha anla?ılır olur
Sizinle aramızda direkt bir hat olmadığı için görü?meleri eri?im noktalarına yani santrallere
bağlanarak gerçekle?tiriyoruz Böylece, hem ulusal internet omurgamız üzerinden hem de
uluslararası internet omurgası üzerinden ileti?im sağlamı? oluyoruz Tabii, bu sırada da tüm
yazı?malarımız geçici bir süre için sistem tarafından kayıt ediliyor Bu kayıtlar insan gözüyle
değil, programlar tarafından yapılıyor
Ama ne zaman ki izleyenler, "A ki?isinin e-mailleri okunsun, hesaplarına bakılsın" der, ya da ne
zamanki program o e-maillerin içinde bazı kelimelere rastlar, i?te o zaman insan gözüyle takip
seviyesine geçer
Bu kayıtlar nerede yapılıyor?
?nternet omurgasından hat alınan herhangi bir yerde
Böyle bir teknolojiye devletler mi sahip, yoksa canı isteyen herkes mi?
Güç odakları ve otorite sahipleri Canı isteyen ve yetenekli bir hacker, ancak, iki ki?i arasındaki
yazı?mayı kayıt edebilir, ama o omurgadan çıkan bütün yazı?maları tarayamaz
Büyük güç otoritelerini kenara koysak, ?irketlerde durum nasıl?
Birçok ?irkette patronlar, çalı?anlarının i? yerinde kullandıkları tüm ekranlarını izler Üstelik
sadece ?irketinizin e-mail adresinden yaptığınız yazı?maları değil, ba?ka bir e-mail adresiniz
varsa, onu da izlerler Ve bu, emin olun, sanıldığından daha yaygın bir uygulamadır Arama
motorunu kandırabilirsiniz
Arama motorlarında, ki?i ya da kurulu?lar hakkında çıkan olumsuz bilgileri yok
etmenin imkânı var mı?
Yok edemezsiniz, ama arama motorunu kandırabilirsiniz Çünkü yapılan bir ara?tırmaya göre,
arama motorlarının ilk sayfasını açıp, ikinci sayfaya geçmeyenlerin oranı yüzde 88 Dördüncü
sayfaya kadar gelenler ise sadece yüzde 1 Yani, hakkınızda istemediğiniz bilgileri yok
edemezsiniz, ama 2'den sonraki sayfalara ötelerseniz, gözden kaçırmı? olursunuz Çünkü kimse
bakmıyor
Peki, bu öteleme kolay bir ?ey mi?
Hiç değil Üstelik pahalı Çünkü istenmeyen bilgileri sonraki sayfalara kaydırıp, ilk sayfayı
temizleyebilmek için en az 100 farklı kritere uygun ve en az 100 site, haberi yeniden
kurgulamak gerekiyor
"ZEDE" UYARISI
'Facebook'zedeler ba?ladı mı?
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 32
Birkaç çe?it zede var Birisi kendi adına ba?kaları tarafından adres alınanlar Böyle bir duruma
kar?ı yapabilecek tek bir ?ey var, o da kullanmasanız bile Facebook'a üye olmanız, kendi isim
hakkınızı almanız Artık, ba?kaları isminizi kullansa bile gerçeği de orada durmu? olur
Ba?ka zedeler?
Fotoğrafı kullanılanlar var Facebook'a konulan resimlerin üzerinde oynamak mümkün Ya da o
resimleri ba?ka ili?kilerin içine yerle?tirmek Bu durumlarda yapacak hiçbir ?ey yok Ne
mahkemeye gidebilirsiniz ne de o resimleri yok edebilirsiniz Resimlerinizi her türlü ki?i
tarafından kopyalanıp kullanılabileceğini dü?ünerek seçin
Kendi sayfanızı kapatsanız?
Her zaman böyle bir hakkınız var, ama kendiniz Facebook'tan çıksanız bile ba?kasının
albümündeki fotoğraflarınızı silemezsiniz Bu tamamen o ki?iye kalmı?
Aslında, kötülük yapmak isteyenler için internet inanılmaz güzel bir mecra Kadınlar, çocuklar,
erkekler ?steyen herkes için kötülük üretilebilir
Sanki "Facebook'a girmeyin" der gibisiniz, ama galiba siz de Facebook'tasınız?
'Facebook'a girmeyin' demiyorum Ama riskleri bilin ve bu riskleri tolere edebiliyorsanız,
ta?ıyabiliyorsanız girin Orada kar?ıla?abileceklerinizi bilin Fotoğraflarınızı ona göre koyun
Facebook'taki konumunuzu belirleyin Ama, yok, ben bu riskleri tolere edemem ve riske de
açığım diyorsanız o zaman meraklarınızı yenmenizi öneririm
INTERNET ADRESLER?NDE GÖRÜLEN KISALTMALAR NE ANLAMA GEL?R
Internet e bağlı kurulu?lar deği?ik gruplara ayrılabilir ve bir kurulu?un domain adresi o kurulu?
hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dı?ında mutlaka içerir Ayrıca ülkelerin 2
harfli tanıtı kodları da (Amerika Birle?ik Devletleri ve Kanada çıkı?lı adreslerin çoğu ve geni? bir
kitleye servis sunan bazı birimler dı?ında) adresin sonuna eklenir Internet adresi eğer özel
amaçlı bir servise (ftp gopher www gibi) aitse genellikle bu durum adresin ba?ında
kullanılan bir kısaltmayla verilir A?ağıdaki liste adreslerde kullanılan bazı kısaltmaları ve ne
anlama geldiklerini göstermektedir:
gov : Hükümet kurulu?ları
edu : Eğitim kurumları (üniversiteler gibi)
org : Ticari olmayan kar amacı gütmeyen kurulu?lar
com : Ticari kurulu?lar
mil : Askeri kurulu?lar
net : Servis Sunucuları (Internet Servis Sağlayıcıları gibi)
ac : Akademik kurulu?lar (bazı ülkelerde edu yerine kullanılmaktadır)
int : uluslararası organizasyonlar kurulu?lar
ftp : FTP Ar?iv Sitesi (ön ek)
www : World Wide Web Sitesi (bazen web de kullanılır) -ön ek-
Bazı ülke kısaltmaları:
tr: Türkiye
bg: Bulgaristan
br: Brezilya
ca: Kanada
ch: ?sviçre
de: Almanya
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 33
fi: Finlandiya
fr: Fransa
gr: Yunanistan
hr: Hırvatistan
id: Endonezya
il: ?srail
it: ?talya
jp: Japonya
nl: Hollanda
no: Norveç
ru: Rusya
se: ?sveç
uk: ?ngiltere
yu: Yeni Yugoslavya
BA?KASININ BORCUNU ÖDEMEK ZORUNDA KALAB?L?RS?N?Z
Ba?lığı okuyunca, 'öyle ?ey olur mu' demeyin ?cradan bir tebligat geldiğinde gerekeni
yapmazsanız ba?kasının borcun ödemek zorunda kalabilirsiniz Bu konuda hem devlet
alacaklarının takip ve tahsilini düzenleyen Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
(AATUHK) hem de özel alacakların takip ve tahsilini düzenleyen ?cra ve ?flas Kanunu'nda (??K)
özel hüküm var
SÜREÇ NASIL ??L?YOR?
Bir ki?i borcundan dolayı icra takibine uğradığında, icra dairesi tarafından bu ki?inin mal
varlığıyla birlikte alacakları da tespit ediliyor Özellikle alacakların tespiti evrak üzerinden
yapılıyor Dolayısıyla alacağın tahsil edilip edilmediği konusu üzerinde fazla durulmadan tespit
edilen ki?ilere bir tebliğ gönderiliyor
Tebliğde, ' ile yapmı? olduğunuz TL'lik mal alı?ından doğan borcunuzun ödenip
ödenmediğinin bildirilmesi, ödenmemi? ise ilgili ki?iye değil icra dairesine ödenmesi' benzeri
ibareler yer alıyor Yapılan takibe göre; AATUHK'nın 79 maddesi veya ??K'nın 89 maddesi
hükmü dayanak gösteriliyor ve cevap için 7 gün süre veriliyor
CEVAP VERMEK ÇOK ÖNEML?
?cra takibi yapılan ki?iye borcu olmayanlar, çoğunlukla 'ben borcumu ödedim, bir ?ey yapmaya
gerek yok' diye dü?ünüyor Sorun da bu noktadan sonra ba?lıyor Her iki kanuna göre de, eğer
gelen tebliğe 7 gün içinde cevap verilmezse, 'borç yeddinde sayılıyor' Yani, ilgili ki?iye borçlu
olduğunuz kabul ediliyor Bu noktadan sonra borcu ödemekten ba?ka çareniz kalmıyor
DEVLET BORCUYSA YANDINIZ
Özel alacakların takibi için yapılan i?lemler biraz daha insaflı Sizden itiraz etmediğiniz kendi
borç miktarınızı istiyorlar Eğer, yapılan takip vergi ve benzeri devlet alacaklarının tahsiline
yönelikse yandınız Yaptığınız alı?veri?ten doğan borcunuzun miktarına bakılmaksızın takip
edilen ki?inin toplam borcu sizden isteniyor
Örneğin, küçük esnaf (K) toptancı (T)'den 2000 TL değerinde mal almı? olsun Toptancı vergi
dairesine olan toplam 250000 TL borcu nedeniyle takibe uğradığında, süresinde bildirimde
bulunmayan (K)'dan 2000 TL değil; toplam borç olan 250000 TL isteniyor
MENF? TESP?T DAVASI
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 34
Olaylar son noktaya geldiğinde, yani süreyi kaçırdığınızda borcu ödemekten ba?ka çareniz yok
Dava açmanız i?lemin yürütmesini durdurmuyor Borcun olmadığı, 'menfi tespit davası' açılarak
ispat edilebiliyor Ancak, bu davanın sonuçlanması zaman alıyor
ÇÖZÜM NE?
Öncelikle gelen tebligatlar konusunda dikkatli olmak gerekiyor Eve gelen tebligatlar
konusunda aile fertlerinin 'uyanık' olması ve muhatabı derhal bilgilendirmesi çok önemli
??yerine gelen tebligatlarda ise tebligat çalı?anlardan herhangi birine yapılabiliyor Bu nedenle,
bekçi, çaycı demeden bütün çalı?anların konuya dikkatlerinin çekilmesinde fayda var Gelen
tebligatın anında size ula?tırılmasını sağlayın Tebligatı görmeden cevap veremeyeceğiniz için
bu nokta çok önemli
Bundan sonraki a?ama ise borcunuz olmasa dahi 7 günlük süreyi geçirmeden yazıya cevap
verilmesi Borcunuzu ödemi?seniz, borcunuzu ödediğinizi bildiren bir yazı (varsa ödemeyi
kanıtlayan belgeleri ekleyin) yazın ve yazınızın kayda alındığından emin olun Borcunuzu
kısmen veya tamamen ödememi?seniz, aynı süre içinde borç miktarınızı belirten bir yazı ile
cevap verin Aksi takdirde ba?ınıza olmadık ?eyler gelebilir Aman dikkat
K?ML?K FOTOKOP?S? KULLANIRKEN UYANIKLARA YEM OLMAYIN!
Bildiğiniz gibi artık her kurumda i?lem yaparken, telefon hattı alırken, bir yerlere abone
olurken, kargo alıp-verirken, havale i?lemlerinde vs kimlik fotokopisi istenmekte
Aslında bu yasal değil, sadece koca formu doldurmak yerine kimliğinizin fotokopisini
ili?tiriyorlar o belgelere ya da kendilerini garantiye alıyorlar ve i?leri hızlandırıyorlar
Sebep her neyse Sonuçta artık kimlik fotokopisi ile çok i?lem yapılması alı?mı? bir durum oldu
artık
Peki bu kimlik fotokopiniz ile ba?kası neler yapabilir diye dü?ündünüz mü hiç?
Birkaç örnek verecek olursak:
-Adınıza bir yerlere üye olunabilir
-Adınıza abonelik açılabilir
-Sizi bir ?ey için kefil edebilirler
-En çok görülen vakalardan biri de ?u: ADINIZA B?RSÜRÜ TELEFON HATTI AÇTIRIP, AÇIK HAT
OLARAK SATAB?L?RLER! ve bu hatları alanlar herhangi bir suç i?lediklerinde direk hat sahibi
yani kimlik fotokopisi kullanılarak adına hat açılan ki?i zan altında kalmaktadır (zaten siz de
telefoncularda açık hat satıldığına ?ahit olmu?sunuzdur)
-ve bunun gibi birçok örnek
Peki, kendimizi korumak, kimlik bilgilerimizle isteğimiz dı?ında i?lem yapılmasını önlemek çok
mu zor? Elbette değil Basit ve etkili bir yöntem var:
Mesela 05xx1234567 nolu telefon hattını aldınız
Form doldururken ve kimlik fotokopisini verirken, FOTOKOP?DE, K?ML?Ğ?N ÖN VE ARKA
YÜZÜNDEK? BO? ALANLARA
SADECE 05XX1234567 HATTIN ABONEL?K ??LEMLER?/ AKT?VASYONU ?Ç?ND?R yazıp
paraf atmanız sizi koruyacaktır
Veya: SADECE 01/01/200X NOLU, XXXX M?KTARLI HAVALE ??LEM? ?C?ND?R
VB ?EKL?NDE NOT TUTMANIZ ?Y? B?R ÖNLEM OLACAKTIR
B?R GÜN KAPINIZ ÇALARSA
?zmir'li bir avukat tarafından, kapınız bir gün malum ki?ilerce çalınırsa ne yapmanız gerektiğine
dair "Arama ve El Koyma ??lemlerinde Yurtta? Rehberi" hazırlanmı?
Allah göstermesin Ne olur ne olmaz, epey ütopik de olsa elimizde bulunsun
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 35
Arama ve El Koyma ??lemlerinde Yurtta? Rehberi
20042009 Pazartesi VATAN GAZETES?NDEN aynen alınmı?tır
Ergenekon soru?turmasının ÇYDD Ba?kanı Türkan Saylan gibi isimlerin öne çıktığı 12 dalgasının
toplumda estirdiği kızgınlık, panik ve endi?e dalgasından sonra vatanda?lar arasında, "Bir gün
sizin de kapınızı çalabilirler" ba?lığı ile olu?turulan mail zincirinde, "Arama ve El Koyma
??lemlerinde Yurtta? Rehberi" gönderiliyor
?zmirli bir avukatın imzasını ta?ıyan ve 12 adımda nasıl davranılması gerektiği anayasa, yasa
ve yönetmeliklerle desteklenen metin ?u sıra internette dola?an en popüler metin oldu
Özkan'ın, "Herhangi bir ceza soru?turması sırasında evinizde veya i?yerinizde olası arama ve el
koyma i?lemleri sırasında dikkat edilecek önemli noktalar a?ağıya çıkarılmı?tır Payla?mak
istedim" giri?inden sonra izlenecek adımlar özetle ?öyle sıralanıyor:
1) Kapınız çalınmalıdır
2) Kapıda bekleyen ki?ilere kim olduklarını ve hangi amaçla geldiklerini sorabilir ve
bilgilendirme isteminde bulunabilirsiniz
3) Gelenlerin kolluk memurları olduklarını anlayınca, "kimlik belgelerini" ve hakim tarafından
verilen "arama kararını" göstermelerini talep ediniz
4) Arama ve el koyma i?lemleri ba?lamadan önce mutlaka avukatınızı aramalısınız Arama
i?lemi sırasında Savcı'nın da bulunmasını isteyiniz
-AVUKATINIZ YOKSA MUHTAR YA DA ?HT?YAR HEYET?N? ARAYIN-
5) Avukatınıza haber vermeniz engellenirse, kolluk memurlarına, ''yasa ve yönetmeliğe aykırı
davranmak suretiyle suç i?lediklerini'' hatırlatmalısınız Israr ederler ise siz de, avukatınız
aranmadan veya arama mahalline makul bir süre içinde gelmeden arama i?leminin
ba?latılamayacağını ve bu durumu adli kolluk amiri olan Cumhuriyet Savcısına telefonla
sormalarını talep etmelisiniz
Mahkeme tarafından verilen arama kararını incelemeli ve bu kararda;
a) Aramanın nedenini olu?turan fiil,
b) Aranılacak ki?i, aramanın yapılacağı konut veya diğer yerin adresi ya da e?ya,
c) Karar veya emrin geçerli olacağı zaman süresi,
d) Aranılacak e?yanın elde edilmesi hâlinde el konulup konulmayacağı, hususlarının açıkça
gösterilip, gösterilmediğine dikkat etmelisiniz
6) Avukatınız yok ise Mahalle ?htiyar heyetinden veya kom?ulardan 2 Ki?inin hazır bulunmasını
talep etmelisiniz
-HER ?STED?KLER?N? ALAMAZLAR-
7) CMK 45 ve 46 maddelere göre sizin hakkınızda tanıklıktan çekinebilecek kimseler (e?,
ni?anlı, ana, baba, çocuklar ve doktor/avukat ile müvekkil ve hastaları) arasındaki mektuplara
ve belgelere; bu kimselerin nezdinde bulundukça el konulamayacağı hususunda uyarmalısınız
8) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine el koyma i?lemi sırasında, sistemdeki bütün verilerin
yedeklemesi yapılır Bu yedekten bir kopya çıkarılarak size veya vekilinize verilmesini ve bu
hususun tutanağa geçirilerek imza altına alınmasını talep ediniz
Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine el koymaksızın da, sistemdeki verilerin tamamının veya
bir kısmının kopyası alınabilir Kopyası alınan veriler kâğıda yazdırılarak, bu husus tutanağa
kaydedilir ve ilgililer tarafından imza altına alınır Bu seçeneğin de uygulanmasını, talep
edebilirsiniz
9) Arama sonunda
a) Arama kararının tarih ve sayısı, hâkim kararı yoksa verilmi? olan yazılı emrin tarih ve sayısı
ile emri veren merci,
b) Aramanın yapıldığı yer, tarih ve saat,
Toplayan: Cem Sezer ARSIV-1DOC / 36
c) Aramanın konusu,
d) Aranan ki?inin kimlik bilgileri, adını söylemediği takdirde e?kâl bilgileri,
e) Araçta, konutta, i?yeri ve eklentilerinde arama yapılmı?sa, aracın plaka numarası, markası,
konutun, i?yerinin ve eklentilerinin açık adresi, su üstü aracının aranmasında su üstü aracının
cinsi, ismi, sahibi ve kullananı, deniz aracının aranması hâlinde ise deniz aracının cinsi, ismi,
donatanı, bağlama limanı, tonajı, acentesi, kaptanı ve arama mevkiî,
f) Aramanın sonuçları, el konulan suç e?yasına ili?kin belirleyici bilgiler,
g) Aramada yakalanan ki?iler varsa kimlik bilgileri, kimliği belirlenemiyorsa e?kâl bilgileri,
h) Arama sonucunda yaralanma veya maddî bir zarar meydana gelip gelmediği,
i) Arama i?lemini yapanların adı, soyadı, sicili ve unvanı, hususlarının yeraldığı bir ADL? ARAMA
TUTANAĞI düzenlenir Tutanağı dikkatle okuyunuz ve gerçeklere aykırı bir husus var ise
?ifahen itiraz ediniz ve itirazlarınızı tutanağa yazdırınız Tutanağın bir sureti size verilmelidir
-ÖZEL HAYATA ÖZEN GÖSTER?L?R-
10) Arama sonunda; kovu?turma konusu fiilin niteliğini belirten bir belge ve el konulan veya
koruma altına alınan e?yanın listesini içeren bir defter ve eğer ?üpheyi haklı kılan bir ?ey elde
edilmemi? ise bunu belirten bir belge verilmesini talep ediniz
Anılan belgelerde, el konulan e?yanın mülkiyetine ili?kin görü? ve iddialarınıza da yer
verilmesini talep edebilirsiniz
11) Aranacak yerde bulunan ki?ilerin özel hayatlarına ve mallarına gereken azamî özen
gösterilir Kasa gibi, açılması özellik isteyen e?ya, kolluk tarafından veya masrafları kollukça
kar?ılanmak üzere bu konudaki meslek erbabına açtırılır Bu i?lemin o yerde yapılmasının
masraflı, külfetli veya oraya zarar verebilecek nitelikte olması durumunda, e?ya kolluk
tarafından muhafaza edilen ba?ka bir yere götürülerek de açılabilir Arama sırasında rastlanan
özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir e?ya bulunması ihtimali dı?ında açılmaz; açılsa
dahi yazılı bilgiler okunamaz
Hakkınızdaki arama kararını ölçüsüz bir ?ekilde gerçekle?tirilen ve yukarıda yazılı yasal
haklarınızın kullanılmasını engelleyen Savcı ve Kolluk Memurlarına ''haklarında suç
duyurusunda bulunacağınızı ve ayrıca Adalet Bakanlığına kar?ı açacağınız tazminat davasında
verilecek maddi ve manevi tazminat bedelinin yasa gereği kendilerine rücu edileceğini''
anımsatınız
12) Siz veya avukatınız arama ve el koyma i?lemi ile ilgili tüm ivedi ihbar ve yazı?malarınızı
Alopost/telgraf/iadeli taahhütlü mektupla belgelendiriniz Avukatlık Kanununun 76 maddesi
uyarınca, ''hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmak ve korumakla görevli olan''
barolara ba?vurunuz
DUR - POL?S - VATANDA?LIK HAKLARI
14 Haziran 2007'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Polis Vazife ve Salahiyet
Kanunu'nda yapılan düzenlemeye göre, polis ?üphelendiği ki?iyi, ortada somut bir tehlike
olmasa da, olası tehlikeyi önlemek için, durdurup kimlik sorabilecek Peki, yeni yasa polise
ba?ka ne haklar sağlıyor ve bir gün kar?ımızda bir polis görürsek ne yapmamız gerekiyor
Bu soruların yanıtını Avukat Aynur Tuncel'den aldık
GÖSTERMEM DEMEY?N
Siz siz olun, AB'ye uyum rüzgârlarından etkilenip kimlik soran polise 'Ne kimliği', 'Sen bana
kimlik soramazsın' filan demeyin Yasaya göre, polisin kimlik göstermeyen ki?iyi yakalama
yetkisi var
|