Yenidoğan Sarılığı (Bebek Sarılığı)

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-14-2012

Sarılık cildin ve göz küresinin beyaz kısımlarının sarı renk alması ile belirti veren, yenidoğanlarda sıklıkla rastlanan ve genellikle geçici, nispeten zararsız bir hastalıktır

Vücutta sarı rengin hakim olmasına neden kanda bilirubin adı verilen pigmentin birikimidir

Hastalık sürekli ya da geri dönüşümlüdür

Karaciğerin bilirubini temizleyememesi söz konusudur

Karaciğer kandaki bilirubini alarak bu maddeyi suda eriyen bir şekle dönüştürür ve madde safra kesesine giderek safraya dönüşür ya da bağırsaklar aracılığı ile atılır

Bu sürecin herhangi bir aşamasında sorun olması sarılığa neden olur

Bebeklerde varolan sarılık nedenleri genellikle kolaylıkla yok edilmesine rağmen, nadiren tehlikeli sonuçlara neden olabilir

Ciddi durumlarda şiddetli beyin hasarı oluşabilir

Sarılığın en önemli belirtileri yukarıda da belirtildiği gibi cilt ve gözdeki sarı renktir

Yenidoğanlarda yetersiz beslenme ve susuz kalma sarılığa neden olabilir

Sarılık olan bebeğin dışkısı beyaz-tebeşirimsi, idrarı normalden koyu renkli olabilir

Bilirubin denilen madde dışkı ile atıldığından dışkının herzamanki rengi değişmiştir

Sarılık yenidoğan bebeklerin yüzde 30′unu etkiler

Tedavi ile 10 gün içinde normale dönebilmektedir

Doğum esnasında sarılık olan bir bebeğin vücudunda morluklar olabilir

Enfeksiyon, anne ve bebeğin kan grubunun uyuşmaması, tiroid hormonu düzensizlikleri de sarılığa sebep verebilir

Hastalığın tedavisi sarılığın nedenine bağlıdır

Bilirubin seviyesinin çok yüksek olması halinde bebeğe mavi ışık verilerek fototerapi uygulanır

Bu dönemde sıvı alımına ihtiyaç vardır

Nadiren bebekte kan nakline ya da kan değişimine ihtiyaç olabilir

Nasıl ortaya çıkar?
Sarılık, bilirubinin aşırı miktarda yapımı, vücuttaki metabolizması veya vücuttan atılımındaki aşamalar sonucu oluşan bozukluktan kaynaklanır

Sarılığın gözle görülür hale gelmesi için, kanda belirli bir seviyenin üstüne çıkması gerekmektedir

Sadece yüzde görülen sarılık önemli olmayabilir ama vücutta da görülüyorsa mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir

Sarılık, bebeğin yaşam kalitesini nasıl etkiler?
Hayatın birinci günü başlayan sarılık çok önemlidir ve bu genellikle kan uyuşmazlığının belirtisidir

Anne Rh (-), bebek Rh(+) kan grubundaysa bu “Rh uyuşmazlığı”, anne 0 grubu, bebek A, B veya AB grubuysa bu uyuşmazlığa da “ABO uyuşmazlığı”, denir

Rh uyuşmazlığına bağlı sarılık genellikle ilk çocukta sorun olmaz

Doğumdan hemen sonra annede oluşan antikorları bloke etmek için, Rhogam kullanılır

ABO uyuşmazlığı, Rh uyuşmazlığına göre daha hafif seyreder ve ilk bebekte sarılık görülebilir

Gebe annelerin kan gruplarına bakılarak, Rh(-) ve 0 grubu annelerin bilinmesi, bebeklerin kan uyuşmazlığı yönünden izlenmesi gerekmektedir

Fizyolojik sarılık yaşamın üçüncü gününde başlar

Bir hafta içinde kalıcı bir etki bırakmadan bilirubin değeri normale döner

Anne sütü ile beslenen bebeklerde, mama ile beslenenlere göre daha yüksek oranda sarılık görülmektedir

Ancak “anne sütü sarılığı” tanısının konması için, sarılığa yol açan diğer patolojik nedenlerin elenmesi gerekir

Normal yenidoğanda sarılığın iki haftadan uzun sürmesi, uzamış sarılık olarak tanımlanır ve bunun araştırılması gerekir

Nedenlerin en önemlilerinden biri, tiroid bezinin az çalışması veya yokluğu olarak bilinen hipotiroididir

Uzamış sarılıklarda hipotiroidi mutlaka araştırılmalıdır

Tanı ve tedavi gecikirse bebekte zihinsel gelişim geriliği ortaya çıkar

Tedavisi
Sarılık görülen bebeklerde kan tahlili yapılır ve fototerapi veya gerekirse kan değişimi uygulanır

Sarılık çok yükselir ve tedavi edilmezse, bebeğin beyin hücreleri düzelmeyecek şekilde etkilenebilir

Beyin hücreleri, bir kez sarılığa bağlı zarar gördüyse bu durumu düzeltmek için yapılabilecek hiçbir tedavi yöntemi yoktur

Bebek sarardığında mutlaka doktor tarafından izlenmeli, gerekiyorsa tedavi hemen uygulanmalıdır

Ayrıca sarılığın derecesi ne olursa olsun 15 günü geçen sarılıklar, doktor tarafından değerlendirilmelidir

Kaynak

07-14-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Yenidoğan Sarılığı (Bebek Sarılığı) Yenidoğan Sarılığı (Bebek Sarılığı) Sarılık cildin ve göz küresinin beyaz kısımlarının sarı renk alması ile belirti veren, yenidoğanlarda sıklıkla rastlanan ve genellikle geçici, nispeten zararsız bir hastalıktır Vücutta sarı rengin hakim olmasına neden kanda bilirubin adı verilen pigmentin birikimidir Hastalık sürekli ya da geri dönüşümlüdür Karaciğerin bilirubini temizleyememesi söz konusudur Karaciğer kandaki bilirubini alarak bu maddeyi suda eriyen bir şekle dönüştürür ve madde safra kesesine giderek safraya dönüşür ya da bağırsaklar aracılığı ile atılır Bu sürecin herhangi bir aşamasında sorun olması sarılığa neden olur Bebeklerde varolan sarılık nedenleri genellikle kolaylıkla yok edilmesine rağmen, nadiren tehlikeli sonuçlara neden olabilir Ciddi durumlarda şiddetli beyin hasarı oluşabilir Sarılığın en önemli belirtileri yukarıda da belirtildiği gibi cilt ve gözdeki sarı renktir Yenidoğanlarda yetersiz beslenme ve susuz kalma sarılığa neden olabilir Sarılık olan bebeğin dışkısı beyaz-tebeşirimsi, idrarı normalden koyu renkli olabilir Bilirubin denilen madde dışkı ile atıldığından dışkının herzamanki rengi değişmiştir Sarılık yenidoğan bebeklerin yüzde 30′unu etkiler Tedavi ile 10 gün içinde normale dönebilmektedir Doğum esnasında sarılık olan bir bebeğin vücudunda morluklar olabilir Enfeksiyon, anne ve bebeğin kan grubunun uyuşmaması, tiroid hormonu düzensizlikleri de sarılığa sebep verebilir Hastalığın tedavisi sarılığın nedenine bağlıdır Bilirubin seviyesinin çok yüksek olması halinde bebeğe mavi ışık verilerek fototerapi uygulanır Bu dönemde sıvı alımına ihtiyaç vardır Nadiren bebekte kan nakline ya da kan değişimine ihtiyaç olabilir Nasıl ortaya çıkar? Sarılık, bilirubinin aşırı miktarda yapımı, vücuttaki metabolizması veya vücuttan atılımındaki aşamalar sonucu oluşan bozukluktan kaynaklanır Sarılığın gözle görülür hale gelmesi için, kanda belirli bir seviyenin üstüne çıkması gerekmektedir Sadece yüzde görülen sarılık önemli olmayabilir ama vücutta da görülüyorsa mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir Sarılık, bebeğin yaşam kalitesini nasıl etkiler? Hayatın birinci günü başlayan sarılık çok önemlidir ve bu genellikle kan uyuşmazlığının belirtisidir Anne Rh (-), bebek Rh(+) kan grubundaysa bu “Rh uyuşmazlığı”, anne 0 grubu, bebek A, B veya AB grubuysa bu uyuşmazlığa da “ABO uyuşmazlığı”, denir Rh uyuşmazlığına bağlı sarılık genellikle ilk çocukta sorun olmaz Doğumdan hemen sonra annede oluşan antikorları bloke etmek için, Rhogam kullanılır ABO uyuşmazlığı, Rh uyuşmazlığına göre daha hafif seyreder ve ilk bebekte sarılık görülebilir Gebe annelerin kan gruplarına bakılarak, Rh(-) ve 0 grubu annelerin bilinmesi, bebeklerin kan uyuşmazlığı yönünden izlenmesi gerekmektedir Fizyolojik sarılık yaşamın üçüncü gününde başlar Bir hafta içinde kalıcı bir etki bırakmadan bilirubin değeri normale döner Anne sütü ile beslenen bebeklerde, mama ile beslenenlere göre daha yüksek oranda sarılık görülmektedir Ancak “anne sütü sarılığı” tanısının konması için, sarılığa yol açan diğer patolojik nedenlerin elenmesi gerekir Normal yenidoğanda sarılığın iki haftadan uzun sürmesi, uzamış sarılık olarak tanımlanır ve bunun araştırılması gerekir Nedenlerin en önemlilerinden biri, tiroid bezinin az çalışması veya yokluğu olarak bilinen hipotiroididir Uzamış sarılıklarda hipotiroidi mutlaka araştırılmalıdır Tanı ve tedavi gecikirse bebekte zihinsel gelişim geriliği ortaya çıkar Tedavisi Sarılık görülen bebeklerde kan tahlili yapılır ve fototerapi veya gerekirse kan değişimi uygulanır Sarılık çok yükselir ve tedavi edilmezse, bebeğin beyin hücreleri düzelmeyecek şekilde etkilenebilir Beyin hücreleri, bir kez sarılığa bağlı zarar gördüyse bu durumu düzeltmek için yapılabilecek hiçbir tedavi yöntemi yoktur Bebek sarardığında mutlaka doktor tarafından izlenmeli, gerekiyorsa tedavi hemen uygulanmalıdır Ayrıca sarılığın derecesi ne olursa olsun 15 günü geçen sarılıklar, doktor tarafından değerlendirilmelidir Kaynak