|
Prof. Dr. Sinsi
|
Türkiye'de Şirketler ve Kuruluş İşlemleri
Limited Şirketin Anonim Şirkete Dönüşmesi
1 Yasal Hükümler
Bir limited şirketin anonim şirkete dönüştürülebilmesi konusunda her şeyden önce Türk Ticaret Kanunu'nda ve Kurumlar Vergisi Kanunu'ndaki hükümlere bakmak gerekmektedir
Türk Ticaret Kanunu'nun Nevi değiştirme başlıklı 152 Maddesi şu hükümleri içermektedir; “ Bir ticaret şirketinin nevinin diğer bir ticaret şirketi nevine çevrilmesi kanunda aksine hüküm olmadıkça, yeni nev'e ait kuruluş merasimine tabidir; Böylece yeni nev'e çevrilen şirket eskisinin devamıdır”
Kurumlar Vergisi Kanunu'nun Devir başlıklı 37 Maddesi'nde ise şu hükümler bulunmaktadır:
“Aşağıda yazılı şartlar dahilinde vakı olan birleşmeler devir hükmündedir:
1 Birleşme neticesinde infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanuni veya iş merkezleri Türkiye'de bulunacaktır
2 Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerlerini birleşilen (Devralan) kurum, kül halinde devralacak ve aynen bilançosuna geçirecektir “
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın limited şirketten anonim şirkete dönüşüm halinde faaliyet ve karlılık süresi şartları ile ilgili olarak aşağıdaki kararı bulunmaktadır
Borsa Yönetim Kurulu’nun 24012000 tarihli toplantısında, limited şirketten anonim şirkete dönüşerek hisse senetlerinin Borsa’da işlem görmesi için başvuruda bulunan ortaklıkların İMKB Kotasyon Yönetmeliği’nin 9/A-1-2 maddesinin (b) ve (c) bendleri karşındaki durumları hakkında Borsamız Başkanlığı’nca Sermaye Piyasası Kurulu (Kurul)’ndan istenen görüşe cevaben gelen, Kurul’un 20012000 tarih ve OFD-194/635 sayılı yazısında, 18012000 tarih ve 7/45 sayılı Kurul kararı çerçevesinde limited şirketten anonim şirkete dönüşen ortaklıklar için;
a Kotasyon Yönetmeliği’nin 9/A-1-2 maddesinin (b) bendinde belirtilen “Kuruluşundan itibaren en az 3 takvim yılı geçmiş olması (halka açıklık oranı %25 ise 2 yıl geçmiş olması)” koşulunun değerlendirilmesinde, tür değişikliğinin TTK’nun 152 Maddesi çerçevesinde yeni bir şirket yaratmadığı ve eski şirketin hükmi şahsiyetinin bir kısım değişikliklerle aynen devam ettiği dikkate alınarak, kuruluş tarihi olarak tür değişikliği öncesinde mevcut olan limited şirketin kuruluşunun esas alınabileceği,
b Kotasyon Yönetmeliği’nin (c) bendinde belirtilen “Başvuru tarihi itibariyle ard arda 2 yılda vergiden önce kar etmiş olması (halka açıklık oranının en az %25 ise son bir yılda kar etmiş olması)” koşulunun değerlendirilmesinde, limited şirketlerle anonim şirketlerin tabi oldukları vergi mevzuatı ve muhasebe düzeni açısından aralarında bir farklılık olmadığı dikkate alınarak, tür değişikliği öncesine ait mali tabloların esas alınması gerekir “
Kaynak : 2000/3 Sayılı SPK Haftalık Bülteninde yayımlanan SPK İlke Kararı
Yargıtay 11 Hukuk Dairesinin 1021984 ve 227/670 Kararına göre; “ Bir şirketin başka bir tür nevi şirkete dönüşmesi durumu, işletmenin sadece hukuki biçimini değiştirir hükmi şahsiyeti ile dış ilişkide hak ve borçları aynen kalır şahıs şirketi olan kolektif şirketin, fesih ve arıtılmadan tasfiye edilmeden sermaye şirketi olan anonim şirkete dönüşmesi olanaksızdır”
2 Yapılacak İşlemler
Bir limited şirketin anonim şirkete dönüştürülmesinde sırası ile şu işlemleri yapmak gerekmektedir
Ancak burada dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır
- Anonim şirketler en az 5 ortak tarafından kurulabilen sermaye şirketleridir Limited şirketler ise en az 2 ortak ile kurulabilmektedirler Bu sebeple bir limited şirketin anonim şirkete dönüştürülme işlemlerine başlanmadan önce limited şirket ortaklarının 5 adede çıkartılması dönüşüm sırasında rahatlık yaratacaktır
- Anonim şirketlerin kuruluşu için istenilen asgari sermaye miktarı ile Limited Şirketler için istenilen asgari sermaye miktarı arasında fark bulunmaktadır Bu sebeple limited şirketin anonim şirkete dönüştürülme işlemlerine başlanmadan önce limited şirket sermayesinin anonim şirket için istenilen asgari sermaye miktarına çıkartılması dönüşüm sırasında rahatlık yaratacaktır
21 Limited Şirket Ortaklar Kurulu Tarafından Karar Alınması
Anonim şirkete dönüştürülmesi istenilen limited şirketin ortaklar kurulunun bu arzusunu bir ortaklar kurulu kararı alarak belirtmesi gerekmektedir
Ortaklar Kurulu Kararı şu şekilde alınabilir
“ Şirketimiz Ortaklar Kurulu toplanarak aşağıdaki kararı almıştır :
- Ankara Ticaret Sicili Memurluğu’nun 987654 sicil numarasında kayıtlı bulunan ………… Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi nev’inin mevcut sermaye, hisse yapısı, borç ve alacakları ile Limited Şirket’ten Anonim Şirket’e dönüştürülmesine,
- Dönüştürülme işlemi ile ilgili olarak ………………… tarihi itibariyle şirketin bilançosunun çıkartılmasına,
- Dönüştürülme işlemlerinin tamamlanması açısından mahkemeye müracaat ile şirketin öz sermayesinin tespit ettirilmesine,
Oy birliği ile karar verilmiştir
22 Şirketin Öz Sermayesi’nin Tespiti İçin Mahkemeye Müracaat
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkartılan “Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Ana sözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”in Ek 1’inde yer alan hükümlere göre “ Anonim Şirket nev’i değişikliği yoluyla kuruluyor ise, nev’i değiştiren şirketin öz varlığının tespitine ilişkin bilirkişi raporu ve mahkemenin bilirkişi atama kararı, “ nın müracaat dilekçesine eklenmesi gerekmektedir Bu nedenle şirketin bulunduğu yerdeki Ticaret Mahkeme’sine veya Ticaret Mahkemesi yok ise bu görevi yerine getiren Asliye Hukuk Mahkemesi’ne Şirketin Öz Sermayesinin tespiti için müracaat etmek gerekmektedir Mahkeme atayacağı bilirkişi vasıtası ile şirketin öz sermayesinin tespitini yapacaktır
Mahkeme’ye öz sermaye tespiti için yapılacak müracaat’a şu belgelerin eklenmesi gerekmektedir
- Ortaklar Kurul Kararı
- Şirketin son mizanı ve bilançosu
- Vergi Levhası
- Yeni tarihli Oda Sicil Kayıt Sureti
- Şirketin çıkartılan son mizanı’nın dayanağı olan Yasal Defterleri
23 Kurulacak Anonim Şirketin Anasözleşmesinin Hazırlanması
Bu safhada Limited Şirket’ten dönüşüm suretiyle kurulacak olan Anonim Şirketin Ana sözleşmesinin Kuruluş ve Sermaye Maddeleri önem kazanmaktadır Anasözleşmenin diğer maddeleri ise normal bir Anonim Şirket için hazırlanan anasözleşme maddeleri olacaktır
Anasözleşmenin 1 Kuruluş ve 6 Sermaye maddeleri aşağıya çıkartılmıştır
Kuruluş
Madde 1: Ticaret Sicilinin sayısında kayıtlı Limited Şirketinin Türk Ticaret Kanunu’nun 152 maddesine göre tür değiştirmek suretiyle; aşağıda adları, soyadları, ikametgahları ve uyrukları yazılı kurucular arasında Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlerin ani şekilde kurulmaları hakkındaki hükümlerine göre bir anonim şirket teşkil edilmiştir
Sıra Kurucunun
No: Adı ve soyadı İkametgah adresi Uyruğu
1)
2)
3)
4)
5)
Sermaye
Madde 6: Şirketin sermayesi lira kıymetindedir Bu sermaye, her biri lira kıymetinde hisseye ayrılmıştır
Esas sermayeye tekabül eden paylar muvazaadan arî olarak tamamen taahhüt edilmiştir
Ortağın Hisse Hisse Tutarı (TL)
Adı ve Soyadı Adedi Aynî Nakdî Toplam
Bu sermayenin liralık kısmı nakit liralık kısmı ise aynî olarak karşılanmıştır
Nakdi sermayenin 1/4'ünün şirketin kuruluşunun tescili tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde, kalan 3/4 sermaye ise / / tarihine kadar ödenecektir
Aynî sermaye ise Türk Ticaret Kanunu’nun 152 maddesine göre nevi değiştiren Ticaret Sicilinin sayısında kayıtlı Limited Şirketinin öz varlığı/ödenmiş sermayesi olup, bu öz varlık/ödenmiş sermaye Mahkemesinin / / tarih ve sayılı kararı ve / / tarihli bilirkişi raporu ile tespit edilmiş bulunmaktadır
Söz konusu şirketin öz varlığı, tüm aktif ve pasifi ile birlikte işbu anonim şirkete intikal ettirilmiştir
Hisse senetleri yazılıdır
Hisse senetleri liralık küpürler halinde bastırılabilir
Aynî sermaye karşılığında çıkarılacak hisse senetleri şirketin kuruluşundan itibaren iki yıl geçmedikçe başkasına devredilemez (TTK, Madde 404)
24 Anasözleşmenin Noter Tarafından Onaylanması
Mahkeme’den bilirkişi raporunun alınmasından sonra hazırlanan ana sözleşme kurucu ortaklar tarafından noter’de imzalanacak ve bu ana sözleşme noter tarafından onaylanacaktır
25 Ticaret Sicili Memurluğu'na Müracaat
Yukarıda sözü edilen işlemler tamamlandıktan sonra şirketin bağlı bulunduğu Ticaret Sicili Memurluğu'na müracaat edilir
Müracaat sırasında şu belgelerin eklenmesi gerekmektedir:
- Ticaret Sicili Memurluğu’na Hitaben Dilekçe (Sicil No Ve Ünvan Belirtilecek, Şirket Yetkilisi Tarafından İmzalanacak)
- 3 Adet Kurucuların imzaları noterce onaylanmış Anonim Şirket Anasözleşmesi
- 2 Adet Yeni Ünvana Göre Hazırlanmış İmza Beyannamesi
- Yeni Giren Ortak var ise 2’şer Adet İkametgah Ve Nüfus kağıda Sureti ile vergi numaraları
- Kurucuların arasında tüzel kişilerin bulunması durumunda; Tüzel kişilerin yetkili organlarınca alınmış iştirak kararlarının noter tasdikli bir örneği,
- Ortaklar Kurulu Kararı
- 2 Adet Nev’i değiştiren şirketin özvarlığının tespitine ilişkin bilirkişi raporu ve mahkemenin bilirkişi atama kararı,
26 Tescil ve İlan
Şirketin kuruluşu için Ticaret siciline baş verildiği zaman Ticaret Sicili memurluğu dönüşümü yapılan limited şirketin kaydını silerek anonim Şirketin tescil’ini yapacak ve ana sözleşmeyi ilan için Türkiye Ticaret Sicili Gazetesine gönderecektir
3 Vergi Dairesine Müracaat
Şirketin tescil ve ilanının yapılmasından sonra dönüşümü yapılan Limited Şirketin bağlı bulunduğu vergi dairesine müracaat edilerek
- Mahkeme Kararı,
- Ana sözleşme
- Anonim şirket için düzenlenen imza beyanı
- Limited şirketin Ortaklar kurulu kararı
- İlan ile ilgili Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi
verilir
Gerçek Kişiler (Şahıs)
Vergi Dairesine Bildirimler :
Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren on gün İçinde Kendilerince veya ,1136 sayılı Avukatlık Kanunu'na göre ruhsat almış avukatlarca, 3568 sayılı (Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik) Kanununa göre yetki almış meslek mensuplarınca, ilgili vergi dairesine bildirilir
Bildirime Eklenecek Belgeler :
1-İşe başlama/bırakma bildirimi (Örnek No 2024-a)
2-Onaylı nüfus cüzdan sureti (Mükellefin Vergi Dairesine bizzat başvurması halinde nüfus cüzdanının fotokopisi Müdür Yardımcısı, Şef veya görevlendirilecek bir memur tarafından aslı ile karşılaştırılarak “Aslının Aynıdır” şeklinde tasdik edilir)
3-İkametgah senedi (Resimli),
4-Noter onaylı imza sirküleri (Basit usulde vergilendirilenler hariç)
5-Basit usulde vergilendirme talep eden mükelleflerden işyerinin kendisine ait olması halinde emlak vergisine esas olan vergi değerini gösterir, belediyeden alınacak onaylı bir belge, işyerinin kiralanmış olması halinde ise kira kontratının bir örneği,
6-Nakil Vasıtalarında,
a- Plakasız yeni araçlarda fatura fotokopisi (Aynı gün müracaat şarttır),
b- Plakalı araçlarda noter satış senedi (Aynı gün müracaat şarttır)
Ticari Defterlerin Tastiki :
Ticari defterlerinizi işe başlamadan önce Notere tastik ettirmeniz gerekmektedir
Sosyal Sigortalar Kurumu İşlemleri :
İşyerinde sigortalı işçi çalıştıracaksa önce işyeri sicil numarası alınır Bunun için şirket kurucusu tarafından tanzim edilen işyeri bildirgesi, işçi çalıştırmaya başlayacağı tarihten önce Kurum'a verilir veya iadeli taahhütlü posta yoluyla gönderilir
Bildirime Eklenecek Belgeler :
- 2 adet SSK işyeri bildirgesi (matbu)
- İşyeri Yetkili Bilgileri (matbu)
- Nüfus Cüzdanı Sureti
- İkametgah İlmühaberi
- Belediye küşat ya da işyeri açma izin belgesi fotokopisi
- Vergi levhası fotokopisi
- Bağlı bulunduğu oda, dernek veya birliklerden alınacak kayıt sureti
- Kira kontratı veya tapu fotokopisi
- İş ihaleli ise ihale sözleşmesi
- Defter ve belge düzenleyen muhasebeci-mali müşavirlerin belgesi
- İşveren vekillerinin noter tasdikli vekaletnameleri
- İş ihaleli ise ihale sözleşmesi veya işyeri teslim tutanağı
Nakliye ve Hafriyat İşlerinde :
- 2 adet SSK işyeri bildirgesi (matbu)
- Nakliye ise aracın ruhsat fotokopisi
- Hafriyat ise aracın kati alım satım sözleşmesi veya fatura
- Gerçek kişilerden istenilen diğer belgeler
-Ayrıca çalıştırılacak işcilere ait bildirgeler yasal süresi içinde kuruma verilir
Yazar Kasa Kullanılması :
Yazarkasa kullanmak zorunda olanlar yasal süresi içinde yazarkasa almak ve kullanmak zorundadır Bunun için dilekçe ile vergi dairesine müracaat edilir Vergi dairesince verilen matbu izin yazısı ile yazar kasa satın alınır Yetkili servislerce gerekli işlem yapıldıktan sonra fatura, yazar kasa ruhsatının fotokopileri ve ilk kesilen fiş örnek olarak eklenerek dilekçe ekinde vergi dairesine verilir Gerekli onay alındıktan sonra tasdik edilen yazar kasa levhası mükellefe verilir
Bağ-Kur İşlemleri :
Bağ-Kur'a kayıt ve tescilin yapılabilmesi için ilgili Bağ-Kur İl Müdürlüğüne başvurulup, alınacak Bağ-Kur Giriş Bildirgesi'nin ilgili kuruluşlara onaylattırılması(vergi daireleri, vergiden muafiyet halinde oda ve sicil memurluklarından) ve onaylı bu bildirgenin Bağ-Kur İl Müdürlüğü'ne verilmesi gerekmektedir
Şirket Türleri
Türkiye’de faaliyette bulunmak isteyen şirketlerin ilgili tüm ticari mevzuat kapsamında oluşturabilecekleri hukuki yapılanmalardan belli başlıları, bu hukuki yapılanmalar bünyesinde gösterebilecekleri faaliyetler ve sınırlamalar ile bunların kuruluş işlemlerine ilişkin gerekli bilgiler aşağıda yer almaktadır İki veya daha fazla girişimcinin ortak iktisadi gayeye erişmek için emek, para ve mallarını bir sözleşme ile birleştirerek meydana getirdiği ortaklığa şirket denilmektedir
Şirketler sorumlulukları bakımından ikiye ayrılmaktadır[*] Sermaye Şirketleri (Sermaye payları bölünmüş Komandit Şirketler, Anonim ve Limited Şirketler)[*] Şahıs Şirketleri (Adi Şirket, Kollektif ve Komandit Şirketler) Aşağıda bu şirketlerin hukuki yapılanmaları ve kuruluşları hakkında genel bilgi verilecektir
|