Bal

İnsan tarafından bilinçli olarak üretimi MÖ 4000 yıllarına, tüketimi ise daha eskilere dayanan bal tarih boyunca insanların sağlığı ve beslenmesi açısından önemini korumuş, mağara resimlerine dahi konu olmuş ve keşfedildiği günden bugüne değin besinler arasında belki de en gizemlisi olarak dikkatleri üzerinde toplamayı başarmıştır Küçücük bir canlının binlerce çiçeği dolaşarak insana sunduğu balın, insan sağlığı için yine yadsınamaz öneme sahip olduğu kabul edilen bitkilerin ve özellikle de onlara ait çiçeklerin özsuyundan oluşturulması insanların ilgisinin artmasına neden olmuştur
Çeşitli bitki türlerinden elde edilen ballar genel olarak içeriğindeki maddeler nedeniyle insan bünyesinde sağlık ve enerji kaynağı olarak önem kazanırken, her bir çeşidinin farklı etki alanlarının bulunduğu bazı özel durumlar da bulunmaktadır Örneğin Rize’nin Anzer yaylasında üretilen ballar insan sağlığı bakımından genel olarak tıbbi bal olarak değer kazanırken, çam balı sindirim sistemi rahatsızlıklarında, okaliptüs balı ise solunum sistemi rahatsızlıklarında daha büyük bir öneme sahip olabilmektedir Balın tıbbi değerinin arttırılması amacı ıle son zamanlarda farklı katkılar içeren şerbetlerle arıların beslenmesi sonucu elde edilen ve “ekspres bal” olarak adlandırılan ballar tedavi amacı ile kullanılabilmektedir



Arıların yutak üstü salgı bezlerinden salgılanan glüko oksidaz enziminin glikozu okside etmesi ile balın içerisinde oluşan Glükonik asit'in ve hidrojen peroksit'in (H2O2) balın antibakteriyel bir etkiye sahip olmasını sağlamasının yanı sıra, kaynağını oluşturan bitki türüne bağlı olarak değişen oranda balın antibakteriyel etkisi artabilmektedir Bala uygulanan ısı ve ışık bu etkilerin azalmasına neden olmaktadır


İnsan beslenmesinde alınması zorunlu görülen enerjinin çay şekeri olarak bilinen sakkaroz yerine balla alınması sağlık açısından ayrı bir öneme sahiptir Sakkarozun organizmada emilebilmesi için enzimlerle mono sakkaritlere indirgenmesi gerekmektedir Bu reaksiyon için gerekli olan enzimler ise sindirim sistemi üzerinde tahriş edici bir etkiye sahiptirler Aşırı sakkaroz kullanımı kanda kolesterolün yükselmesine, damarların sertleşmesine ve aşırı kilo alınmasına neden olur Baldaki şekerler ise doğrudan organ ve sistemler içerisine girerek hazır enerji olarak kullanılırlar Aşırı alındıklarında dahi tamamı yakıldığından sakarozda olduğu gibi böbrekler üzerinde olumsuz etkileri olmaz Yorulmayan böbrek diğer zararlı maddelerin atılmasında daha çok fonksiyona sahip olur



Bal karaciğerde glikojen düzeyini yükselterek metabolik olayların hızlanmasına detoksik etkisinin artmasına neden olmaktadır Alkol ile bal yeme alışkanlığı insanın bu uygulama sonucu duyduğu rahatlık sonucu geliştirdiği bir alışkanlıktır Bal sindirime doğrudan etkili bir madde olup diğer besinlerin de daha iyi emilmesini ve bunlardan yararlanma düzeyini yükseltir Bu nedenle gelişme bozukluklarında, hastalık ve nekahet sırasında alınması organizmanın daha çabuk toparlanmasına yardımcı olur