|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kabe Hakkında Bilgiler, Kabe'ye Nasıl Gidilir, Tavsiyeler, Tarihçesi
KABE'NİN TARİHÇESİ
Müslümanların hacı olabilmek için "tavaf ettikleri", Beytullah (Allah'ın evi) olarak da adlandırılan Kabe'nin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı konusunda çeşitli söylenceler ve inançlar vardır İslam inancı, Kuran' da Kabe temellerinin İbrahim peygamber ile oğlu İsmaü peygamber zamanında atıldığını bildirir İbrahim peygamber, düşünde emrolunduğu gibi, oğlunu, kurban etmek amacıyla sunağa getirdiğinde Allah onlara, İsmail yerine kurban edilecek bir koç gönderdi ve olayın, İbrahim'i sınamak üzere yaratıldığı vahiy yoluyla kendisine bildirildi Oğlunu kurban etmekten kurtulan İbrahim sevinç içindeydi O sırada kendisine, oğlu İsmail ile birlikte bütün inanmışların, içinde ibadet edebilecekleri bir bina yapmaları gerektiği emredildi, İbrahim ve İsmail bu binayı Mekke'de yaptılar Söylenceler, bu iki peygamberin, yeryüzünün ilk mabedini yaparken dünyadaki bütün yapı taşlarına haber salarak örnekler istediğini ve her yörenin taşından yapıya koyarak bir dünya mabedi yaptıklarını açıklar Hatta, Anadolu söylenceleri, Göreme'deki peribacalarının, Kabe inşaatına yetişemediği için o yörede donakalan taşlardan oluştuğunu anlatır Ama aslında yapı, Mekke çevresindeki dağlardan çıkarılan kara taşlardan oluşmuştur
Yapıya Kabe adı, biçiminden dolayı verilmiştir Arapçada bu sözcük, küp biçiminde yapı anlamına gelir Gerçekte yapı dört yüzü birbirine eşit, tam küp biçiminde de değildir Kabe kapısının bulunduğu duvarın boyu 12 m, yan duvarlarsa 10 m'dir Kabe kapısı yerden yaklaşık 2,5 m yükseklikte büyük bir kapıdır Bu kapıya, daraç ya da madrac denen, tekerlekli özel bir merdivenle çıkılır ve kutsal Kabe anahtarıyla kapı, törenle açılır Hac mevsimi dışında Kabe genellikle kapalıdır O zaman bu merdiven Zemzem binası ile Beni Şeybe kapısının arasında durur Kabe kapısı yer yer gümüş kaplamalı, yer yer islemelerle ve yaldızlarla süslüdür Kapı açıldığı zaman içersinin tek bir uzamdan oluştuğu görülür Duvarlar mermer kaplıdır ve iç uzamda üç ahşap sütun vardır Kabe tavanı bu sütunlar üstüne oturur Ayrıca bir de tavana ulaşmak için ahşap bir merdiven bulunur Tavandaysa gümüş ve altın kandiller vardır Bunlar belli zamanlarda yakılır Binanın merkezinden dört köşesine dört doğru çizgi çekilmiş ve yönler işaretlenmiştir Bu işaretler doğu, batı, kuzey ve güneyi gösterir ve rükn adını alır Her köşenin ayrı adı vardır: Doğu köşesi (Er Rükn-ül - Esved); Batı köşesi (Er Rükn-üş-Şamî)-Kuzey köşesi (Er Rükn-ül-Irakî); Güney köşesi (Er Rükn-ül-Yemenî)
Doğu köşesinde, dışarda yerden 1,5 m yükseklikte, kapıya yakın yerde üç büyük ve birkaç küçük taştan oluşan Hacer-ül-Esved (Kara Taş) vardır Taştan oyulmuş ve gümüş bir çevçe-veyle sarılmış çemberin içindeki Hacer-ül-Esved ile kapı arasında kalan kesim, El Muntazam adını alır Hacılar dua ederken buraya el sürerler Hacer-ül-Esved'inbiraz ötesinde, Hacer-ül-Es'ad (Mutlu Taş) denen bir başka taş daha durur; hacılar buna da ellerini sürerler Kabe'nin kuzeybatı duvarı köşesinde, Mizab ya da Mizab-ur-Rahme denen, altın yaldızlı bir oluk bulunur Yağmur suları, bu oluktan taş döşemeye akar Yer mozaiklerle bezelidir Kuzeybatı duvarının tam karşısında El Hatim adlı, daire biçiminde bir duvar daha vardır Hacılar tavaf sırasında, buraya ayak basamazlar Kabe duvarıyla El Hatim arasında kalan alanda söylentiye göre, İsmail peygamber ile annesi Hacer'in mezarları vardır Bu alana Hicr-i İsmail denir Hac sırasında, hacıların Kabe çevresinde dönerek tavaf töreni yaptıkları taş döşeli yola Mataf denir Ma laf üstünde, En-Nican (tekne) denen bir çukur vardır Bu çukur İbrahim ve İsmail peygamberin inşaat sırasında harç kardıkları yer olarak kabul edilir
Mataf çevresinde ince uzun sütunlar sıralanmıştır Safa ve Merve tepeleri arasına dizilen bu sütunların araşma asılı yedişer kandil her akşam yakılır Safa ve Merve arası, İsmaü peygamberle annesinin, su aramak için koşuştuğu, sonunda zemzem kuyusunu bulduğu yer olarak kabul edilir Sütunların oluşturduğu dizi, bir kemerle kapanmıştır Kemerin kapısına Beni Şeybe kapısı denir; tören günlerinde bu kapı doğrudan Mataf'a açılır Kapı ile Kabe arasında kalan yer, Makam-ı İbrahim diye adlandırılır Söylencede bu yer, inşaat sırasında İbrahim'in dinlendiği yer olarak geçer Makam-ı İbrahim'de sekiz ayrı girişten ulaşılan, beyaz mermerden bir mimber vardır Hacer-üi-Esved'in tam karşısına zemzem kuyusu gelir, kuyunun üstü küçük bir kubbeyle kapatılmıştır; alt avluda çıkrıklı bir başka kuyu ve bir küçük mescit bulunur Kabe'nin duvarları, yere kadar inen siyah bir kumaşla örtülüdür Bu örtünün adı Sitare ya da Kisve'dir Kapı düzeyinde ve altın olukların yanında örtü kesilmiş, kenarları sırmayla işlenmiştir Her yıl törenle değiştirilen örtü, yerinden alınınca görevliler tarafından küçük parçalar halinde kesilerek o yılın hacılarına dağıtılır Osmanlı hükümdarları, Kabe örtüsünü özel olarak Mısır'da dokutur, bor-dürlere sırma ile Kur'an'dan ayetler işletir ve Sürre alayı denen bir kervanla Mekke'ye gönderirlerdi Hac ayında Kabe iki gün örtüsüz kalır, siyah yerine beyaz bir kumaşa sarılırdı Bu, Kabe'nin, hacüar gibi ve onlarla birlikte "ihrama girmesi" demekti Hac töreninin bittiği gün, ülkenin hükümdarı Kabe'yi gülsuyu katılmış zemzem sularıyla yıkar, yeni örtü de o sırada takılırdı
Kabe dışında Makam denen bir alan vardır Değişik mezheplere bağlı kimseler bu alanda, kendilerine ayrılan yerde namaz kılarlar: Makam-ı Han-belî; Makam-ı Hanefî: Makam-ı Maliki
Çeşitli tarihlerde saldırıya uğrayan Kabe, birçok kez onarıldı ama asıl biçiminin bozulmamasına özen gösterildi
İSLAMDA KABE'NİN ÖNEMİ
İslam töresine Kabe, Hicret'in ikinci yılında girdi Kabe yönü kıble olarak kabul edildi ve dünyanın her yerinde namaza duran Müslümanların yüzlerini Kabe yönüne, kıbleye dönmeleri zorunlu kılındı Böylece, aynı anda, her İslam, aynı noktada bir yürek birliğine varmış olacaktı Hicret'in 6 yılında, Hudeybiye anlaşması (628) yapılınca, Mekke'deki kutsal yerlerin İslamlar tarafından da kutsal kabul edilmesi üstünde anlaşma yapıldı Hicret'in 8 yılında Müslümanlar Mekke'yi aldılar: Kabe'deki çok sayıdaki put yerlerinden indirildi, peygamber tasvirleri ortadan kaldırıldı, Kabe törenleri, İslam ilkelerine uyarlandı Ebubekir'den sonra bütün Kabe işleriyle halifeler ilgilendi Hicret'in 10 yılında hac törenlerini Hz Muhammed yönetti Bu törenlerin en önemlisi Kabe'nin açılışı ve yıkanışıydı Ziyaretçiler için merdiven kuruluyor, önce erkekler, sonra kadınlar içeri giriyordu Müslümanlar için Kabe'de kılınacak namaz büyük önem taşıyordu Kabe duvarları Kabe yıkanmadan önce hurma yapraklarından yapılan özel süpürgelerle süpürülür, sonra Kabe yıkanırdı Bütün bu törenler günümüzde Suudi Arabistan kralları tarafından yönetilmektedir
Nasıl Gidilir?
Bilindiği gibi hac ve umre yolculuğu hava yoluyla yapılmaktadır Uçuş programları, hacılarımızın bir kısmı önce Medine, bir kısmı da Mekke'ye gidecek şekilde planlanır Uçuşlar İstanbul ve Ankara başta olmak üzere ülkemizin çeşitli noktalarından gerçekleştirilir Hacılarımızı taşıyan uçaklar çoğunlukla Cidde Havalimanına iner Medine Havalimanına inen uçaklar da vardır Ancak bunlar az sayıda ve Suud Hava Yollarına ait uçaklardır
Ülkemizden THY ve Saudi Airlines'e ait uçaklar Hac ve Umre sezonu dışında Pazartesi ve Perşembe günleri, Hac ve Umre sezonlarında ise yoğunluğa göre sefer düzenlemektedirler Saudi Havayollarına ait uçaklar Medine ve Cidde şehirlerinde bulunan havaalanlarına, diğer havayollarına ait uçaklar ise Cidde King Abdulaziz Havalimanına iniş yapmaktadırlar
İstanbul-Cidde arası ulaşım süresi uçakla yaklaşık 3 saat 40 dakika sürmektedir
İstanbul-Medine arası ulaşım süresi uçakla yaklaşık 3 saat sürmektedir
Medine-Cidde arası ulaşım süresi uçakla yaklaşık 30 dakika sürmektedir
Ankara-Cidde arası ulaşım süresi uçakla yaklaşık 3 dakika sürmektedir
Ankara-Medine arası ulaşım süresi uçakla yaklaşık 2 saat 40 dakika sürmektedir
Cidde-Mekke arası karayolu ile yaklaşık 1 saat sürmektedir
Cidde-Medine arası karayolu ile yaklaşık 5 saat sürmektedir
Mekke-Medine arası karayolu ile yaklaşık 6 saat sürmektedir
Tavsiyeler
Hac ve Umre , Mekke'yi ve Medine'yi ziyaret etmeye güç yetirebilecek durumdakilerin yapması gereken ibadetlerdir Bilindiği üzere bizzat kendisinin yerine getirmesi gereken bir ibadeti yapmakla yükümlü olan kişi önce onun nasıl yapılacağını öğrenmek zorundadır Örneğin kurban kesmekle mükellef olan birinin kurbanı bizzat kendisinin kesmesi zorunlu olmadığından kurban kesme işinin nasıl yapılacağını öğrenmesi de zorunlu değildir Bilen birine yaptırabilir Ama namazı bizzat kendisi kılmak, dolayısıyla nasıl kılınacağını da öğrenmek zorundadır Hac ve umre ibadeti de mali ve bedeni yönden güç yetirenlerin bizzat kendilerinin yerine getirmeleri gereken bir ibadettir Mali imkanlara sahip oldukları halde bedenen buna güç yetiremeyenler hac için başkalarını yerlerine vekil tayin edebilirler Ama bedeni mazeretleri olmayanların bu ibadeti bizzat kendilerinin yerine getirmeleri gerekir Bu durumda hac ve umre ibadetini bizzat yerine getirmeye niyetlenenlerin yola çıkmadan önce bu ibadetlerin ne şekilde yerine getirileceğini, farzlarını, vaciblerini ve sünnetlerini adaplarını ya güvenilir bir kaynaktan ya da ilmine güvenecekleri bir ilim adamından öğrenmeleri gerekir
Ama özellikle Türkiye'den giden hacıların çoğu bunu yapmayarak işi tamamen diyanetin veya kendilerini götürecek firmaların görevlendireceği rehberlere bırakmaktadırlar Bu yüzden özellikle Türkiye'den giden hacı adayları bu ibadetin yerine getirilişi konusunda önemli yanlışlıklar yapıyorlar Hatta bazen haccın sıhhatini (geçerliliğini) tehlikeye düşürecek hatalar bile yapılıyor
GENEL TAVSİYELER
- Hac ve Umre ibadetini öğrenmek o kadar zor değildir Ancak çoğumuzun bilmediği, tanımadığı mekanlarda ifa edildiğinden dolayı belki bu konuyla ilgili teorik bilgilerin kavranması zor geliyor olabilir Ancak öğrenim imkanlarının ve teorik bilgileri görüntülü olarak zihinlere yerleştirmeyi sağlayan araç - gereçlerin bu kadar geliştiği çağımızda artık hac ve umre ibadetini öğretmenin ve öğrenmenin zor olmaması gerekir
- Hac ve Umre görevinin yerine getirilmesi esnasında bu ibadetin kurallarının bilinmemesinden kaynaklanan birtakım yanlışlıklar yapıldığı gibi karşılıklı ilişkiler açısından da önemli yanlışlıkların yapıldığı görülüyor Birincisinin sebebi hacc ve umre ibadetini yeterince öğrenmemek İkincisinin sebebi ise ahlak ve adabı muaşeret eğitimindeki yetersizlik İkinci türden yanlışlıklar her ne kadar haccın ve umrenin sıhhatine zarar vermese de fazilet ve sevabına zarar vermektedir
- Hacı adayı, her şeyden önce hac yolculuğunun, ticari ya da turistik bir seyahat değil, bir ibadet yolculuğu olduğunu, bu yolda atılan her adımın, çekilen her sıkıntının, bir taraftan kendisine sevap kazandırırken diğer taraftan günahlarını eriteceğini hiçbir zaman aklından çıkarmamalıdır Bütün varlığıyla bu kutsal yolculuğu en iyi şekilde değerlendirmeye yoğunlaşmalıdır
Hac ve Umre çeşitli zorluklarla ve sıkıntılarla yerine getirilen bir ibadettir Bu yönüyle nefis terbiyesi açısından da önemlidir Bu yüzden Yüce Allah, bir haksızlık yapılması sebebiyle bile olsa kutsal topraklarda münakaşayı, kavgayı yasaklamış her zaman olgunca davranmayı tavsiye etmiştir Ancak bu konuda yeterli bilince sahip olmayan adaylarönemli yanlışlıklar yapmaktadırlar
- Yola çıkmadan önce Haccı ve Umreyi genel hatlarıyla öğrenmeli, bütün fiillerinde adabı muaşeret kurallarına riayet etmelisiniz
-Gittiğiniz gibi dönecekseniz, bu yola hiç çıkmayınız, döndüğünüz zaman yine eskisi gibi olacaksanız çıkmak için iyice düşününüz, bir sıfat kazanmak için ise bu yolculuk, niçin gittiğinizi yeniden düşününüz
- Bu yola çıkmak için ruhunuz, aklınız, imanınız ve bedeniniz ile birlikte karar veriniz
- Dünyanın neresinden gelirse gelsin oraya gelenlerin hepsine kardeş gibi bakmalı, kendilerine bir yanlışlıkları hatırlatıldığında bunu bir onur vesilesi yapmayarak verilen bilgi ve yapılan nasihatten yararlanmalıdırlar
- Hac ve Umre bir tür ümmet zirvesidir Orada ulusal kimlikler değil ümmet kimliği yani Müslüman kimliği geçerlidir İşte bundan dolayı bütün herkes memleketinde giydiği elbiseyi çıkarıp bembeyaz ihramlara bürünmektedir Orada, takvadan başka hiçbir üstünlüğün Allah katında değerinin olmadığı yaşanarak gözlenmektedir
- Günah işlemeye, kavga ve dövüş etmeye karşı kendinizi korumalısınız
- Amelleri bozacak veya sevabını azaltacak herhangi bir duruma fırsat vermemek için hac ve umre ibadetinin nasıl yapılacağını öğrenmeye çalışınızYolculuk hakkında mutlaka bir şeyler okuyarak, dinleyerek gittiğiniz yer ve yapacağınız işlemler hakkında mutlaka bilgi sahibi olunuz, kuru kuruya gitmeyiniz
- Gücün yettiği ve durumların müsait olduğu müddetçe Resulullah’ın (sav) sünnetini yerine getirmeye çalışınız
- Eşinizle, dostunuzla özellikle komşularınızla helalleşerek, iki rekat sefer namazı kılıp gusül abdesti aldıktan sonra yola çıkınız
- Haccetmek için borç almaktan kaçınınız Çünkü hac, yoluna gücü yetenlere farzdır
- Harameyn halkına karşı iyilik ve yumuşaklıkla davranınız Sakın onlara sert ve kaba davranmayınız Çünkü Mekke halkı Allah’ın Evi’nin, Medine halkı da Resulullah’ın (sav) komşusudur
- Eğer yanınızda çok para götürmek istemiyorsanız Türkiye’de ilan edilen banka hesabına para yatırabilir ve dilediğiniz zaman Mekke ve Medine’de Diyanet muhasebelerinden paranızın tamamını veya bir kısmını çekebilirsiniz Ancak Arafat’a çıkmadan bir hafta önce ve Arafat'tan bir hafta sonra para çekme imkanınızın olmadığını aklınızdan çıkarmayın
- Hac esnasında emanete para yatırma imkanı yoktur Parası emanette olanlar hac esnasında paralarının tamamını çekmek zorundadırlar Türkiye’ye geri döndüğünde çekmek yaklaşık üç ay beklemeyi gerektirebilir
- Kafile belli olduğunda bütün görevlilerin telefon ve görev yeri bilgilerini hemen elde etmelidir
- Ziyarette mezheplerden birini taklit etmen gerektiğini bilmelisiniz Bundan dolayı gücünün yetmediği şeyle uğraşmanıza gerek yoktur (Allah hiç kimseye gücünün yetmeyeceği şeyi yüklemez)
- İnsanların ne yaptığını takip etmeyi bırakıp kendi amellerine ve ibadetine önem vermelisiniz Bazı Müslümanların cahilliklerinden dolayı tuhaf ameller yaptığını görürseniz bile bunları sabır ve yumuşaklıkla çözmeye çalışınız Çünkü böyle davranmak yüce ahlâkın alametlerindendir
- Tavaf, sa’y ve diğer ibadetlerde kalabalıktan ve insanlara eziyet vermekten kaçınmalısınız
- Müslümanların gıybetini yapmayın, ırklar arasında üstünlük taslamayın Diğer Müslümanları hakir ve hor görmeyin
- Kalabalığın çok olduğu tavaf, sa’y ve Arafat gibi yerlerde erkekler kadınlara dokunma ve sürtünmekten kaçınmalıdır
- Bazı ibadetlerin sebebini kendine veya başkasına sormamalısınız Kendinizi Allah’a teslim etmeye çalışın
- Otellere ulaştığınızda önce namaz vaktini ve mescidin yolunu sorunuz, onlarca kişi ile bir anda asansörlere yığılma yaparak, onlarca kişi ile birlikte merdivenlere doluşarak yerleşmeye çalışmayınız daha çok yıpranır daha ilk günden kazanacaklarınız sevapları ya da bütün hayırları toplayıp yurdunuza tertemiz gideceğiniz son günde kazandığınız sevapları kaybetme tehlikesine düşmeyiniz
- Kaybolma ihtimaline karşı buluşma noktası belirlenmelidir
- Temettü haccı dışında hacca niyet edecek olanlar uçağa binmeden biraraya toplanıp niyet edilir Temettü haccı yapanların uçakta yapılması daha uygun olur Bir aksilik olursa ihsar durumu gerçekleşir Meşakkatlidir
- Mekke’ye gidecek hacıların hangi hacca niyet edeceğini hacılar havaalanına gelmeden önce belirlemelidir Mekke’ye gidiliyorsa uçakta niyet edilmelidir
- İhram adabına riayet eedip, avret yerlerini örtmeye özen gösteriniz
Kısaca, bir ibadet seyahati olan hac yolculuğunun kendine has sıkıntıları vardır Bu itibarla sabırlı olmalı, kalp kırmamaya, kimseyi incitmemeye çalışmalı, vicdanını rahatsız edecek tavır ve hareketlerden uzak durmalıdır Her an bir grup ve kafile içinde olduğunu unutmayarak beşeri münasebet, adap ve görgü kurallarına riayet etmelidir
YOLCULUĞA AİT TAVSİYELER
- Kaydınızı yaptırdıktan sonra her gün yürüme alıştırmaları yapın İlk gün 500 metre olarak başlayın Bu alıştırmalara her gün ilaveler yaparak günde 5 kilometreye kadar çıkartın Çünkü yürümek zorunda kalacağınız günler daha çok olacaktır Hafif yokuşlu yollarda bunu yaparsanız daha iyi olur
- Menenjit aşısı mutlaka olunuz! Yoksa sonu ölüme kadar giden rahatsızlıkla uğraşabilirsiniz! Menenjit aşısını sadece Müftülüğün bildirdiği yerde vurulacaktır Menenjit aşı kartını yanınızda Cidde havaalanından geçinceye kadar muhafaza etmelisiniz
- Hem kendinizi hem de eşyanızı başkalarına yük etmemek için az eşya alınız, gidiş ve dönüşteki yük hakkınız bütün havayollarında 30 kgdır unutmayınızGümrük kontrollerinde, başkalarına ait eşyalar sahiplenilmemelidir
- Eşyaların üzerine kime ait olduğunu gösteren etiket yapıştırılmalıdır Valizler aynı model olduğu için uzaktan fark edilebilecek büyük bir işaret yapıştırılarak belirlenmelidirEşyalar otobüse verilirken ya da otobüsten indirilirken herkes kendisine ait olan eşyayı vermeli veya indirmelidir Ayrıca eşyaların otobüse verilip verilmediğine dikkat edilmelidir
- Havalimanlarında görevli Başkanlık personelinin uyarı ve talimatları dikkate alınmalıdır Bagajlar bizzat sahipleri tarafından ilgililere teslim edilmeli ve alınacak bagaj fişleri korunmalıdır
- İçinde ne olduğu bilinmeyen başkasına ait bir eşya Suudi Arabistan'a götürülmek üzere kabul edilmemelidir
- Havaalanında belirlenen saatten 1 saat önce bulunmaya dikkat edin
- Pasaportlar ve kimlikler havaalanına gitmeden önce hazırlanmalıdır
- Havaalanında pasaport, kimlik ve uçak biletleriyle ilgili işlemler yapılacaktır
- Herkesin pasaportu kendisinde olmalı ve herkes kendisine verilen kart ve pasaportu kontrol etmelidir
- Hacılardan uçakta iken uçak biletleri toplanacaktır
- Bilet toplarken hacılar pasaportunu kontrol etmeli ve eşinin de olsa pasaport herkesin kendi elinde olmalıdır
- Cidde havaalanında kadın ve erkeklerin ayrı bölümlerde toplanacakları ve eşyalarını alıncaya kadar buluşamayacaklarını bilmeleri gerekir
- Uçağa binerken, Cidde ya da Medine Havalimanlarında giriş işlemleri yapılırken pasaportun hacı adayının elinde olması gerekir Bu durumda hacı adayı pasaportunu itina ile muhafaza etmeli, onu istendiğinde kolayca çıkarabilmesi için kendisine verilen pasaport çantasına koymalıdır Aynı durum ülkeye dönerken de söz konusudur
- Uçaklarda, otobüslerde, otellerde size ait bir yer mutlaka vardır, öncelik kazanmak için acele edip etrafınızı rahatsız ederek kul hakkına girmeyiniz, unutmayınız ki o uçak ya da otobüs sizi almadan kesinlikle hareket etmeyecektir
- Otobüslere binerken, otele geldiğinizde oda anahtarını alırken, uçaklara binerken ve inerken acele etmeyiniz, kargaşaya sebep olmayınız, yorgunluğunuzu artırıcı filler işlemeyiniz, sabırlı ve itidalli davranırsanız daha çabuk sürede emelinize ulaşırsınız, aynı anda sizin gibi onlarca kişiye yardımcı olmaya çalışan görevlilere çok sabırlı olarak yardımcı olunuz ki, sizin işiniz daha çabuk bitsin
|