|
Prof. Dr. Sinsi
|
Ağrı / Ağrı HaKKında HerŞey /Ağrı Resimleri Fotorafları
AĞRI COĞRAFYASI
İlimiz; Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat Havza’sında yer alır İlin yüzölçümü 11376 km kare 'dir Ağrı 390,4007 kuzey paraleli ile 4220,4530 doğu meridyenleri arasında bulunmaktadırAğrı İli; doğusunda İran, kuzeyinde Kars, Iğdır, batısında Erzurum, kuzeybatısında Muş, güneyinde Bitlis ve Van İlleri ile çevrilidir İlde merkez ile birlikte 8 ilçe, 7 bucak, 558 köy, 220 mezra bulunmaktadır Yüzölçümü 11376 km karedir ve deniz seviyesinden yükseklik 1600 metreden yukarıdır
Ağrı'da mevcut toprağın büyük bir kısmını dalgalı, yüksek dağlık arazi meydana getirir Ağrı ilinde dağlar sıralar halindedir Tek başına yükselen dağlar da yine bu sıra dağlar üzerinde veya bitişiğindedir İlli kaplayan dağlar Alp-Himalaya Volkanik dağ sisteminin devamı olarak, doğu-batı doğrultusunda ve iki kol halinde görülürİli kuzeyden ve güneyden çevreleyen bu dağlar iki gruba ayrılır, büyük ve küçük Ağrı Dağları, Kuzey Kanat Dağları üzerinde bulunmamasına rağmen, önemli özellikleri sebebiyle bir dağ grubu olarak değerlendirilebilir
Buna göre dağları üç grupta toplayabiliriz
1 Kuzey Kanat Dağları
2 Güney Kanat Dağları
3 Büyük ve Küçük Ağrı Dağları
Ağrı'da dağlık arazinin büyük bir kısmı yayla olarak kullanılır Dağlar ağaçsız olduğu halde kışın çok kar yağar İlkbahar ve sonbaharda fazla yağmur yağar Bundan ötürü düzlük alanlarda çok güzel çayırlıklar, yamaçlarda verimli otlaklar meydana gelmiştirİl topraklarının % 10'ununu kaplayan yaylalar özellikle hayvancılık yönünden büyük önem taşırlar Bunlar geniş otlaklarla kaplı dağ düzlükleridir Yaylalara bazı yerlerde Yurt denir ki bu yayla anlamına geldiği gibi kalınan yer anlamına da gelmektedir
Ağrı'da ki Yaylaların ünlüleri şunlardır
1- Çakmak(Kılıç) Yaylaları
2- Davut Yaylası
3- Sinek Yaylası
4- Krotin yaylası
5- Aladağ Yaylaları
6- Pani Yaylası
7- Katavin Yaylası
Ağrı İlinde ovalık alanlar fazla geniş değildir Ova ve düzlükler çoğunlukla faylar(kırıklar) ve dağlarla sınırlanmıştır Bu ovalar çöküntü havzalardır Daha sonrada toprak birikmesi olmuşturAğrı için ekonomik can damarı sayılan hayvancılık, sadece yaylalar da yapılmaz Hayvancılıkta yaylalar kadar ovalardan da faydalanılır Ekin alanları dışında kalan düzlükler mera olarak kullanılırOvaların verimli topraklarına daha çok tahıl, yem bitkileri ve şeker pancarı ekilir
İllin belli başlı ovaları:
Eleşkirt ve Karaköse Ovası,Doğubeyazıt Ovası,Tutak ve Patnos Ovalarıdır Ağrı İl'inde akarsular yeterli derecededir Nereye gidilirse gidilsin, mutlaka bir çeşme, kaynak, dere akarsu veya bir nehir bulunurAğrı dağları kışın bol kar, İlkbahar ve Sonbaharda normal yağmur alır Toprağa inen su, fazla derinlere geçmez dağ yamaçlarında , vadilerde, tepe diplerinde çeşme ve kaynak suyu olarak çıkar bunun için Ağrı'da akarsu, dere, çay kaynak ve su gözesi çoktur Ağrı'da ki bütün suların ilk kaynağı Ağrı topraklarıdır Bu akarsuların en önemlisi Murat Nehri'dirAğrı İlinin en önemli gölü il merkezine 56 km uzaklıkta Doğubeyazıt ilçesi sınırları içinde bulunan Balık Gölüdür 2250 m rakımla set gölü olan Balık Gölü 34 km karelik bir alana sahiptir derinliği kimi yerlerde 100 metreyi aşar Ağrı Dağı'nın eteğindeki diğer bir gölde Kurtkapan-Dahilka gölüdür Sazlık alan bu gölde bir çok hayvan barınır
Ağrı'daki dağlar jeolojik devirlerde teşekkül ederken ve değişmelere uğrarken, pek çok büyük-küçük vadiler ortaya çıkmıştır Sıradağlardan çıkan gür sular aşağı ovalara doğru aktıkça bu vadilerden geçerler Bir kısım vadiler ise, akarsular olmadan yer kabuğunun oluşumunda şekil almışlardırHepsinde birbirine yakın özellikler ve güzellikler vardır Temiz havası, berrak suları, bol güneşi, yeşilliği, masmavi ufku ve insan ruhunu dinlendiren birçok tabiat güzellikleri hemen hemen hepsinde bulunur
 
Vadilerin başlıcaları şunlardır;
1- Güzeldere Vadisi 2- Taşlısu ve Körçay Vadileri 3- Hamur Vadisi
4- Yukarı Toklu Vadisi 5- Derecik Vadisi 6- Kaplıcalar Vadisi'dir
Ağrı'da tabii bitki örtüsü olürük ot türleri egemendirAğrı'da bitki ilkbaharda canlanır, sonbahar soğuklarının arkasından kar'ın bastırması ile birlikte yıllık hayatı sona erer Onun için Ağrı'nın tabii bitki örtüsünü istepler (stepler) meydana getirir Ağrı'da dere boylarında ve su kenarlarında çok söğüt ve kavak yetişir Son yıllarda çam, akasya ve çeşitli ağaçlar da yavaş yavaş ekilip dikilmektedir Ağrı ilinde orman yok denilecek kadar azdır Ağrı, Türkiye'nin doğu sınırında, dolayısıyla Doğu Anadolu'nun en doğu ucunda, deniz seviyesinden çok yüksekte ve deniz tesirlerinden uzakta olması sebebiyle şiddetli bir kara iklimine sahiptir Bunun için kışın sıcaklık çok fazla düşer ve kış mevsiminin uzamasına yol açar Yazlar sıcak ve kurak , kışlar soğuk ve kar yağışlıdırYazın ve kışın gece-gündüz sıcaklık farkı fazladır İlkbahar ve sonbahar mevsimleri ılık ve yağışlı geçer
Bir yılın yarısı Ağrı'da kıştır Kışları uzun, kar'lı ve soğukturBuna karşılık yazları kısa ve kuraktırSıcaklık derecesi yüksek olmasa bile nem oranının düşüklüğü yüzünden güneş yakıcıdır Yazın bu yakıcı sıcaklık kışın yerini yakıcı soğuğa bırakır Bu yüzden yurdumuzda en düşük sıcaklık(-43, -45)ile Ağrı'da ölçülürTürkiye'nin en karasal iklimi bölümüne giren Ağrı'da yıllık sıcaklık ortalaması 61 derecedir Ağrı'da yağış rejimi değişiktir İlkbahar ve sonbaharda daha çok yağış yağar Kışın yağışlar kar halindedir Yağan kar uzun müddet , nisan ortalarına kadar yerde kalır Yıllık yağış ortalaması 500 mm'dir Dağlık alanlarda bu ortalama biraz fazladırYağmurun en fazla olduğu ay, Nisan ayıdır En az yağmur yağan ay da Ağustos’turDoğubeyazıt Ovası , Iğdır Ovası gibi bölgenin en az yağış alan yeridir Üstelik burası kışın Ağrı'nın en sıcak yeri durumundadırYağmur getiren bulutlar Ağrı'ya devamlı batıdan ve sıradağlar üzerinden gelir
Aralık, Ocak, Şubat ve Mart ayları kar yağışlarının en yoğun olduğu aylardırAğrı'da bulutlu geçen günler genellikle kış mevsiminde görülür İlkbahar ve sonbahar ayları yağmurlara bağlı olarak açık, parçalı bulut ve kapalıdır En az bulut görülen aylar, Ağustos ve Eylül aylarıdır Ancak çoğu zaman yüksek dağlara bulutlar takılır kalırlarAğrı'da en düşük basınç 8149 milibarla Şubat ayında, en yüksek basınç ise 848,4 milibarla Kasım ayında görülmüştür Yıllık ortalama basınç 820-835 milibardırAğrı'da nemin yoğun olduğu aylar, Mart ve Kasım aylarıdır Ağustos ayında nem oranı düşük seviyededir
|