Tarihin En Önemli 20 Şahsiyeti

Strasbourg'taki Avrupa Konseyi'nde (AK) bugün açılan yeni bir sergide insanlık tarihinin en önemli 20 kişisi arasında Evliya Çelebi de gösteriliyor

AK parlamento meclis girişinde sergilenen 21'nci yy en önemli kişilikleri arasında 'Gutenberg, Leonardo da Vinci, Gandi, Roosvelt, Martin Luther King gibi ünlüler yer alıyor
Kim seçilecek?

Sergiyi gezenler için serginin ortasında seçim sandığı ve yanında halkın tercih yapması için anket formları bulunuyor
Formlarda sizce 21'nci human ve insanlık tarihinde köprü vazifesi gören kimdir yazılı formların doldurulup sandığa atılması isteniliyor
AK, North-South Centre, Lisboa kurumları tarafından desteklenen anketin neticesi şimdiden merakla bekleniyor


İşte o 20 Kişi




Evliya Çelebi


1611’de İstanbul’da doğdu 1682’de, Mısır’dan dönerken yolda ya da İstanbul’da öldüğü sanılıyor Asıl adı Evliya Çelebi Derviş Mehmed Zillî Ailesi Kütahya'dan gelip saraya yerleşti Babası sarayda kuyumcu olan Mehmet Zillî Özel öğrenim gördü Bir süre medresede okudu, babasından tezhip, hat ve nakış sanatlarını öğrendi Musiki ile ilgilendi, hafız oldu Enderuna alındı Dayısı Melek Ahmed Paşa aracılığıyla Sultan 4'üncü Murat'ın hizmetine girdi Gezmeye ilgisi çocukluğunda babasından ve yakınlarından dinlediği öyküler, söylenceler ve masallardan kaynaklanır Seyahatname’nin giriş bölümünde gezi merakını bir rüyaya bağlar Kendi anlatımınına göre, bir gece rüyasında Hazreti Muhammed’i gördü "Şefaat ya Resulallah" diye şefaat isteyecekken, şaşırıp "Seyahat ya Resulallah" dedi Böylece birçok ülkeyi gezme, tanıma fırsatı bulduğunu yazar 1635’te, yani 24 yaşındaki iken önce İstanbul’u dolaşmaya, gördüklerini, duyduklarını yazmaya başladı 1640’ta Bursa, İzmit ve Trabzon’u gezdi 1645’te Kırım’a Bahadır Giray’ın yanına gitti Yakınlık kurduğu kimi devlet büyükleriyle uzak yolculuklara çıktı 1646’da Erzurum Beylerbeyi Defterdarzade Mehmed Paşa’nın muhasibi oldu Doğu illerini, Azerbaycan’ın, Gürcistan’ın kimi bölgelerini gezdi Gümüşhane, Tortum yörelerini dolaştı 1648’te İstanbul’a dönerek Mustafa Paşa ile Şam’a gitti, üç yıl bölgeyi gezdi 1651’den sonra Rumeli’yi dolaşmaya başladı, bir süre Sofya’da bulundu 1667-1670 arasında Avusturya, Arnavutluk, Teselya, Kandiye, Gümülcine, Selanik yörelerini gezdi

50 yıllık seyahat

Gezileri 50 yıl sürdü Gezilerinde karşılaştığı toplumların yaşama düzenini ve özelliklerini yansıtan gözlemler yaptı Kültürleri, günlük yaşayışları inceledi ve ünlü Seyahatname’sinde yazdı Seyahatname’nin üslubu, Divan edebiyatı düz yazılarının tersine son derece sadedir Dili kolayca anlaşılır Konuşma diline yakın, akıcı bir üslup kullandı Anlatımlarında kimi zaman mizah unsurlarına da yer verdi Gözlemlerine, kendi düşünce ve çıkarmalarını da ekledi Anlatımını belli bir zaman dilimiyle sınırlamadı Seyahatname’de geçmişle gelecek, şimdiki zamanla geçmiş iç içedir Yapısı gereği Seyahatname bir kültürel derleme niteliğindedir İçinde, gidilen yerlerde dinlenen halk öyküleri, türküler, halk şiirleri, söylenceler, masallar, maniler, halk oyunları unsurları, giyim-kuşamla ilgili özellikler, düğün-cenaze törenleri, yerel oyunlar, inançlar, komşuluk bağlantıları, toplumsal davranışlar, sanat ve zanaat özellikleri de vardır Ayrıca gezilen bölgelerdeki evler, cami, mescid, çeşme, han, saray, konak, hamam, kilise, manastır, kule, kale, sur, yol, havra, köprü gibi çevresel yapıları da inceler Seyahatnamesi, yalnızca 17'nci Yüzyıl Osmanlı dünyası için değil, Kafkasya, Arap ülkeleri, Balkanlar ve Orta Avrupa bakımından da önemli bir tarihsel coğrafya-kültür haritası niteliğindedir

ESERİ:

Seyahatname (10 cilt İlk sekiz cilt 1898-1928, son iki cilt 1935-1938)




Konfüçyüs

Konfüçyüs (Çince: Kǒng Fūzǐ, Latince: Confucius, “Üstad Kong” Çince , Kǒng Zǐ, Wade-Giles: K’ung-tzǔ) Çinli filozof, MÖ 551 – MÖ 479 tarihleri arasında, Doğu Zhou Hanedanlığı döneminde yaşadığı sanılmaktadır Kong Qiu (Wade-Giles: K’ung Ch’iu) adı altında, Lu devletinin Qufu şehrinde (günümüzde Shandong eyaleti) doğmuş ve aynı şehirde vefat etmiştir
Öğretisinin ana teması insancıl düzendir Buna ulaşmanın yolunun diğer insanlara saygı ve atalara hürmet etmekten geçtiğini belirtmektedir Konfüçyüs „Yüce“ (???? junzi), mükemmel manevi insan olarak anılmaktadır Yüce/iyi insan, ancak dünya bütünüyle uyum içinde yaşayan insandır: “Ahlaki varlığımızın tüm dünya düzeniyle uyum içinde olma noktasına erişmesi”, insanın ulaşabileceği en büyük amaçtır “Uyum, denge ve iç huzura erişmenin yolu Konfüçyüs’e göre eğitimden geçer”

İsmin tarihçesi
Kǒng Zǐ ismini, batıdaki Konfüçyüsçülükle anılan bilginlerin okulundan almıştırGerçek adı Kǒng Fū Zǐ, (daha saygın hitap şekli) Üstad Konfüçyüs anlamını taşır Ismin sonundaki „-us“ parçasının kaynağı, yazıtlarının ilk başta Cizvitler tarafından Latince’ye çevrilmesiyle ilgilidir Böylece „Kǒng Fū Zǐ“, “Konfüçyüs’e” dönüşmüştür
Kong ailesi günümüzde hâlâ cınar aılesı olmakta ve dünyanın tarihçe kanıtlanmış en eski ailelerinden biri sayılmaktadır Kong ailesinin 75 nesil üyesi bugün Tayvan’da turan cınar olarak yaşamaktadır Qufu şehrinde yaşayan diğer bir ailenin de gene Konfüçyüs soyağacına dayandiğı bilinmektedir Soyağacının çok eskiye dayanmasından ötürü, binlerce ailenin cınar ailesine bağlı olması mümkün sayılır Günümüzde halen daha Kong ailesi fertleri, tapınak görünümlü malikanelerindeki kabristana defnedilmektedir
Hayatı
Doğumundan (MÖ 551) iki sene sonra Lu’da (günümüzde Shandong) babası vefat eder Bunun üzerine genç Konfüçyüs, dedesinden özel ders almaya başlar 19 yaşında evlenir ve MÖ 532–502 yılları arasında düşük işlerde çalışır
Annesi MÖ 529 yılında vefat eder Laozi ile Luoyang’daki buluşmasından (MÖ 518) iki sene sonra iç savaştan kaçar ve komşu devlet Qi’ye sığınır Lu’ya geri döndüğünde, MÖ 500 civarında Konfüçyüs’ün yükselişi başlar Önce inşaattan sorumlu bakan, daha sonra Lu’nun adalet bakanı ve nihayet MÖ 498′de başbakan vekili olur
MÖ 497′de 13 yıllık sürgüne gider ve sırasıyla şu devletleri gezer:
* MÖ 495 Wei
* MÖ 494 Chen
* MÖ 492 Wei, daha sonra Jin
* MÖ 490 Cai
* MÖ 489 Chen ve Cai’daki çatışmalarda Konfüçyüs neredeyse açlıktan ölmek üzeredir
* MÖ 488 Wei
MÖ 484′de Lu’ya geri döner Burada (MÖ 482) oğlu Bo Yu’nun ölümünü yaşar MÖ 481′de öğrencisi Yan Hui’nin ölümü ve komşu şehir Qi’deki dükün öldürülmesi aynı zamanda Muharip Devletler Dönemi’nin başlangıcıdır MÖ 480′de öğrencisi Zilu savaş meydanında ölür Bundan bir yıl sonra da Konfüçyüs hayatını kaybeder

Ögretisi
Konfüçyüs’ün kendi ve öğrencileriyle yaptığı konuşmaları toplayan Analektler (Çince lùn yǔ / lún yǔ), Çin edebiyatının en önemli 13 klasik eserlerinden biri sayılmaktadır ve dört temel kavramı içerir:[kaynak belirtilmeli]
* Anaya-Babaya saygı (xiao),
* insancıllık / merhametlilik (ren),
* adalet
* yazıtlar / ayinler
Ana-Babaya saygı, büyüklere hürmet, ahlak kurallarının başında gelen erdemlerdir Her insan bu kurallara uygun yaşamayı amaçlamalı ve bunu çevresine, dostça, sevecen, ılımlı, güvenilir, dürüst davranışlarla göstermelidir Konfüçyüs’e göre, “Yüce” insan olmanın ilk şartı, bu dört erdeme ulaşılması asla mümkün olmasa da, yılmadan gayret göstermektir Gerceği görmek, çaba gösteren herkes için mümkündür Bunun aracı da Konfüçyüs’e göre bilgidir Bilgi sahibi olmak, insanların mevki durumuna göre ayırım yapmadan, herkese açık olmalıdır
Konfüçyüs’ün öğretisi din değil, eski Wu-dinine dayanan etik felsefedir Öğretisinde kesin bir hiyerarşi sözkonusudur İnsan ilişkilierinde birbirine itaat etmesi gereken grupler şunlardır:
* vatandaş – hükumdarına itaat etmeli
* genç-yaşlıya itaat etmeli
* kadın-kocasına itaat etmeli
* çocuklar Ana-Babaya itaat etmeli
Bu erdemlere ulaşmanın yolu bilgiden geçer İnsan, hayatı boyunca, alçak gönüllülüğünü koruyarak, yeni şeyler öğrenmeye çaba göstermelidir




Baron Pierre de Coubertin
Baron Pierre de Coubertin (doğum 1 Ocak 1863 - ölüm 2 Eylül 1937) Fransız pedagog, tarihçi ve sporcudur Modern Olimpiyat Oyunları'nın kurucusudur
İtalyan kökenli ve aristokrat bir Fransız ailesinin çocuğu olarak 1863’de Paris’te doğdu İngiliz ve Amerikan okullarındaki eğitim sistemini inceleme fırsatı buldu Bu onun eğitim anlayışının gelişmesine ve ülkelerdeki değişik sistemlerin avantajlarını ve dezavantajlarını görmesine sebep oldu Alman orduları karşısında Fransa'nın bozguna uğrama nedenini Fransız gençliğinin fiziksel olarak iyi yetişmemesine bağladı
Antik oyunların yapıldığı Olympia antik kentinin o dönemde açığa çıkarılmasından doğan eski oyunlara genel ilgi onu da yakından ilgilendirdi Oyunların tekrardan başlatılması fikrini planlamaya başladı
Bu planlarını açıklamak için 23 Haziran 1894 günü Paris, Sorbonne'da bir kongre organize etti Bu kongrede oyunların tekrar başlatılmasını teklif etti Kongre sonunda Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) kuruldu ve Pierre de Coubertin genel sekreter oldu
De Coubertin, 1937 yılında Cenova'da ölene dek IOC'nin onursal başkanı olarak kaldı Öldükten sonra komitenin genel merkezinin bulunduğu Lozan'da gömüldü


Jean Henri Dunant

Jean Henry Dunant, (d 8 Mayıs 1828 - ö 30 Ekim 1910) Cenevreli yazar, iş adamı ve Kızılhaçın kurucusu İsviçre -Cenevre'de doğdu, Heiden'de öldü "Un souvenir de Solferino" (Bir Solferine Hatırası) adlı kitabında Kuzey İtalya'daki Solferino Savaşı'nda gördüğü sefaleti, kıyımı ve yaralıların içler acısı halini anlatır Savaşın acılarını yaşadıktan sonra hemen harekete geçerek, 1864 Cenevre Konvansiyonu ile Kızılhaç Teşkilatı'nın kurulmasına ön ayak olmuştur Gösterdiği çabalar nedeniyle 1901 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür