Ülkemizin Komşuları

Tam Adı: Gürcistan Cumhuriyeti
Yüzölçümü: 69 700 km²
Başkenti: Tiflis
Para Birimi: Lari
Dili: Gürcüce
Nüfusu: 4,960,951 kişi (2002 tahmini)
Ortalama Ömür: 6467 yıl (2002 tahmini)
Okur Yazarlık Oranı: % 99 (1989 tahmini)
Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 3 100 $ (2001 tahmini)

Asya'nın batısında yer alan Gürcistan; kuzeyde Rusya Federasyonu, doğuda Azerbaycan, güneyde Ermenistan ve güneybatıda Türkiye ile komşudur

Karadeniz'e 310 kıyısı ve toplam 1 461 km kara sınırı olan Gürcistan'ın; Rusya Federasyonu ile 723 km, Azerbaycan ile 322 km, Ermenistan ile 164 km ve Türkiye ile 252 km sınırı bulunmaktadır


Toplam 69 700 km² alan kaplayan Gürcistan 43° 34' K - 41° 07' K paralelleri ile 40° 01' D - 46° 43' D boylamları arasında yer almaktadır

Ülkenin en alçak yeri 0 m ile Karadeniz kıyısında yer alırken, en yüksek yeri 5 047 m ile Kafkas Dağları üzerinde Kazbek tepesidir

yüzyılda bir krallık olan Gürcistan, Arapların (7, yüzyıl) ve Büyük Selçukluların (11 yüzyıl) eline geçti 16 ve 18 yüzyıllar arasında Rus ve Osmanlıların mücadele sahası haline geldi

Gürcistan 19 yy'da Rus İmparatorluğu tarafından yutulmuştur Bir ara Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan ile birlikte Kafkasya devletini kurmaya çalışmışlardır Rusya'daki devrimi müteakip 1918-1921 yılları arasında üç yıl bağımsız kalan ülkeye 1922'de Kızılordu girdi ve Rusların baskısına dayanamayarak 1936'da Sovyetler Birliği içinde ayrı bir cumhuriyet olarak kaldı 1990'da bağımsızlığını ilan etti 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması ile tam bağımsız bir devlet halini almıştır


Hükümetin Rus askeri üslerini reddetmesi ile ülkenin bütününde etkili bir kontrol sağlayamadı ve Abhazya ile Güney Osetya'da ayrılıklar bağ gösterdi 1993'te Abhazya Bölgesi'nde hükümet güçleri ile ayrılıkçı güçler arasında çatışmalar oldu Gürcistan'da; Abhazya, Güney Osetya ve Acaristan'dan oluşan üç ayrı Özerk cumhuriyet bulunmaktadır Ülkede zaman zaman etnik gruplar arasında çatışmalar olmaktadır

Pek çok probleme rağmen piyasa reformlarını ilerletmek ve demokratikleşmek için ülke batının politik, ekonomik ve güvenlik kurumlarıyla büyük bir entegrasyona dayanmıştır






Anayasa:17 Ekim 1995'de kabul edildi

Adli Sistem: Sivil hukuk sistemine dayanır

Oy Hakkı: 18 yaşını dolduran herkesin oy hakkı bulunmaktadır

Yürütme Dalları:
Devlet Başkanı: Cumhurbaşkanı Eduard Amvrosiyevich SHEVARDNADZE (daha önce 10 Mart 1992'de Hükümet meclisinin başkanlığına seçildi, meclis dağılınca 11 Ekim 1992'de Parlamento başkanlığına seçildi ve 26 Kasım 1995'den beride Cumhurbaşkanı)

Hükümetin Başı:Cumhurbaşkanı Eduard Amvrosiyevich SHEVARDNADZE (daha önce 10 Mart 1992'de Hükümet meclisinin başkanlığına seçildi, meclis dağılınca 11 Ekim 1992'de Parlamento başkanlığına seçildi ve 26 Kasım 1995'den beride Cumhurbaşkanı) SHEVARDNADZE, hem Devlet başkanlığını hem de hükümet başkanlığını birlikte yürütmektedir

Kabine:Bakanlar kurulu

Seçimler: Devlet Başkanı 5 yıllık bir süre için halk oyuyla seçilir Son seçim 9 Nisan 2000'de yapıldı

Seçim Sonuçları: Eduard SHEVARDNADZE oyların % 80'ini alarak yeniden Cumhurbaşkanlığına seçildi

Yasama Dalları: Yüce Divan (Parlamento olarak bilinir) 235 üyelidir Üyeler dört yıllığına halk oyuyla seçilir

Seçimler: Son seçim 31 Ekim ve 14 Kasım 1999'da yapıldı Gelecek seçim 2003'de yapılacaktır

Seçim Sonuçları: Seçimlerinde Partilerin aldıkları oy yüzdeleri; Gürcistan Yurttaş Birliği %4185, "Uyanış" Birlik Partisi %2565, Sanayi Gürcistan'ı Kurtaracak %78, diğer tüm partiler %7'den az oy aldılarPartilerin kazandıkları koltuk sayısı;Gürcistan Yurttaş Birliği 130, "Uyanış" Birlik Partisi 58, Sanayi Gürcistan'ı Kurtaracak 15, Abhaz (sürgündeki hükümet) temsilcileri 12, bağımsızlar 17, diğerleri 3

Adli Dallar: Yargıtay (Yüce Divandan Cumhurbaşkanı'nın tavsiyesi ile seçilirler) ve Anayasa Mahkemesi

Politik Patiler ve Liderleri: Gürcistan Yurttaş Birliği - CUG (Zarab ZHVANIA); Gürcistan Halk Cephesi (Nodar NATADZE); Gürcistan Birleşik Komünist Partisi - UCPG (Panteleimon GIORGADZE); Yeşiller (Giorgi GACHECHILADZE); Sanayi Gürcistanı Kurtaracak - IWSG (Georgi TOPADZE); İşçi Partisi (Salva NATELASHVILI); Milli Demokrtasi Partisi - NDP (Irina SARISHVILI-CHANTURIA); Yeni Milli Hareket (Mikheil SAAKASHVILI); Yeni Sağcılar (Levaii GACHECHILADZE); Cumhuriyetçi Parti (David BERDZENISHVILI); "Uyanış" Birlik Partisi- AGUR (Alsan ABASHIDZE); Sosyalist Parti - SPG (Irakli MINDELI); Gelenekçiler(Akaki ASATIANI)

Politik Baskı Gurupları ve Liderleri: Abhazya'dan gelen bağımsız millet vekilleri (Gürcistan Parlamentosundaki ayrılıkçı Abhazlar ); Abhazya'nın bağımsızlığı için mücadele etmektedirler; Muhalefet sürgüne gönderilen eski Cumhurbaşkanı Zviad GAMSAKHURDYA'a dayanmaktadır

Katıldığı Uluslar Arası Organizasyonlar:BSEC, CCC, CE, CIS, EAPC, EBRD, ECE, FAO, IAEA, IBRD, ICAO, ICFTU, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, ITU, OPCW, OSCE, PFP, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UPU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO

Uluslar Arası Çevre Anlaşmaları:
Taraf Oldukdukları: Hava Kirliliği, Biyolojik Çeşitlilik, İklim Değişiklikleri, İklim Değişiklikleri - Kyoto Protokolü, Çölleşme, Tehlikedeki Türler, Tehlikeli Atıklar, Deniz Hukuku, Ozon Tabakasının Korunması, Gemilerin Yol Açtığı Kirlilik, Sulak Alanlar

Uluslar Arası Sorunları:
Anlaşmazlıklar:Çeçenler ve diğer silahlı guruplar Pankisi vadisinden geçerek Akhmeti Bölgesine sızmışlardır Rusya ile olan sınır birkaç stratejik bölge dışında belirlendi

Yasak İlaçlar:Esrar ve eroin üretiminde kullanılan bitkilerin tarımı sınırlandırılmıştır Daha çok iç tüketim için üretim yapılmaktadır Orta Asya ile Batı Avrupa - Rusya arasındaki uyuşturucu trafiği üzerinde yer almaktadır

Gürcistan'ın Türkiye ile olan ilişkileri iyidir Karadeniz halkımızın akrabaları da vardır Sarp sınır kapısında sınır ticareti de yapılır Gürcistan, Türkiye'ye boksit ve bazı demir-çelik ürünleri satmaktadır Ülkemizden Gürcistan'a bazı gıda ürünleri (un, seker, tahıl) ve makine ihraç edilmektedir Ardahan ve Posof üzerinden Gürcistan'a ve Orta Asya'ya geçecek yolun yapımına başlanmıştır


Engebeli olan Gürcistan'ın kuzeyinde Alp sıradağlarına alt Büyük Kafkaslar, güneyinde Kuzey Anadolu dağlarının doğu uzantısında bulunan Küçük Kafkaslar yer alır Kafkasların yüksekliği 5000 m'yi aşar ve dağın yüksek kesimlerinde buzullar görülür Burada ülkenin en yüksek zirveleri (Şahara 5068 m, Kazbek 5033 m) dikkati çeker







Gürcistan'ın Fiziki Haritası


Ülkenin orta bölümünde dağlar arasında ise bir oluk uzanırKaradeniz kıyılarına yakın kesiminde Enguri, Rioni, Kodori ırmaklarının getirdiği alüvyonlardan oluşan Kolkhida düzlüğü batıda Karadeniz'e açılır Doğuda Türkiye'den kaynağını alan Kura nehrinin geçtiği Kura oluğu uzanır Bu iki düzlük arasındaki Meshedi ve Lihi dağlarından oluşan eşik, Karadeniz ile Hazar Denizinin su bölümü hattını oluşturur Türkiye'den doğan Çoruh nehri de, Batum'dan Karadeniz'e dökülür

Karadeniz'in doğusunda stratejik bir konumda yer alan Gürcistan Kafkas Dağlarının bir çok kısmını ve oradan geçen güzergahları kontrol altında tutmaktadır

Doğal Afetler:Ülkede zaman zaman şiddetli depremler olur

Çevre konusunda önemli noktalar: Hava kirliliği, özellikle Rustavi, Mtkvari nehrinde ve Karadeniz'de görülen ağır kirlilik, yetersiz içme suyu ve toprağın toksik maddeler tarafından kirletilmesi en önemli çevresel sorunlardır


İklim bakımından Gürcistan, diğer Kafkas ülkelerinden farklı özellikler gösterir Büyük Kafkaslar, kuzeyden gelen Kutbi Kontinental soğuk hava kütlelerini engeller, Karadeniz'in denizel etkileri ise orta kesimdeki doğal oluk sayesinde kolaylıkla ülkenin iç kesimlerine kadar girer Bu bakımdan ülkenin büyük bölümünde nemli ve ılıman karakterli bir iklim görülür Batıda yağışlar 1500-2000 mm'yi bulurken (Batum 2553 mm), doğuda ise yağışlar 500-700 mm arasındadır (Tiflis 555 mm) Yüksek dağlık kesimlerde ise iklim oldukça serttir ve yağışlar kışın kar şeklindedir


Ülkenin yüksek alanlarında iğne yapraklı ormanlar yer alır Yağışlı Karadeniz kıyıları, bitki örtüsü yönünden çok zengindir


Ülke nüfusunun yarıdan fazlası kentlerde yaşar Başkent Tiflis, modern görünümlü büyük bir kenttir Tiflis dışındaki başlıca şehirsel merkezleri ise Kutaisi, Suhumi, Batum, Poti ve Rustavi ile Gori'dir Ülkenin batı bölümünde ekonomik bir merkez olan Kutaisİ ile Abhazya Özerk Bölgesi'nin başkenti ve Karadeniz kıyısının önemli turistik merkezi olan Sukhumi'dir Abhazya Özerk Bölgesi'nde ülkenin en büyük etnik azınlığı olan Müslüman Abhazlar yaşar





Gürcistan'ın Siyasi Haritası



Gürcistan'da nüfusun büyük çoğunluğu şehirlerde, 1000 m altındaki sahalarda ve düzlük alanlarda iklimin elverişli olduğu sahalarda yaşar Km2'ye 72 kişinin düştüğü ülkede yoğunluk orta kesimdedir Kura nehrinin kenarında kurulmuş olan başkent Tiflis, ülke nüfusunun yaklaşık 1/4' ini barındırır Tiflis dışındaki başlıca şehirsel merkezleri ise Kutaisi, Suhumi, Batum, Poti ve Rustavi ile Gori'dir


Nüfus: 4 960 951kişi (2002 tahmini)

Yaş yapısı: 0-14 yaş: % 19 (erkek 481 669 kişi; kadın 462 966)
15-64 yaş: % 682 (erkek 1 631 351 kişi; kadın 1 752 230 kişi)
65 yaş ve üzeri: % 128 (erkek 264 663 kişi; kadın 386 072 kişi) (2002 tahmini)

Nüfus artış oranı: % -055 (2002 tahmini)

Doğum oranı: 1 000 kişide / 1148 doğum (2002 tahmini)

Ölüm Oranı: 1 000 kişide / 1461 ölüm (2002 tahmini)

Net göç oranı: 1 000 kişide / -239 göç (2002 tahmini)

Cinsiyet oranı: Doğumda: 105 erkek / kadın
15 yaş altı: 104 erkek / kadın
15-64 yaş: 093 erkek / kadın
65 yaş ve üzeri: 064 erkek / kadın
Toplam nüfusun: 091 erkek / kadın (2002 tahmini)

Bebek ölüm oranı:1 000 canlı doğumda / 5181 ölü (2002 tahmini)

Ortalama Ömür: Toplam nüfus: 6467 yıl
Kadın: 6832 yıl
Erkek: 6119 yıl (2002 tahmini)

Doğurganlık oranı : Kadın başına 148 çocuk (2002 tahmini)

HIV/AİDS - yetişkin nüfusta yayılma oranı: % 001'den daha az (1999 tahmini)

Milliyet (Uyruk): Gürcü

Etnik guruplar: Gürcü % 701 Ermeni % 81, Rus % 63, Azeri % 57, Osetyalı % 3, Abhaz % 18 ve diğerleri % 5

Bir milletler mozayiği halinde olan ülkede, nüfusun 2/3'si Gürcüdür Nüfusun diğer kısmını, çoğunluk sırasına göre Ermeniler, Ruslar, Azeriler, Osetler, Rumlar, Abhazlar ve diğer etnik gruplar oluşturur Ahbazlar, Osetler ve Acarların çoğunlukla yaşadığı yerlerde üç özerk bölge dikkati çeker Bunlar Acaristan, Abhazya ve Güney Osetya'dır

Osetler, Abazalar ve Acaralar; Eski Sovyet Yönetimi sırasında kısmen özerkliğe kavuşabilmişler Ancak diğer gruplar karışık olarak yaşamakta Kuşkusuz ülkenin bu kadar karışık bir demografik yapıya sahip olmasında; tarihi özelliği ve coğrafi konumunun etkisi büyüktür

Gürcüler, bir efsaneye göre; Yafes'in oğlu Targoman'ın ikinci oğlu Kartlos'un soyundan geldiklerine inanırlar ve bu nedenle kendilerine "Kartveli" derler Genellikle düz ve güzel yüze sahip olan Gürcüler, Kafkas ırkına mensupturlar ve soldan sağa yazdıkları Gürcü dilini kullanırlar

Çerkezlerin bir kolu olan Abaza veya abazıhlar; orta boylu, sağlam vücutlu ve cesur insanlardır Abaza dilini konuşurlar ve Kafkas ırkına mensupturlar Müslüman olanlarına Abaza veya Abazıh, Hıristiyan olanlarına ise Abhaz denilmektedir

Büyük Kafkas dağlarının yamaçlarında oturan Osetler, Hint-Avrupa ailesinin İran öbeğine bağlı bir dil konuşurlar Kafkas ırkına mensup olan Osetlerin büyük bir çoğunluğu Müslüman'dır Yine çoğunluğu Müslüman olan Acaralar da, Kafkas ırkına mensup olup, Acara dilini kullanırlar

Din: Gürcü Ortodoks % 65, Müslüman % 11, Rus Ortodoks % 10, Ermeni Ortodoks % 8, bilinmeyenler % 6

Gürcü, Rus, Ermeni ve Yunanlıların çoğunluğu Ortodoks Hıristiyan'dır Ancak ülkede Müslüman Gürcüler de yaşamakta Bugün Müslüman gürcülerin sayısının 150000'i aştığı biliniyor Bu sayıya Müslüman Abazalar, Acaralar, Osetler ve Azeriler de ilâve edilince, 650000 kişiyi buluyor

Dil: Gürcüce % 71 (Resmi), Rusça % 9, Ermenice % 7, Azerice % 6 ve diğerleri (Abhazca, Acarca, Oseya dili vb) % 7

Okur yazarlık oranı: 15 yaş altındaki herkes okuma yazma bilmektedir
erkek: % 100
kadın: % 98
Toplam nüfus: % 99 (1989 tahmini)

GENEL BAKIŞ

Gürcistan'ın ana ekonomik faaliyetleri; turungil, çay, fındık ve üzüm gibi tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, manganez ve bakır madenciliği, alkollü ve alkolsüz içecek üretimi yapan küçük bir sanayi sektörü ile metal, makine ve kimyasal madde üretimi yapan sanayi tesislerinden oluşmaktadırÜlke ithalatının en büyük kısmını doğalgaz ve petrolden oluşan enerji ihtiyaçları oluşturur İçerdeki tek ve büyük enerji kaynağı hidrolik enerjidir

Ağır ekonomik hasarlara rağmen, iç karışıklıklardan daha çok zarar gördü Gürcistan IMF ve Dünya Bankası'nın yardımı ile gayri safi milli hasılayı pozitif hale getirdi ve enflasyonu düşürerek 1995'ten beri sağlam ekonomik kazançlar elde etti Bununla birlikte Gürcistan hükümeti sınırlı ekonomik kaynaklara ve kronik gelir vergisi toplayamama başarısızlığına maruz kalmaktadır Keza Gürcistan enerji kıtlığı da yaşamaktadır

Ülke uzun dönemde boru hatlarının transit geçiş durumu ve ticaretten gelir beklemektedir 2002 yazında başlayan Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı inşaatı ülkeye iş imkanı ve yatırım getirecektir

Gayri Safi Milli Hasıla: 155 milyar $ (2001 tahmini)

GSMH Gerçek Büyüme Oranı: % 84 (2001 tahmini)

GSMH Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 3 100 $ (2001 tahmini)

GSMH Sektörlere Dağılımı: tarım: % 25
endüstri: % 20
hizmetler: % 55 (2000 tahmini)

Fakirlik Sınırının Altındaki Nüfus: % 54 (2001 tahmini)

Hane Halkının Gelir Oran Yüzdesi: en düşük % 10: % 23
en yüksek %10: % 279

Enflasyon Oranı (tüketici fiyatları): % 46 (2001 tahmini)

İş Gücü:21 milyon (1989)

İş Gücünün Sektörlere Dağılımı: tarım: % 40
endüstri: % 20
hizmetler: % 40 (2000 tahmini)

İşsizlik Oranı: % 17 (2001 tahmini)

Bütçe: gelirler: 499 milyon $
harcamalar: 554 milyon $


TARIM
Gürcistan'ın Karadeniz kıyı kuşağında yer alan batı kesiminde özellikle Kolkhida ovasında yetiştirilen başlıca tarım ürünleri; turunçgil, üzüm, çay, sebze, patates yetiştirilir; ayrıca mısır, tütün ve sulanan sahalarda şeker pancarı ve pamuk üretilir

Tarıma elverişli dar alanda, makineleşmiş modern metotlar sayesinde en yüksek verim alınmaya çalışılır Karadeniz kıyılarında çay ve turunçgil üretimi yaygındır Bu bakımdan ülkede yılda 150 bin ton turunçgil üretilirken 30 bin ton çay üretimi yapılır İç kesimlerde ise Kolhoz ve Solhoz gibi kollektif çiftlikler halindeki işletmelerde daha çok tahıl şekerpancarı, tütün ve meyve üretimi yapılır Gürcistan'da tahıl türleri içinde en fazla (450000) mısır üretilir Bunun yanında ülkede 7 bin ton şeker, 8 bin ton ayçiçeği, 1000 ton tütün üretilir

Ülke eski Sovyet Rusya'nın bir "Bahçesi" unvanını almıştır Çünkü eski Sovyet Rusya'nın toplam çay üretiminin % 95'ini Gürcistan sağlıyor Türkiye'nin sadece 660 ton çay ürettiği 1989 yılında, Gürcistan 143000 ton çay üretmiştir Birliğinin dağılmasıyla birlikte (1990-91), Gürcistan'ın ürettiği çayı Sovyet Rusya'ya teslim etmemesi sonucunda Moskova'da büyük sıkıntılar yaşanmıştır


Ülkede hayvancılık pek gelişmiş bir ekonomik faaliyet değildir, bundan başlıca neden mera sahalarının az oluşudur Meralar daha ziyade dağların yüksek kesimlerindedir Ülkede daha çok büyük baş hayvan besiciliği yaygındır, l milyon baş sığır hayvanına karşılık 600 bin baş koyun beslenir Ayrıca domuz, keçi, ve kümes hayvanı beslenir

Arazi Kullanımı: Ekili-Dikili Alan: % 11
Sürekli Ürünler: % 4
Diğerleri: % 85 (1998 tahmini)

Sulanabilir Arazi: 4 700 km² (1998 tahmini)

SANAYİ
Başlıca endüstri kolları; demir-çelik, uçak, makineli araçlar, elektrikli aletler, madencilik, kimyasal maddeler, çimento, orman ürünleri döküm takımları, elektrikli lokomotif, kule vinci, tarım alet ve makineleri, et işleme, kaynak takımları ve şarap üretilir Önemli sanayi tesisleri, Rustavi ile Tiflis'tedir

Sanayi üretimi büyüme oranı: % 3 (2001 tahmini)

MADENCİLİK
Manganez, demir, bakır, az miktarda kömür ve petrol

Elektrik Üretimi: 7404 milyar kWh (2000 tahmini)

Elektrik Üretim Kaynakları: fosil yakıtlar: % 2099
su gücü: % 7901
diğerleri: % 0
nükleer: % 0 (2000 tahmini)

Elektrik Kullanımı: 7886 milyar kWh (2000 tahmini)

Elektrik İhracatı: 200 milyon kWh (2000 tahmini)

Elektrik İthalatı: 12 milyon kWh (2000 tahmini)

TİCARET

İhracat: 450 milyon $ (2001 tahmini)

İhraç Malları: hurda metal, makine, kimyasal maddeler, ithal edilen petrolün ihracı, turunçgil, meyve, çay, şarap ve diğer tarımsal ürünler

İhracat Yaptığı Ülkeler: Türkiye % 223, Rusya % 206, Almanya % 104, Azerbaycan % 63,Ermenistan % 4, ABD % 22 (2000)

İthalat: 723 milyon $ (2001 tahmini)

İthal Malları: Yakıtlar, Makine ve parçaları, ulaşım ekipmanları, buğday ve diğer gıda maddeleri ve ilaçlar

İthalat Yaptığı Ülkeler: Avrupa Birliği % 238, Türkiye % 16,Rusya % 128, ABD % 101, Almanya % 79 (2000)

Dış Borcu: 17 milyar $ (2001 tahmini)

Ekonomik Yardım: aldığı; 2127 milyon $ (1995)

Para Birimi: Lari

Para Birimi Kodu: GEL

Mali Yıl: 1 Ocak - 31 Aralık