KonuŞmaya BaŞlamayan Çocuk

Konuşma ve iletişimin eksik kaldığı bir hayatta bir çok sıkıntının

gelişmesi açısından zemin hazırlanmış olur Çocuk ilk doğduğu günden

beri sürekli olarak psikososyal ve psikomotor gelişim süreci

içerisindedir Dil gelişimi de belli ölçüde doğumdan itibaren gelişmeye

başlar En ideal olanı çocuğun yaşına uygun konuşma becerisine

kavuşması ve bu yönde herhangi bir gelişimsel bir sıkıntı

oluşmamasıdır Çocuğun zamanında konuşması, psikososyal gelişimin

aşamalarının düzenli olması , çocuğun sosyal ilişkilerinin ve

gelişiminin normal olması , zeka ve öğrenme kapasitesinin normal

seviyeye gelmesi , ulaşması gereken gelişimsel dönemlere varması için

gereklidir Konuşma bu kadar önemli olduğuna göre isterseniz konuşmanın

zamanı ve bunu pozitif ve negatif yönde etkileyen etkenleri gözden

geçirelim



Genelde

bütün çocukların konuşması ve dil gelişiminin olması için yapısal

olarak sinir sistemi , sinir sistemi ile dil kasları arası yollar ,

ağız -damak -dudak -diş yapısının doğuştan normal olması gerekmektedir

Bunlarda ki herhangi bir doğumsal sıkıntı ve eksiklik veya sonradan

oluşabilecek bozukluk, çocuğun konuşmasını negatif yönde

etkileyecektir Bu normal anatomik yapıyı kötü yönde etkileyebilecek

bir çok hastalık mevcuttur Bu hastalıkların hamilelik döneminde annede

ve çocukta gelişmesi veya doğum sonrası çocukta gelişmesi ile bu normal

anatomik yapı bozulabilecektir Bu hastalıkları tek tek saymak oldukça

uzun ve geniş kapsamlı olduğundan , şu anda fazla ayrıntıya girmeden

temel konuları aktarmak istiyorum


Çocukların genelde ilk altı

ayında yavaş yavaş heceler çıkmaya başlar ( ma ma , ba ba , da da vb )

, 12 aydan itibaren kelimeler çıkmaya başlar ( anne , baba, mama , dede

vb ) , 18 aydan itibaren de cümle kurmaya başlar (anne gel , baba ver

vb ) Bu gelişim dönemlerinin çok gerisinde kalan çocukların genel

olarak konuşma yönünden incelenmesi gereklidir Zira gözden kaçırılacak

bir durum çocuğun iletişim sorununa ikincil olarak , normal zeka

gelişimini , sosyal gelişimini kötü yönde etkileyecektir Bu arada bazı

çocuklar hiçbir problemi ( anatomik ve psikiyatrik ) olmadığı halde geç

konuşmaya başlamakta ve konuşma geç olmaktadır Ama anne babalara

tavsiyemiz , belli bir dönem beklendikten sonra hala konuşmayan

çocuklar için gerekli incelemeleri sağlamaları uygun olur


Konuşmaya

negatif etki eden , yani geç konuşmaya neden olan yada istenen konuşma

seviyesini engelleyen durumları belirtmek yerinde olur Bunun en sık

karşılaşılan nedenleri arasında zeka sorunlarını saymak yerinde olur ,

Zeka olarak yaşıtlarına göre geri olan çocuklar , yaşıtlarından daha

geç konuşmaya başlayacaklardır


İşitme sorunu olan çocuklar dış

dünyadan hiç bir ses işitmedikleri ve uyaran almadıkları için konuşma

sorunu onlarda da yoğun bir şekilde olacaktır Çocuğun konuşma

mekanizmasının ve yeteneğinin gelişmesi için dış dünyadan ses olarak

uyarı alması , bunları algılaması , yorumlaması , ayırt etmesi ve bunun

sonucunda ona benzer sesleri çıkartması süreci gereklidir O nedenle

konuşmayan çocuklarda işitme yönünün incelenmesi uygun olur , özellikle

sık olarak otitis media ( orta kulak infeksiyonu ) geçiren çocuklar

için bu konuda dikkatli olunmalıdır


Konuşma ya negatif etki

edecek diğer bir durum ise çocuğun görme sorunu olmasıdır Bu durum

işitme sorunu kadar probleme yol açmasa da çocuğun etrafında olup

biteneleri görmesi , nesneleri tanıması , isimlerini öğrenmesi , diğer

çocuklara uyum sağlaması açısından , görme özürünün olması ,konuşma

açısından sorun olabilmektedir


Bir başka neden olarak sık

havale ve epilepsi geçiren çocukları örnek olark verebiliriz Bazı

çocuklar normal konuşmaya başladıkları halde , hatta bazı cümleler

kurmalarına karşın geçirdikleri havaleler ve epileptik nöbetler

çocukların beynindeki işitme merkezi veya ilgili bölümlerde zarara yol

açarak , konuşma açısından ciddi sorunlara yol açabilmektedir Bu

nedenle anne babaların çocuklarının havale geçirmesini engellemeleri

önemlidir Bu durumu olan çocuklarda EEG (elektroensefalografi)

çekilerek kolaylıkla havale ye bağlı sorunlar tespit edilebilir


Bir

diğer neden olarak kendi halinde olan , çok fazla uyarı almayan

çocuklarda , geç konuşma ve iletişim sorunları olabilmektedir Çocuğun

doğduğu andan itibaren insanlar arasında olması , onunla konuşulması ,

sevilmesi , oyun oynanması onun gerekli çevresel uyarıları alarak

konuşmasını hızlandıracaktır Diğer yandan etrafında fazla insan

bulamayan , kendi halinde kalan çocuklarda bu gelişim geri

olabilmektedir


Yukarıda bahsedilen soruna paralel olarak

özellikle 0-3 yaşta izlenen TV ye (saatlerce müzik , reklam izleme )

bağlı olarak çocuklarda dış dünyadan kopma , kendi halinde olma eğilimi

, insanlardan ve insanlar arası ilişkilerden uzaklaşma , nesneler ile

daha fazla ilgilenme , duygusal alışverişten vazgeçme , konuşmama ,

yaşıtları ile ilgilenmeme , seslenince bakmama gibi bir durumun olduğu

bir psikiyatrik tablo gelişebilir Buna bağlı olarak çocukların

konuşması gelişmez veya geliştikten sonra gerileyebilir Bu durum geç

farkedildiği zaman konuşma sorununun yanısıra bir çok sorunun eşlik

ettiği otistik özellikler gelişebilir Anne babaların bu kritik yaşam

evresinde ( 0-4 yaş ) çok fazla TV izlettirmekten kaçınmaları yerinde

olur


Ayrıca düzenleme bozuklukları , yaygın gelişimsel

gerilikler , kronik depresyon , çocukluk çağı psikozları gibi bir çok

hastalıkta ve çok merkezi sinir sistemini tutan hastalıklarda konuşma

sorunları yaşanmaktadır


Çocuğun konuşma ve iletişim yönünde

gelişimini hızlandırmak için yapılabilecekler( yukarıda bahsedilen

hastalıklar ve bedensel sorunlar dışlandıktan sonra )


1- Çocuğa sevgi ve huzur dolu bir aile ortamı hazırlamak

2- Çocuk ile ilgilenmek ve sevildiğini hissettirmek

3- Çocuğun bedensel ihtiyaçlarına ( yemek , uyku , koruma vb ) cevap vermek

4- Çocuk ile yaşı ne olursa olsun sık sık konuşmaya çalışmak

5- Yaşına uygun bir şekilde onun ile oyun oynamak

6- Çocuk ile birlikte vakit geçirmek

7- Onun dengeli ve çeşitli beslenmesini sağlamak

8- Onun kendi haline kalmasına izin vermemek

9- Mümkün olduğunca yaşıtları ile birlikte oyun oynamasını sağlamak

10- İnsanlar arasında sık sık bulundurmak

11- Ona hikaye masal anlatmak , ninni söylemek

12- Onun size gönderdiği konuşma ve ses mesajlarına cevap vermek

13- Bir nesneyi eline aldığında onun ile ilgili ona bir şeyler anlatmak ( çocuk 3- 4 aylık bir bebek olsa bile )

14- TV karşısında çok uzun süre kalmasını engellemek (0-4 yaş )

15- Onun ile konuşurken ses tonunu iyi ayarlamak

16- Onun işaret ile gösterdiği istekleri onunla konuşarak yönlendirmek, anlatmasını sağlamak (yaşına uygun olarak)

17- Onun fikirlerine değer vermek onun ile sık sık dertleşmek ( yaşına uygun olarak )

18- Onun kendine güvenini artırmak (bakınız özgüveni artırma yolları )

19- Onun sık sık sosyal ortamlarda bulunmasını sağlamak

20- Kalabalık içinde onun konuşmasını teşvik etmek

21- O konuştuğunda onu cesaretlendirmek , teşvik etmek

22- Onun yaşına uygun bir eğitim almasını sağlamak

23- Günlük belli bir zaman ayırarak onun ile resimler üzerinde bol bol konuşmak

24- Ondan yaşına uygun olarak hikaye , masal anlatmasını istemek

25- Konuşma zorlukları gördüğünüzde onun dikkatini konuşma zorlukları üzerine çekmemek