Yumurtaların aşırı uyarılması (OHSS)

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

İnfertilite, yani istedikleri halde çocuk sahibi olamama hallerinde yapılan tedavide ilk seçenek yumurtalıkların uyarılması ve probleme yönelik diğer yöntemlerin buna eklenmesidir

Yumurtalıkların uyarılmasında çeşitli ilaçlar kullanılır

Bu yolla her iki yumurtadan birden fazla yumurta elde edilerek gebelik şansı artırılmaya çalışılır

Ana prensip şansı artırmaktır

Bu, tüp bebek veya aşılama denen IUI veya tabii yoldan vaginal ilişki gebelikleri içinde geçerlidir

Bazen kullanılan bu ilaçların yumurtalıklar üzerindeki etkisi tahmin edilenden fazla olur

Özellikle PCO denen yumurtalıkların polikistik hastalığında bu risk belirgin biçimde artar

Bu durumdan kaçınmak çoğu kere mümkündür ancak her zaman başarılı olamayabiliriz

Kullanılan ilaçlardan klomifen denen haplarla bu aşırı uyarılma genellikle çok nadirdir

Ancak enjeksiyon yolu ile kullanılan ilaçlarda nadir olmayarak görülebilir

Sık sık yapılan ultrasonların bir amacı yumurta gelişimini takip etmek, diğer amacı da aşırı yumurta gelişimi varsa bunu hiperstimulasyon denen duruma yol açmadan tedaviyi durdurarak engellemektir

Eğer yapılan ultrasonda çok sayıda folikül denen yumurta varsa ve bunlar sırt sırta bal peteğine benzer şekilde duruyorsa bu durumda ohss riski vardır

Uyarıcı enjeksiyonları durdurmak gerekir

Ayrıca oluşan yumurtaları olgunlaştırmak için yapılan HCG denen ilacıda yapmamak veya düşük doz yapmak daha uygun olur

Tüm bu tedbirlere rağmen bu uyarı olabilir

Bu hafif, orta ve ağır OHSS diye sınıflandırılabilir

Hafif formda yumurtalıklar 5 cm kadar büyür ve hafif ağrı dışında başka bir bulgu yoktur

Orta formda ise yumurtalıklar 5 cm'den büyük, ancak 10 cm'den küçüktür

Ağrı hissi daha belirgin olup damar dışına sıvı çıkışı minimal ve hayatı tehdit eder seviyede değildir

Ağır formda ise yumurtalıklar 10 cm'den büyük olabilir ve damar dışına sıvı kaçağı olduğu için batında bol serbest sıvı vardır

Aynı şekilde akciğer boşluklarına da sıvı sızmaları olabilir

Bu durum, hayati risk taşır

Hafif ve orta OHSS ayaktan takip ile hastaneye yatırılmadan tedavi edilebilir

Ağır OHSS ise mutlaka hastaneye yatırılmalıdır

Hastane seçiminde mutlaka erişkin yoğun bakım ünitesi olanlar tercih edilmelidir

Jin

Op

Dr

Turgay Karakaya

06-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Yumurtaların aşırı uyarılması (OHSS) İnfertilite, yani istedikleri halde çocuk sahibi olamama hallerinde yapılan tedavide ilk seçenek yumurtalıkların uyarılması ve probleme yönelik diğer yöntemlerin buna eklenmesidir Yumurtalıkların uyarılmasında çeşitli ilaçlar kullanılır Bu yolla her iki yumurtadan birden fazla yumurta elde edilerek gebelik şansı artırılmaya çalışılır Ana prensip şansı artırmaktır Bu, tüp bebek veya aşılama denen IUI veya tabii yoldan vaginal ilişki gebelikleri içinde geçerlidir Bazen kullanılan bu ilaçların yumurtalıklar üzerindeki etkisi tahmin edilenden fazla olur Özellikle PCO denen yumurtalıkların polikistik hastalığında bu risk belirgin biçimde artar Bu durumdan kaçınmak çoğu kere mümkündür ancak her zaman başarılı olamayabiliriz Kullanılan ilaçlardan klomifen denen haplarla bu aşırı uyarılma genellikle çok nadirdir Ancak enjeksiyon yolu ile kullanılan ilaçlarda nadir olmayarak görülebilir Sık sık yapılan ultrasonların bir amacı yumurta gelişimini takip etmek, diğer amacı da aşırı yumurta gelişimi varsa bunu hiperstimulasyon denen duruma yol açmadan tedaviyi durdurarak engellemektir Eğer yapılan ultrasonda çok sayıda folikül denen yumurta varsa ve bunlar sırt sırta bal peteğine benzer şekilde duruyorsa bu durumda ohss riski vardır Uyarıcı enjeksiyonları durdurmak gerekir Ayrıca oluşan yumurtaları olgunlaştırmak için yapılan HCG denen ilacıda yapmamak veya düşük doz yapmak daha uygun olur Tüm bu tedbirlere rağmen bu uyarı olabilir Bu hafif, orta ve ağır OHSS diye sınıflandırılabilir Hafif formda yumurtalıklar 5 cm kadar büyür ve hafif ağrı dışında başka bir bulgu yoktur Orta formda ise yumurtalıklar 5 cm'den büyük, ancak 10 cm'den küçüktür Ağrı hissi daha belirgin olup damar dışına sıvı çıkışı minimal ve hayatı tehdit eder seviyede değildir Ağır formda ise yumurtalıklar 10 cm'den büyük olabilir ve damar dışına sıvı kaçağı olduğu için batında bol serbest sıvı vardır Aynı şekilde akciğer boşluklarına da sıvı sızmaları olabilir Bu durum, hayati risk taşır Hafif ve orta OHSS ayaktan takip ile hastaneye yatırılmadan tedavi edilebilir Ağır OHSS ise mutlaka hastaneye yatırılmalıdır Hastane seçiminde mutlaka erişkin yoğun bakım ünitesi olanlar tercih edilmelidir Jin Op Dr Turgay Karakaya