|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ülkelerin Kuruluşu - Ülkelerin Tarihi ve Kültürleri
Makedonya Devleti
Bölgede, bilinen ilk hakimiyeti, M Ö 725'lerde Argead Hanedanından, Birinci Perdikas kurdu Makedonya Krallığını kuran bu hanedan, Yunan asıllı değildir Krallık Sırbistan ve Trakya'da genişledi Bölge, MÖ 513'ten 479'a kadar Perslerin işgalinde kaldı Perslerin çekilmesiyle Makedonya Krallığının başşehri Pella oldu
Kral İkinci Amiktas, Üçüncü Fredikas, İkinci İskender devrindeki hanedanlık kavgalarında, kuzeyden Balkan kavimlerinin istilasına uğradı MÖ 359'da İkinci Filip'in kral olmasıyla, devletin otoritesi kuvvetlendi Hanedan kavgasına son verilip, istilacılar çıkartıldı Sınırlar genişletildi İkinci Filip'ten sonra yerine Büyük İskender (MÖ 334-323) kral oldu
Büyük İskender, Yunanistan, İran, Anadolu, Suriye ve Mısır'ı alıp, Türkistan ve Hindistan'a girdi Büyük İskender, kazandığı savaşlar sonunda ahlaksızlıklarda azıtıp, otuz üç yaşında sefaletle ölünce, MÖ 323'te Dördüncü İskender kral oldu Onu Büyük İskender'in kumandanlarından Antigonos Kiklons öldürerek, Makedonya krallığına geçti Antigonos Makedonya'da yeni hanedanın kurucusudur
Romalıların bölgeye hakim olmasına, Makedonya Krallığı karşı koymuşsa da, MÖ 172-168 yılları arasında üçüncü sefer sonunda yenildiler Makedonya Roma İmparatorluğunun bir eyaleti haline getirildi Avrupa'daki kavimler göçü esnasında ve sonrasında sık sık istilaya uğrayan Makedonya, miladdan sonra 6 yüzyılda Slavlaşmaya başladı Dokuzuncu ve onuncu yüzyıllarda Bulgarlar bölgede kuvvet kazandı Dördüncü Haçlı Seferinde 1204-1224 yılları arasında Makedonya'da Latin Krallığı kuruldu 1230'larda Bulgarların, 1280'de de Sırpların hakimiyetine geçti
Osmanlı Devleti, Anadolu'da kurulup, adalet üzere idare edilmesi sayesinde kısa zamanda genişleyip, 14 yüzyılda Avrupa kıtasına da hakim olmaya başladı Osman Bey devrinde, Makedonya'ya ilk Osmanlı akını 1324 yılında yapıldı Osmanlı Sultanlarından Birinci Murad Han devrinde, 26 Eylül 1371 Cirmen Zaferiyle Türklere Makedonya'nın kapıları açılarak, Balkanlardaki mukavemet kırıldı
1371'den sonra başlatılan Makedonya fütühatı, 1373 yılına kadar tamamlandı 1371'den 1877-1878 Osmanlı-Rus (Doksanüç) savaşına kadar fasılasız Osmanlı hakimiyetinde kalan Makedonya, 1878'de Rusların işgaline uğramışsa da, aynı yıl yapılan Berlin Antlaşmasıyla tekrar kurtarıldı
1912- 1913 Balkan savaşı felaketinden sonra, Makedonya Osmanlı hakimiyetinden çıktı Bölgedeki Türk ve Müslüman ahali Anadolu'ya göç etmek mecburiyetinde kalmasına rağmen, bölgede hala çok sayıda Türk-İslam nüfusu yaşamaktadır
1371'den 1913 yılına kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan Makedonya on dokuzuncu yüzyılın ortalarına kadar barış, sükun ve huzur devrini yaşadı Bu devirde Makedonya'da sanat değeri yüksek mimari eserler inşa edildi Ahalinin sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanması için pek çok müesseseler kuruldu Sivil ve askeri okulların açılması ve çeşitli müesseselerin kurulmasıyla Makedonya'nın hayat ve kültür seviyesi yükseltildi Bölgedeki Osmanlı eserlerinin çoğu haçlı, slav ve komünizm zihniyetleriyle tahrip edilmesine rağmen, geride kalanlar dahi o devrin şaheser abidelerindendir
Makedonya'nın Türklerin hakimiyetinden çıkması, 19 yüzyılda şiddetlenen Papalık ve Rusya'nın propagandası sebepiyledir Bölge Osmanlıların elinden çıkmasıyla, toprak bütünlüğünü kaybetti Önce Balkan devletleri arasında savaş meydanı haline gelen Makedonya, Birinci Dünya (1914-1918), İkinci Dünya (1939-1945) savaşlarında da aynı akibete uğradı İkinci Dünya Savaşı sonunda, 1947'de Makedonya Bulgaristan, Yugoslavya ve Yunanistan arasında paylaşıldı
Yugoslavya sınırları içinde kalan Makedonya topraklarında, Yugoslavya'yı meydana getiren cumhuriyetlerden biri olan Makedonya Cumhuriyeti kuruldu Makedonya Cumhuriyeti, Yugoslavya'nın parçalanması üzerine kurulan Yeni Yugoslavya'dan 1991'de yapılan referandum ile ayrıldı ve bağımsız bir devlet haline geldi
Birçok ülke Makedonya'yı tanırken, Yunanistan'ın itirazı ile Avrupa Devletleri tanımadı Bunun nedeni ise yeni cumhuriyetin, Yunanistan'daki bir bölge ile aynı ismi taşıması idi Yeni devletin isminin değiştirilmesi yönünde Yunanistan'ın istekleri hala devam etmektedir
Meksika Devleti
Meksika, Kuzey Amerika’da tarihi çok öncelere dayanan tek ülkedir MÖ birinci yüzyıla doğru körfez bölgesi, Oaxaca, merkezi yayla, çok gelişmiş bir kültür ve sanata şahit oldular Bu durum eski Maya İmparatorluğunun doğuşuna tesir etti Bu imparatorluk, 4 yüzyılda tarih sahnesine çıkarak yedinci asırdan sekizinci asır sonuna kadar, Yucatan’dan Guatemala’ya kadar genişledi
Aynı dönemde birinci ve dokuzuncu yüzyıl arasında ekonomik ve sosyal yönden Mayalar derecesinde teşkilatlanmış çeşitli medeniyetler, Oaxaca da, merkezi yaylada ve körfez kıyısında geliştiler Bunlara klasik medeniyetler adı verilir
Sonra, 9 yüzyıldan 12 yüzyıla kadar gelişen Tula Toltekleri ortaya çıktı Fakat bunların medeniyeti yeni kabilelerin tesiri altında değişikliğe uğradı 987 yılında Maya-Toltek karışımı yeni bir medeniyetin doğmasına sebep olan, yeni Maya İmparatorluğu kuruldu Aynı dönemlerde kuzey kabileleri yayla üzerine yerleşerek şehir hayatına geçtiler
Aztlan’dan gelen Mexica kabileleri 1325’te Tenochtitlon (Mexico) şehrini kurarak, 50 yıl sonra ilk hükümdarlarını seçtiler Aztekler, kabileler arası rekabetten faydalanarak 1430’dan 1521’e kadar genişleyen büyük bir imparatorluk kurdular Sadece Michoacan Taraskları önünde başarısızlığa uğrayan Aztekler; Totonaktası, Zopatekleri ve Mikstekleri hakimiyeti altına aldılar
İspanyollar ülkeyi ele geçirmek için, Azteklere karşı duyulan kinden faydalandılar 1519’da İspanyollar, Cortès komutasında çıkarma yaptılar ve Veracruz şehrini kurdular Meksika, 1535’te İspanyanın genel valiliği haline geldi İspanyol istilası, kuzeye ve güneye doğru uzanarak 17 asır sonuna kadar, devam etti Ekseriya acımasız olan Hıristiyanlaştırma geleneksel dinlerle mücadele etti ve yerli medeniyet yok edildi
1571’de Mexico’da engizisyon kuruldu 1519’larda kesin olarak bilinmemekle beraber, 25 milyon olduğu tahmin edilen yerli nüfus, 1650’ye doğru 1500000’e düştü Ekonomik reformlara rağmen İspanyol idaresi, yerliler ve melezler kadar beyazlar için de dayanılmaz bir hale geldi 1810’da İspanyolları ülkelerinden kovmak için harekete geçtiler 11 yıl süren bir bağımsızlık savaşı sonunda, 1821’de Kral Naibine Cordoba Antlaşması imzalatıldı 1824’te bağımsızlık ilan edildi
Bağımsızlığı, iç ve dış savaşların sebep olduğu yarım yüzyıllık karışıklıklar dönemi takip etti Santa Anna’nın diktatörlüğü esnasında yapılan ABD ile savaş sonucunda, 1848 Guadalupe Antlaşması ile New Mexico, Teksas, Kaliforniya kaybedildi 1855’te liberaller başarı kazandı Bir iç savaş sonunda Juarez muhafazakarları kazandı, fakat bunlar dış borçları tehir etmek zorunda kaldı Bunun üzerine Fransa, İngiltere ve İspanya askeri müdahalede bulundu Juarez’in tekliflerini, Latin Amerika’da Fransa yararına Katolik bir imparatorluk kurmak isteyen Üçüncü Napolyon reddetti ve Meksika’yı istila etti
Juarez’in başkanlığından sonraki Porfino Diaz’ın uzun diktatörlüğü sırasında (1876-1911) ekonomi, sosyal adaletsizlik ve yerli köylülerin sömürülmesi pahasına gelişti Diaz’ı düşüren liberal Madero, ihtilalci halk akımlarını bastıramadı ve 1913’te katledildi Carranza karışıklıklar ortasında 1917 anayasasını kabul ettirdi ve halka yönelik bir siyaset takip etti
Obrago’nun başkanlığında (1920-1924) tarım reformunun uygulanması başladı Bunun bir katolik tarafından katledilmesi ve şiddetli Katolik direnişi sonucunda, kiliseye karşı son derece katı ve bazan öldürücü bir siyaset başladı Lazoro Cardenasi, Başkanlığı (1934-1940) sırasında dini mücadeleleri yatıştırarak modernleşme politikası takip etti İkinci Dünya Savaşından sonra sanayileşmeye büyük önem verildi
|