Prof. Dr. Sinsi
|
En Karma?yk Kamera (Göz)
KATARAKT NEDYR ?
Katarakt, saydam olan göz merce?inin saydamly?yny kaybederek görmenin azalmasydyr Gözün renkli tabakasy irisin arkasynda yer alan ve saydam bir yapy olan göz merce?inin, görme i?levinde önemli bir rolü vardyr Göz merce?inin saydamly?ynyn azalmasy, yani katarakt söz konusu oldu?unda görme netli?i azalacak, hasta bulanyk görecektir Kataraktly gözlerde görme bulanykly?y, kataraktyn derecesine göre, az bulanyk görmeden ba?layarak sadece y?yk görecek dereceye kadar çok de?i?ik seviyelerde olacaktyr
KATARAKT YKY GÖZDE BYRLYKTE MY ORTAYA ÇIKAR ?
Katarakt, ço?unlukla iki gözü de etkileyen bir rahatsyzlyktyr Bazen her iki gözde birlikte ba?lar ve birlikte ilerleyerek her iki gözün de e?it derecede etkilenmesine sebep olur Bazen de katarakt tek gözde ba?lar Ancak di?er göz tam görüyorsa hasta, katarakt ilerleyene kadar o gözün az gördü?ünü farketmeyebilir; ya da hasta görmesinde bir de?i?iklik oldu?unu farkedince, bunun gözlük numarasynyn de?i?mesine ba?ly oldu?unu zannederek doktoruna ba?vuracak ve muayenede katarakt oldu?u ortaya çykacaktyr
KATARAKTIN BELYRTYLERY NELERDYR ?
Katarakt, göz merce?inin de?i?ik bölgelerinden ba?lar ve buna göre de hasta farkly görme ?ikayetleriyle doktora ba?vurur Hastalaryn tümünde ortak ?ikayet, görmenin azalmasy ve bulanyk görmedir Fakat, hastalaryn bazysy y?ykta de?il, lo? ortamlarda daha iyi gördüklerini belirtirler Bazysy da görmesinin sürekli bulanyk olmasyndan ve giderek daha kötüle?ti?inden, bazysy da iyi okuyamady?yndan ?ikayet eder Bazy katarakt türlerinde görülen tipik bir görme ?ikayeti de gözün miyop hale gelmesidir Bu hastalar, eskiye göre yakyny daha iyi gördüklerini, hatta kitap-gazete okurken yakyn gözlüklerine gerek duymadan çyplak gözle daha iyi gördüklerini ifade ederler Uzak için hipermetrop gözlük kullanan hastalarda bu gözlü?e ihtiyaç duyulmady?y görülür Bu hastalar muayene edildiklerinde gözlükleri hipermetrop ise gözlük numarasynda dü?me, miyop ise numarada yükselme oldu?u izlenir Önceleri, gözlük yardymy olmaksyzyn yakyny daha iyi gördü?ünü farkeden hasta, bu durumdan memnun olur Fakat zamanla görmesinin bulanykla?ty?yny ve uzak mesafeyi daha kötü görmeye ba?lady?yny anlayynca, doktora ba?vurmak zorunda kalyr
KATARAKT HANGY YA?LARDA GÖRÜLÜR ?
Katarakt genellikle bir ya?lylyk hastaly?y olarak bilinir Bu do?rudur, kataraktly hastalaryn %90'yndan fazlasy 60 ya?yn üzerindeki ki?ilerden olu?ur Fakat, kataraktyn sadece ya?lylarda görüldü?ü sanylmamalydyr Katarakt, daha küçük oranlarda olmak üzere her ya? grubunda görülebilir Örne?in yeni do?an bebeklerde do?u?tan katarakt ady verilen bir katarakt türü görülebildi?i gibi çocuklarda, gençlerde ve orta ya?lylarda katarakta rastlanabilir Dolayysyyla, hangi ya? grubunda olursa olsun görme bulanykly?y veya azalmasy olan bir hastada, akla gelebilecek hastalyklardan biri kataraktdyr
KATARAKTA YOLAÇAN NEDENLER NELERDYR ?
Katarakta yol açan nedenler çok çe?itlidir Kataraktlaryn %90 gibi büyük ço?unlu?u ya?lylyk katarakty ady verilen ve 60 ya? üzerinde ya?lyly?a ba?ly olarak olu?an kataraktlardyr Ya?lylyk kataraktynda, kataraktyn nedenini aramaya gerek yoktur Ancak 50 ya?yn altyndaki ki?ilerde görülen kataraktlarda, altta yatan bir sebep mevcuttur Bu tür kataraktlar soyaçekimle ilgili olabilece?i gibi bazy metabolik bozukluklar, travmatik nedenler (göze gelen çe?itli fiziksel darbeler) veya kullanylan ilaçlarla (örne?in kortizonlu ilaçlar) da ba?lantyly olabilir
BEBEKLERDE GÖRÜLEN KATARAKTIN ÖZELLYKLERY NELERDYR ?
Yeni do?an bebeklerde, do?u?tan katarakt ady verilen bir katarakt türü görülebilir Do?u?tan katarakt, bir veya her iki gözde de görülebilir Do?u?tan katarakt da genetik olabilece?i gibi hamilelik esnasynda annenin geçirdi?i bazy hastalyklar, kullandy?y bazy ilaçlar, röntgen y?ynlaryna maruz kalma gibi de?i?ik sebeplere ba?lydyr Ayryca, do?u?ta ba?langyç halinde olup çocuk ya?ta ilerleyen katarakt çe?itleri de vardyr Do?u?tan kataraktlaryn tedavisi, ya?lylyk kataraktyna göre farklylyk gösterir Çünkü do?u?tan kataraktly bebeklerin hemen hepsinde, zamanynda ameliyat edilseler dahi görme tembelli?i kalyr Ayryca ilk 2 ya? içinde bebeklerde katarakt alyndyktan sonra göziçi merce?i yerle?tirmenin çe?itli problemlere yolaçabilece?i bilindi?inden 2 ya?a kadar olan bebeklerde sadece katarakt alynmakta göziçi merce?i yerle?tirilmemektedir Fakat bu bebeklerde görme tembelli?inin olu?mamasy için gözlük veya kontakt lens kullanmasy sa?lanmalydyr 2 ya?yndan sonraki kataraktlarda ise göziçi merce?i kullanylabilir Yine de bu konuda göz hekimleri arasynda de?i?ik dü?ünceler ve tarty?malar halen mevcuttur Ancak, uygulama ne olursa olsun, do?u?tan kataraktly bebeklerin görme dereceleri %100'e çykmamakta görmelerinde hafif, orta veya a?yr derecede bir zayyflyk kalmaktadyr
KATARAKTIN TEDAVYSY NASIL YAPILIR ?
Katarakt'yn bugün için tek tedavi ?ekli cerrahidir (ameliyattyr) Çocuk veya ya?ly kataraktlarynyn ameliyatlarynda teknik olarak bazy faklylyklar olmakla birlikte katarakt ameliyatynda yapylan i?lem, kataraktyn alynyp yerine bir göziçi merce?i yerle?tirilmesinden ibarettir
KATARAKT AMELYYATI
Katarakt ameliyaty çocuklarda genel anestezi ile eri?kinlerde ise lokal anestezi ile yapylmaktadyr Lokal aneztezi enjeksiyonla (i?neyle) veya enjeksiyonsuz (i?nesiz); damla ile yapylabilir Günümüzde katarakt ameliyaty, halk arasynda ''laserle katarakt ameliyaty'' olarak bilinen tybbi ady ''FAKOEMÜLSYFYKASYON'' veya kysaca ''FAKO'' olarak isimlendirilen bir teknikle yapylmaktadyr Bu teknik, halk arasynda ''diki?siz katarakt ameliyaty'' olarak isimlendirilmektedir Gerçektende bu teknikte diki? gerekmemektedir Diki?li ameliyat olarak bilinen eski teknikte ise ameliyat yeri diki? ile kapatylmakta idi FAKO ameliyaty, laserle katarakt ameliyaty olarak bilinmektedir Fakat burada kullanylan enerji, gerçekten laser enerjisi olmayyp ultrason (ses titre?imleri) enerjisidir Fako tekni?inde katarakt, ultrason enerjisiyle küçük parçalara ayrylyp emilerek tümüyle temizlenmekte, ancak kataraktyn kapsülü yerinde byrakylmaktadyr Yerinde byrakylan kapsülün içine de, göziçi merce?i yerle?tirilmektedir Göziçi mercekleri sert, katlanabilir olmak üzere iki çe?ittir Katlanabilir göziçi mercekleri, daha küçük bir kesi yerinden göziçine takylabildi?i için birtakym üstünlükleri vardyr Göziçi mercekleri polimetilmetakrilat, akrilik, silikon gibi de?i?ik materyallerden üretilmektedir Bu materyallerin çe?itli avantaj ve dezavantajlary mevcuttur Cerrah, bunlary ameliyat olacak gözün özelliklerini gözönünde tutarak hangi tür göziçi merce?i kullanaca?yny önceden planlar veya ameliyat esnasynda da duruma göre plan de?i?ikli?i yapabilir
|