Hepatit Nedir?

HEPATYT C
Hepatit C virüslerle bula?an hepatitler arasynda kan yolu ile en syk bula?an tiptir Bu sebeple özellikle kan nakli ve kan ürünleri ile edinildi?inin bilinmesi oldukça önemlidir Son zamanlarda typ literatüründe de yayynlaryn sayysy arttykça hepatit C ile ilgili bilgilerimizde artmaktadyr

Hastalyk ço?u zaman akut(aniden ve kysa sürede) ba?lar Hafif ve orta derecede geçirilen bir takym belirtiler ki?i tarafyndan ço?u zaman algylanmaz Bu arada karaci?er enzimlerinde hafif yükselme ile giden bir kan tablosu hakimdir Akut dönemde hastaly?y geçiren ki?ilerin yakla?yk % 85 inde hastalyk kronik hepatit e do?ru gider Bu oldukça yüksek bir rakamdyr Ve dahada önemlisi bu hastalaryn % 20 sinde siroz denilen( siroz = Kronik yaygyn ve ilerleyici karaci?er iltihabydyr) tablo ortaya çykar

HEPATYT C HASTALI?ININ BELYRTYLERY:
Hepatit c belirtileri hafif olarak algylanabilir yada farkynda olmadan geçirilebilir Genel olarak küçük çocuklarda belirtisiz seyreder Ancak daha büyük çocuklarda yeti?kinlerde bazi belirtiler görülür

Hepatit c belirtiler:

Hailsizlik ve kaslarda zayyflyk hissi
Ba? a?rysy
Karyn a?rysy (ki bu a?rysy karaci?er bölgesinin hemen üzerindeki bölge)
Bulanty
Koyu renkte idrar (kola rengi)
Kilo kayby
Ya?ly yiyeceklerden tiksinme
Nadiren sarylyk
Eklem a?rylary

KRONYK HEPATYT C

6 aydan daha fazla sürede devam eden hepatit C ile olu?an hepatit durumu kronikle?mi? hepatit C hastaly?ydyr Özellikle küçük çocuklarda belirti vermeden gider Ancak daha ileri ya?lardaki bireylerde bazy belirtiler olabilir

Kronik hepatit C belirtiler:
Sebat eden bir halsizlik
Hafif-orta derece karyn a?rysy
Siroz belirtileri: vücutta kyrmyzy damar lekeleri ki bunlara spider (örümcek) denir Avuç içersindeki kyzaryklyklar, karynda ?i?lik, el ve ayaklarda ödem ve ?i?lik gibi belirtileri olan karaci?er de fibrozla giden çok ciddi bir hastalyktyr

KRONYK HEPATYT C DE SYROZ OLU?UYOR PEKY SYROZUN ?YDDETYNY ARTIRAN RYSK FAKTÖRLERY VARMIDIR?

20-30 yyl gibi bir ortalama sürede ortaya çykan siroz bazy durumlarda ?iddetlidir;

Ya? (ileri ya?larda siroz daha ?iddetlidir)
Erkek hastalarda siroz daha ?iddetlidir
Alkol kullananlarda siroz daha ?iddetlidir
Sigara ve tütün siroz daha ?iddetlidir
Aids (AIDS - HYV ) siroz daha ?iddetlidir

KRONYK HEPATYT C DE KANSER OLU?UMUNU ARTIRAN RYSK FAKTÖRLERY VAR MIDIR?

EVETBazy faktörler karaci?er kanseri riskini provoke eder, bunlar;

Alkol kullanymy
Siroz geli?imi
Yleri ya?
Erkek hasta olmak

HEPATYT C KARACY?ERDEN BA?KA HANGY SYSTEMLERE ZARAR VERYR?

Hepatit C karaci?er hasary dy?ynda vücutta deri, böbrekler , tükürük bezleri, göz ve romatizmal sorunlara yol açabilir

HEPATYT C VE DÖVME AKAPUNKTUR PYERCYNG

Bu gibi uygulamalarda hastaly?yn geçme riski e?er steril ortamlarda olmaz ise her zaman söz konusudur Bu gibi yerlerde hijyen ve sterilizasyon çok önemlidir

HEPATYT C NASIL BULA?IR ?

Hepatit C nasyl bula?yr sorusu oldukça önemlidir HepatitC nin kan yolu ile bula?ty?yny belirtmi?tik Kan ve kan ürünleri ile geçebilmektedir Ayryca uyu?turucu kullananlarda i?nelerden bula?masy dolayysyyla oldukça yaygyn görülür Ayryca tüm sa?lyk çaly?anlary hepatit B de oldu?u gibi hepatit C içinde riskli bir gruptadyr Sa?lyk çaly?anlaryna yine i?ne batmasy ve di?er typ ekipmany ile bula?masy söz konusudur Do?al olarak akla gelen hepatit C nin cinsel ili?ki ile geçip geçemedi?i sorusudur? Hepatit C cinsel yolla bula?yr, ancak bu olasylyk son derece dü?üktür Tek e?li çiftlerde bu olasylyk daha da zayyftyr Ancak çok e?li , cinsel yolla bula?an hastaly?y olan ve AYDS li ki?ilerde cinsel yolla bula?ma olasyly?y yüksektir Ayryca organ nakli syrasynda hepatit C geçme olasy?yda çok yüksektir Ancak özellikle kan nakli ve organ nakillerinde kan ve organlar hepatit C yönünden taranmaktadyr Bu da hastaly?yn yayylmasyny önlemektedir

HEPATYT C ANNEDEN BEBE?E DO?UM SIRASINDA GEÇERMY?

EVET%6 olasylykla hepatit C anneden bebe?e geçer Ylaveten annnede aids var ise hepatit C nin bula?ma olasy?y dahada yükselir

AYNI EVDE YA?AYAN KY?YLERDE HEPATYT C VAR YSE BULA?IR MI?
Bu çok syk görülen bir durum de?ildir ancak ayny ka?yk, çatal ve barda?y payla?mak bula?ma açysyndan riski son derece artyryr Önemli olan bu saydy?ymyz e?yalary payla?mamaktyr Bunlaryn dy?ynda ayny evde ya?amak bula?ma açysyndan yüksek risk ta?ymaz

ANNEDEN ÇOCU?A EMZYRME YLE GEÇER MY?
HAYIRancak annenin meme ba?ynda kanama ve enfeksiyon olmamasy gerekir

ÖNEMLY NOT: HEPATYT C LY HASTALARIN % 10 UNDA BULA?MA SEBEBY BYLYNMEMEKTEDYR

HASTALI?IN KULUÇKA SÜRESY:
Hepatit C nin kuluçka süresi 2 hafta ile 6 ay arasydan de?i?en bir süreçtir Ancak bugün typ yayynlarynda hastaly?yn hangi döneminde ve ne kadar süre ile bula?ycy oldu?u bilinmedi?inden hastalyk tespit edildi?inde di?er insanlara bula?mamasy için ki?inin uyarylmasynda büyük fayda vardyr

HEPATYT C VE TESTLER
Hepatit C yi saptamak için çe?itli testler vardyr Daha öncede belirtildi?i gibi hasta e?er bir takym belirtilerle hekime ba?vurdu?unda hekiminiz çe?itli testler ister;

Karaci?er enzimleri
Anti-HCV : hepatit C antikor (vücut tarafyndan üretilen koruyucu serum) testi
Ylave antikor testleri:3 jenerasyon antikor tespit edici testler ilaveten istenebilir Ancak bu testler 3-5 ay sonra opzitif sonuç verir (enzim immuno assay yöntemi)
HCV RNA testi : en duyarly test hepatit C virüsünün genetik yapysyny tespit etmeye yönelik bir testtir Bu virüsün ço?aldy?yny ve enfeksiyonun akut (yeni) oldu?unu gösterir Hatta bu testlerle hepatit C virüsünün miktary dahi saptanabilmektedir Tedaviden önce bu miktaryn saptanmasy, tedavinin yaraly olup olmady?y konusunda daha hekime testlerin tekraryndaki miktarla bir de?erlendirme imkany verir

Karaci?er biyopsisi (karaci?erden parça alma)
HEPATYT C GENETYK TESTLERYNDE VYRÜSÜN ÇE?YTLY GENETYK YAPILARI SAPTANMAKTA PEKY BU GENETYK FARKLILIK BYR ÖNEM TA?IR MI?

EVETtestlerde farkly genetik yapylaryn önemi vardyr Genotip 2 ve genotip 3 denilen virüs tipleri, genotip 1 denilen virüs tiplerine göre tedaviye daha iyi cevap verir



PEKY KARACY?ER BYYOPSYSY SONUCU TEDAVY STRATEJYLER VAR MIDIR VE ÖNEMLY MYDYR?

EVETe?er dü?ük derecede karaci?er iltihaby ve fibrozu sonucu biyopsi ile ortaya çykmy? ve beraberinde karaci?er enzimleri hafif derecede artmy? hastalar anti-viral (virüse kar?y tedavi)tedaviye ihtiyaç duymaz Ancak fazla miktarda fibroz olan hastalarda ise anti-viral tedaviye alynyr Bu hastalarda enzimler orta derecede artmy?tyr Unutmayyn elbette bu karay hekiminiz verecektir Ayryca karaci?er biyopsisi yapylan tedavinin sonuçlaryny görmek için yapylabilir Buda son derce önemlidir

KYMLER HEPATYT C TARAMA TESTY YAPTIRMALIDIR?

Anormal karaci?er enzim testleri olanlar
Geçmi?te size kan nakli yapylmy? ise (bu yakla?yk olarak 5-10 yyl önce yapylmy? ise yahut size kan veren bir ki?inin hepatit C oldu?unu ö?rendiniz ise)
Size organ nakli yapyldyysa (özellikle 5-10 yyl önce)
Tüm sa?lyk çaly?anlary
Korumasyz cinsel ili?kileriniz olduysa (özellikle çok partnerli)
Hemodiyaliz hastasy iseniz
Hemofili veya benzeri kan ürünleri gerektiren bir hastaly?ynyz varsa
Hepatit C hastasy iseniz ve çocuk sahibi olduysanyz 1 yyl içinde hepatit C testi yaptyrmalysynyz (baynalar)

UNUTMAYIN !!! HEPATYT C , HEPATYT B VE AIDS KAN VE CYNSEL YOLLA BULA?IR

HEPATYT C TEDAVY:

Hepatit C de tedavi hastaly?yn derecesine göre belirlenir

Ynterferon (haftada 3 kez enjekte edilir)
Uzun etkili interferon (haftada 1 kez enjekte edilir)
Ribavirin
Bu ilaçlar tek veya kombine halde hekiminiz tarafyndan kullanylyr

AKUT HEPATYT C DE TEDAVY:
Genel olarak farkynda olmadan geçirilmesi sebebi ile hepatit C akut (yeni) dönemde tedavi edilmeden atlanyr Ve ço?u hastada virüs kronikle?mi? (müzmin) bir enfeksiyon halinde iken tespit edilir Ancak bu hastalykta bir çok bilim adamy akut dönemde yakalanan hastaly?ya anti-viral tedavi uygulandy?ynda hastaly?yn kronikle?meyece?i inancyndadyr Yapylan çaly?malarda akut dönemde yakalana ve 6 ay boyunca interferon tedavisine alynan hastalaryn % 98 de hastaly?yn kandan tamamen kayboldu?u, ve karaci?er enzimlerinin normale döndü?ü saptanmy?tyr

KRONYK HEPATYT C DE TEDAVY:
Kronik hepatit C tedavisinde 2 ilaç kullanylyr Bunlar ribavirin ve interferon Ancak her hasta için bu iki ilaç uygulanamaz Buna en güzel karary hekiminiz verecektir Ancak interfeon ve ribavirin tedavisine aday hastalarda uzun süreli tedavide kür sa?lanmaktadyr Yapylan yeni çaly?malarda daha uzun etkili olan bir interferon çe?idi peginterferon ile ribavirinin bir arada kullanylmasynyn çok iyi sonuçlar ortaya çykardy?y görülmü?tür Ve bu tedavi artyk standart tedavi olarak ortaya çykmy?tyr Yapylan çaly?malarda bu tedavi ile ortalama % 50 lerde bir ba?ary sa?lanmy? ve kanda hepatit C saptanmamy?tyr

PEKY TEDAVYNYN SÜRESY NE KADARDIR?

6 ay –ile 1 yyl arasynda de?i?ir

Genotip 2 ve genotip3 olanlarda tedavi 6 ay

Genotip 1 olanlarda 1 yyl devam eder

ANTY-VYRAL TEDAVY KYMLERDE YDEAL OLARAK UYGULANIR?

HCV genotip 2 ve genotip3 olanlar
Hafif ve orta derecede karaci?er fibrozu olan ki?iler (karaci?er biyopsisi en iyi fikir verir

KYMLER YÇYN ANTY VYRAL TEDAVY YYY BYR SEÇENEK DE?YLDYR ?

HCV Genotip 1 grubu hastalar
Yo?un depresyonu olan hastalar
Kalp rahatsyzly?y olan hastalar

HEPATYT C TEDAVYSYNDE YARDIMCI FAKTÖRLER VE DYKKAT EDYLMESY GEREKEN UNSURLAR NELERDYR ?

Alkol kullanmayynyz
Sigara kullanmayynyz
Karaci?erden atylan ilaçlara dikkat edin ve doktorunuzla bu konuyu tarty?yn Bu tür ilaçlar kullanmayynyz
Hepatit B a?ynyz yoksa yaptyrynyz
Hepatit A a?ysy yaptyrynyz

HEPATYT C DE KYMLER YZLENMELYDYR ?
Karaci?er enzimleri hafif yükselen ve karaci?er biyopsisinde fibroz ve a?yr hasar olmayan hastalar, hekimleri tarafyndan izlenmesi tavsiye edilmektedir Bu hastalara düzenli olarak karaci?er enzim testleri ve her 3-5 yylda bir karaci?er biyopsisi yaptyrmalary önerilmektedir

ANTY VYRAL TEDAVYYE CEVAP NEGATYF OLSA BYLE BAZI OLUMSUZ SONUÇLARA GYDY? DURABYLYR MY?
Evet! bazy hastalar anti viral tedaviye olumlu yanyt vermez ve kanda virüs orany dü?mez Ancak bu hastalarda siroz olu?umu ve karaci?er kanseri riskini anti-viral tedavinin azaltty?y göstermi?tir En azyndan bu durum bile teselli vericidir

ARA?TIRMA HALYNDE BA?KA YLAÇLAR VARMI ?
EVET

Ynterlökin 10
Ynterferon ve ribavirinle kombine amantadin tedavisi
Gen Terapi

CYNSEL YLY?KY SIRASINDA NASIL KORUNABYLYRYM ?
TEK E?LYLYK VE LATEX KONDOM(PREZERVATYF KULLANMAK) MUTLAKA KULLANINIZ

E?YALARINIZI KYMSE YLE PAYLA?MAYINIZ

ELLERYNYZ TEMYZ YIKAYINIZ

HEPATYT C VE EVDE TEDAVY:

Ev tedavisinde ; aktivitelerinizi yava?latyn, yorucu hareketlerden kaçynyn, yoruldu?unuzda hareketleriniz yava?latarak dinlenin

AKUT HEPATYT C ENFEKSYYONUNDA DYYET:

Hepatit ve diyet Ne tür bir hepatit diyeti uygulamalyyym en çok sorulan sorulardan biridir En önemli unsurlardan biri akut hepatit diyetinde (hepatit C diyeti) syvy alymydyr Bulanty ve kusmanyn yarataca?y syvy kayby yerine konulmalydyr Protein orany dü?ük, kalori orany yüksek bir hepatit diyeti hekimler tarafyndan önerilmektedir E?er içti?inizde rahatsyzlyk vermiyorsa do?al meyve sulary alynabilir Ayryca çorba içilebilir BU DÖNEMDE EN ÖNEMLYSY ALKOL VE KARACY?ERY RAHATSIZ EDECEK YLAÇLAR KULLANMAMAKTIR BU DURUM KARACY?ER YLTYHABI VE KARACY?ER ZARARINI ARTIRACAKTIR Burada en önemli unsur ilaç alynymynyzy hekiminizle konu?arak ayarlamanyzdyr

ANTY VYRAL TEDAVYDE EN ÖNEMLY YAN ETKY NEDYR ?

Depresyondur Hekiminizle bu konuyu tarty?maktan çekinmeyiniz

HEPATYT C VE KARACY?ER NAKLY ( TRANSPLANTASYON)

Önlenemeyen ve tedaviye cevap vermeyen yaygyn bir fibrozla giden hepatit C vakalaryndan sonra karaci?er fonksiyonlaryny icra edemez bir hale gelirse artyk bu hastalar karaci?er nakline aday hastalardyr ve transplantasyon gerekir

TRANSPLANTASYONDAN SONRA HEPATYT GERY DÖNER MY?

Maalesef EVETAncak transplantasyondan sonra anti viral tedavi uygulanmasy tekrar ortaya çykma dönemini uzatyr


HEPATYT D

Hepatit D ço?alabilmesi için Hepatit B virüsüne ihtiyaç duymasy bakymyndan bu ailedeki enteresan viral hepatitlardendir

HEPATYT D VE YKY FARKLI FORM

-Ya hepatit B ile ayny anda alynyr ve geçirilir
-Ya da hepatit b geçirmi? kronik hepatit B si ki?ilerin daha sonara bu virüsle kar?yla?masy ile olur

HEPATYT D DE KLYNYK SEYYR
Bu hastalyk hepatit B hastaly?ynyn gidi?ini hyzlandyryr ve kötü yönde etkilerHepatit D ço?alma için hepatit B virüsüne ihtiyaç duydu?undan beraberce siroz tablosuna

HEPATYT D VE BULA?MA YOLLARI
Damardan uyu?turucu kullananlarda, hemofilili hastalarda ve homoseksüellerde bula?ma riski ve görülme sykly?y oldukça yüksektir Anneden bebe?e geçme çok nadir olarak görülür Rusya ve Romanya syk görülen bir hastalyktyr

HEPATYT D DE TE?HYS
Yeni geçirilmekte olan enfeksiyonda :Anti-HDV dü?ük titrElerde (oranda)
Kronik (müzmin) vakalarda ise yüksek titrelerde Anti-HDV orany görülür

HEPATYT D DEN NASIL KORUNMAK GEREKYR?
Hepatit D korunma Hepatit B geçirmemektir Yani Hepatit B ta?yyycysy de?ilseniz ve Hepatit B a?ynyz var ise hepatit D ye kar?yda korunuyorsunuz demektir

HEPATYT E
Özellikle Hindistan, Asya'nyn bir kysmy ve Afrika da görülen bu hepatit E virüsü oral-fekal yani a?yz dy?ky yolu ile geçi? göstermektedir Özellikle Endonezya da % 40 a varan bir ta?yyycylyk oranyndan bahsedilmektedirTürkiye de ise hepatit
E ta?yyycyly?y % 5 civaryndadyr Avrupa da hepatit E ta?yyycyly?y % 1 bile de?ildir

KLYNYK SONUÇLAR
Hepatit E nin en önemli klinik sonucu gebelerde % 10-20 ye varan bir ölüm riskine sebep olmasydyr

HEPATYT G
Karaci?erde enfeksiyon etkeni olan hepatit etkeni virüslerden biri olan hepatit G virüsü yeni bulunmu? (laboratuarda yeni tespit edilmi?) bir viral hepatit virüs türüdür Özellikle uyu?turucu kullananlar, diyaliz hastalary ve hemofili hastaly?y olan ki?ilerde normal popülasyona göre pozitiflik orany yüksektir Kronik hepatite yol açyp açmady?y konusunda çaly?malar devam etmektedir Ancak ?u anda ciddi anlamda karaci?erde bir probleme yol açmady?y yayynlanmaktadyr Flavi virüs denilen aileden olan hepatit G virüsü bir RNA virüsüdür Amerika Birle?ik Devletleri'nde kan vericilerinin % 2 sinde tarama testleri sonucunda pozitif sonuçlar çykmy?tyr

HEPATYT G NASIL BULA?IR?
Hepati G nin de kan ve kan ürünleri ile bula?ty?y yönünde yayynlar son 5-10 yyl içinde çe?itli kliniklerce yayynlanmy?tyr