06-27-2012
|
#3
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kuva-yı Milliye
Temsil Kurulu'nun Ankara Gelişi (27 Aralık 1919)
M Kemal, Temsil Kurulu ile birlikte Ankara’ya gelmiştir
Ankara ili, Erzurum ve Sivas’tan sonra Milli Mücadele’nin yeni merkezi olmuştur
Ankara’nın Merkez Seçilmesi’nin Nedenleri:
Ülkenin doğusunun ve batısının Ankara’dan kontrol edilebilir olması
Düşman tehlikesinden uzak bulunması
Asıl savaşın olduğu Batı Cephesi’ne yakın olması
Demiryolu ulaşımı ve haberleşmenin elverişli olması
İstanbul’daki gelişmeleri daha yakından izleme imkanının bulunması
Ankara’nın Ali Fuat Paşa’nın ( solda ) kontrolü altında olması
Not 1: M Kemal, mecliste alınacak kararların metnini kendisi hazırlamıştır
Not 2: M Kemal meclise toplantıya gitmese bile kendisinin Mebusan Meclisi’ne başkan seçilmesini istemiştir
Not 3: Ankara’da Hakimiyet-i Milliye adlı gazete yayınlanmaya başlamıştır
Son Osmanlı Mebusan Meclisinin Toplanması (12 Ocak 1920)
M Kemal, Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu oluşturarak kendi fikirlerinin Mebusan Meclisi’nde kabul edilmesini ve meclise başkan seçilmeyi istemiştir
Mebusan Meclisi Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu tanımamış, bunun yerine Felah-ı Vatan Grubu oluşturulmuştur
Meclis M Kemal’i başkan seçmemiştir
Mebusan Meclisi padişaha bağlı gibi hareket etmiştir
Mebusan Meclisi, esaslarını M Kemal’in belirlediği Misak-ı Milli kararlarını kabul etmiştir (28 Ocak 1920)
Misak-ı Milli (28 Ocak 1920)
1 Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, asla parçalanamaz
2 Arap topraklarının geleceği için halkın oyuna başvurulacaktır
3 Batı Trakya halkının geleceğini halk kendi oyuyla belirleyecektir
4 Elviye-i Selase’nin (Üç il; Kars, Ardahan ve Batum) geleceği için halk oyuna başvurulacaktır
5 İstanbul ve Marmara Denizi güvenlik altına alınmalıdır
6 Boğazlar konusunda diğer devletlerle yapılacak anlaşmalarla alınan kararlar uygulanacaktır
7 Azınlıklara, komşu ülkelerdeki müslüman azınlıklara verilen haklardan daha fazla hak verilemez
8 Kapitülasyonlar kesinlikle kabul edilemez
9 Bağımsızlığımızı ve ekonomik gelişmemizi engelleyecek hiçbir sınırlandırma kabul edilemez
Misak-ı Milli’nin Önemi:
Misak-ı Milli ile milli ve bölünmez Türk vatanının sınırları çizilmiştir
Bağımsızlık yolunda önemli bir adım atılmıştır
Erzurum ve Sivas kongreleri kararları Mebusan Meclisi tarafından da kabul edilmiştir
Türk Ulusu bağımsızlık bilincine ulaşmıştır
Misak-ı Milli ile belirlenen sınırlar, Lozan Barış Antlaşması ve sonrasında bugünkü sınırlarımız oluşturulmuştur
Misak-ı Milli’nin kabul edilmesi ile İtilaf Devletleri İstanbul’u işgal etmiş ve Mebusan Meclisi basılmıştır (16 Mart 1920)
Mebusan Meclisi’nin kapatılması TBMM’nin açılmasının zeminini hazırlamıştır
İstanbul’un İşgali (16 Mart 1920)
İtilaf Devletleri Mebusan Meclis’inin kapatılması ile Milli Mücadele’nin sona ereceğine inanmıştır
Baskılar sonucu Ali Rıza Paşa görevinden istifa etmiş (3 Mart 1920), yerine Salih Paşa sadrazam olmuştur (8 Mart 1920)
Adana çevresinde Ermeniler’in katledildiği yolunda yalan haberler yayılmıştır
İtilaf Devletleri sözde katliamdan İstanbul Hükümeti’ni sorumlu tutmuş ve İstanbul’u işgal etmişlerdir
İstanbul’u İşgal Eden İtilaf Devletlerinin Yayınladığı Genelge:
1 İşgal geçicidir
2 İtilaf Devletleri’nin amacı işgal değil, Osmanlı Devleti’nin nüfuzunu arttırmaktır
3 Anadolu’da isyan çıkarsa ya da Türkler katliam yaparsa İstanbul Türkler’den alınacaktır
4 Herkes saltanatın merkezi olan İstanbul’un emirlerine uymak zorundadır
M Kemal'in İstanbul'un İşgali Üzerine İtilaf Devletleri’ni Protesto Edişi ve Aldığı Önlemler:
1 İstanbul ile telefon ve telgraf görüşmeleri kesilmiştir
2 İstanbul’da yapılan tutuklamalara misilleme olarak Anadolu’daki İtilaf Devletleri’nin görevli subayları tutuklanmıştır
3 İstanbul ve Adana’dan düşman askerinin ulaşımını önlemek için Niğde Ulukışla’da ve İzmit Geyve çevresindeki demiryolları tahrip edilmiştir
4 Eskişehir ve Afyon çevresindeki İngiliz kuvvetlerinin bölgeden çıkarılması ya da silahsızlandırılması kararlaştırılmıştır
5 Anadolu’da bulunan resmi ya da özel bütün mali kuruluşların para ve değerli eşyaları belirlenerek İstanbul’a gönderilmesi yasaklanmıştır
İstanbul’un İşgali’nin Sonuçları:
İtilaf Devletleri Salih Paşa’ya Misak-ı Milli’ye karşı olduğunu ilan etmesini istemişlerdir
Salih Paşa baskılara dayanamayarak istifa etmiş, yerine yeniden Damat Ferit Paşa sadrazam atanmıştır (5 Nisan 1920)
Padişah meclisi feshetmiştir (11 Nisan 1920)
İtilaf Devletleri meclisi dağıtmıştır
Milletvekillerinin bir kısmı sürgün olarak Malta’ya gönderilmiştir
Kaçabilen milletvekilleri Ankara’ya gelmiştir
Damat Ferit Paşa Şeyhülislam’a Kuva-yı Milliye aleyhine bir fetva yazdırarak fetvayı ülkenin her yanına dağıtmıştır
TBMM'NİN AÇILMASI (23 Nisan 1920)
İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u işgal etmesi ve Mebusan Meclisi'nin kapatılması üzerine M Kemal, bir genelge yayınlayarak Ankara'da olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin toplanacağını bildirmiştir
Genelgede seçim yapılarak her sancaktan 5 delegenin 15 gün içinde Ankara'ya gelmesini istemiştir
Olağanüstü Yetkilere Sahip Meclis 23 Nisan 1920'de açılmıştır
Meclis üç gruptan oluşmuştur:
1 Seçimle belirlenenler,
2 Kapatılan Mebusan Meclisi'nden gelenler,
3 Sürgünden dönen 14 milletvekili
Not : Meclis 120 milletvekili ile toplanmıştır Milletvekili sayısı zamanla 390'a çıkmıştır Üyeler çok çeşitli mesleklerden oluşmuştur
Mustafa Kemal'in Önergesi (24 Nisan 1920):
1 Hükümet kurmak gereklidir
2 Geçici kaydıyla bir hükümet reisi tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir
3 TBMM'nin üstünde güç yoktur
4 TBMM, yasama ve yürütme yetkisine sahiptir
5 Meclisten ayrılacak bir kurul meclise vekil olarak hükümet işlerini görür
6 Meclis başkanı, hükümetin de başkanıdır
7 Padişah ve halifenin durumu, bulunduğu baskıdan kurtulduktan sonra Meclis tarafından görüşülecek ve durumları belirlenecektir
Önemi:
TBMM'nin açılması ile yeni Türk Devleti kurulmuştur
"Geçici bir hükümet reisi tanımak doğru değildir" denerek meclisin bağımsızlığı ve devamlılığı belirtilmiştir (2 madde)
TBMM'nin üstünde güç olmadığı belirtilerek İstanbul Hükümeti yok sayılmıştır (3 madde)
İlk TBMM'de "güçler birliği ilkesi" ve "Meclis Hükümeti Sistemi" kabul edilmiştir (4 madde)
Bu önerge 20 Ocak 1921 Anayasası kabul edilinceye kadar Meclisin çalışma esaslarını belirlemiştir
"Türkiye Büyük Millet Meclisi" adının kullanılması; kurulan yeni devletin milliyetçi düşünceler taşıdığını ve Türk milletine dayandığını ortaya koymaktadır
TBMM 23 Nisan 1920'de
MUSTAFA KEMAL'in konuşması ile açıldı
I TBMM'nin Özellikleri
TBMM'nin açılması ile Temsil Kurulu sona ermiştir
TBMM, Meclis Hükümeti Sistemi ile çalışmıştır
TBMM, kurucu meclistir Ancak ulusal birliğin dağılmaması için "Olağanüstü Yetkilere Sahip Meclis" adı kullanılmıştır
"Milli Egemenlik" ilkesi gerçekleşmiştir
İlk meclis, çok farklı görüş ve mesleğe sahip kişilerden oluşmuştur Bu kadar farklı görüşe sahip insanları bir arada tutan düşünce "yurdun bağımsızlığını" kurtarma düşüncesidir
TBMM, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasını sağlamıştır Zor koşullar altında yıpranan meclisin 1 Nisan 1923'te yenilenme kararı alınmış, 11 Ağustos 1923 tarihinde II TBMM açılmıştır
I TBMM’nin Gerçekleştirdiği Çalışmalar
TBMM açılmıştır (23 Nisan 1920)
Hıyanet-i vataniye Kanunu çıkarılmıştır (29 Nisan 1920)
İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur (11 Eylül 1920)
TBMM ilk anayasası olan Teşkilat-ı Esasiye’yi kabul etmiştir (20 Ocak 1921)
İstiklal Marşı kabul edilmiştir (12 Mart 1921)
Saltanat kaldırılmıştır (1 Kasım 1922)
İzmir İktisat Kongresi toplanmış ve Misak-ı İktisadi kabul edilmiştir (18 Şubat-4 Mart 1923)
Lozan Barış Antlaşması imzalanmıştır (24 Temmuz 1923)
Aynı gün yapılan seçimde TBMM
Başkanı oldu
|
|
|