Prof. Dr. Sinsi
|
Ülkemizin Komşuları
Tam Adı: Yunanistan Cumhuriyeti
Yüzölçümü: 131 940 km²
Başkenti: Atina
Para Birimi: Euro
Dili: Yunanca
Nüfusu: 10 645 343 kişi (2002 tahmini)
Ortalama Ömür: 78 74 yıl (2002 tahmini)
Okur Yazarlık Oranı: % 97 (1999 tahmini)
Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 17 900 $ (2001 tahmini)
Avrupa'nın güneydoğusunda yer alan Yunanistan; üç taraftan denizlerle çevrili bir yarım ada üzerinde yer almaktadır
13 676 km kıyısı olan Yunanistan güneyden Akdeniz, doğudan Ege Denizi ve batıdan da İon Denizi ile üç çevrilmiştir Toplam 1 228 km olan kara sınırının; 206 km'si Türkiye, 282 km'si Arnavutluk, 246 km'si Makedonya ve 494 km'side Bulgaristan iledir
Toplam 131 940 km² alan kaplayan Yunanistan 34° 53' - K 41° 26' K paralelleri ile 20° 01' D - 29° 07' D boylamları arasında yer almaktadır Ülke arazisinin 1 140 km² si göller oluştururken, 130 800 km² si kara yüzeyidir
Ülkenin en alçak yeri 0 m ile Akdeniz kıyıları iken, en yüksek yeri 2 917 m ile Olimpos Dağıdır
Akdeniz medeniyetinin geliştiği ülkelerden biri olan bugünkü Yunanistan'da, ilk çağlarda kent devletleri kurulmuştur M Ö 5 ve 2 yy arasında en parlak dönem yaşanmıştır
Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u alarak Bizans Devleti'ne son vermesiyle peyderpey Osmanlı Devleti'nin hakimiyetine girmiştir Yunanistan 1829'da kilisenin etkisi ile başlayan milliyetçilik hareketleri sonucu Osmanlı İmparatorluğundan bağımsızlığını kazanmıştır 19 yy ikinci yarısı ve 20 yy'lın ilk yarısında kademeli olarak Osmanlı İmparatorluğu topraklarını işgal ederek genişlemesini sürdürmüştür
1 Dünya Savaşı'ndan sonra başta, İngilizlerin destek ve himayeleri ile Batı Anadolu'yu işgal eden Yunanlılar, Atatürk'ün önderliğindeki Kurtuluş Savaşı sonucunda Anadolu'dan çıkarılmıştır
1941'de Almanların işgalinden sonra ülkede 1944'de iç savaşlar başlamıştır 1949'da Komünist isyancıların yenilmesine müteakip1952'de Yunanistan NATO'ya katılmıştır 1967'de bir askeri darbe ile el koyarak krallık rejimine son verilmiş ve sürgünde olan C Karamanlis ülkeye gelerek yönetimi ele almıştır 1974'te demokratik seçimler yapılarak parlamenter cumhuriyet kuruldu 1981'de Avrupa topluluğuna ve 1992'den sonrada Avrupa birliğine girdi
Ülke toplam 51 idari bölge ve bir otonom bölgeden oluşmaktadır Otonom bölge; Agion Oros (Mt Athos) İdari Bölgeler; Achaia, Aitolia kai Akarmania, Argolis, Arkadia, Arta, Attiki, Chalkidiki, Chanion, Chios, Dodekanisos, Drama, Evros, Evrytania, Evvoia, Florina, Fokidos, Fthiotis, Grevena, Ileia, Imathia, Ioannina, Irakleion, Karditsa, Kastoria, Kavala, Kefallinia, Kerkyra, Kilkis, Korinthia, Kozani, Kyklades, Lakonia, Larisa, Lasithi, Lefkas, Lesvos, Magnisia, Messinia, Pella, Pieria, Preveza, Rethynnis, Rodopi, Samos, Serrai, Thesprotia, Thessaloniki, Trikala, Voiotia, Xanthi, Zakynthos
Anayasa:11 Haziran 1975'de kabul edildi Mart 1986 ve Nisan 2001'de yeni düzenlemeler yapıldı
Adli Sistem: Roma hukukuna dayanır Yargı, Sivil Mahkemeler, Ceza Mahkemeleri ve İdari Mahkemeler olmak üzere üçe bölünmüştür
Oy Hakkı: 18 yaşını dolduran herkesin oy hakkı bulunmaktadır
Yürütme Dalları:
Devlet Başkanı: Cumhurbaşkanı Konstandinos (Kostis) STEPHANOPOULOS (10 Mart 1995'den bu yana)
Seçimler:Cumhurbaşkanı 5 yıllık bir süre için Parlamento tarafından seçilir Son seçim 8 Şubat 2000'de yapıldı Başbakan Cumhurbaşkanı tarafından atanır
Hükümetin Başı:Başbakan Konstandinos SIMITIS (19 Ocak 1996'dan bu yana)
Kabine:Bakanlar kurulu Başbakanın tavsiyesiyle Cumhurbaşkanı tarafından atanır
Seçim Sonuçları:Cumhurbaşkanı Konstandinos STEPHANOPOULOS oyların % 90'ını alarak yeniden Cumhurbaşkanlığına seçildi
Yasama Dalları: 300 üyeli Parlamento (Vouli ton Ellinon) 4 yıllık bir dönem için halk oyuyla seçilirler
Seçimler: Son seçim 9 Nisan 2000'de yapıldı Gelecek seçim Nisan 2004'te yapılacak
Seçim Sonuçları:Parlemento seçimlerinde Partilerin aldıkları oy yüzdeleri; Panhellenic Sosyalist Hareketi - PASOK % 43 8, Yeni Demokrasi % 42 7, Yunanistan Komünist Partisi % 5 5, İlerici ve Sol Koalisyonu % 3 2; partilerin koltuk sayısı - Panhellenic Sosyalist Hareketi - PASOK 158, Yeni Demokrasi 125, Yunanistan Komünist Partisi 11, İlerici ve Sol Koalisyonu 6
Adli Dallar: Anayasa Mahkemesi (Yargıtay), Özel Yüksek Mahkeme Hakimler Cumhurbaşkanı tarafından atanırlar Göreve atanan hakimler ömür boyu hizmet ederler
Politik Patiler ve Liderleri:İlerici ve Sol Koalisyonu (Nikolaos KONSTANDOPOULOS); Yunanistan Komünist Partisi (Aleka PAPARIGA); Yeni Demokrasi (Konstandinos KARAMANLIS); Panhellenic Sosyalist Hareketi - PASOK (Konstandinos SIMITIS)
Politik Baskı Gurupları ve Liderleri: Bilinmiyor
Katıldığı Uluslar Arası Organizasyonlar: Australia Group, BIS, BSEC, CCC, CE, CERN, EAPC, EBRD, ECE, EIB, EMU, EU, FAO, G- 6, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICFTU, ICRM, IDA, IEA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU, MINURSO, NAM (guest), NATO, NEA, NSG, OAS (observer), OECD, OPCW, OSCE, PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNIKOM, UNMEE, UNMIBH, UNMIK, UNOMIG, UPU, WEU, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WToO, WTrO, ZC
Uluslar Arası Çevre Anlaşmaları:
Taraf Oldukları: Hava Kirliliği, Hava Kirliliği - Nitrojen Oksit, Hava Kirliliği - Sulphur 94, Antarktika Çevre Protokolü, Antarktika - Deniz Yaşamı Kaynakları, Biyolojik Çeşitlilik, İklim Değişiklikleri, Çölleşme, Tehlikedeki Türler, Çevresel Değişiklikler, Tehlikeli Atıklar, Deniz Hukuku, Denize Boşaltma, Nükleer Silah Denemeleri, Ozon Tabakasının Korunması, Gemilerin Yol Açtığı Kirlilik, Tropikal kereste 83, Tropikal kereste 94, Sulak Alanlar Hava Kirliliği - Sürekli Organik Kirleticiler, Hava Kirliliği - Uçucu Organik Bileşikler, Antarktika Antlaşması, İklim Değişiklikleri - Kyoto Protokolü'nü imzaladığı halde henüz onaylamamıştır
Uluslar Arası Sorunları:
Anlaşmazlıklar:Yunanistan İle Türkiye arasında Ege Denizi ile ilgili sınır tartışmaları ve Kıbrıs sorunu devam etmektedir Makedonya Cumhuriyeti ilede isim tartışması devam etmektedir
Yasaklanmış İlaçlar: Ortadoğu üzerinden gelen eroin ve Hint kenevirinin Avrupa'daki giriş kapısıdır Yine Güney Amerika'dan gelen kokainde Yunanlı tüketicilere ulaşmaktadır
Türkiye ile Yunanistan arasındaki ticari ve siyasî ilişkiler iyi değildir Yunanistan, uluslararası alanda sürekli olarak ülkemizin hak ve menfaatlerinin kısıtlanmasına çalışmaktadır Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Ege adalarını silahlandırarak Türkiye'ye komşuluk haklarına sığmayan tutumunu sürdürmeye çalışmaktadır Ancak politikacıların bu tutumuna Yunan halkının büyük bir bölümü destek vermemekte ve ticarete dayanan karşılıklı ilişki istemektedir
Yunanistan ve Mora yarımadaları üzerinde 480'i büyük 9000 adanın yer aldığı bir ülkedir Yunanistan çoğunlukla dağlıktır Dağ sıraları denize doğru yarım adalar şeklinde sokulmaktadır Bazı dağ sıralar kıyı açıklarındaki adalarda devam etmektedir
Yunanistan'ın bulunduğu saha 3 Jeolojik Zaman'ın sonlarına kadar Anadolu ile bitişikti Burada yer yer göllerle kaplı Egeit denilen bir kıta parçası bulunuyordu 3 Jeolojik Zaman'ın sonu ve 4 Jeolojik Zaman'ın başında meydana gelen faylanma hareketleri ile Egeit kıtası parçalanmıştır Bu parçalanma ve çökme sonucunda Akdeniz suları sahayı kaplayarak günümüzdeki Ege denizi oluşmuştur Ege denizindeki adalar, bu eski kıta kütlesinin su üstünde kalmış oları parçalarıdır Egeit kıtasının parçalanması ile Ege denizinde yer yer volkanik faaliyetler meydana gelmiştir Sık sık depremlerin meydana geldiği Ege denizi, Alp Himalaya deprem kuşağı içindedir
Dağlık bir ülke olan Yunanistan'da Alp dağlarının bir kolu olan Pindus dağları uzanır Ülkenin en yüksek kesimi batıdaki 2917 m'ye ulaşan Olimpos dağıdır Ülkenin güneyinde ise üç parmak şeklinde Akdeniz'e doğru sokulan Mora yarımadası yer alır Buradaki dağ sıralan Pelepones adını alır Kıyıları çok girintili çıkıntılıdır Kuzeydoğuda yine Ege denizine doğru sokulan Halkkidiki yarımadası yer alır Mora yarımadası ile ülkenin ana gövdesini birbirinden ayıran Korint Körfezi, Korint Kanalı ile Ege denizine bağlanmıştır Önemli ova ve tarım alanlarını, ülkenin orta bölümün deki Tesalya Ovası ile Selanik yakınındaki Vardar ve Meriç delta ovaları oluşturur
Yunanistan'ın Ege denizinde bulunan başlıca büyük adaları, Eğriboz, Girit, Rodos, Midilli, Limni, Sakız ve Güneybatı Anadolu kıyısı açıkların daki On iki Ada'dır
Yunanistan'ın en büyük akarsuyu, Makedonya'dan doğarak Selanik Körfezi'nde Ege denizine dökülen Varna'dır Diğer önemli bir akarsu ise Bulgaristan'da doğduktan sonra, Türkiye ile Yunanistan arasındaki sınırı çizerek Ege'ye kavuşan Meriç’tir Ülkeden doğan diğer akarsuların boyları ise kısadır
Doğal Afetler:Şiddetli depremler ülkedeki en önemli doğal afettir
Çevre konusunda önemli noktalar:Hava ve su kirliliği ülkenin en önemli çevresel problemleridir
Ülke, genel olarak yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklim bölgesi içinde yer alır Ancak iç kısımlara ve yüksek sahalara doğru karasal iklimin etkileri hissedilir Yaz ile kış arasındaki sıcaklık farkı artar Kışın kuzeyden esen soğuk bora rüzgarı, sıcaklığın düşmesine yol açar İlkbahar sonlarında başlayan ve yaz boyunca kuzeybatıdan esen etezyen rüzgarları ise yazın sıcaklığı düşürür Ülkenin alçak sahalarında 500 mm'yi bulan yıllık ortalama yağış, dağlık kısımlarda artarak 1000 mm'yi aşar
Yunanistan'da doğal bitki örtüsünü kıyı kesimlerinde kızılçam ve maki toplulukları oluşturur Kuzeydeki Makedonya'da ise başta meşe olmak üzere geniş yapraklı ormanlar yer alır
Atina, Selanik ve Pire Önemli şehirleridir
Yunanistan'ın Siyasi Haritası
Ülkeye, Hint-Avrupa kökenli Helenler M Ö ki yıllarda yerleşmişler ve Helen medeniyetini kurmuşlardır 15 Yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti'nin hakimiyetine girmesiyle özellikle Batı Trakya'ya Türkler yerleşmiştir Ülkenin nüfusunda önemli değişmeler olmuştur Rumların bir bölümü 1 Dünya Savaşı'ndan sonra ABD, Filistin ve Mısır'a göç etmiştir 1932'de Türkiye-Yunanistan arasında yapılan göç antlaşması ile 1,2 milyon Rum, Türkiye'den Yunanistan'a, 607 bin Türk’te Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmiştir Halen Türkler, Batı Trakya'da Selanik, İskeçe, Dedeagaç ve Gümülcine'de yaşarlar Ayrıca Girit, Rodos ve Türkiye'ye yakın adalarda da Türkler bulunur
Ülke nüfusunun yarıdan fazlası kentlerde toplanmıştır Özellikle nüfusun üçte bir kadarı Atina metropolünde yaşamaktadır Nüfus yönünden adaların en kalabalık olanı Girit ve Rodos'tur Kırsal kesimde toplu köy yerleşmeleri görülür Selanik ve Makedonya'daki Türkler, genellikle çiftlik adı verilen köylerde yaşarlar
Nüfus: 10 645 343 kişi (2002 tahmini)
Yaş yapısı: 0-14 yaş: % 14 8 (erkek 814 605 kişi; kadın 765 613 kişi)
15-64 yaş: % 67 1 (erkek 3 579 945 kişi; kadın 3 564 068 kişi)
65 yaş ve üzeri: % 18 1 (erkek 851 087 kişi; kadın 1 070 025 kişi) (2002 tahmini)
Nüfus artış oranı: % 0 2 (2002 tahmini)
Doğum oranı: 1 000 kişide / 9 82 doğum (2002 tahmini)
Ölüm Oranı: 1 000 kişide / 9 79 ölüm (2002 tahmini)
Net göç oranı: 1 000 kişide / 1 96 göç (2002 tahmini)
Cinsiyet oranı:Doğumda: 1 07 erkek / kadın
15 yaş altı: 1 06 erkek / kadın
15-64 yaş: 1 erkek / kadın
65 yaş ve üzeri: 0 8 erkek / kadın
Toplam nüfusun: 0 97 erkek / kadın (2002 tahmini)
Bebek ölüm oranı:1 000 canlı doğumda / 6 25 ölü (2002 tahmini)
Ortalama Ömür:Toplam nüfus: 78 74 yıl
Kadın: 81 48 yıl
Erkek: 76 17 yıl (2002 tahmini)
Doğurganlık oranı : Kadın başına 1 34 çocuk (2002 tahmini)
HIV/AİDS - yetişkin nüfusta yayılma oranı: % 0 16 (1999 tahmini)
HIV/AİDS - taşıyan insan sayısı: 8 000 (1999 tahmini)
HIV/AİDS - ölü sayısı: 100 (1999 tahmini)
Milliyet (Uyruk): Yunanlı
Etnik guruplar: Yunanlı % 98, diğerleri % 2
Din: Yunan Ortodoks % 98, Müslüman % 1 3, Diğerleri % 0 7
Dil: Yunanca
Okur yazarlık oranı: 15 yaş altındaki herkes okuma yazma bilmektedir
erkek: % 98 5
kadın: % 96
Toplam nüfus: % 97 (1999 tahmini)
Genel Bakış
Ülkede geleneksel olarak sürdürülen tarım ve diğer ekonomik faaliyetler son yıllarda köklü değişime uğramıştır Özellikle Avrupa Birliği'ne girmesiyle ekonomisinde önemli bir canlanma başlamıştır 20 yıl kadar önce yiyecek sıkıntısı çeken Yunanistan'a Arnavutluk'tan çalışmak için binlerce işçi gelmektedir
Ülke ekonomisi kapitalist bir sistemle yönetilmektedir Turizm, getirdiği dövizle gayrisafi milli hasılasının büyük bir bölümünü sağlayarak ülke ekonomisinin temelini teşkil etmektedir Yunanistan'a AB'den gayri safi milli hasılasının % 3 3'ü kadar ekonomik yardım gelmektedir Son birkaç yıldır hükümetin uyguladığı sıkı ekonomik politikalar ve Ocak 2001'de AB Ekonomi ve Para Birliğine girişi ile ülke ekonomisi iyiye gitmeye başlamıştır Ülke işsizliği azaltmaya, ekonomiyi yeniden yapılandırmaya, bazı devlet teşebbüslerini özelleştirmeye, sosyal güvenlik reformlarını yapmaya, vergi sistemini yeniden elden geçirmeye ve bürokratik engelleri azaltmaya çalışmaktadır 2002'deki ekonomik büyüme % 3 35 civarında tahmin edilmektedir
Gayri Safi Milli Hasıla: 189 7 milyar $ (2001 tahmini)
GSMH Gerçek Büyüme Oranı: % 3 7 (2001 tahmini)
GSMH Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 17 900 $ (2001 tahmini)
GSMH Sektörlere Dağılımı: tarım: % 8 3
endüstri: % 27 3
hizmetler: % 64 4 (1998 tahmini)
Fakirlik Sınırının Altındaki Nüfus: Bilinmiyor
Hane Halkının Gelir Oran Yüzdesi: en düşük % 10: % 3
en yüksek %10: % 25 3
Enflasyon Oranı (tüketici fiyatları): % 3 4 (2001 tahmini)
İş Gücü: 4 32 milyon (1989 tahmini)
İş Gücünün Sektörlere Dağılımı: tarım: %20
endüstri: % 21
hizmetler: % 59 (2000 tahmini)
İşsizlik Oranı: % 11 (2001 tahmini)
Bütçe: gelirler: 45 milyar $
harcamalar: 47 6 milyar $
TARIM
Ülkenin üçte birinden azında tarım yapılır; başlıca tarım ürünleri buğday ve arpadır Akdeniz ikliminin etkisinden dolayı bol miktarda zeytin, tütün, turunçgiller ve üzüm yetiştirilir Girit ve Sisam adasında yetiştirilen Sultaniye üzümünün bir bölümü ihraç edilir Kuzeyde dut ağaçlarının yetiştirildiği Makedonya ve Batı Trakya'da ipek böceği beslenir ve ipekli dokuma ürünler üretilir Ayrıca burada tütün yetiştirilir Makedonya ve Tesalya ovalarında şeker pancarı, Meriç ve Varna deltasında pirinç üretilir
Ülkede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri; buğday, mısır, arpa, şeker pancarı, zeytin, domates, üzüm, tütün ve patatestir Ayrıca ülkede dağlık alanlarda keçi ve koyun, ahırlarda büyükbaş hayvan beslenir ve mandıracılık gelişmiştir Balıkçılık pek fazla gelişmemiştir
Arazi Kullanımı: Ekili-Dikili Alan: % 22
Sürekli Ürünler: % 9
Diğerleri: % 69 (1998 tahmini)
Sulanabilir Arazi: 14 220 km² (1998 tahmini)
SANAYİ
Ülkede son yıllarda sanayileşme alanında gelişme başlamıştır Başlıca sanayi dalları; besin ve tütün işleme, tekstil, çeşitli kimyasallar, metal işleme, madencilik ve petroldür
Sanayi üretimi büyüme oranı: % 7 (2000 tahmini)
MADENCİLİK
Önemli maden yataklarını; pirit, manganez, kurşun, çinko, linyit, gümüş, mermer, petrol ve boksit yatakları oluşturur Elektrik enerjisi, termal ve hidroelektrik santrallerden sağlanır
Elektrik Üretimi: 49 581 milyar kWh (2000 tahmini)
Elektrik Üretim Kaynakları:fosil yakıtlar: % 91 53
su gücü: % 6 6
diğerleri: % 1 87
nükleer: % 0 (2000 tahmini)
Elektrik Kullanımı: 46 099 milyar kWh (2000 tahmini)
Elektrik İhracatı: 1 74 milyar kWh (2000 tahmini)
Elektrik İthalatı: 1 72 milyar kWh (2000 tahmini)
TİCARET
İhracat: 12 5 milyar $ (2001 tahmini)
İhraç Malları: Çeşitli gıda maddeleri ve meşrubatlar, mamül maddeler, petrol ve petrol ürünleri, tekstil, ve kimyasal maddeler
İhracat Yaptığı Ülkeler: Avrupa Birliği % 44, (Almanya %12, İtalya %9,İngiltere % 6), ABD % 5 (2000)
İthalat: 30 3 milyar $ (2001 tahmini)
İthal Malları: Makina ve ekipman, taşımacılıkta kullanılan ekipmanlar, yakıtlar ve kimyasal maddeler
İthalat Yaptığı Ülkeler: Avrupa Birliği % 59 (Almanya % 13, İtalya % 13, Fransa % 7, Hollanda % 6, İngiltere % 5), ABD % 3 (2000)
Dış Borcu: 57 milyar $ (2001 tahmini)
Ekonomik Yardım: aldığı; 5 4 milyar $ (1997)
Para Birimi: Euro
Para Birimi Kodu: EUR
Mali Yıl: 1 Ocak - 31 Aralık
Yunanistan'dan sıvılaştırılmış doğal gaz, demir-çelik çubukları, portland çimento, nafta, konserve kutuları, pamuk ve kimyasal madde almaktayız Karşılığında ağır fueloil, bakır tel, nohut, elma, sentetik elyaf, amonyak, fındık, deniz taşıtları ve alaşımsız alüminyum satmaktayız, iki ülke arasında karşılıklı turistik turlar düzenlenmektedir
|