Sycaklyklaryn Zararlary

Ya?lylaryn, çocuklaryn ve kronik sorunlary olan ki?ilerin sycaktan özellikle korunmalary gerekir Y?te, syca?yn neden oldu?u sorunlar ve tedavileri


Sycak çarpmasy yaz mevsiminde sa?lyk açysyndan en ciddiye almamyz gereken sorunlardan biri olmaktadyr Hele havanyn sycak oldu?u günlerde ya?ady?ynyz kentte syk syk dy?ary çykmanyz gerekiyorsa, otomobilinizle yolculuk yapyyorsanyz, kronik bir sa?lyk sorununuz varsa, ya da ya?ynyz 60’yn üzerinde ise daha fazla risk altynda oldu?unuz unutulmamalydyr


Sycak çarpmasy vücut ysysynyn dü?ürülememesi sonucu ortaya çykan ve kimi zaman ölümcül olabilen bir problemdir Sycak çarpmalary için en önemli faktör ani iklim ve ysy de?i?iklikleridir Seyahatler syrasynda ortaya çykan bu tür iklim de?i?ikliklerine uyum için zaman gerekir Bu nedenle ya?lylar, çocuklar ve ?i?man ki?iler daha fazla risk altyndadyr


Terleme vücut ysysyny ayarlayan bir mekanizmadyr Terlemeyle vücut ysysynyn dü?ürülebilmesi için terin deri üzerinden buharla?abilmesi ve bu yolla ysyyy da götürebilmesi gerekmektedir Ancak burada önemli bir nokta vardyr E?er havada nem yüksek ise terlemeyle ysy kayby da zorla?yr Vücudumuz terle hem su, hem de tuz kaybeder, ortama aly?mak ve vücut ysymyzy ortama göre ayarlamak bir kaç gün alyr Vücudumuz ortam ysysyna aly?masy birkaç basamakly bir süreçtir Ylk basamakta sycak nedeniyle cilt damarlary geni?ler, cilt kyzaryr ve bu yolla ysy azaltylmaya çaly?ylyr Bu dönemde kan ciltte toplanyr tansiyon dü?er ve sycak baygynlyklary görülebilir Çocuklarda vücut ysysyny ayarlamak daha zor oldu?undan syca?a kar?y daha hassastyrlar Ykinci basamakta terleme yoluyla vücut ysy kaybetmeye çaly?yr ki; bu dönemde de su ve tuz kayby olur, e?er yeteri kadar su ve tuz takviyesi yapylmazsa a?yry halsizlik, yorgunluk, kalp spazmlary, ?uur bozukluklary ve bayylma ataklary ba?lar Normalde vücudumuz de?i?en iklime birkaç günde adapte olur, bunu terleyerek metabolizmasyny düzenleyerek, kalp atym hyzyny ayarlayarak ve dola?an kan hacmini ayarlayarak yapar Bu i?lemlerin tümüne aklimatizasyon denir Aklimatizasyonun sa?landy?yny gösteren en önemli ipucu içinde bulunulan ortamda yapylan aktivitelerde terleyebilmektir Terleyememek veya a?yry terlemek uyumsuzlu?u göstermektedir


Syca?a ba?ly geli?en sorunlar


Sycak havada ortaya çykabilecek muhtemel önemli sorunlar ?unlardyr ;


Syca?a ba?ly baygynlyklar : Sycak çarpmalarynyn en syk görülen ve en hafif ?eklidir A?yry sycak ve rutubetli havalarda kalp, akci?er, böbrek rahatsyzly?y olanlarda veya diüretik benzeri ilaç kullananlarda görülür Kysa süre içinde göz kararmalary, ba? dönmesi fanalyk hissi ve so?uk terlemenin ardyndan baygynlyk ve ?uur kayby ortaya çykar Böyle durumlarda; hasta oldu?u yere yatyrylmaly, ayaklary yukary kaldyrylarak beyne kan gitmesi sa?lanmaly, solunum yolu açyk tutulmaly ve hasta uygun bir ortama ta?ynmalydyr


Sycak ödemleri : Syca?a ba?ly olarak vücudun su ve tuz tutmasy neticesinde ortaya çykar ?i?manlarda ve ya?ly insanlarda daha syk görülür En syk bulgu; yaklardaki ?i?liklerdir Aklimatizasyon sa?landy?ynda ?ikayetler ortadan kalkacaktyr


Sycak yorgunlu?u : Sycak çarpmasynyn en syk görülen ?eklidir Syca?a ve rutubete ba?ly olarak a?yry su ve tuz kaybyna ra?men vücut ysysynyn dü?ürülememesi sonucu ortaya çykar Ortam ysysyna ve neme ba?ly olarak saatler içinde ortaya çykar Terleme ve halsizlik, en önemli belirtilerdir Hastanyn uygun ortama alynmasy, su ve tuz kaybynyn kar?ylanmasyyla ?ikayetler hyzla geriler


Sycak çarpmasy : Baygynlyk, sycak çarpmalarynyn ilk basama?ydyr Sycak baygynlyklary, ödemler ve sycak yorgunluklary ancak aklimatizasyonla düzelir


Sycak kramplary : Sycak kramplary özellikle sycak ortamlarda a?yry fiziksel aktiviteyi takiben a?yry tuz kaybyna ba?ly olarak ortaya çykar Sycak yorgunlu?u olan ki?iye su verilip tuz verilmemesi sonucu da geli?ebilir Hasta genellikle bitkin ve a?yry terlidir, yo?un ve a?ryly kas spazmlaryndan ?ikayetcidir, ate?i yoktur Hastaya tuz verilmesi ile hyzla düzelme sa?lanyr




Önemli uyary : Buraya kadar anlatylan sycak çarpmalary evde ve basit önlemlerle kolayca tedavi edilebilir, daha a?yr sycak çarpmalary ise acil durumlardyr ve hyzla tedavi edilmezlerse ölümcül olabilirler


Sycak bitkinli?i : Sycak çarpmalarynyn bir sonraki basama?ydyr Terleme sonucu a?yry su ve tuz kaybyna ba?ly olarak kan dola?ymy bozulmu?tur Hasta a?yry bitkin ve halsiz görünümdedir Sycak yorgunlu?undan farkly olarak ba? dönmesi, ba? a?rysy, bulanty, kusma, kalp ve solunum sayysynda artma, tansiyon dü?üklü?ü vardyr Tedavi için; a?yzdan su ve tuz takviyesi genellikle yeterli olmaz, bu nedenle serumla su ve tuz kaybynyn kar?ylanmasy ve uygun ortamda istirahat, seçilecek en uygun tedavi yoludur Hasta hyzly bir ?ekilde so?utulmaya çaly?ylmaly ve ate?i dü?ürülmelidir Bu amaçla so?uk pansuman veya du? tercih edilmemelidir Dikkat edilmesi gereken nokta so?utma i?lemi syrasynda hastanyn titremesine yol açmamaktyr Bu amaçla en uygun so?utma i?lemi vantilatör ve su spreyi uygulamasydyr Tedavi edilmezse son a?ama olan sycak inmeleri hyzla geli?ir


Sycak inmeleri : Sycak çarpmalarynyn en ileri ve en tehlikeli halidir A?yry terleme ve su tuz kaybyna ra?men vücut ysysy kontrol edilemez, sonunda vücudun ysy merkezi iflas eder Hastanyn ate?i 40 derecenin üstündedir, terleme yoktur, cilt kurudur, kyzaryktyr, bilinç bulanyktyr ve ki?i syklykla halüsinasyonlar (gerçek olmayan görüntüler) görür Ki?ilik de?i?iklikleri, sara ataklary ve nörolojik bozukluklara syk rastlanyr Hasta genellikle hyzly bir ?ekilde komaya girer Hastanyn su ve tuz kaybynyn damar yoluyla verilen serumla hyzly bir ?ekilde kar?ylanmasy, hyzly bir ?ekilde so?utulmasy gerekir Bu durumdaki hastaya a?yzdan su ya da syvy içecekler verilmeye asla çaly?ylmamalydyr Ortamyn sycakly?yna ve rutubete ba?ly olarak bir ki?inin sycak nedeniyle komaya girmesi bazen sadece yarym saat sürer Özellikle kapaly ortamlarda sycak çarpmalary daha hyzly geli?ir


Dikkat edilmesi gereken noktalar ;


Özellikle çocuklar, ya?lylar, gebeler, ?ikayetlerini ifade edemeyen ve bakyma muhtaç insanlary sycaklardan korumak gerekir Bu tür insanlaryn sycak ve rutubetli hamam, sauna gibi ortamlarda, arabada direkt güne? y?y?y altynda yalnyz byrakylmalary sakyncalydyr Kapaly bir arabada güne? altynda geçirilen bir saatin bile bir çocu?un veya bir ya?lynyn sycak çarpmasyndan hayatyny kaybetmesi için yeterli olaca?yny unutmamalyyyz