Vizyon ve Vizyon Yönetimi

Vizyon


Vizyon, örgüte ilişkin, düşlenen bir geleceği tasarlayabilme, geliştirebilme ve paylaşabilme, riske girebilme ve varolması gerekeni yakın bir gerçeklikle dengeleyebilmedir
Bir insanın vizyonu onu varlık nedeni yaşama gayesi vb konulardaki temel kabullenmelerinin çizdiği ufuktur Biz vizyon yaratmayız Onlar sahip olduğumuz değerlerin bir sonucu olarak ortaya çıkarlar
Vizyon kavramının en önemli öğeleri: düşleme, tasarlama, geliştirme, algılama, yaratma, değerler, inançlar ve bağlılıktır

• Vizyon geliştirme süresi mevcut durumu sorun olarak görmek ile başlar
• Vizyon gelecekte ulaşılmak istenen hedeflerin gerçeğe uygun düşlerini kurabilmektir
• Vizyon yaratıcı bir gerilim yaşamaktır
• Vizyon kendi geleceğini yaratmaktır
• Vizyon gerçekliği yeniden kurgulamaktır
• Vizyon arayışı insanın yaşamına anlam verme mücadelesidir
• Vizyon somut bir gelecek görüntüsüdür
• Alışılmıştan sapma, gösterenler arasında başarı getiren fikirler vizyon olarak tanımlanır

Vizyon ve Yaratıcılık
Vizyon arzulanan dünyanın habercisidir Vizyon başta dağınık yaratımlar olarak ortaya çıkan ve yararları çok sonra anlaşılabilecek üstün düş kurabilme yeteneğinin bir sonucudur Bu açıdan ele alındığında vizyon ve yaratıcılık arasında çok yakın bir ilişki vardır Yaratıcılık tüm duyusal zihinsel etkinliklerde, her türlü çalışma ve uğraşın içinde vardır Verileri akıllıca düzenlemek, esnek yaklaşımlarla problemi çözmek ve ortaya üzgün bir ürün koymak yaratıcılıktır

Vizyonun Değeri
Kuramın bittiği yerde vizyon başlar Mevcut para digmaların karşılaştığımız sorunları çözemediği zamanlarda ortaya çıkar Bir örgütle mevcut yapı ve mekanizma sorunları çözmeye yetmiyorsa yeni bir vizyona ihtiyaç vardır Her şeyden memnun olan insanın yeni bir arayış içine girmesine gerek yoktur
Vizyon sahibi kişi veya kurumlar kendilerine yeni bir yön ve rol bulabilmiş olanlardır Eğitim sistemin tıkandığı ve okulların işlevlerini büyük oranda kaybettiği herkesçe kabul edildiği zamanda, eğitim sistemine yeni bir yön verilmesi ve yeni roller üstlenilmesi gerekmektedir
Herkesin inanarak paylaştığı vizyon bir ilham ve enerji kaynağıdır Öğrenme ve öğretme süreçleri, yöneticilik ve liderlik hakkındaki yeni değerlerin yerel özellikler ve okulun özgün koşullarıyla yoğrulması sonucu geliştirilen bu vizyon herkesin enerjilerinin bir hedefe odaklanmasını sağlayacak bir tutkuyu ateşler
Bir vizyon ya başarılıdır, ya da vizyon değildir Vizyon geliştirme içinde bulunulan tıkanıklık karşısında vazgeçilmez ve güdeleyici, ancak bir o kadarda risklidir
Daha önceden tasarlanan kuramlar tıkanmışsa onun daha iyisini, daha hızlısını, daha zenginini aramak boşunadır Eğitim sisteminin tıkanıklığının aşılmamasının temel nedeni de budur Sistem üzerinde eleştiriler çoğaldıkça Anadolu Liseleri, Süper Liseler gündeme gelmiştir Ancak, yeni bir vizyon çizilememiştir

Vizyoner Liderlik
Vizyon sahibi liderler toplumlarında örgütlerinde insan başarı ve davranışlarının yaşam için değerini gören varolan, beğeni yargılarının ötesinde bunlara değer biçen, bu değerlerle insanları yeni başarılara güdeleyenlerdir Bu değerlerle örgütlerini farklılaştıran ve insan varlığını sürdürmenin geleceği hazırlamanın ön koşulu olduğunu düşünen kişilerdir
Bütün enerjisini öğretmen ve idareciler arasındaki kısır çekişmelere harcayan bir okula yeni gelen bir yönetici için bu sıkıntıları aşmanın en iyi yolu yeni hedefler ortaya koymaktır
Başarılı okul yöneticisi okulundaki öğretmenleri ortak bir eğitim vizyonu etrafında toplayabilendir Eğitimin tek tek öğretmen etkinliklerinin toplamından daha büyük olduğunu göstermek yöneticinin en önemli görevlerindendir Eğitim, ne Türkçe ne matematik ne de kimya dersinden ibarettir Eğitimin onların hepsini kapsayan fakat onlardan daha derin bir yanı vardır Türkçe ve matematikte bu ortak misyonun bir parçasıdır Öğretmen bu vizyon içerisinde kendi rolünü görebilmelidir Buda öğretmeni aksine güçlendirir

Vizyon ve Değerler
Vizyon sahip olduğumuz değerlerin izlediği yoldur İnsanın yaşam çizgisini inandığı değerler balirler Kişisel vizyon bu değerlerin geleceğe ilişkin çizdiği bir yoldan ibarettir
Vizyon inandığımız değerlerin bize çizdiği ufuktur İnsan belli bir amaca yönelirse hayatı anlam kazanır
Değerler vizyon ve eylem ilişkisi;Değerler →Vizyon → Misyon → Hedefler → Eylemler
Vizyon, değerlerin yarattığı bir imgedir Buluşların bilimsel ilerlemelerin temelinde bu imgeler yatar
Vizyon, içimizdeki değerlerin çizdiği gelecek tasarımlarıdır Vizyon deneyimlerimize, özlemlerimize ve yeteneklerimize bağlıdır Vizyon insanın sahip olduğu değerlerin yansıması olduğunu düşünürsek değerlere bağlı olmayan başkalarından kopya edilmiş vizyon kaynağından kopmuş ve anlamsızdır
Misyonsuz vizyon bir ütopyadan ibarettir Misyon, vizyonun gerçekleştirilmesi arzusuyla konulan hedeflerdir İnsan hayal ettiği bir şeyi gerçekleştirmek için kendini buna adadığında bu şey vizyon olur Aksi halde ütopyadır
Vizyon insanın geleceğini bu günden zihninde şekillendirip, o yola yürümeye başlamasıdır Onun için vizyon uzun dönemli düşünen insanın işidir
Sahip olduğu değerler insanın eylemlerini yönlendirmediğinde anlamsızdır Eğer bir insan inandığı değerler doğrultusunda eylemde bulunmazsa bu değerler duvarda asılı kalır
Örnek olarak, insanların aya çıkması verilebilir Aya çıkma eyleminin temelinde insanın uçabileceği kabullenmesi yatmaktadır Bu kabullenmelerin çizdiği vizyon ise gezegenler arası seyahat edebilen insanoğlu vizyonudur Bu vizyonu çizebilenlerin bundan sonraki misyonları aya gitmek oldu Bu misyonun gerçekleşmesi için uzay aracı yapmak bir hedefti Daha sonra aya gitme eylemi gerçekleşti

Yeni bir Vizyon Eğitimi
Bir eğitim liderinin vizyonu, onun okulun varlık ve eğitimin amacı gibi konulardaki temel kabullenmelerinin çizilebilinmesi için her eğitimci eğitimin amacını ve okulun varlık nedenini sorgulamak ve kendi cevabını bulmak zorundadır Örgütsel yapının üç öğesi kurallar, realler ve ilişkilerdir
Bir okulda eğitimin iyi olması için öncelikle sınıf ortamı, bina vb şey düzenli olmalıdır ki bunlar üzerinde vizyon geliştirilmesin Bunlar iyi olursa vizyon öğrencinin daha faydalı yönlere koyar Hala bina ve donanım sorunu olan okul yöneticisi önce bunu çözmek zorundadır Ama öğretmen bunlar arasında boğulmamalıdır

Okulda Ortak Vizyon Geliştirme
Liderin toplumuna, örgütüne ilişkin algılarını, düşüncelerini ve değerlendirmelerini tanımlaması ve ortaya koymasıyla başlar Liderinin örgütünün zayıf güçlü yönlerini bilmesi ve hayalindeki örgütü tanımlamalı önemlidir Okul yöneticisi içinde çalıştığı okulu mükemmel hale getirmek için okulda ortak vizyon geliştirilmelidir Vizyonun başarılı olması için herkesçe benimsenmelidir Vizyon kendisini adamayan insanlarla gerçekleşmez

Ortam Yaratma
Ortak bir vizyon geliştirmek için okul yöneticisinin yapacağı ilk önemli iş öğretmenlerinin kendi kişisel vizyonlarını gerçekleştirebilecekleri bir ortam yaratmaktır Eğer bir okulda öğretmenin yöneticinin içinde bile bir sevgi, amaç yoksa, küçük sorunlar bile büyütülür Büyük idealler peşindeki insanlar küçük işlerle uğraşmazlar

Paylaşma
Vizyonun belirlenmesinden sonraki aşama vizyonun paylaşılması aşamasıdır Çeliştiren vizyonun açıklanması, örgütün tüm üyelerinin paylaşması bakımından önemlidir Vizyonun: açık somut ve özgül bir biçimde tanımlanması gerekir Yani vizyon misyon haline getirilmiş olmalıdır

Vizyon Geliştirme Süreci
1-Bireysel Fikir Taslakları:Bu öğretmenin kendi potansiyelini kullanmaya başlamasıdır Bir tür içindeki fantezilerin ortaya çıkmasıdır
2-Grup İçinde Fikir Alış Verişi:Öğretmenlerin eğitim öğretime ilişkin ideallerini diğer öğretmenlerle paylaşmaları, bu düşlerin yükünü tek başına taşımaktan kurtulur Böylece ortak bir olgu oluşur, daha başarılı olunur
3-Uzlaşma:Bireysel vizyonlar grup vizyonuna dönüştüğünde kurumun yapılanmasında etkili olabilecektir Okulda ben değilde biz kavramını oluşturur
4-Duyu Kaybına Denge Olarak Vizyon: Heintel vizyonun insandaki duyu kaybına denge olarak yetiştiğini açıklamaktadır Yeni vizyonlara gibi anlamların sanayi toplumunda yok olması ile bağlantılıdır Yeni eğitim etkinliklerinde itici güç, demokrasi ve insan haklarıdır
5-Vizyon ve Yapılanma:Bu basamak bir tür stratejik planlama basamağıdır Vizyonun hala bir görüntü olarak kalmasına izin verilmelidir Vizyon bir formül değil, bir görüntüdür Formül insanları bir kesinliğe yönlendirir Oysa görüntüler bireye sonsuz yorum malzemesi sunar vizyonlar topluca kararlaştırılmış olsalar bile asla kesin bir şekilde formüle edilmemeli sürekli yeniden keşfedilmelidir