Ylk Yardym

Kalp Durmasy:
Kalp Durmasynda hastanyn bilincinin kapaly oldu?unu kalp atymlarynyn nabyz hissedilmedi?ini görürüz Boyunda ?ah damary kalp atymlarynyn en kolay hissedildi?i yerdir

Kalp Masajy: Kesinlikle kalp durdu?undan emin olduktan sonra yapylmalydyr Hasta sert bir zemine syrt üstü yatyrylyr Hastanyn ayaklarynyn altyna bir yastyk konur Kalbe kanyn dönü?ü kolayla?yr Gö?üs kemi?inin 1/3 alt kysmyna gelecek ?ekilde el ayasy altta di?er el ayasy alttaki elin üstünde olacak ?ekilde basky uygulanyr Parmaklar gö?se de?memelidir Kollar dirsekten bükülmeden basky uygulanyr Normal bir eri?kinde gö?üsün 4-5 cm a?a?y inmesi yeterlidir Dakikada 80-100 kez masaj yapylyr Her 5 kalp masajyndan sonra 1 kez yapay solunum yaptyrylyr E?er tek ki?i var ise her 15 kalp masajyndan sonra 2 kez yapay solunum yaptyrylyr

Suda Bo?ulma:
Yster tuzlu suda ister tatly suda bo?ulma olsun yapylacaklar aynydyr Bo?ulma syrasynda soluk borusunun kasylmasyna ba?ly olarak çok az miktarda su akci?ere gider So?uk havada suda bo?ulanlarda 20-30 dk geçse bile yapay solunum ve kalp masajyna ba?lanmalydyr


?ok:
Kan dola?ymynyn etkin olarak çaly?abilmesi için kalbin pompa görevini yapmasy, kapaly damar a?ynyn ve dola?ym sisteminin bütünlü?ünün korunmasy ve yeterli miktarda kan hacminin bulunmasy gereklidir Bu bölümlerden herhangi birinde bir eksiklik olursa dokulara kan iletimi bozulacak ve ?ok olu?acaktyr Kalp dakikada yakla?yk 8 litre kany damarlara pompalar Kalp krizi, ?iddetli kanamalar, a?yry syvy kayyplary, büyük yanyklar, a?yry isal, kusma, karyn içi iltihaplanmalar, karyn ve ba?a ?iddetli darbelerde a?yry korku ve heyecanlanmalarda ?ok görülebilir

Ba?lyca ?ok Belirtileri: Huzursuzluk, endi?e hali, a?yry susama, dudaklaryn kurumasy, bulanty, kusma, so?uk ve nemli deri Nabyz zayyf ve hyzlydyr Solunum yüzeysel ve hyzlydyr Bilinç bozulur, uyku hali ve komaya do?ru giden evreler olabilir Kan basyncynda dü?me olur

Kanama Nedeniyle Olan ?okta Ylkyardym: Kan kayby olunca vücut bunu kendi çabalaryyla önlemeye çaly?yr Damarlar büzülür ve daralyrkalp atymy hyzlanyr E?er bunlar etkili olmaz kan kayby devam ederse ?ok geli?ir Kan kayby durdurulmaly ve ilkyardymyn ABC si yerine getirilmelidir E?er imkan varsa hastaya oksijen verilmelidir Ayaklarynyn altyna bir yastyk konularak ayaklar yükseltilir Çok fazla yükseltilmemeli solunum sykyntysy olu?abilir ?oktaki hastaya a?yzdan hiçbir ?ey verilmez Çok susamy? ise yslak pamukla a?yz silinir Kyryk varsa sabit hale getirilmeli Hastanyn üzerine battaniye örtülerek ü?ümesi engellenmelidir

Kanamalar:
Damarlar atardamar, toplardamar, kylcal damar olarak ayrylmy?tyr Atardamarlar kalpten dokulara kan ta?yyan damarlardyr Atardamarlarda basynç yüksektir ve her kalp atymyyla daha da yükselirkylcal damarlar dokular arasy da?ylmy? olan küçük ince damarlardyr Toplar damarlar ise dokulardan kany tekrar kalbe getiren damarlardyrnegatif bir basynç vardyr ve sürekli bir kan akymy vardyr

Atardamar kanamalarynda kan nabyzla birlikte kan ritmik olarak fy?kyryr Kysa sürede çok miktarda kan kaybyna neden olabilir Toplardamar kanamasy ise daha yava?tyr ama süreklidir

Kanama Tedavisi:
1- Direk Basy uygulama: En basit ve en etkili yoldur Kanayan bölgenin üzerine mikropsuz bir gazly bez ile el ayasy ile basky uygulanyr Kanama nedeniyle bezin dy? kysmy yslanyrsa bez kaldyrylmadan üzerine bir bez daha konarak basky uygulanyr
2- Basynç Noktalaryna Basky: Büyük damarlaryn kolayca bastyrylarak kan akymynyn kesilebilece?i noktalaryna basky uygulanarak kanama durdurulabilir bunlar genellikle nabyz noktalarydyr
3- Turnike Veya Bo?ucu Sargy Uygulamasy: Turnike uygulamasy istenen bir uygulama de?ildir Bütün yollar denendikten sonra kanama durmazsa uygulanmalydyr Alttaki dokulary ezme damar ve sinirlere kalycy zararlar verme riski vardyr Turnike ince olmamalydyr Geni?li?i 7-8 cm olmalydyr Syky?tyrma i?lemi kanama durana kadar yapylmalydyr Daha fazla sykylmaz 15 dk da bir gev?etilmeli ve kan geçi?i sa?lanmalydyr Elbise kollary vs turnikeyi ötmemelidir Hastaya turnike uygulandy?y belirtilmelidir Dikkatli olunmalydyr

Küçük dy? kanamalar: kysa süreli basynç uygulama kolayca pyhtyla?mayy sa?lar hiçbir zaman yaradaki pyhty silinmez Yara kirli ise su ve sabunla yykanyr Yaranyn üzerine mikropsuz sargy bezi ile basky uygulanyr yara kolda elde veya bacakta ise kalp seviyesinden yukary kaldyrylyrsa kanama durmasy kolayla?yr Yaraya herhangi bir ilaç vs sürülmemelidir

Büyük Dy? Kanamalar: Kanama çok fazla olursa ?ok geli?ebilir Ylkyardymyn ABC si unutulmamalydyr Kanama durdurulmaya çaly?ylyr Gerekirse turnike uygulanyr

Kol ve Bacak Kopmalary: Kopan kol ve bacak gibi uzuvlaryn yerine dikilmesi mümkündür Güdük bölümüne basky uygulanarak kanama durdurulur Kopan bölümler plastik bir torba içinde buz dolu bir kaba konur Buz ile do?rudan temas engellenmelidir Hasta hemen en yakyn sa?lyk kurulu?una iletilmelidir

Yç Kanmalar: Vücut bo?luklaryna olan kanamalardyr Karyn içi, gö?üs içi veya kafa içi kanamalardyr Biriken kan dy?ary akmyyor olsa da damar içinden kayyp oldu?undan ?ok geli?ebilir Büyük kemik kyryklarynda önemli miktarda kan kayyplary olabilmektedir
Hasta ba?y a?a?yda ayaklary hafif yükseltilerek yatyrylyr Bo?azyny sykan ?eyler kravat dü?me vs gev?etilir Hasta rahatlatylmaya çaly?ylyr ?ok önlenmeye çaly?ylyr Hastada ba?ka yaralanma ve darbe olup olmady?y kontrol edilir Bilinç kapanyr ise kalp atymy ve solunum varsa koma yaty?yna getirilir Üzerine battaniye örtülerek ü?ümesi engellenir En yakyn sa?lyk kurulu?una iletilir

Delici Gö?üs Yaralanmalary: Hemen gö?üsteki delik kapatylyr Gö?üs içinde kanama varsa hasta sa?lyk kurulu?una yary oturur biçimde iletilmelidir
Burun Kanamalary: E?er kafatasy kyry?yndan ku?kulanylyyorsa burun kanamasyny durdurmak için u?ra?ylmamalydyr 35 ya? üzerinde burun kamalarynda yüksek tansiyon akla gelmelidir Hasta oturtulur sakinle?tirilir Ba?y öne e?ilerek kendisine burun delikleri sykyca tutturulur Gerekirse buruna buz torbasy uygulanabilir 30 dk üzerinde devam ederse sa?lyk kurulu?una iletilmelidir

Kulak Kanamalary: Kafa darbesi sonucu olursa çok önemlidir Kanama dy? kulak veya iç kulaktan olabilir Hasta yary oturur pozisyonda ba? kanayan tarafa e?ilir Kulk ilaçsyz ve mikropsuz bir sargy bezi ile sarylyr

Saçlyderi Kanamalary: Önemli miktarda kanama olur Kafatasy kyry?y olabilece?i unutulmamalydyr Bilinç kayby varsa bu ihtimal yüksektir Do?rudan basy uygulanarak kontrol altyna alynabilir Yçinde yabancy cisim varsa do?rudan basy uygulanmamalydyr Simit sargy konulur



YARALAR:
Deriye gelen darbeler soncu kapaly doku zedelenmeleri olabilir Bu durumda a?ry ve ?i?lik meydana gelebilir Bazen morarma ve ?i?lik içinde kan birikebilir ?i? olan bölgeye syky bandaj uygulanyr so?uk uygulanyr Yalnyz bandaj kan dola?ymyny engelleyecek derecede syky olmamalydyr Açyk yaralarda tetanos riski unutulmamalydyr bu neden tetanos a?ysy yapylmalydyr

YANIKLAR:
1 derece yanyk: yüzeysel yanyktyrkyzaryklyk ve a?ry vardyr Yz byrakmadan 1 haftada iyile?ir
2 Derece yanyk: cilt ve cilt alty dokularda yanmy?tyr Benekli kyrmyzy renkli kabarcyk olu?umu vardyr Derideki sinir uçlary da zarar görmü?tür Enfeksiyon geli?mezse 2-3 hafta da iyile?ir
3 derece yanyk: Deri tamamen yanmy?tyr Alttaki kas tabakasyna kadar uzanyr
Tehlikeli yanyklar: Vücudun %30 dan fazlasynyn yanmasy, solunum sistemini içine alan yanyklar, vücudun %10 dan fazlasynda 3 derece yanyk olmasy, yüz, el, genital bölge yanyklary, göz yanyklary, derin asit ve elektrik yanyklary, boyunda halka ?eklinde yanyklar
Yanyk yüzeye hiçbir?ey örtülmez So?uk su a?ryyy azaltyr Kabarcyklar patlatylmaz yanyk alanyndaki kolye yüzük bilezik vs çykartylmalydyr Elbiseler kesilerek çykartylmaly syyrylmamalydyr

Kimyasal Yanyklar: Etken hyzla uzakla?tyrylmaly 10-20 dk bol su altynda tutulmalydyr Daha sonra yumu?ak sabunla yykanyr Sönmemi? kireç su ile kar?yla?ty?ynda yakycy etki gösterir Tozlar fyrça ile alyndyktan sonra bol su ile yykanyr

Elektirik yany?yndan ?üphelenilen her hasta durumu normal olsada hastanede de?erlendirilmelidir

SARGI VE ATELLER:
Sargylaryn çok syky ve gev?ek sarylmamasy gerekir El ve ayak parmaklary dy?aryda kalacak ?ekilde sarylmalydyr Parmaklarda uyu?ma karyncalanma morarma oldu?u görülürse sargy syky sarylmy? demektir Sargylar mikropsuz olmalydyr

Ateller ise herhangi bir vücut bölgesini hareketsiz olarak byrakmak için kullanylan desteklerdir Kyryk baca?a sa?lam baca?y kyryk kola gövdeyi destek yapmakta mümkündür Mümkünse ?i?me ateller kullanylmaly bunlar kyry?y her yönden desteklerler Tekrar tekrar kullanylabilirler

Kyryk çykyk ve incilmelerde ilkyardym: kemik üzerine darbe gelen yada zorlanma olan bölgelerde a?ry, ?i?me, kabaryklyk, ola?an dy?y görünüm, biçim bozuklu?u, eklem olmayan yerde eklem görünümü, kol veya baca?yn boyunda kysalma, yarada kyryk uçlarynyn görülmesi O bölgede kyryk oldu?unu gösterir

Kyryk olup olmady?yny belirlemeden hasta yerinden oynatylmamalydyr E?er hasta kyryk bölgesi hareketsiz hale getirilmeden kypyrdatylmaya çaly?ylyrsa kyryk uçlary kemi?e yakyn veya paralel uzana damar ve sinirlere zarar verebilir Hasta ta?ynmadan önce kyryk atele alynmalydyr Kyry?yn ilerisindeki nabyz kontrol edilmelidir Atel kyry?a yakyn yerdeki eklemide hareketsiz hale getirmelidir Açyk kyryklarda kanama kontrol altyna alynyr Kyryk bölgesinde kopmu? kemik parçalary varsa dokunulmaz, kyryk uçlary uçuca getirilmeye çaly?ylmaz Hastaneye nakledilirken a?yzdan yiyecek verilmemelidir Çünkü hasta ameliyat olacaksa bu nedenle gecikebilir

Çykyklar: Hareketle artan a?ry olur Yapysal ?ekil bozuklu?u olur Hassasiyet vardyr ?ilik erken dönemde olmayabilir Hareket kysytlyly?y olabilir Anatomik yapyyy iyi bilen ki?iler tarafyndan oturtulmasy gerekir Burkulmalarda eklem sabitle?tirilir ve hastaneye iletilir
Boyun Kyry?y: Kafasy üzerine dü?en kafasyna darbe gelen herkeste boyun kyry?y akla gelmelidir Ani frenlerde kamçy hareketi sonrasynda boyun kyry?y olu?abilir Hastanyn boynu boyunlukla desteklenmelidir Hasta yerinden oynatylmamaly bu konuda e?itim görmü? personelce ta?ynmalydyr

Zehirlenmeler: Kusturulur Alynan maddenin sulandyrylmasy için bol miktarda su veya süt verilir Bilinç kayby varsy havale geçiriyorsa yakycy madde içti ise petrol ürünü içmi? ise kusturulmaz Gaz zehirlenmelerinde hasta hemen açyk havaya çykarylmaly oksijen verilmelidir

Böcek, Yylan Sokmalary: Yara bol su ile yykanyr Hasta sakinle?tirilir Yara bölgesindeki ?i?li?in 5 er cm altyndan ve üstünden turnike uygulanyr Turnike venöz dola?ymy engelleyecek arteryel dola?ymy engellemeyecek ?ekilde sykylmalydyr Hastanyn yürümesine izin verilmez Isyrylan extremite atele alynmalydyr Isyrylan alanda di? izleri arasynda yarym santim derinli?inde kesi yapylyr Zorunlu olmadykça a?yz kullanylmadan kanama sa?lanyr Ylkyardymyn ABC si yönünden izlenir Yylan serumu uygulanmak üzree hastaneye iletilir

So?uk ve Donma: Yüzeyel so?uk çarpmasy: deri mumsu bir görünüm alyr Dokunmakla serttir Ellerde küntlük hissedilir ?i?lik ve kabarcyk olabilir Hasta sycak biryere alynyr ü?üyen bölge vücut ysysyyla ysytylyr Do?rudan ysy kayna?y ile ysytylmamalydyr Ovmaktan masajdan kaçynylmalydyr

Derin so?uk çarpmasy kysmi donma: dokunmakla his alynmaz Travmadan kaçynylmalydyr 377-40,5 C arasynda ysytylyr Kabarcyklaryn patlatylmasy tehlikelidir