Roma Tiyatroları - Antik Roma Tiyatroları

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

Roma Dönemi'nde Anadolu Tiyatroları

Roma tiyatroları, Grek tiyatrolarını örnek almalarına rağmen belirgin farklılıklar mevcuttur

Bu farklar şunlardır

Grek tiyatrosu teatron ve sceneden oluşurken, Roma tiyatroları tek bir yapıydı

Sahne binası ve auditorium kesintisiz bir çevre duvarı ile bir araya toplanmıştır

Sahne binasının duvarları auditorium ile aynı yüksekliğe çekilerek kapalı bir alan yaratılmış ve seyircinin dış dünya ile ilişkisi kesilerek dikkatin sahnede yoğunlaşması sağlanmaya çalışılmıştır

Kapalı alan oluşumunu biraz daha güçlendiren başka özellikler de mevcuttur

Bunlardan birincisi sahnede gösteri yapanları hava şartlarından korumak için yapılmış olan ahşap çatıdır

Ayrıca bu çatı sesin daha iyi dağılmasını sağlayan akustik bir görev de

görmekteydi

Bununla birlikte izleyiciler için dış duvar üzerinde yerleştirilmiş ahşap direklere asılı tenteler bulunmaktaydı

İkinci özellik ise sahne duvarının (scaenae frons) zengin bir biçimde dekore edilmesidir

İki ya da üç katlı inşa edilmiş olan scaenae frons, sütunlar, girinti-çıkıntılar, eğik-düz şekiller ve heykellerle bezenerek düzenlenmiştir

Bu mimari biçim güneş yardımıyla ışık-gölge oyunları oluşturuyor, canlılık ve hareket yaratıyordu

Romalı mimarlar kemer ve tonoz kullanarak tiyatroları düz bir zemine oturtabilmekteydiler

Bununla birlikte Yunan Tiyatrolarında olduğu gibi tiyatroları bir yamaca yasladıkları da olmuştur

Grek tiyatrolarında görülen at nalı şeklindeki plana sahip orkestra Romalı mimarlar tarafından yarım daire haline getirilmiştir

Böylece auditorimun en ucundaki seyirciler dahi sahneyi iyi bir biçimde görebiliyorlardı

Orkestranın yarım daire şeklini alması auditoriumun da yarım daire kalmasını sağlamıştır

Ancak bunun görülmediği durumlar da söz konusudur

M

Ö

2

yüzyıldan itibaren üzerinde oyunların oynandığı proskene genişletilmiş, orkestra işlevini yitirmiştir

Orkestrada önemli kişilere oturma yerleri hazırlanmıştır

Grek tiyatrolarında sahne binası ve cavea arasında çapraz şekilde yer alan paradoslar auditoryuma paralel biçimde yapılmıştır

Paradosların üzeri tonoz ile kapatılarak, oturma sıralarının bir kısmının taşınması sağlanmıştır

Cavea altındaki tonozlu geçitlerle moneiana ulaşılmakta ve buradan oturma sıralarına geçilmekteydi

Grek tiyatrolarında görülmeyen bir başka özellik ise auditorium kısmının en üst sırasını sütunlu bir galeri inşa edilmiş olmasıdır

Burası izleyicilerin gezinebilecekleri ya da yağmurdan korunabilecekleri bir alandır

06-26-2012	#7
Prof. Dr. Sinsi	Roma Tiyatroları - Antik Roma Tiyatroları Roma Dönemi'nde Anadolu Tiyatroları Roma tiyatroları, Grek tiyatrolarını örnek almalarına rağmen belirgin farklılıklar mevcuttur Bu farklar şunlardır Grek tiyatrosu teatron ve sceneden oluşurken, Roma tiyatroları tek bir yapıydı Sahne binası ve auditorium kesintisiz bir çevre duvarı ile bir araya toplanmıştır Sahne binasının duvarları auditorium ile aynı yüksekliğe çekilerek kapalı bir alan yaratılmış ve seyircinin dış dünya ile ilişkisi kesilerek dikkatin sahnede yoğunlaşması sağlanmaya çalışılmıştır Kapalı alan oluşumunu biraz daha güçlendiren başka özellikler de mevcuttur Bunlardan birincisi sahnede gösteri yapanları hava şartlarından korumak için yapılmış olan ahşap çatıdır Ayrıca bu çatı sesin daha iyi dağılmasını sağlayan akustik bir görev de görmekteydi Bununla birlikte izleyiciler için dış duvar üzerinde yerleştirilmiş ahşap direklere asılı tenteler bulunmaktaydı İkinci özellik ise sahne duvarının (scaenae frons) zengin bir biçimde dekore edilmesidir İki ya da üç katlı inşa edilmiş olan scaenae frons, sütunlar, girinti-çıkıntılar, eğik-düz şekiller ve heykellerle bezenerek düzenlenmiştir Bu mimari biçim güneş yardımıyla ışık-gölge oyunları oluşturuyor, canlılık ve hareket yaratıyordu Romalı mimarlar kemer ve tonoz kullanarak tiyatroları düz bir zemine oturtabilmekteydiler Bununla birlikte Yunan Tiyatrolarında olduğu gibi tiyatroları bir yamaca yasladıkları da olmuştur Grek tiyatrolarında görülen at nalı şeklindeki plana sahip orkestra Romalı mimarlar tarafından yarım daire haline getirilmiştir Böylece auditorimun en ucundaki seyirciler dahi sahneyi iyi bir biçimde görebiliyorlardı Orkestranın yarım daire şeklini alması auditoriumun da yarım daire kalmasını sağlamıştır Ancak bunun görülmediği durumlar da söz konusudur MÖ 2 yüzyıldan itibaren üzerinde oyunların oynandığı proskene genişletilmiş, orkestra işlevini yitirmiştir Orkestrada önemli kişilere oturma yerleri hazırlanmıştır Grek tiyatrolarında sahne binası ve cavea arasında çapraz şekilde yer alan paradoslar auditoryuma paralel biçimde yapılmıştır Paradosların üzeri tonoz ile kapatılarak, oturma sıralarının bir kısmının taşınması sağlanmıştır Cavea altındaki tonozlu geçitlerle moneiana ulaşılmakta ve buradan oturma sıralarına geçilmekteydi Grek tiyatrolarında görülmeyen bir başka özellik ise auditorium kısmının en üst sırasını sütunlu bir galeri inşa edilmiş olmasıdır Burası izleyicilerin gezinebilecekleri ya da yağmurdan korunabilecekleri bir alandır