07-15-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Osteoporoz Nedir / Osteoporoz Hakkında / Osteoporoz Tanımı
Osteoporoz Nedir / Osteoporoz Hakkında / Osteoporoz Tanımı
Tanımı
Kemikteki protein örgünün seyrekleşmesi, birim hacimdeki kalsiyum yoğunluğunun azalması ve buna bağlı kemik kırılganlığındaki artıştır
En sık nedenleri ve tipleri
Kadınlarda menopoz (post menopozal osteoporoz) ve menopoz sonrası ilk 10 yıl en fazla kemik kaybının olduğu dönemdir Kadın ve erkeklerde yaşlılık (senil osteoporoz), hareketsiz yaşam
Cinsiyete bağlı sıklık
Kadınlarda erkeklerden 4 kat fazla görülür Bunun nedeni Kadınlarda kemik kitlesi erkeklerden %30 azdır Erkeklik hormonu Testosteron kemik yapımını artıcı ve koruyucu etki yapar
Oluşturduğu sorunlar
Yaygın eklem ağrısı (sırt, kalça vs )
Kırıklar: Omurga ve kalça eklemi en sık olmak üzere kırıklara yol açabilir
Omurgada kompresyon kırığına bağlı olarak kifoz (kamburluk) gelişebilir
Korunma
—Osteoporozdan korunma yöntemleri, 20 yaşına kadar kemik kitlesini ve kalitesini artırırken, 20 yaşından sonra kemik kitlesini ve kalitesini korur
—Spor ve hareketli yaşam: kemiklere yük binmesi kemik yapının daha iyi oluşmasını ve korunmasını sağlar
—Kalsiyum açısından (Süt ve süt ürünlerinden) zengin beslenme Kemik yapımı ve korunması için kalsiyum, ana mineraldir
—Güneşlenme: Yeterli aktif D vitamini oluşumunu sağlar Aktif D vitamini de kandaki kalsiyumun kemik yapısına girmesi için gereklidir
—Alkol, kahve, sigara gibi kemik kalitesini bozan etkenlerden uzak durmak
—60yaş üzeri kişiler günlük 100 mg Ca ve 400 ünite D vitamininden yarar görebilir
Tanısı nasıl konulmaktadır?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından altın standart olarak kabul edilen yöntem DEXA (kemik ölçümü) ve kırık varlığı/yokluğunun birlikte değerlendirilmesidir DEXA ile kemik mineral yoğunluğu (KMY) ölçülür Bu sayede osteoporozun tanısal kriterleri sağlanır Gelecekteki kırık olasılığı hakkında önceden bilgi edinilir Tedavi verilen hastaların KMY açısından değerlendirmesi yapılır KMY ölçümleri omurga, kalça, tüm vücut veya önkoldan yapılır MR, Direkt Grafi gibi noninvaziv bir yöntemdir Hastaya herhangi bir girişim yapılmaz
Dünya Sağlık Örgütü tanımlamasına göre DEXA sonuçlarının yorumlanması
Normal: T skoru -1 in altında ise (Genç erişkine göre kemik mineral kaybı %10 dan az),
Osteopeni: T skoru -1–2,5 arasında ise (Genç erişkine göre kemik mineral kaybı %10-%25 arası),
Osteoporoz: T skoru -2,5 un üzerinde ise (Genç erişkine göre kemik mineral kaybı %25 ten fazla)
Yerleşmiş Osteoporoz: T skoru -2,5 un altında ancak en az bir kemiğin, kemik kırılganlığının artmasına bağlı kırığı(fragilite kırığı)mevcut
Medikal tedavi
Kemik yıkımını azaltanlar
Kalsitonin, Bifosfonatlar, hormon replasman tedavisi, SERM ler, Ca, D vitamini
Kemik yapımını artıranlar
Parathormon, Floridler, D vitamini, İpriflavan, Büyüme hormonu
Rehabilitasyon
40 yaş üzeri sırt kaslarını değerlendirme ve sırt kaslarını güçlendirici egzersizler, dik duruşu sağlayan egzersizler Spinal osteoporoz varsa boy kısalması ve paraspinal kasların kısalmasına bağlı ağrı gelişebilir Dik duruş egzersizleri ve spinal destek kullanımı yararlı olabilir
Yaşlılıkta düşmenin önlenmesi: Yaşlılıkta düşme ve buna bağlı kırıklar hem hastanın günlük yaşamını olumsuz etkiler hem de uzun süreli yatmayı gerektiren sorunlar oluşursa ölümcül olabilir Düşme riskini artıran görme bozukluğu, hipoglisemi, postüral hipotansiyon gibi durumlar kontrol altına alınmalı Yeterli ışıklandırma sağlama; ayağa takılabilecek kablo, ince kilim vb kaldırılması; omurga ezilme kırığını artıracağından öne eğilerek çalışmanın önlenmesi; denge, kas kuvveti ve koordinasyonu artıracak egzersizler yapılması
|
|
|