Türkiyedeki Türbe Ve Kümbetler -Türbe Ve Kümbetler -Türkiyedeki Türbeler

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

Şeyh Edebali Zaviyesi

Şeyh Edebali Zayiyesi Bala Hatun Türbesi ile birlikte Eski Bilecik’in kuzeyinde, Orhan Camisi’nin üzerindeki kayalık bir tepe üzerinde bulunmaktadır

Bu yapı topluluğundan zaviye yıkılmış, Osman Gazi’nin eşi Bala Hatun Türbesi yanına sonraki devirlerde yeniden yapılmıştır

Günümüzde bu yapı topluluğu Şeyh Edebali’nin Türbesinin de bulunduğu zaviye-mescit, türbeden ibaret bir yapı topluluğu halindedir

Şeyh Edebali Türbe ve dergahı aynı yapı içerisinde olmasına karşılık Bala Hatun Türbesi onların doğusunda ayrı bir yapıdır

Bazı kayıtlarda bütün bu yapı topluluğunu Osman Gazi’nin yaptırdığı ileri sürülmüşse de o tarihlerde Osman Gazi hasta olup, Bursa’da yaşıyordu

Bu bakımdan bu yapı topluluğunu Orhan Gazi’nin yaptırmış olması daha akla yakındır

Edebali Türbesi ve zaviye dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı bir yapıdır

Taş duvarlı yapının batısında Edebali’nin türbesi kubbeli olup iki yanında eyvanlı bir üst örtü bulunmaktadır

Bu yapı topluluğunun doğusunda Bala Hatun Türbesi bulunmaktadır

Türbe küçük bir yapı olmasına karşılık Osmanlı Türbe Mimarisi özelliğini taşımaktadır

Kare planlı,moloz taş bir yapısı vardır

Türbenin orta kısmında sandukaların bulunduğu kubbeli kısım kare planlıdır

Yanlarda eyvan duvarlarında açılmış küçük pencerelerle içerisi aydınlatılmıştır

Üzeri kubbe ile örtülüdür

Ayrıca kubbe üzerine kiremit çatı kaplanmıştır

Ertuğrul Gazi Türbesi (Söğüt)

Söğüt-Bilecik yolu üzerindeki mezarlığın yanı başında bulunan Ertuğrul Gazi Türbesi XIII

Yüzyıl sonlarında yapılmıştır

Sultan III

Mustafa zamanında 1757’de yeniden yapılırcasına onarılmış ve ilk yapılıştaki özelliğini yitirmiştir

Ardından Sultan II

Abdülhamit zamanında 1886’da bir kez daha onarılmış ve yanına da bir çeşme eklenmiştir

Bu onarım sırasında Türbe giriş kapısı yanına bir kitabe eklenmiştir:

Menba-i cuy-i inayet şah-ı ali siretin
Mevce-i derya kadar ömrün Huda kılsın mezid
Kıldı ol şahinseh-i devran cedd-i emcedin
Gazi Ertuğrul Cenabın kabrini zira cedid
Baabı yanında dahi bu çeşmeyi inşa ile
Eyledi ruh-ı revanın şad o Hakan-ı reşid
Cevher-i nazma iki tarih bir beyt içre bak
Su verir buldukçe mecray-ı kalem feyz-i bedid
Ruh-ı Ertuğrul içün bu çeşmeyi kıldı iyan
Ayn-ı Lütf-ı saltanat Şah-ı zaman Abdül Mecid 1304

Türbeyi onartan ve yanındaki çeşmeyi Sultan II

Abdülhamit yaptırmış ise de kitabeye babası Abdülmecid’in ismi konulmuştur

Türbe kapısı üzerine bu onarım sırasında ikinci bir kitabe konulmuştur:

Şeref-ü şevket eyle aleme Sultan Hamit
İşte ezcümle olup ahdihümayuunda
Sene 1100 dahi 71 iken Ahmet Han çok
Vakit geçmekle münhemdim olmada iken
Bir iki çeşme vü fevvade ederek şimdi de
Mevkiini havi harita yapılıp yeniden
Eyledi inşaasını emrü ferman yani bu
Tarzı dilevize Hamit Han kodu
Nekadar yar ise kurbinde kuburu şüheda
Bunların yattığı müddetçe bu merkatlerde
Kaymakam Zühti kulu kuşesin necetti zida
Salik kulu tarih temhidi tevşihin Eyledi seyai İmranını metdü temhit
Türbe-i hazreti Ertuğrul Gazide cedid
Temelinden buni idmişti bina-i tecdit
Pederişah zaman hazreti Sultan Mecit
Şerefi türbeyi tamir ile etmişti mezd
Şeref-ü zineti hakkaki olundu teyit
Oldu sandukasında böyle ruhamile Ferit
Ziri sanduka hazenede iderler tahmit
Şevket-ü saltanatın eylesün Allah medit
Bunun imarına meşkurkıla ol rabbi-vahit
Kıldı bu türbeyi mamur ol Hakkan Hamit

Ertuğrul Gazi Türbesi altıgen planlı ,üzeri kubbe örtülü olup, dikdörtgen bir girişten sonra içeriye ulaşılmaktadır

Bu girişin yanlarında ikişer pencere bulunmaktadır

Türbenin duvarları bir sıra taş iki sıra tuğladan örülmüştür

Sandukanın bulunduğu türbenin içerisi batı, güneydoğu duvarlarına dikdörtgen pencereler açılmıştır

Dursun Fakıh Türbesi (Söğüt)

Şeyh Edebali’nin damadı, Osman Bey’in bacanağı olan Dursun Fakıh’ın doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmemektedir

Karamanlı olduğu bilinen Dursun Fakıh, Şeyh Edebali’den Tefsir, Hadis, Fıkıh ve Usul ilimlerini öğrenmiştir

Osman Bey ile birlikte savaş ve fetihlere katılmıştır

Katıldığı bu seferlerde askerlerin imam hatipliğini

ve vaizliğini yapmıştır

Devletin bağımsızlığının bir nişanesi olan Osman Bey adına ilk hutbeyi Karacahisar’da okuyan ve Osmanlı Devleti’nin ilk kadısıdır

Türbesi ilçeye bağlı Küre beldesinde, Söğüt-Bilecik karayolu yakınında bir tepe üzerindedir

İsa Sofi Türbesi (Söğüt)

Söğüt’ün 5 km

uzağında, Borçak Köyü'nde, dağlar arasında İsa Dede Türbesi bulunmaktadır

İsa Dede’nin kim olduğunun bilinmediği gibi türbenin de kimin tarafından ve ne zaman yapıldığı bilinmemektedir

Bununla beraber türbenin Erken Osmanlı Döneminde yapıldığı sanılmaktadır

Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde yaşamış olan İsa Sofi bilgin, gönül dostu, ermiş bir insan olarak bilinmektedir

Türbe moloz taştan yapılmıştır

Kare planlı olup üzeri sekizgen kasnaklı küçük bir kubbe ile örtülmüştür

Günümüzde bu türbe ziyaretgahtır

Ayrıca çevrede Sır Hoca, Kara Tekin, Kamuran Tekke,Taşça Dede, Kumral Dede, Süleyman Bey, isimleri ile anılan türbe ve yatırlar da mevcuttur

Ancak bunlar hakkında yeterli bilgiler bulunmamaktadır

Mal Hatun Türbesi (Merkez)

Eski Bilecik’in kuzeyindeki Orhan Camisi yakınında, Şeyh Edebali Zaviyesi’nin yanında, Edebali’nin kızı ,Osman Gazi’nin eşi Mal Hatun’un Türbesi bulunmaktadır

Türbe, Osmanlı Türbe Mimarisinin tipik bir örneğidir

Kare planlı, moloz taştan yapılmış olup üzeri beden duvarlarına oturan bir kubbe ile örtülmüştür

Kubbenin üzeri de kiremit örtülüdür

Yanındaki Edebali zaviyesinden birkaç basamakla çıkılan türbesinde kubbe intikali Türk üçgenleri ile sağlanmıştır

Türbenin içerisi küçük bir pencere ile aydınlatılmıştır

Türbe içerisinde Mal Hatun’dan başka Nilüfer Hatun’un da sandukası bulunmaktadır

06-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiyedeki Türbe Ve Kümbetler -Türbe Ve Kümbetler -Türkiyedeki Türbeler Şeyh Edebali Zaviyesi Şeyh Edebali Zayiyesi Bala Hatun Türbesi ile birlikte Eski Bilecik’in kuzeyinde, Orhan Camisi’nin üzerindeki kayalık bir tepe üzerinde bulunmaktadır Bu yapı topluluğundan zaviye yıkılmış, Osman Gazi’nin eşi Bala Hatun Türbesi yanına sonraki devirlerde yeniden yapılmıştır Günümüzde bu yapı topluluğu Şeyh Edebali’nin Türbesinin de bulunduğu zaviye-mescit, türbeden ibaret bir yapı topluluğu halindedir Şeyh Edebali Türbe ve dergahı aynı yapı içerisinde olmasına karşılık Bala Hatun Türbesi onların doğusunda ayrı bir yapıdır Bazı kayıtlarda bütün bu yapı topluluğunu Osman Gazi’nin yaptırdığı ileri sürülmüşse de o tarihlerde Osman Gazi hasta olup, Bursa’da yaşıyordu Bu bakımdan bu yapı topluluğunu Orhan Gazi’nin yaptırmış olması daha akla yakındır Edebali Türbesi ve zaviye dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı bir yapıdır Taş duvarlı yapının batısında Edebali’nin türbesi kubbeli olup iki yanında eyvanlı bir üst örtü bulunmaktadır Bu yapı topluluğunun doğusunda Bala Hatun Türbesi bulunmaktadır Türbe küçük bir yapı olmasına karşılık Osmanlı Türbe Mimarisi özelliğini taşımaktadır Kare planlı,moloz taş bir yapısı vardır Türbenin orta kısmında sandukaların bulunduğu kubbeli kısım kare planlıdırYanlarda eyvan duvarlarında açılmış küçük pencerelerle içerisi aydınlatılmıştır Üzeri kubbe ile örtülüdür Ayrıca kubbe üzerine kiremit çatı kaplanmıştır Ertuğrul Gazi Türbesi (Söğüt) Söğüt-Bilecik yolu üzerindeki mezarlığın yanı başında bulunan Ertuğrul Gazi Türbesi XIII Yüzyıl sonlarında yapılmıştırSultan IIIMustafa zamanında 1757’de yeniden yapılırcasına onarılmış ve ilk yapılıştaki özelliğini yitirmiştir Ardından Sultan IIAbdülhamit zamanında 1886’da bir kez daha onarılmış ve yanına da bir çeşme eklenmiştir Bu onarım sırasında Türbe giriş kapısı yanına bir kitabe eklenmiştir: Menba-i cuy-i inayet şah-ı ali siretin Mevce-i derya kadar ömrün Huda kılsın mezid Kıldı ol şahinseh-i devran cedd-i emcedin Gazi Ertuğrul Cenabın kabrini zira cedid Baabı yanında dahi bu çeşmeyi inşa ile Eyledi ruh-ı revanın şad o Hakan-ı reşid Cevher-i nazma iki tarih bir beyt içre bak Su verir buldukçe mecray-ı kalem feyz-i bedid Ruh-ı Ertuğrul içün bu çeşmeyi kıldı iyan Ayn-ı Lütf-ı saltanat Şah-ı zaman Abdül Mecid 1304 Türbeyi onartan ve yanındaki çeşmeyi Sultan IIAbdülhamit yaptırmış ise de kitabeye babası Abdülmecid’in ismi konulmuştur Türbe kapısı üzerine bu onarım sırasında ikinci bir kitabe konulmuştur: Şeref-ü şevket eyle aleme Sultan Hamit İşte ezcümle olup ahdihümayuunda Sene 1100 dahi 71 iken Ahmet Han çok Vakit geçmekle münhemdim olmada iken Bir iki çeşme vü fevvade ederek şimdi de Mevkiini havi harita yapılıp yeniden Eyledi inşaasını emrü ferman yani bu Tarzı dilevize Hamit Han kodu Nekadar yar ise kurbinde kuburu şüheda Bunların yattığı müddetçe bu merkatlerde Kaymakam Zühti kulu kuşesin necetti zida Salik kulu tarih temhidi tevşihin Eyledi seyai İmranını metdü temhit Türbe-i hazreti Ertuğrul Gazide cedid Temelinden buni idmişti bina-i tecdit Pederişah zaman hazreti Sultan Mecit Şerefi türbeyi tamir ile etmişti mezd Şeref-ü zineti hakkaki olundu teyit Oldu sandukasında böyle ruhamile Ferit Ziri sanduka hazenede iderler tahmit Şevket-ü saltanatın eylesün Allah medit Bunun imarına meşkurkıla ol rabbi-vahit Kıldı bu türbeyi mamur ol Hakkan Hamit Ertuğrul Gazi Türbesi altıgen planlı ,üzeri kubbe örtülü olup, dikdörtgen bir girişten sonra içeriye ulaşılmaktadır Bu girişin yanlarında ikişer pencere bulunmaktadır Türbenin duvarları bir sıra taş iki sıra tuğladan örülmüştür Sandukanın bulunduğu türbenin içerisi batı, güneydoğu duvarlarına dikdörtgen pencereler açılmıştır Dursun Fakıh Türbesi (Söğüt) Şeyh Edebali’nin damadı, Osman Bey’in bacanağı olan Dursun Fakıh’ın doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmemektedir Karamanlı olduğu bilinen Dursun Fakıh, Şeyh Edebali’den Tefsir, Hadis, Fıkıh ve Usul ilimlerini öğrenmiştirOsman Bey ile birlikte savaş ve fetihlere katılmıştır Katıldığı bu seferlerde askerlerin imam hatipliğini ve vaizliğini yapmıştır Devletin bağımsızlığının bir nişanesi olan Osman Bey adına ilk hutbeyi Karacahisar’da okuyan ve Osmanlı Devleti’nin ilk kadısıdır Türbesi ilçeye bağlı Küre beldesinde, Söğüt-Bilecik karayolu yakınında bir tepe üzerindedir İsa Sofi Türbesi (Söğüt) Söğüt’ün 5 km uzağında, Borçak Köyü'nde, dağlar arasında İsa Dede Türbesi bulunmaktadır İsa Dede’nin kim olduğunun bilinmediği gibi türbenin de kimin tarafından ve ne zaman yapıldığı bilinmemektedir Bununla beraber türbenin Erken Osmanlı Döneminde yapıldığı sanılmaktadır Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde yaşamış olan İsa Sofi bilgin, gönül dostu, ermiş bir insan olarak bilinmektedir Türbe moloz taştan yapılmıştırKare planlı olup üzeri sekizgen kasnaklı küçük bir kubbe ile örtülmüştür Günümüzde bu türbe ziyaretgahtır Ayrıca çevrede Sır Hoca, Kara Tekin, Kamuran Tekke,Taşça Dede, Kumral Dede, Süleyman Bey, isimleri ile anılan türbe ve yatırlar da mevcuttur Ancak bunlar hakkında yeterli bilgiler bulunmamaktadır Mal Hatun Türbesi (Merkez) Eski Bilecik’in kuzeyindeki Orhan Camisi yakınında, Şeyh Edebali Zaviyesi’nin yanında, Edebali’nin kızı ,Osman Gazi’nin eşi Mal Hatun’un Türbesi bulunmaktadır Türbe, Osmanlı Türbe Mimarisinin tipik bir örneğidir Kare planlı, moloz taştan yapılmış olup üzeri beden duvarlarına oturan bir kubbe ile örtülmüştür Kubbenin üzeri de kiremit örtülüdür Yanındaki Edebali zaviyesinden birkaç basamakla çıkılan türbesinde kubbe intikali Türk üçgenleri ile sağlanmıştır Türbenin içerisi küçük bir pencere ile aydınlatılmıştır Türbe içerisinde Mal Hatun’dan başka Nilüfer Hatun’un da sandukası bulunmaktadır