TEKKE VE TASAVVUF HALK EDEBİYATI-Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı- Tasavvuf Edebiyati

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

Dini-Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı(Tekke Edebiyatı)

DİNİ-TASAVVUFİ TÜRK(TEKKE) HALK EDEBİYATI

“Tasavvuf”, dünya hayatının aşırılıklarından uzak durarak Allah’a gönülden bağlanma,Allah’ın varlığında insanın kendi varlığından vazgeçmesi,benliğini(nefsini) yok edip gönlünü ilahi aşkla doldurması esasina dayanan İslami bir düşünce akımıdır

Türkistanlı Hoca Ahmet Yesevi,Türk Tasavvufu'nun kurucularındandır

Anadolu'da tasavvufun,onun öğrencilerinin eliyle yayıldığı kabul edilir

Tasavvufçular(mutasavvıflar,sofiler), düşüncelerini halka yaymak için edebiyatı,özellikle şiiri araç kabul ederler

Bunun sonucu olarak Anadolu’da 13

yüzyıldan itibaren güçlü bir tasavvuf(tekke) edebiyatı oluşmuştur

Vahdet-i Vücut(Varlığın birliği):Evrende sadece Allah ‘ın varlıği söz konusudur

Diğer varlık zannettiklerimiz,bu “mutlak varlığın”, Allah ‘ın bir parçasıdırlar ve görüntüsüdürler

Tecelli:Allah'ın Varlığı'nın diğer varlıklarda;Özellikle gönlünü kötülükten,çirkinlikten arındırmış insanda belirgin hale gelmesidir

Tarikat:Allah’a varma yolunda,benzer biçimde düşünenlerin oluşturduğu topluluktur

Tekke:Tasavvuf ehli kişilerin,tarikat mensuplarının bağlandıkIarı ve eğitim gördükleri kuruluş

Pir:Tarikat kurucusu

Şeyh: 1)Tarikat kurucusu

2)Tarikatta en yüksek dereceye erişmiş kimse

3)Tarikat kollarından birinin başında bulunan kimse

Derviş:Bir tarikata girmiş,onun kurallarına uygun yaşayan kimse

Abdal:Gezgin derviş

Halife:Tarikat kurucusunun ya da şeyhin kendisine vekil tayin ettiği,yetki verdiği kişi

Genel Özellikler:
a)Gerek dini-tasavvufi görüşler,gerek bunların işlenişi yönünden Arap-İran Tasavvuf Edebiyatları'nın etkisi söz konusudur

Ancak etkilenme,Divan Edebiyatı’ndaki boyutlarda değildir

b)Tasavvufa alt kavramları anlatan terimler dolayısıyla yabancı sözcük ve tamlamalar Aşık Tarzı Edebiyat’tan daha fazladır

c)Eserlerin çoğunIuğu yazılı olarak oluşturulmuş ya da sonradan yazıya geçiriImiştir

d)Manzum eserler,düzyazılılardan çoktur

e)AğırIıklı olarak hece öIçüsü kullanıImıştır ma aruzu kullananlar da çoktur

f)Dörtlüklerle kurulan ve koşma biçiminin özeIliklerini taşıyan şiirIer çoğunIuktadır

Beyit birimiyle gazel,kaside,mesnevi biçimli şiirler de yazıImıştır

Divan tarzı tevhit,münacaat,naat türü şiirlere rastlanır

g)Tekkelerde ve halkın karşısında şiirlerin okunuşu sırasında ya da ayinlerde müzik eşIiği oldukça yaygındır

Bu özelliklerin dışında kalan;Eserlerini aruz ölçüsüyle ve Divan Edebiyatı diliyle,hatta tamamıyla Arapça-Farsça yazan tasavvufçular da vardır

Örneğin Mevlana,Anadolu’da yetişen ilk ve en büyük Türk Mutasavvıf olduğu halde,eserlerini Farsça yazmıştır

Şeyh Galip,Divan tarzında eser verdigi için Tekke Edebiyatı çerçevesinde düşünülmez,Divan Edebiyatı mensubu sayılır

Yunus Emre(1240?-1320?):Tekke Edebiyatı’nın en büyük ismidir

Dünya çapında ün yapmıştır

Nerede ve ne zaman yaşadığına dair kesin bir bilgi yoktur

Eskişehir-Sivrihisar,Karaman dolaylarında yaşadığı kabul edilir

Eskişehi -Sarıköyde Yunus’a ait olduğu kesine yakın bilinen bir mezar vardır

Halka halk diliyle seslenerek,halkın şairi olmayı bilmiştir

İlahileri yüzyıllardır hem halkın beIIeğinde hem de elle çoğaItıIan divanlarında yaşamış,günümüzde düzenli basımIarı da yapıImıştır

Tasavvuf terimlerinin dışındaki kullanımları sade halk diliyledir

Genellikle hece ölçüsünü,bazen de aruzu kuIIanmıştır

Beyit birimiyle yazılmış şiirIeri,dize ortalarına yerleştiriIen duygulu ve coşkun bir dille ilahi aşkı ve tasavvuf inançlarını işlemiştir

İslam inançlarından kaynaklanan bir hümanizm(insanseverlik) düşüncesine sahiptir

Şiirleri “Yunus Emre Divanı” adıyla bir araya getirilip yayımlanmıştır

Risaletü’n-Nushiyye(Öğütler Kitabı) adlı öğretici eseri,mesnevi biçiminde ve aruzla yazılmıştır

Mevlana:Eserlerini Farsça yazdığı için Türk Edebiyatı'nın herhangi bir bölümüne dahil edemedigimiz Mevlana(Celallettin-i Rumi),Anadolu'da yetişen mutasavvıf şairlerin en büyük isminden biridir

Mevlevi Tarikatı'nın rehberidir(kurucusu değildir;Çünkü tarikat,oğlu Sultan Veled tarafından kurulmuştur)

Mevlana'nın beş eseri vardır:
1)Mesnevi(26 bin beyit)

2)Divan-ı Kebir(2073 gazel ve 1791 rubai içerir)

3) Mektubat(Kısa mektuplar)

4)Mecalis-i Sab’a(Yedi vaaz)

5)Fihi ma Fih(Raz:Özel düşünce ve sözleri)

Bu eserlerin bütünü,Türkçeye çevrilip yayımlanmıştır

Hacı Bektaş Veli(1209-1270):Anadolu Tasavvufu'nun kurucularından olarak bilinir

Horasan’dan geIdiğine,Ahmet Yesevi’nin(veya onun halifesinin) müridi olduğuna dair bilgiler vardır

Bektaşi Tarikatı'nın piri olarak bilinir

Kendisinin de hece vezniyle ilahi türü şiirIer söylediği rivayet edilirse de ona ait oIduğu kanıtIanmış bir manzume ortada yoktur

Makalat(makaleler) adlı Arapça eserinin de biri aslı bulunamamış bir düzyazısı,diğeri manzum,iki çevirisi üzerinde çalışmaIar gerçekleştirilmiştir

Hacı Bayram Veli(1352-1430):Ankara'da tarikat kurmuş bir bilgin ve şairdir

İlahi ve şathiye tarzı birkaç şiiri günümüze kadar uIaşmıştır

Sade ve coşkun bir dili vardır

Hece öIçüsü yanında aruzu da kullanmıştır

Eşrefoğlu(1353-1469):Bursa,Ankara,Suriye gibi yerleri dolaştıktan sonra İznik’te bir tekke ve tarikat kurmuş,Hacı Bayram Veli’nin etkisinde bir tasavvufçudur

Bir divan oIuşturan şiirlerinden bir böIümü aruzla,bir bölümü ise sade halk diliyle ve dörtlükler halinde yazılmıştır

Müzekkin Nüfus adlı düzyazılı ve tasavvufla ilgili bir eseri vardır

Kaygusuz Abdal(XV

yy):Efsaneye göre Alanya Beyi'nin oğIu iken tasavvufu tercih etmiştir

ŞiirIerinde Yunus Emre'nin etkisi sezilir

Hece ölçüsüyle ve sade bir dille ilahiler,nefesler ve şathiyeler söyIemiştir

Yergi özeIliği de taşıyan şathiyeIeri ilginçtir

Kazak Abdal(XVI yüzyıl):Romanya TürkIerinden oIduğu söylenir

Bektaşi Tarikatı'na bağIıdır

Taşlama özellikli şiirIeriyle bilinir

Uyarı:Tasavvuf büyüklerinin hayatları ve kerametleri ile ilgili öykülere menakıpname veya velayetname adı verilir

Menakıpnameler,efsane-menkıbe biçiminde ve olağanüstülüklerle karışık olarak halk arasında doğar,sonra yazıya geçirilir

Genellikle düzyazı biçimindedirler

Manzum-düzyazı karışık olanları ya da tamamen manzum olanları da vardır

Tasavvuf,Türklerin İslamiyet'i kabulunden sonra Anadolu'da kendini göstermiştir

Tasavvuf düşünürlerine "mutasavvıf" denir

Mutasavvıflara göre Allah'ı bilmeden,O'na ulaşılamaz

Dini tasavvufi halk edebiyatı;Allah Aşkı,doğruluk,nefse hakim olma,ahlak,toplum gibi konuları işler

Manzum Eserler:Şiirsel özelliğe sahip,dini tasavvufi halk edebiyatı ürünleridir

İlahi:Türk Halk Edebiyatı'nda din ve tasavvuf konularında,ezgiyle söylenen şiir türüdür

İlahinin özel bir biçimi yoktur

Koşma ve semai biçimlerinde olur

7-8 heceli olanları genellikle dörtlüklerden,11 ve daha çok heceli olanları ise beyitlerden oluşur

Nefes:Alevi ve Bektaşi şairlerin;Ayinlerde,meclislerde ezgiyle okunan ve koşma biçimindeki şiirleridir

Nutuk:Tarikata yeni giren dervişlere tarikat derecelerini,tarikat adâbını öğretmek için söylenmiş şiirlerdir

Deme:Tükmen Alevi Bektaşilerinin,aşık tarzı halk edebiyatı nazım türü olan nefese verdiği isimdir

Devriye:Özellikle Alevi-Bektaşi Edebiyatı'nda,tasavvuf düşüncesinin devir kuramını konu edinen şiirlerdir

Destan,koşma,nefes ve ilahi gibi biçimlerinde yazılırdı

Şathiye:Tekke şairlerinin,tasavvuf konularını örtülü bir biçimde işledikleri ve Tanrı'ya senli benli bir söyleyişle seslendikleri şiir türüdür

Şathiyelerde dinsel inançlar konu edilinirken,yer yer alaycı bir dil kullanılır

İlk bakışta saçma sanılan bu sözlerin,yorumlandığında tasavvufla ilgili türlü kavramlara değindiği görülür

Şeriata aykırı ya da anlamsız gibi söylenmiş şathiyeler,varlık birliği inancına bağlı türlü görüşleri yansıtır

Mensur Eserler:

Düz yazı(nesir) olarak yazılmış yapıtlardır

Fütüvvetname:Fütüvvetle ilgili değerlendirmelere,geleneklere yer verildiği;Fütüvvetin ilkelerini,tarihini,niteliklerini ve törelerini konu edinen yapıtlara verilen addır

Bu yapıtlarda;Fütüvvetlerin özellikleri açıklanır,fütüvvet yoluna girerken uyulması gereken kurallar belirtilir

Günümüze ulaşan en eski fütüvvetname,10

yüzyılda mutasavvıf Sülemi tarafından yazılan Arapça Kitab ül-fütüvve'dir

Silemi;Yapıtlarında füttüvetin kurallarından,yolundan ve yordamından söz eder;Fütüvveti uygunsuz davranışlardan kaçınmak,Tanrı'ya itaat etmek,ahlak üstünlüklerini ve güzelliklerini korumak şeklinde tanımlar

Gazavetname:Türk Edebiyatı'nda,savaşları konu edinen yapıtlara verilen isimdir

Gazavetname ile daha çok din düşmanları üzerine gazilerin düzenledikleri akın ve savaşları,bu sırada gösterilen kahramanlıkları anlatan yapıtlar kastedilir

Bir kentin ya da bir kalenin alınmasını konu edinen yapıtlara "fetihname", düşmanın yenilgisiyle biten savaşları konu edinenlere ise "zafername" denirse de,bu gibi farklılıklar daha sonra birbirine karıştırılmış ve bunların bütününe birden "gazavetname" denilmiştir

Menakıbname:Menakıbnamelerde;Kahramanların,din ulularının,tarikat büyüklerinin yaşamları ve gösterdikleri kerametler yer alır

Kahramanlar;Olağanüstü nitelikler taşır,olağanüstü işler yaparlar

Battalname:Battal Gazi'nin menkıbeleşmiş hayatı üzerine kurulmuş destansı halk hikayesidir

Yapıtta;Battal Gazi'nin tarihsel kişiliği çerçevesinde oluşan menkıbelerin yanısıra,başkalarına ait kahramanlıkların Battal'a mal edilmesi ve hikâyecinin düşsel katkısı ile oluşan;Böylece gerçek tarihten iyice uzaklaşan serüvenler anlatılır

Battal'ın adı çerçevesinde oluşmuş iki halk hikayesi vardır:Arapça "Z'at ül-himme" (halk ağızında Zelhimme) ile Türkçe "Battalname"

Yazıdaki bazı cümle düşüklüklerini ve imla,noktalama hatalarını düzenlemek durumunda kaldımİlgili kişi(ler)den,bu durumdan dolayı özür diliyorum

Edebiyatım

com dan alıntı

06-26-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	TEKKE VE TASAVVUF HALK EDEBİYATI-Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı- Tasavvuf Edebiyati Dini-Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı(Tekke Edebiyatı) DİNİ-TASAVVUFİ TÜRK(TEKKE) HALK EDEBİYATI “Tasavvuf”, dünya hayatının aşırılıklarından uzak durarak Allah’a gönülden bağlanma,Allah’ın varlığında insanın kendi varlığından vazgeçmesi,benliğini(nefsini) yok edip gönlünü ilahi aşkla doldurması esasina dayanan İslami bir düşünce akımıdırTürkistanlı Hoca Ahmet Yesevi,Türk Tasavvufu'nun kurucularındandırAnadolu'da tasavvufun,onun öğrencilerinin eliyle yayıldığı kabul edilirTasavvufçular(mutasavvıflar,sofiler), düşüncelerini halka yaymak için edebiyatı,özellikle şiiri araç kabul ederlerBunun sonucu olarak Anadolu’da 13 yüzyıldan itibaren güçlü bir tasavvuf(tekke) edebiyatı oluşmuştur Vahdet-i Vücut(Varlığın birliği):Evrende sadece Allah ‘ın varlıği söz konusudurDiğer varlık zannettiklerimiz,bu “mutlak varlığın”, Allah ‘ın bir parçasıdırlar ve görüntüsüdürler Tecelli:Allah'ın Varlığı'nın diğer varlıklarda;Özellikle gönlünü kötülükten,çirkinlikten arındırmış insanda belirgin hale gelmesidir Tarikat:Allah’a varma yolunda,benzer biçimde düşünenlerin oluşturduğu topluluktur Tekke:Tasavvuf ehli kişilerin,tarikat mensuplarının bağlandıkIarı ve eğitim gördükleri kuruluş Pir:Tarikat kurucusu Şeyh: 1)Tarikat kurucusu 2)Tarikatta en yüksek dereceye erişmiş kimse 3)Tarikat kollarından birinin başında bulunan kimse Derviş:Bir tarikata girmiş,onun kurallarına uygun yaşayan kimse Abdal:Gezgin derviş Halife:Tarikat kurucusunun ya da şeyhin kendisine vekil tayin ettiği,yetki verdiği kişi Genel Özellikler: a)Gerek dini-tasavvufi görüşler,gerek bunların işlenişi yönünden Arap-İran Tasavvuf Edebiyatları'nın etkisi söz konusudurAncak etkilenme,Divan Edebiyatı’ndaki boyutlarda değildir b)Tasavvufa alt kavramları anlatan terimler dolayısıyla yabancı sözcük ve tamlamalar Aşık Tarzı Edebiyat’tan daha fazladır c)Eserlerin çoğunIuğu yazılı olarak oluşturulmuş ya da sonradan yazıya geçiriImiştir d)Manzum eserler,düzyazılılardan çoktur e)AğırIıklı olarak hece öIçüsü kullanıImıştır ma aruzu kullananlar da çoktur f)Dörtlüklerle kurulan ve koşma biçiminin özeIliklerini taşıyan şiirIer çoğunIuktadırBeyit birimiyle gazel,kaside,mesnevi biçimli şiirler de yazıImıştırDivan tarzı tevhit,münacaat,naat türü şiirlere rastlanır g)Tekkelerde ve halkın karşısında şiirlerin okunuşu sırasında ya da ayinlerde müzik eşIiği oldukça yaygındır Bu özelliklerin dışında kalan;Eserlerini aruz ölçüsüyle ve Divan Edebiyatı diliyle,hatta tamamıyla Arapça-Farsça yazan tasavvufçular da vardırÖrneğin Mevlana,Anadolu’da yetişen ilk ve en büyük Türk Mutasavvıf olduğu halde,eserlerini Farsça yazmıştırŞeyh Galip,Divan tarzında eser verdigi için Tekke Edebiyatı çerçevesinde düşünülmez,Divan Edebiyatı mensubu sayılır Yunus Emre(1240?-1320?):Tekke Edebiyatı’nın en büyük ismidirDünya çapında ün yapmıştırNerede ve ne zaman yaşadığına dair kesin bir bilgi yokturEskişehir-Sivrihisar,Karaman dolaylarında yaşadığı kabul edilirEskişehi -Sarıköyde Yunus’a ait olduğu kesine yakın bilinen bir mezar vardırHalka halk diliyle seslenerek,halkın şairi olmayı bilmiştirİlahileri yüzyıllardır hem halkın beIIeğinde hem de elle çoğaItıIan divanlarında yaşamış,günümüzde düzenli basımIarı da yapıImıştırTasavvuf terimlerinin dışındaki kullanımları sade halk diliyledirGenellikle hece ölçüsünü,bazen de aruzu kuIIanmıştırBeyit birimiyle yazılmış şiirIeri,dize ortalarına yerleştiriIen duygulu ve coşkun bir dille ilahi aşkı ve tasavvuf inançlarını işlemiştirİslam inançlarından kaynaklanan bir hümanizm(insanseverlik) düşüncesine sahiptirŞiirleri “Yunus Emre Divanı” adıyla bir araya getirilip yayımlanmıştırRisaletü’n-Nushiyye(Öğütler Kitabı) adlı öğretici eseri,mesnevi biçiminde ve aruzla yazılmıştır Mevlana:Eserlerini Farsça yazdığı için Türk Edebiyatı'nın herhangi bir bölümüne dahil edemedigimiz Mevlana(Celallettin-i Rumi),Anadolu'da yetişen mutasavvıf şairlerin en büyük isminden biridirMevlevi Tarikatı'nın rehberidir(kurucusu değildir;Çünkü tarikat,oğlu Sultan Veled tarafından kurulmuştur)Mevlana'nın beş eseri vardır: 1)Mesnevi(26 bin beyit) 2)Divan-ı Kebir(2073 gazel ve 1791 rubai içerir) 3) Mektubat(Kısa mektuplar) 4)Mecalis-i Sab’a(Yedi vaaz) 5)Fihi ma Fih(Raz:Özel düşünce ve sözleri) Bu eserlerin bütünü,Türkçeye çevrilip yayımlanmıştır Hacı Bektaş Veli(1209-1270):Anadolu Tasavvufu'nun kurucularından olarak bilinirHorasan’dan geIdiğine,Ahmet Yesevi’nin(veya onun halifesinin) müridi olduğuna dair bilgiler vardır Bektaşi Tarikatı'nın piri olarak bilinirKendisinin de hece vezniyle ilahi türü şiirIer söylediği rivayet edilirse de ona ait oIduğu kanıtIanmış bir manzume ortada yokturMakalat(makaleler) adlı Arapça eserinin de biri aslı bulunamamış bir düzyazısı,diğeri manzum,iki çevirisi üzerinde çalışmaIar gerçekleştirilmiştir Hacı Bayram Veli(1352-1430):Ankara'da tarikat kurmuş bir bilgin ve şairdirİlahi ve şathiye tarzı birkaç şiiri günümüze kadar uIaşmıştırSade ve coşkun bir dili vardırHece öIçüsü yanında aruzu da kullanmıştır Eşrefoğlu(1353-1469):Bursa,Ankara,Suriye gibi yerleri dolaştıktan sonra İznik’te bir tekke ve tarikat kurmuş,Hacı Bayram Veli’nin etkisinde bir tasavvufçudurBir divan oIuşturan şiirlerinden bir böIümü aruzla,bir bölümü ise sade halk diliyle ve dörtlükler halinde yazılmıştırMüzekkin Nüfus adlı düzyazılı ve tasavvufla ilgili bir eseri vardır Kaygusuz Abdal(XV yy):Efsaneye göre Alanya Beyi'nin oğIu iken tasavvufu tercih etmiştirŞiirIerinde Yunus Emre'nin etkisi sezilirHece ölçüsüyle ve sade bir dille ilahiler,nefesler ve şathiyeler söyIemiştirYergi özeIliği de taşıyan şathiyeIeri ilginçtir Kazak Abdal(XVI yüzyıl):Romanya TürkIerinden oIduğu söylenirBektaşi Tarikatı'na bağIıdırTaşlama özellikli şiirIeriyle bilinir Uyarı:Tasavvuf büyüklerinin hayatları ve kerametleri ile ilgili öykülere menakıpname veya velayetname adı verilirMenakıpnameler,efsane-menkıbe biçiminde ve olağanüstülüklerle karışık olarak halk arasında doğar,sonra yazıya geçirilirGenellikle düzyazı biçimindedirlerManzum-düzyazı karışık olanları ya da tamamen manzum olanları da vardır Tasavvuf,Türklerin İslamiyet'i kabulunden sonra Anadolu'da kendini göstermiştirTasavvuf düşünürlerine "mutasavvıf" denirMutasavvıflara göre Allah'ı bilmeden,O'na ulaşılamazDini tasavvufi halk edebiyatı;Allah Aşkı,doğruluk,nefse hakim olma,ahlak,toplum gibi konuları işler Manzum Eserler:Şiirsel özelliğe sahip,dini tasavvufi halk edebiyatı ürünleridir İlahi:Türk Halk Edebiyatı'nda din ve tasavvuf konularında,ezgiyle söylenen şiir türüdürİlahinin özel bir biçimi yokturKoşma ve semai biçimlerinde olur7-8 heceli olanları genellikle dörtlüklerden,11 ve daha çok heceli olanları ise beyitlerden oluşur Nefes:Alevi ve Bektaşi şairlerin;Ayinlerde,meclislerde ezgiyle okunan ve koşma biçimindeki şiirleridir Nutuk:Tarikata yeni giren dervişlere tarikat derecelerini,tarikat adâbını öğretmek için söylenmiş şiirlerdir Deme:Tükmen Alevi Bektaşilerinin,aşık tarzı halk edebiyatı nazım türü olan nefese verdiği isimdir Devriye:Özellikle Alevi-Bektaşi Edebiyatı'nda,tasavvuf düşüncesinin devir kuramını konu edinen şiirlerdirDestan,koşma,nefes ve ilahi gibi biçimlerinde yazılırdı Şathiye:Tekke şairlerinin,tasavvuf konularını örtülü bir biçimde işledikleri ve Tanrı'ya senli benli bir söyleyişle seslendikleri şiir türüdürŞathiyelerde dinsel inançlar konu edilinirken,yer yer alaycı bir dil kullanılırİlk bakışta saçma sanılan bu sözlerin,yorumlandığında tasavvufla ilgili türlü kavramlara değindiği görülürŞeriata aykırı ya da anlamsız gibi söylenmiş şathiyeler,varlık birliği inancına bağlı türlü görüşleri yansıtır Mensur Eserler: Düz yazı(nesir) olarak yazılmış yapıtlardır Fütüvvetname:Fütüvvetle ilgili değerlendirmelere,geleneklere yer verildiği;Fütüvvetin ilkelerini,tarihini,niteliklerini ve törelerini konu edinen yapıtlara verilen addırBu yapıtlarda;Fütüvvetlerin özellikleri açıklanır,fütüvvet yoluna girerken uyulması gereken kurallar belirtilirGünümüze ulaşan en eski fütüvvetname,10 yüzyılda mutasavvıf Sülemi tarafından yazılan Arapça Kitab ül-fütüvve'dir Silemi;Yapıtlarında füttüvetin kurallarından,yolundan ve yordamından söz eder;Fütüvveti uygunsuz davranışlardan kaçınmak,Tanrı'ya itaat etmek,ahlak üstünlüklerini ve güzelliklerini korumak şeklinde tanımlar Gazavetname:Türk Edebiyatı'nda,savaşları konu edinen yapıtlara verilen isimdir Gazavetname ile daha çok din düşmanları üzerine gazilerin düzenledikleri akın ve savaşları,bu sırada gösterilen kahramanlıkları anlatan yapıtlar kastedilirBir kentin ya da bir kalenin alınmasını konu edinen yapıtlara "fetihname", düşmanın yenilgisiyle biten savaşları konu edinenlere ise "zafername" denirse de,bu gibi farklılıklar daha sonra birbirine karıştırılmış ve bunların bütününe birden "gazavetname" denilmiştir Menakıbname:Menakıbnamelerde;Kahramanların,din ulularının,tarikat büyüklerinin yaşamları ve gösterdikleri kerametler yer alırKahramanlar;Olağanüstü nitelikler taşır,olağanüstü işler yaparlar Battalname:Battal Gazi'nin menkıbeleşmiş hayatı üzerine kurulmuş destansı halk hikayesidirYapıtta;Battal Gazi'nin tarihsel kişiliği çerçevesinde oluşan menkıbelerin yanısıra,başkalarına ait kahramanlıkların Battal'a mal edilmesi ve hikâyecinin düşsel katkısı ile oluşan;Böylece gerçek tarihten iyice uzaklaşan serüvenler anlatılırBattal'ın adı çerçevesinde oluşmuş iki halk hikayesi vardır:Arapça "Z'at ül-himme" (halk ağızında Zelhimme) ile Türkçe "Battalname" Yazıdaki bazı cümle düşüklüklerini ve imla,noktalama hatalarını düzenlemek durumunda kaldımİlgili kişi(ler)den,bu durumdan dolayı özür diliyorum Edebiyatımcom dan alıntı