Saraylar - Yıldız Sarayı / Saraylar - Yıldız Sarayı hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

Ortaköy ve Balmumcu arasında

Boğaziçi’ne egemen bir konumda 500

000 m2’lik bir alanı kaplayan Yıldız

yerleşim tarihi Bizans dönemine dek inen bir koruluktur

İstanbul’un Türklerin eline geçmesinden sonra “Kazancıoğlu Bahçesi” adıyla anılan bu koruluk

büyük bir olasılıkla Sultan I

Ahmed Dönemi’nde (1603-1617) padişahın “Has Bahçe”leri arasına katılmıştır

Sultan IV

Murad (1623-1640) ve III

Selim (1789-1807) dönemlerinde de ilgi gören bu çevre; III

Selim’in

annesi Mihrişah Valide Sultan için “Yıldız” adıyla yaptırdığı bir köşkten dolayı bu ad ile anılmaya başlanmıştır

Sultan III

Mahmud (1808-1839)

Sultan Abdülmecid (1839-1861) ve Sultan Abdülaziz (1861-1876) dönemlerinde eklenen köşk ve kasırlarla gelişen buradaki yapılar topluluğu; Sultan Abdülhamid Dönemi’nde (1876-1909) yapılan binalarla Yıldız Sarayı adını alarak

İmparatorluğun bugün yerinde İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu Eski Saray

Topkapı Sarayı ve Dolmabahçe Sarayı’ndan sonra dördüncü yönetim merkezi haline gelmiştir

Yıldız Sarayı’nın bir parçası olan ve adını Fransızca “dağ evi” anlamına gelen “chalet” sözcüğünden alan Şale Köşkü

19

yüzyıl Osmanlı mimarlığının en ilgi çekici yapılarından biridir

Yüksek duvarlarla çevrili bir bahçe içinde ve farklı tarihlerde yapılan birbirine bitişik üç ana yapıdan oluşan köşkün birinci bölümünün 1880’de

Sarkis Balyan’ın yaptığı ikinci bölümünün 1889’da Merasim Köşkü adıyla tanınan ve D’Aranco’nun yaptığı üçüncü bölümünse 1898 yıllarında tamamlandığı bilinmektedir

Son iki bölüm

Alman İmparatoru II

Wilhelm’in İstanbul’a gelişlerinde konaklaması için yapılmıştır ve bu özelliğiyle Şale

Yıldız Sarayı yapılar grubu içinde bir “devlet konukevi” niteliği taşımaktadır

Köşk

bodrumuyla birlikte üç katlı

ahşap ve kâgir olarak yapılmıştır

Osmanlı konut geleneğine uygun olarak Harem ve Selamlık gibi de kullanılabilecek bölümlerden oluşan

dış dünyaya yedi kapıyla ve ahşap pancurlu pencerelerle açılan Şale’nin katları arasındaki bağlantıyı biri mermer

ikisi ahşap zarif merdivenler sağlamaktadır

Koridorlar üzerinde düzenlenmiş

altmış oda ve dört salonuyla bir köşk boyutlarını aşan yapının görkemli mekânlarını Barok

Rokoko ve İslâm etkilerini yansıtan kalem işleri

geometrik bezemeler ve manzaralı panolar süslemektedir

Zemini duvardan duvara yaklaşık 406 m2’lik tek parça Hereke halısıyla kaplı

tavanı altın yaldız panolarla süslenmiş

duvarlarında büyük boy aynalar bulunan görkemli Tören Salonu

sedef kakma kapılı süslemelerinde belirgin biçimde doğu etkileri görülen Sedefli Salon

tavanlarındaki manzara resimleriyle ünlü Sarı Salon

çeşitli Avrupa ülkelerinden gelen değerli döşeme eşyası

birbirinden zarif çini sobaları

vazoları

görkemli ve oymalı yatak takımlarıyla çok sayıda salon ve oda

imparatorluğun son yıllarının ince beğenisine tanıklık etmektedir

Şale Köşkü

Cumhuriyet döneminde

kısa bir süre için lüks bir kumarhane olarak işletilmiş

daha sonraysa eski işlevini sürdürerek aralarında İran Şahı Rıza Pehlevi

Suudi Arabistan Kralı Faysal

Ürdün Kralı Hüseyin

Endonezya Cumhurbaşkanı Sukarno

Etopya Kralı Haile Selasiye

Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle gibi adların da bulunduğu konuklara kapılırını açmıştır

Günümüzde Yıldız Şale Köşkü

TBMM’ne bağlı Milli Saraylar bünyesinde bir müze-saray olarak ziyaretçilere açık tutulmakta

bahçesindeyse ulusal ya da uluslararası boyutta resepsiyonlar düzenlenmektedir

06-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Saraylar - Yıldız Sarayı / Saraylar - Yıldız Sarayı hakkında Ortaköy ve Balmumcu arasında Boğaziçi’ne egemen bir konumda 500000 m2’lik bir alanı kaplayan Yıldız yerleşim tarihi Bizans dönemine dek inen bir koruluktur İstanbul’un Türklerin eline geçmesinden sonra “Kazancıoğlu Bahçesi” adıyla anılan bu koruluk büyük bir olasılıkla Sultan I Ahmed Dönemi’nde (1603-1617) padişahın “Has Bahçe”leri arasına katılmıştır Sultan IV Murad (1623-1640) ve III Selim (1789-1807) dönemlerinde de ilgi gören bu çevre; III Selim’in annesi Mihrişah Valide Sultan için “Yıldız” adıyla yaptırdığı bir köşkten dolayı bu ad ile anılmaya başlanmıştır Sultan III Mahmud (1808-1839) Sultan Abdülmecid (1839-1861) ve Sultan Abdülaziz (1861-1876) dönemlerinde eklenen köşk ve kasırlarla gelişen buradaki yapılar topluluğu; Sultan Abdülhamid Dönemi’nde (1876-1909) yapılan binalarla Yıldız Sarayı adını alarak İmparatorluğun bugün yerinde İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu Eski Saray Topkapı Sarayı ve Dolmabahçe Sarayı’ndan sonra dördüncü yönetim merkezi haline gelmiştir Yıldız Sarayı’nın bir parçası olan ve adını Fransızca “dağ evi” anlamına gelen “chalet” sözcüğünden alan Şale Köşkü 19 yüzyıl Osmanlı mimarlığının en ilgi çekici yapılarından biridir Yüksek duvarlarla çevrili bir bahçe içinde ve farklı tarihlerde yapılan birbirine bitişik üç ana yapıdan oluşan köşkün birinci bölümünün 1880’de Sarkis Balyan’ın yaptığı ikinci bölümünün 1889’da Merasim Köşkü adıyla tanınan ve D’Aranco’nun yaptığı üçüncü bölümünse 1898 yıllarında tamamlandığı bilinmektedir Son iki bölüm Alman İmparatoru II Wilhelm’in İstanbul’a gelişlerinde konaklaması için yapılmıştır ve bu özelliğiyle Şale Yıldız Sarayı yapılar grubu içinde bir “devlet konukevi” niteliği taşımaktadır Köşk bodrumuyla birlikte üç katlı ahşap ve kâgir olarak yapılmıştır Osmanlı konut geleneğine uygun olarak Harem ve Selamlık gibi de kullanılabilecek bölümlerden oluşan dış dünyaya yedi kapıyla ve ahşap pancurlu pencerelerle açılan Şale’nin katları arasındaki bağlantıyı biri mermer ikisi ahşap zarif merdivenler sağlamaktadır Koridorlar üzerinde düzenlenmiş altmış oda ve dört salonuyla bir köşk boyutlarını aşan yapının görkemli mekânlarını Barok Rokoko ve İslâm etkilerini yansıtan kalem işleri geometrik bezemeler ve manzaralı panolar süslemektedir Zemini duvardan duvara yaklaşık 406 m2’lik tek parça Hereke halısıyla kaplı tavanı altın yaldız panolarla süslenmiş duvarlarında büyük boy aynalar bulunan görkemli Tören Salonu sedef kakma kapılı süslemelerinde belirgin biçimde doğu etkileri görülen Sedefli Salon tavanlarındaki manzara resimleriyle ünlü Sarı Salon çeşitli Avrupa ülkelerinden gelen değerli döşeme eşyası birbirinden zarif çini sobaları vazoları görkemli ve oymalı yatak takımlarıyla çok sayıda salon ve oda imparatorluğun son yıllarının ince beğenisine tanıklık etmektedir Şale Köşkü Cumhuriyet döneminde kısa bir süre için lüks bir kumarhane olarak işletilmiş daha sonraysa eski işlevini sürdürerek aralarında İran Şahı Rıza Pehlevi Suudi Arabistan Kralı Faysal Ürdün Kralı Hüseyin Endonezya Cumhurbaşkanı Sukarno Etopya Kralı Haile Selasiye Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle gibi adların da bulunduğu konuklara kapılırını açmıştır Günümüzde Yıldız Şale Köşkü TBMM’ne bağlı Milli Saraylar bünyesinde bir müze-saray olarak ziyaretçilere açık tutulmakta bahçesindeyse ulusal ya da uluslararası boyutta resepsiyonlar düzenlenmektedir