|
Prof. Dr. Sinsi
|
Başarılı Olmanın 3 Temel Kuralı
Yanılgı şuradadır:
Başarı için isteğin olması gerektiği konusunda hemfikiriz Ancak şekil I’deki gibi düşünen bir öğrencinin başarıyı yakalaması son derece zordur Çünkü bu öğrencinin düşünme biçimi şöyledir:
Önce ders çalışma isteği gelmelidir (I) Sonra ders çalış-maya başlayabilirim diye düşünür (II) Sonuçta da başarılı olurum (III) demektedir Burada bizi başarıya götüren ana faktör istektir Oysaki istek, ders çalışmanın duygu yönü-dür Duygular ise akıl tarafından yönlendirilmeye ihtiyaç duyarlar Aksi bir durum ise başarısızlığı beraberinde getirir
Oysaki akılcı düşünen öğrencinin izlediği yol şudur Başarılı olmak i-çin öncelikle ders çalışmaya başlamak (I) gereklidir Ardından başarı (II), sonuç olarak da çalışma isteği (III) meydana gelir
Bir ders ya da konunun üzerine istekle eğilmediğimizde o konuda çı-kan soruları çözmekte zorlanırız Sonuç olarak da o derse çalışmak bir işkence halini alır “Sevmediğim” türünden ifadeler daha baştan o derse gereken ilgiyi göstermeyişimizin bir sonucudur O konulara kar-şı ilgi duymayabilirsiniz; ancak başarının kriteri sevdiğiniz ya da ilgi duyduğunuz bir derste başarılı olmanın yanında ilgi duymadığınız bir derste de aynı sonucu almaktır
Güney Afrikalı bir roman yazarı olan John Maxwell bunu çok güzel bir şekilde şu sözleriyle ifade etmektedir: “Başarı, sevdiğiniz işleri ne kadar severek yaptığınıza değil, sevmediğiniz işleri nasıl bir bi-linçle yaptığınıza bağlıdır”
İnsan birçok işin üstesinden aklını kullanarak gelir Aklın enerjisi ise istekten gelir Bunu şöyle bir benzetmeyle açıklayabiliriz Son model bir arabanızın olduğunu, ancak arabanızın deposunda benzinin olmadığını düşünün Bu arabayla isteğiniz yere gidebilir misiniz? Maalesef ki hayır Tıpkı bunun gibi, yola çıkarken zihninizi tam anlamıyla kullanabilmeniz için, aklınızın ihtiyaç duyacağı yakıtı koymayı unutmamalısınız Bazen de yolda kalmamak için aklınızın ihtiyacı olan isteği sağlayabilir; ancak bu isteği baltalayacak, zayıf düşürecek olaylarla (sınavdan düşük puan alma, sorulan soruları çözmekte zorlanma vb) ya da insanlarla karşı karşıya gelebilirsiniz
Maalesef ki olumsuz tutum ve davranışlarıyla desteklemekten ziyade köstekleyen insanlar çoktur Öyleki milletçe bu özelliğimiz fıkralara bile konu olmuştur
Acemi bir zebani “staj” yapmak için, cehenneme gider Orada pek çok kapağı kapalı kazan bulunmaktadır Sadece bir kazanın kapağı açıktır Acemi zebani, tecrübeli zebaniye sorar: “Şuradaki kazanın kapağı neden açık?” Tecrübeli zebani cevap verir: “O kazanda Türkler var Kazanın kapağını kapatmaya gerek yok Zaten biri kazanın dışına çıkmak isterse, diğerleri onu aşağı çekiyor!”
Bu yüzden üniversite sınavına hazırlık sürecinde yapmanız gereken şey, kulaklarınızı kapatmak ve sadece önünüze bakmaktır
Aslında O Sağırmış
Bir gün kurbağalar arasında bir yarış düzenlenmiş Hedef, çok yüksek bir kulenin tepesine çıkmakmış Bir sürü kur-bağa da arkadaşlarını seyretmek için toplanmış Ve yarış başlamış Gerçekte seyirciler arasından hiçbiri yarışmacıların kulenin tepesine çıkabileceğine inanmıyormuş
Sadece şu sesler duyulabiliyormuş:
“Zavallılar! Hiçbir zaman başaramayacaklar!” Yarışmaya başlayan kurbağalar kulenin tepesine ulaşamayınca teker teker yarışı bırakmaya başlamışlar İçlerinden sadece bir tanesi inatla ve yılmadan kuleye tırmanmaya çalışıyormuş
Seyirciler bağırıyorlarmış: “Zavallılar! Hiçbir zaman başaramayacaklar!” Sonunda, bir tanesi hariç, diğer kurbağaların hepsinin ümitleri kırılmış ve bırakmışlar Ama kalan son kurbağa büyük bir gayret ile mücadele ederek kulenin tepesine çıkmayı başarmış
Diğerleri hayret içinde bu işi nasıl başardığını öğrenmek istemişler Bir kurbağa ona yaklaşmış ve sormuş bu işi nasıl başardın diye O anda farkına varmışlar ki Kuleye çıkan kurbağa sağırmış!
B- Belirlenen amaca ulaşmak için plan yapmak:
Her birey toplum içerisinde bir statüye sahiptir Bu, bazen bir doktor, bazen bir mühendis, bazen bir anne-baba bazen de bir öğrencidir Belirli bir statüye sahip bir kişinin de statüsüne özgü olan ve yerine getirmesi gereken birtakım görevleri vardır Öğrencinin de “öğrenci” niteliğini hak edecek şekilde öğrencilik görevlerini yerine getirmesi gereklidir Nasıl ki mesleğini ciddiye alan ve hastalarının sağlığından sorumlu olan bir doktorun görev yerine aklına estiği saatlerde gitme lüksü yoksa “Öğrenci Seçme Sınavı”nda başarılı olmak isteyen bir “öğrenci”nin de işi şansa bırakmamak için programlı ve disiplinli çalışmaktan başka bir alternatifi yoktur
Birilerinin size defalarca “Başarılı olmak için programlı ve disiplinli çalışmalısın” dediğini duymuş olabilir-siniz Peki, bunu söylerken neyi kastettiğini hiç düşündünüz mü? Bunun anlamı şudur: Öğrenmek belirlenmiş hedeflerin gerçekleştirilmesine duyulan bir istekle başlar; ancak bununla son bulmaz “Öğrenci Seçme Sınavı”nda istediğiniz üniversiteyi ve/veya bölümü kazanmak için aldığınız kararı, davranışlarınızla göstermeniz gerekir İstek ve gayretle bir süre çalışabilirsiniz; ancak başarı, kişinin çalışmayı hedefine ulaşana kadar devam ettirme iradesi göstermesidir
Kısacası kişinin başarmak için yaptığı ve disiplin içinde uyguladığı çalışma programı, ders çalışmanın irade yönüdür Sınavlardan istediği sonucu alamayan bir öğrenci hayal kırıklığına uğrayacak, bu da ders çalışmaktan soğuması ve çalışma programına uymamasını beraberinde getirebilecektir
İşte başarılı olmanın temel niteliklerinden biri de budur Başka bir ifadeyle zamanı iyi bir şekilde kullana-bilmek, yani programlı ve disiplinli bir şekilde çalışmayı alışkanlık haline getirebilmiş olmak Böylelikle ö-nemli işleri önemsiz işlerden ayırma ve zamanı daha verimli kullanabilmek de mümkün olacaktır
İradenin Gücü
Birkaç yıl önce Elkhart Kansas’ta, iki kardeş bir okulda çalışıyorlardı Her sabah sınıftaki sobayı yakmak onların görevi idi
Soğuk bir günün sabahı, kardeşler sobayı temizlediler ve odunla doldurdular Birisi, bir şişe gazı odunların üstüne döktü ve ateşe verdi Öyle büyük bir patlama oldu ki, eski bina sallandı Patlama sırasında büyük kardeş öldü, diğerinin de bacakları feci şekilde yandı Daha sonra, şişeye yanlışlıkla benzin doldurulduğu ortaya çıktı
Yaralanan çocuğu tedavi eden doktor, çocuğun bacaklarını kesmenin daha iyi olacağını söyledi Anne ve babası yıkılmıştı Zaten bir oğullarını yitirmişlerdi Şimdi de diğer oğulları bacaklarını kaybedecekti Ama inançlarını kaybetmemişler-di Doktora kesme işlemini ertelemesini rica ettiler Doktor kabul etti Çocuklarının bacaklarının iyileşmesi için dua ediyorlar ve her gün doktordan kesmeyi bir gün daha ertelemesini istiyorlardı Bu iki ay sürdü Doktorla her gün tartışıyorlardı Bu arada da çocuklarını her gün tekrar yürüyeceğine inandırıyorlardı Çocuğun bacakları kesilmedi ama sargılar açıldığında, sağ bacağının diğerinden altı santim daha kısa olduğu ortaya çıktı Sol ayağındaki parmaklar da nerede ise yoktu Ama oğlan yinede kararlıydı Acılar içinde kıvranmasına rağmen, her gün egzersiz yaptı ve nihayet bir-iki adım atmayı başardı Bu genç adam, daha sonra koltuk değneklerinden de kurtuldu ve yürümeye başladı Derken koşmaya da başladı
Bu genç adam koştu, koştu ve koştu Nerede ise kesilmek üzere olan bacaklar ona bir dünya rekoru bile kazandırdı Bu genç adam Glenn Cunningham’dı “Dünyanın En Hızlı İnsanı” olarak tanınan gence Madison Sguare Garden’da yüzyılın sporcusu ünvanı da verildi
Etkili bir planın özellikleri şunlardır:
Bir plan yapılması ve zamanın bu plana göre düzenlenmesi, yangınla savaşmaktan ziyade, yangın sebeplerini ortadan kaldırmaya benzer Peki bu yangının ortaya çıkmasının sebepleri nasıl ortadan kaldırılabilir
a- Plan birçok adımdan oluşmalıdır:
Hazırlayacağınız çalışma planında yapacağınız işleri açıkça tanımlayın Yapılacak her bir işi küçük adımlara bölün Konu çalışmasının, soru çözümünün, notların tekrarının, dinlenmenin, yemek yemenin, uyumanın vb hangi zaman aralığında ve ne kadar bir sürede yapılacağı gibi
b- Zaman sınırlaması olmalıdır:
Yapılacaklarla ilgili bir zaman sınırlaması koymayı unutmayın Bu bir konuya ya da bir etkinliğe ne kadar zaman ayıracağınız, ne zaman başlayıp ne zaman bitirmeniz gerektiğine karar vermeniz anlamına gelir Örneğin “Ders çalışmaya saat kaçta başlamalı ve çalışmayı saat kaçta bitirmeliyim (1600 – 2200 arası mı)?”, “Hangi derse ne kadar zaman (sayısal alan tercih yapacak bir öğrencinin Türkçe dersine 45 dakika mı, 1 saat mi yoksa 2 saat mi zaman ayıracağı gibi) ayırmalıyım?” türünden soruları cevaplamalısınız
Zaman sınırlaması, planların etkililiği için önemlidir Zira zaman sınırlaması olmayan planlardaki adımların gerçekleştirilme oranı zaman geçtikçe azalır
c- Yapılacakları önem sırasına koymak:
Yapılacakların önem sırasına konulması önemlidir Ders çalışma, arkadaşlarla sohbet, TV izleme, müzik dinleme, uyuma, yemek yeme, bilgisayarda oyun oynama vb Bunların hangilerinin plana yerleştirileceği bir tarafa hangilerinin daha acil ve önemli olduğuna da karar vermek gereklidir Öncelik sırasına koyma, örneğin ders çalışma programına da uygulanmalıdır ÖSS’de puan değeri diğerlerinden fazla olan bir derse ayırılacak zaman ile değeri daha az olan bir derse ayırılacak zaman ya da öğrencinin çıkan soruları yapmak-ta zorlandığı bir derse ayırdığı zaman ile daha kolay yaptığı başka bir derse ayırdığı zaman muhakkak ki aynı olmayacaktır
Öncelikleri belirleme tekniği: Pareto İlkesi (80/20 Kuralı)
Yaşamdaki önceliklerinizi belirlemeniz için kullanacağınız tekniklerden birisi de 80/20 kuralı, diğer adıyla “Pareto İlkesi”dir Eğer siz de önceliklerinizi belirlemede zorlanıyorsanız “Pareto İlkesi”ni kullanabilirsiniz
80/20 kuralı adını İtalyan bir ekonomist ve sosyolog olan Victor Pareto’dan alır Pareto, yaptığı araştırmada, ülke topraklarının %80’inin, nüfusun %20’sinin elinde bulunduğunu görmüştür Bu, nüfusun %20’sinin, ülke gelirlerinin %80’ini elinde bulundurduğu anlamına gelmektedir Araştırmanın bizimle ilgili olan diğer sonucu şudur: %80’i elinde bulunduran %20’lik nüfusun hepsi eğitimli ve tecrübeli insanlardır Biz bu araştırmadan şöyle bir sonuç çıkarabiliriz: Eğer %20’lik aktivite, %80'lik üretim sağlıyorsa; geriye kalan %80’lik aktivite sadece %20’lik üretim sağlayacaktır Peki bu sonucu önceliklerimizi belirlerken nasıl kullanabiliriz? Yapmanız gereken şey şu: Önceliklerinizi belirlerken %20 kuralını düşünmek Yani 100 aktivitenin ancak %20’si sizin için önemlidir Geriye kalan 80 aktivite, ikinci ve üçüncü öncelik sırasına inecektir
Plan hazırlarken kendinize devamlı şu soruyu sormalısınız: “Hangi aktiviteler %20’lik olmalı?” Hepsi tamam da bunları yapmanın sağlayacağı fayda nedir? diye düşünebilirsiniz Plan yapmanın faydalarını da genel olarak şöyle sıralayabiliriz:
aİşlerinizi öncelik sırasına koyarak önemli işlere daha fazla vakit ayırmanızı sağlar
bBirden bire ortaya çıkan, planlanmamış olaylara, başka bir deyişle “zaman tuzaklarına” düşmenizi önler
cÖzgürlük ve kontrol sağlar Birçok öğrenci zamanı planlamaktan, yaşamına kısıtlama getireceği düşüncesi yüzünden adeta korkmaktadır Halbuki zamanı düzenlemek kısıtlayıcı değildir, aksine özgür-lük verir
dSuçluluk duygusuna kapılmazsınız Hangi etkinliğe ne kadar zaman ayırmanız gerektiğini bilmeniz, içinizi rahatlatır
C- Alınan Kararları Yaşama Geçirmekte Israr Etme:
Yukarıdaki bilgileri kullanarak çok iyi bir program hazırladığınızı, ancak uygulamadığınızı düşünün Başarıya ulaşmanız mümkün müdür? Elbetteki değildir Komik bir söz vardır: “Oturduğu yerden başarıya ulaşan tek canlı tavuktur” Bu söz hare-kete geçmeye, eylemde bulunmanın önemine vurgu yapan bir sözdür
Sıkılmadan ve yorulmadan çalışmak gerçekten zor bir iştir Ancak kimse başarı merdivenlerinden çıkmanın kolay olduğunu söylememiştir Zor, ancak üzerinde ısrar edilmesi gereken bir iş-tir
Gol atmak için olduğu yerde topun gelmesini bekleyen bir futbolcu gibi üniversite sınavında başarılı olmak için koşulların sizden yana olacağı günü beklerseniz hayallerinizi bir yıl daha ertelemeniz büyük bir ihtimalle gerekebilir Ancak başarılı insanlar için şans, güçsüz insanların kullanacağı türden bir sözdür Bu yüzden ne kadar zor olursa olsun hedeflerine ulaşmak için büyük bir sabır ve disiplin içinde çalışırlar
Kaynak : Özkan Çağlar / Psikolojik Danışman
|