06-24-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Cariye Nedir? Cariye Kimlere Denir? İslamiyette Cariye Hukuku - Cariyelik Köle Tanımı
Cariye Nedir? İslamiyette Cariye Hukuku
Cariye nedir? Cariyelerle evlenilir mi? Günümüzdeki hükmü nedir?
Önce altını kalın çizgilerle çizelim:
Kur'an'da "cariye" kavramı geçmez Sadece "Meleket aymanukum" kavramı geçer:
MELEKET EYMANUKUM: Harfi harfine "Sağ ellerinizin sahip olduğu" demektir Bu deyimle iki mananın kastedildiği anlaşılıyor:
1- Veli, şahitler vb meşru şartları yerine getirerek nikah sahibi olmak
2- Savaş sonucu esir kadınlara sahip olmak
Yani ister hür ister esir böyle "meşru nikah sahibi olmadan" hiç kimseyle evlilik ilişkisine girilemeyeceği anlatılmak isteniyor Çünkü "Sağ elin sahip olduğu" deyiminden maksat nikah mülkiyeti veya nikah sahibi olmaktır Zira bu tabir henüz savaş ve esir kadın ele geçirmenin söz konusu olmadığı Mekke dönemi ayetlerinde de geçmektedir (70/30) Bu kavramın maksadı insanları zinadan menetmek ve yeni bir nikah bulunmaksızın veya eğer kadın memluke (esir, köle) ise nikah sahibi olmaksızın onlarla cinsi temasta bulunmaktan men etmektir Cenabı-ı Hak bunu "sağ elin sahip olduğu" ile ifade etmiştir Çünkü "sağ elin sahip olduğu" hem nikah ile evlenilen kadınlar hem de mülk olarak sahip olunan kadınlar hakkında söz konusudur (Razi)
Demek ki savaşta esir alınan kadınlar, mübadele (esir değişimi) veya serbest bırakma söz konusu değilse, siyasi olarak esaret altında olurlar fakat onlarla cinsel ilişkiye girilemez Bunun için her normal kadınla yapıldığı gibi ayrıca nikah kıyılması gerekir Buna ise "eş" denilir İslam vicdanı her ne şekilde olursa olsun "nikahsız" ilişkiye cevaz vermez
Ayette geçen "Ezvâcuhum ev ma meleket eymânuhum" ifadesi, "Yalnızca eşleri veya cariyeleri ile birlikte olanlardır" değil; "Yalnızca eşleri yani meşru şekilde sahip oldukları ile birlikte olanlardır" manasına gelmektedir Kadın erkek bütün eşleri kapsamaktadır Çünkü 11 ayetlik yukarıdaki pasajda konu erkek ve kadın bütün müminlerin temel özelliklerinin sıralanmasıdır Aradaki "ev" bağlacı seçenek bildiren "veya" değil; açıklama getiren "yani" anlamında kullanılıyor Kur'an'ın kendi kendini tefsir ettiğine dikkat ediniz
"Düşünmek veya yani şükretmek isteyenler için gece ile gündüzü birbiri ardınca getiren O'dur" (Furkan; 25/62)
ayetinde geçtiği gibiŞu ayet ise, esir alınarak köle yapılan ve böylece evlilik dışı nikahsız cinsel ilişki kurulabilen kadın demek olan "cariye" uygulamasına yol olmadığının apaçık delilidir:
"Hür mümin kadınlarla (muhsanât) bir yuva kurmaya güç yetirecek durumda olmayanlarınız, savaşta esir alarak sahip olduğunuz (ma meleket eymânukum) iman etmiş kadınları düşünebilir Allah imanınız ile ilgili her şeyi biliyor İman edenler artık birbirinin can yoldaşıdırlar Şu halde onları namusuyla yaşamaları şartıyla, ailelerinden izin alarak ve mehirlerini vererek nikâhlayın" (Nisa; 4/25)
Dikkate edin, düpedüz ailesinden izinli, mehirli, normal (meşru) evlilikten bahsediliyor Rızası olmadan, izin alınmadan, mehir verilmeden, nikah kıymadan, sırf savaşta elime esir düştü diye kadıncağızı cariye yapmak bunu neresinde? Her şeyden önce bu Kur'an'ın ruhuna ve vicdanına ters
Bugün yeniden üretilecek (inşa çağı) fıkhında bunun adı "savaş esirleri hukuku"dur Buna göre bugün bir savaş olsa ve Müslümanların eline erkek ve kadınlardan oluşan yüzlerce esir düşse şunlar yapılır: Güvenliği sağlanmış korunaklı bir yerde bekletilirler Ganimet olarak görülemezler Esir alan askerlere dağıtılamaz, hiçbiri köle ve cariye yapılamaz Evli olanların evlilikleri devam eder Esir düştü diye ailesinden veya eşinden zorla koparılamaz, hangi dine göre kıyarsa kıymış olsun nikahı feshedilemez Her türlü kötü muamele, angarya, işkence, tecavüz, cinsel taciz yasak olur Misafir muamelesi görürler
Ya esir mübadelesi karşılığında serbest bırakılırlarYa fidye veya tazminat karşılığı salıverilirlerYa örneğin, lisan belletme, teknoloji öğretme, meslek kazandırma vs karşılığı üçer beşer serbest bırakılırlarİçlerinden kendi istekleri ile evlenmek ve Müslüman toplumda yaşamak isteyen olursa, kendi rızasıyla, ailesinin izni alınarak (hatta çağrılarak) ve mehirleri tastamam verilerek bekarlarla telli duvaklı, davullu zurnalı baş göz edilip serbest bırakılırlar
Hz Ömer'in hilafeti sırasında Suriye'nin fethi sebebiyle sayıları yüz bini bulan erkekli kadınlı esirler ele geçmişti Bu kadar insana ne yapılacağı sorun olunca Hz Ali:
"Ey Ömer! Bunların hepsi Bizans'ın zulmü altında inleyen sefil ve biçare insanlardır Artık bunlar bizim halkımızdır Bunların kolları ve cesetleri kazanıldı, şimdi de yüreklerinin kazanılmasına sıra geldi Görüşüm şudur: Hepsini kayıtsız şartsız serbest bırak! İslam'ın sevgi, merhamet ve adaleti altında saadetle yaşasınlar Varsınlar çoluk çocuklarına kavuşsunlar" (Filibeli Ahmet Hilmi; İslam Tarihi, shf 287)
Hz Ömer bu görüşü büyük bir sevinçle kabul etti Yüz bin esirin serbest bırakılması için derhal bölge komutanı Ebu Ebeyde b Cerrah'a emir gönderdi
Hz Peygamber'in iki tane cariyesi, ilki Reyhane, Medine'deki Yahudi Kurayza kabilesine mensup bir hanımdı Bu kabile ile yapılan savaş sonunda esir düştü Hz Peygamber Reyhane'yi önce serbest bıraktı sonra da evlenme teklif etti O da kabul edince nikah kıyarak evlendi (Belazuri,1, 920) Mariye ise babası İranlı, annesi Yunan Mısırlı Hrıstıyan bir hanımdı H 7 yılda Hz Peygamber'in İslam'a davet mektubuna bir yazı ile karşılık veren Mısır Kralı tarafından gönderilmişti Hz Peygamber'in Reyhane'ye yaptığını ona da yaptığı anlaşılıyor Çünkü Kur'an içlerinde Mariye'nin de olduğu Hz Peygamber'in hanımlarından ayırdetmeksizin "Ey peygamber eşleri" diye bahseder Başka bir tabir kullanmaz Mesela şu ayette adı geçen hanım Mariye idi
"Ey peygamber! Eşlerini memnun etmek için Allah'ın serbest bıraktığı şeyi niçin kendine yasaklıyorsun? Allah çok bağışlayıcıdır, sevgi ve merhamet kaynağıdır Allah yeminlerinizi bir çözüme bağlamayı istemektedir" (Tahrim; 66/1-2, Razi, Kurtubi, İbn Kesir, Zemahşeri)
Tahrim, talak, zıhar vs ise nikah sorumluluğu altındaki "eşler" için geçerlidir Buradaki eş ise Hafsa, Aişe ve Zeynep ile aynı statüde olan Mariye idi
|
|
|
|