|
Prof. Dr. Sinsi
|
Y? Yeriniz Ve Üreme Sa?Ly?
Ynfertilite ve üreme sa?ly?y ile ilgili problemler i? yerindeki ko?ullara ba?ly geli?en ve her iki cinste de en syk görülen 10 problemden biridir Amerika Birle?ik Devletlerinde yapylan çaly?maya göre ABD’de 14 milyondan fazla ki?i her gün üreme sa?ly?yny olumsuz etkileyen maddelere maruz kalmaktadyr Endüstride kullanylan 60000’den fazla kimyasal maddeden birço?unun üreme sa?ly?y üzerindeki etkileri kesin olarak bilinmemekle birlikte üreme ça?yndaki ki?ilerin bu kimyasallara maruz kalmaktan kaçynmalary gerekir
Kimler Risk Altyndadyr?
*
Radyasyona maruz kalanlar
*
Oksijenlenmesi ve havalanmasy iyi olmayan kirli ortamlarda, havalandyrma ve ysytma sistemi kirli ve kimyasallaryn kary?ty?y ortamlarda uzun süre kalanlar
*
Toksik kimyasallarla direkt temasta olanlar
*
Yüksek ysyya maruz kalanlar (fyryn, restoranlaryn mutfaklary, bazy fabrikalarda çaly?anlar)
Maruz kalynan maddenin cinsi, maruz kalma süresi ve ?ekli bu faktörlerin üreme sa?ly?yna olan etkilerini belirler
Üreme sa?ly?yna olan etkiler;
Kadynlarda;
*
Fertilizasyon (döllenme) problemleri
*
Ymplantasyon (döllenen embryonun rahme tutunmasy) problemleri
*
Ovulasyon (yumurtlama) bozukluklary
*
Menstrual düzensizlikler (adet düzensizlikleri)
*
Dü?ük
*
Do?umsal anomaliler
*
Cinsel isteksizlik
Erkeklerde;
*
Sperm sayysynda azalma
*
Anormal yapydaki spermlerin artmasy
*
Sperm hareketlili?inin azalmasy
*
Spermlerin yumurtayy dölleme yetene?inin azalmasy
*
Testislerde hasar
*
Cinsel isteksizlik
*
Ympotans (iktidarsyzlyk)
*
E?in dü?ük yapma ihtimalinin artmasy
*
Do?umsal anomaliler
Y? yerinde kar?yla?abilece?iniz ve üreme sa?ly?ynyzy olumsuz etkileyebilecek maddelerden korunmanyn en önemli basama?y sizin ve e?inizin hangi maddelere maruz kaldy?ynyzy belirlemenizdir
KOMPÜTERLER VE ÜREME SA?LI?I
Bu konuda birçok de?i?ik fikir olmasyna ra?men kompüterlerin;
*
Dü?ük riskini arttyrdy?y,
*
Do?umsal anomali riskini arttyrdy?y,
Erkek ve kadynlarda fertiliteyi (üreme yetene?i) azaltty?y yapylan çaly?malarda do?rulanmy?tyr
1990’ly ABD’de yapylan çaly?malarda video display terminalleri (monitörler) ile haftada 20 saatten fazla çaly?an kadynlarda dü?ük riskinin iki kat, anomalili bebek do?urma ihtimalinin %40 artty?y gösterilmi?tir
Üreme sa?ly?yna ve geli?mekte olan bebe?e zarar veren kompüterlerin video display terminalleri yani monitörleridir Bunlar radyasyon yayarlar
Kadynlarda; Menstrual düzensizlik, a?ry, stres ve hormonal bozukluklara ve kysyrly?a neden olabilir
Erkeklerde; Erkek üreme organlary radyasyona kar?y kadynlardan daha hassastyr Sperm sayysynda azalma, testislerde harabiyet, hormonal bozukluklar, spermlerde dü?ük ve anomalili bebek do?umuna yol açan kromozomal bozukluklara neden olabilir
Video display terminallerinin zararly etkilerinden korunabilmek için;
*
Laptop bilgisayarlar daha dü?ük radyasyon yaydyklary için daha güvenlidir
*
Bilgisayar üreten firmalar radyasyon yaymayan kablolar ve koruyucu malzemeler üretmek için çaly?malar yapmaktadyr
*
Bilgisayarla çaly?ty?ynyz süre dy?ynda di?er i?lerinizi yaparken bilgisayarlardan uzak durun veya bilgisayarynyzy kapatyn
*
Bilgisayarlaryn arka yüzlerinden uzak durmaya çaly?yn
*
Bilgisayarlarynyzy düzenli olarak radyasyon kaça?y açysyndan kontrol ettirin
*
Çelik yelekler bilgisayar monitörlerinden yayylan radyasyondan korumazlar
Radyasyonu azaltylmy? olarak satylan birçok ürün sadece bir tip radyasyonu engeller di?erlerini azaltmaz
Y? yerinizde bulunabilecek toksik maddeler
Sanat ve seramik atölyeleri ve foto?raf tabevlerinde çaly?anlar;
*
Manganez dioksit;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik ve infertilite
Kadynlarda; Bilinen bir yan etkisi yok
*
Glikol eterler;
Erkeklerde; Sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite
Kadynlarda; Do?umsal anomali arty?yna sebep oluyor
*
Kur?un;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite, e?lerde dü?ük
Kadynlarda; Adet düzensizlikleri, dü?ük riskinde arty?, ölü do?um riskinde arty? ve infertilite görülebiliyor
Kozmetik üretiminde çaly?anlar;
*
Civa;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite, e?lerde dü?ük
Kadynlarda; Adet düzensizlikleri, dü?ük riskinde arty?, ölü do?um riskinrde arty? ve infertilite görülebiliyor
*
Nitrozamin;
Erkeklerde; Kromozomal bozukluklar
Kadynlarda; Kromozomal bozukluklara sebep olabiliyor
*
Östrojen;
Erkeklerde; Ynfertilite
Kadynlarda; Hormonal bozukluk yapabiliyor
Di? tedavi merkezlerinde çaly?anlar (Di? hekimi, teknisyen ve hem?ireler);
*
Anestezi için kullanylan gazlar;
Erkeklerde; Sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite, kromozomal bozukluklar
Kadynlarda; Ynfertiliteye sebep oluyor
*
Civa;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite, e?lerde dü?ük
Kadynlarda; Adet düzensizlikleri, infertilite, dü?ük ve ölü do?um risklerinde arty?, do?umsal anomali görülebiliyor
Tarym ve çiftçilik;
*
Böcek ilaçlary;
Erkeklerde; Sperm sayysynda azalma, infertilite
Kadynlarda; Adet düzensizlikleri ve infertilite sorunuyla kar?yla?ylabiliyor
Ayryca; böcek ilaçlary anne sütüne geçerek bebe?e de zarar verebiliyor , anomaliler ortaya çykabiliyor
*
Arsenik;
Erkeklerde; Sperm sayysynda azalma, infertilite
Kadynlarda; Dü?ük, ölü do?um ve dü?ük do?um a?yrlykly bebek risklerinde arty?, do?umsal anomaliler ortaya çykabiliyor
*
Karbon disülfid;
Erkeklerde; Ympotans, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, e?lerde dü?ük e?lerde dü?ük
Kadynlarda; Adet düzensizli?i, dü?ük riskinde arty? ya?anabiliyor
Kuaför ve Kozmatologlar;
*
Saç boyalary (kur?un);
Erkeklerde; Ynfertilite
Kadynlarda; Ynfertilite
*
Saç spreyleri;
Erkeklerde; Ynfertilite, e?lerde dü?ük, impotans
Kadynlarda; Dü?ük ve ölü do?umlarda arty? görülebiliyor
*
Ojelerde kullanylan çözücüler;
Erkeklerde; Ynfertilite
Kadynlarda; Ynfertilite ve adet düzensizli?i
Sa?lyk merkezleri ve hastanelerde çaly?anlar;
*
Etilen oksit;
Erkeklerde; Ynfertilite
Kadynlarda; Ynfertilite, dü?ük ve ölü do?um risklerinde arty?
*
Anestezi için kullanylan gazlar;
Erkeklerde; Sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite, kromozomal bozukluklar
Kadynlarda; Dü?ük riskinde arty? olabiliyor
*
Kanser tedavisinde kullanylan ilaçlar;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite
Kadynlarda; Dü?ük riskinde arty?, anne sütü ile bebe?e geçer
Boyacylar;
*
Bor;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma
Kadynlarda; Dü?ük ve ölü do?um risklerinde arty?, do?umsal anomaliler gibi sorunlara sebep oluyor
*
Kadmiyum;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma
Kadynlarda; Dü?ük Adet düzensizlikleri, dü?ük do?um a?yrlykly bebek riski görülüyor
*
Aromatik Hidrokarbonlar;
Erkeklerde; Ynfertilite
Kadynlarda; Ynfertilite
*
Glikol eterler;
Erkeklerde; Sperm sayysynda azalma ve morfolojisinde bozulma, infertilite
Kadynlarda; Anomalili bebek riski
Lastik ve PVC imalatynda çaly?anlar;
*
Kloropren;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, sperm sayysynda azalma, sperm morfolojisinde bozulma, e?lerde dü?ük
Kadynlarda; Dü?ük ve ölü do?um risklerinde arty?
*
Vinil klorid;
Erkeklerde; Ympotans, cinsel isteksizlik, infertilite, e?lerde dü?ük
Kadynlarda; Dü?ük ve ölü do?um risklerinde arty? görülebiliyor
Y? Yerinizi Nasyl Güvenli Hale Getirebilirsiniz?
*
Y? yerinizde maruz kalabilece?iniz toksik maddelerin neler oldu?unu ara?tyryp bunlarla ilgili bilgi edinmek en önemli basamaktyr
*
Üreme sa?ly?ynyzla ile ilgili endi?elerinizi çaly?ma arkada?larynyzla payla?yp bugüne dek herhangi bir problem ya?anyp ya?anmady?yny ö?renebilirsiniz
*
Endi?elerinizi i?vereninize ve idarecilere ileterek daha detayly bilgi alabilirsiniz
Zararly olabilece?inden ?üphelendi?iniz maddelerin incelenmesini ve gerekli önlemlerin alynmasyny sa?layabilirsiniz
|