Ülkemizin Komşuları

Tam Adı: Ermenistan Cumhuriyeti
Yüzölçümü: 29 800 km²
Başkenti: Erivan

Para Birimi: Dram
Dili: Ermenice
Nüfusu: 3 330 099 kişi (2002 tahmini)
Ortalama Ömür: 6659 yıl (2002 tahmini)
Okur Yazarlık Oranı: % 99 (1989 tahmini)
Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 3 350 $ (2001 tahmini)


Asya'nın batısında yer alan Ermenistan; kuzeyde Gürcistan, doğuda Azerbaycan, güneyde İran ve güneybatıda Nahcivan ve batıda Türkiye ile komşudur

Denize kıyısı olmayan ve toplam 1 254 km kara sınırı olan Ermenistan'ın; Gürcistan ile 164 km, Azerbaycan ile 787 km (bunun 566 km'si Azerbaycan, 221 km'si Nahcivan iledir), İran ile 35 km, ve Türkiye ile 268 km sınırı bulunmaktadır

Toplam 29 800 km² alan kaplayan Ermenistan 38° 50' K - 41° 18' K paralelleri ile 43° 33' D - 46° 37' D boylamları arasında yer almaktadır Ülke arazisinin 28 400 km'si kara yüzeyinde oluşurken 1 400 km'si göllerden oluşmaktadır

Ülkenin en alçak yeri 400 m ile Debed Nehri kenarında yer alırken, en yüksek yeri 4 090 m ile Aragats Lerrnagagat tepesidir



Ermenilerin kökenleri sahaya yerleşmeleri nasıl ve ne zaman geldikleri pek bilinmemekle beraber eski tarihçilere göre Anadolu'nun doğusundaki Urartu krallığının hakimiyeti sonrasında milattan önce 6 yüzyılda çevrede yaşayanlar bu alanda bir topluluk oluşturmuşlar ve daha sonrada burası Pers İmparatorluğu'nun bir vilayeti haline gelmiştir 3 yüzyılın başlarında Hıristiyanlığın etkisinde kalan Ermenistan'a Müslüman Arapların eline geçmesiyle nispi bir özerklik verilmiştir Abbasiler zamanında ayrı bir krallık olarak tanınmıştır 11 yüzyılda Büyük Selçuklular, ardından Moğollar ve Tatarların eline geçen ülke, Osmanlılar (1473) tarafından alınmıştır

Ermenistan, 1828'de Çarlık Rusyası ile ve 1920'de de SSCB ile ortaklık kurmuştur 1917'de bir yıl süren Azerbaycan ve Gürcistan’la birlikte bolşevik olmayan Transkafkasya Federasyonu kuruldu 1920'de Kızılordu ülkeye girdi 12 Mart 1922'de Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan'dan oluşan Transkafkasya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği kuruldu Ermenistan, 1936'da Sovyetler Birliği içinde ayrı bir cumhuriyet oldu

Moskova tarafından 1920'de Sovyet Azerbaycan'ına verilen Dağlık-Karabağ Bölgesinde uzun süredir devam eden çatışmalar Ermeni liderleri düşündürmektedir Ermeniler ile Azeriler arasındaki mücadele 1988'de başladı ve 1991'de her iki ülkenin Sovyetler Birliğinden bağımsızlığını alana kadar devam etti Mayıs 1994'te Dağlık-Karabağ Bölgesinde ateşkes yapıldı Fakat bu çok uzun sürmedi Çünkü bu saha Azerbaycan topraklarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır Her iki tarafında ekonomisi bu işten ciddi zararlar gördüğü için barış yolunda ilerlemek zorunda kaldılar

1995'te Rusya Federasyonu ile yapılan bir antlaşma ile ülkede iki Sovyet askerî üssünün kalmasına müsaade edildi




Ermenistan'ın İdari Bölgeler Haritası


Anayasa:5 Temmuz 1995'de kabul edildi

Adli Sistem: Sivil hukuk sistemine dayanır

Oy Hakkı: 18 yaşını dolduran herkesin oy hakkı bulunmaktadır

Yürütme Dalları:
Devlet Başkanı: Cumhurbaşkanı Robert KOCHARIAN (30 Mart 1998'den beri)

Hükümetin Başı:Başbakan Andranik MARKARYAN (12 Mayıs 2000'den beri)

Kabine:Başbakan tarafından atanan Bakanlar Kurulu

Seçimler:Cumhurbaşkanı 5 yıllık bir süre için halk oyuyla seçilir Son seçim 30 Mart 1998'de yapıldı Başbakan Cumhurbaşkanı tarafından atanır

Seçim Sonuçları: Oyların % 595'ini alan Robert KOCHARIANCumhurbaşkanı seçildi rakibi Karen DEMIRCHYAN ise % 405 oy aldı

Yasama Dalları: Milli Meclis (Parlamento-Azgayin Zhoghov) 131 üyelidir Üyeler dört yıllığına halk oyuyla seçilir

Seçimler:Son seçim 30 Mayıs 1999'da yapıldı Gelecek seçim 2003 İlkbaharında yapılacaktır

Seçim Sonuçları: Birlik Bloku 61 Cumhuriyetçi Parti 41, Ermeni Halk Partisi 20, Kararlı Gurup (Bağımsız millet vekillerinin oluşturduğu birlik) 21, Ermeni Komünist Partisi 10, Ermeni Devrim Federasyonu (Daşnak) 8, Hukuk ve Birlik Partisi 7, NDU 6, Hukuk Yönetim Partisi 6, Bağımsızlar 10, boş 2

Adli Dallar: Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi

Politik Patiler ve Liderleri:Teknik Tarım Halk Gurubu (Hmayk HOVHANISSIAN); Ermeni Komünist Partisi - ACP (Vladimir DARBINYAN); Ermeni Demokratik Partisi (Armen SARGSIAN); Ermeni Devrim Federasyonu (Daşnak) - ARF (Hrant MARKARYAN); Demeokrat Hıristiyan Birliği- CDU (Azat ARSHAKYN); Anayasal Haklar Birliği (Hrant KHACHATRYAN); Demokratik Özgürlük Partisi (Ruben MIRZAKHANIAN); Hukuk ve Birlik Partisi (Artashes GEGAMIAN); Hukuk Yönetim Partisi (Artur BAGDASARIAN); Milli Mutabakat Birliği (Ashot MANUTCHARIAN); Milli Demokrasi İttifakı (Arshak ZADOYAN); Milli Demokrasi Partisi (Shavarsh KOCHARIAN); Milli Demeokratik Birliği - NDU (Vazgen MANUKIAN); Birleşik Ermenistan Milli Hareketi - PANM (Alex ARZOUMANYAN); Demokratik Halk Partisi (Gagik ASLANYAN); Halkın Vekilleri Gurubu (Hovhannes HOVHANISSIAN); Ermeni Halk Partisi (Stepan DEMIRCHYAN); Cumhuriyet Partisi (Aram SARGSIAN); Cumhuriyetçi Parti - RPA (Andranik MARKARYAN); Shamiram Kadınlar Hareketi - SWM (Shogher MATEVOSIAN); Sosyal Demokrat Parti (Yeghia SHAMSHAYN); Sosyal Demokrat Birliği (Paruyr HAYRIKIAN); Yirmibirinci Yüzyıl Partisi (David SHAKHNAZARIAN); Birlik Bloku (Stepan DEMIRCHIAN ve Andranik MARKARYAN) Yerkrapah Birliği (Manval GRIGORYAN)

Katıldığı Uluslar Arası Organizasyonlar: BSEC, CCC, CE, CIS, EAPC, EBRD, ECE, ESCAP, FAO, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU, NAM (observer), OAS (observer), OPCW, OSCE, PFP, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UPU, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO (observer)

Uluslar Arası Çevre Anlaşmaları:
Taraf Oldukları: Hava Kirliliği, Biyolojik Çeşitlilik, İklim Değişiklikleri, Protokolü, Çölleşme, Tehlikeli Atıklar,Nükleer Silah Denemeleri, Ozon Tabakasının Korunması, Sulak Alanlar Hava Kirliliği-Sürekli Organik Kirleticiler'i kabul ettiği halde Mecliste henüz oylamamıştır

Uluslar Arası Sorunları:
Anlaşmazlıklar:Ermenistan'dan destek bulan Dağlık-Karabağ Bölgesindeki ayrılıkçı Ermeniler Azerbaycan topraklarının neredeyse % 20'sini işgal etmişlerdir Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü sürekli olarak meselede arabulucuk etmektedir Dağlık-Karabağ sorunu nedeniyle Türkiye Ermenistan sınırını kapatmıştır Ermenistan'ın kendi toprağı olarak kabul ettiği Doğu Anadolu üzerindeki isteği yumuşamıştır

Yasak İlaçlar:İç tüketime yönelik kaçak olarak haşhaş ekimi yapılmaktadır İran, Orta Asya ve Rusya üzerinden Batı Avrupa ve Amerika'ya esrar ve eroin aktarımı yapılmaktadır

Orta Doğu'da Kafkas ülkeleri içinde yer akın Ermenistan'ın uzun yıllar boyunca çevresindeki ülkeler ile pek iyi bir uyum içinde olduğu söylenemez Bu bakımdan çevresi ile siyasi, ekonomik ve ticari ilişkileri fazla gelişmemiştir Ticari ilişkilerin yoğun bir biçimde sürdürdüğü ülke Rusya Federasyonu'dur Ancak Ermenistan son yıllarda çevresindeki ülkeler ile olan anlaşmazlıklarını barış yolu ile çözmek için girişimlere başlamış olduğu da dikkati çeken bir husustur

Türkiye ile olan ilişkileri iyi değildir Bunun nedenleri, 1970'li yıllar da yurt dışındaki bazı Türk diplomatlarının Ermeni terör örgütünce şehit edilmesi, Türkiye aleyhine propaganda yapmaları ve Azeri topraklarını işgal etmeleridir, işgal altındaki Azerbaycan topraklarını terk ettiği takdirde Türkiye, Ermenistan'a yardım yapacağını vaad etmiştir Tüm bunlara karşın Türkiye, Ermenistan'ın komşuluk haklarını gözetmektedir


Denize bağlantısı olmayan Ermenistan dağlarla kaplı yüksek bir ülkedir Ortalama yükseltisi 1800 m'dir Yüksek ve arızalı bir yapıya sahip olan ülkede, derin yarılmış vadiler, sönmüş volkanlar ve bunların meydana getirdiği lav platoları, iç içe girmiş durumdadır


Ermenistan'ın Fiziki Haritası

Doğu Anadolu'nun yüksek sahaları, Ermenistan'da da devam eder Burada yüksekliği 4000 m'ye ulaşan volkanik dağlar ve yüksek platolar yer alır Dağlık kesimlerde heyelanlı sahalar yaygındır Zaman zaman şiddetli depremler meydana gelir

Bu arızalı yüksek alanlar arasında doğuda Gökçe (Sevan) gölü ile yakın çevresinden oluşan çöküntü alanı, güneybatıda Aras ırmağının alüvyonlarla doldurduğu Ararat ovası ülkenin alçak düzlük alanları olarak dikkati çeker Ülkedeki en önemli akarsular Aras ve Razdan'dır

Doğal Afetler:Ülkede zaman zaman kuraklık ve şiddetli depremler görülür

Çevre konusunda önemli noktalar: DDT gibi zehirli kimyasallar yüzünden toprak kirlenmesi, enerji sıkıntısı, Azerbaycan ile devam eden çatışmalar, yakacak odun temini için ormanların tahribi, Razdan ve Aras nehirlerinin kirlenmesi, elektrik enerjisi üretiminde kullanılması sonucunda Sevan (Gökçe) Gölünün kuruması, içme suyu stoklarının yetersizliği, faal bir deprem kuşağında yer almasına rağmen Metsamor Nükleer Santralinin yeniden çalışmaya başlaması ülkenin en önemli çevresel problemleridir


Dağlık ve engebeli alanların fazla olduğu Ermenistan'da karasal iklim özellikleri görülür Kışlar çok soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır Yağış miktarı yükseltiye bağlı olarak değişir Çukur alanlara düşen yağış miktarı azdır (250 mm); özellikle dağların Karadeniz'den gelen nemli hava kütlesini alan kesimlerine fazla yağış (800 mm) düşer


Ülkenin çukur alanlarında yazın kuruyan bozkırlar görülür Özellikle dağların Karadeniz'den gelen nemli hava kütlesini alan kesimleri ormanlarla kaplıdır