|
Prof. Dr. Sinsi
|
Milli Birlik Ve Beraberliğin Güçlenmesinde Dilin Rolü Nedir?
Dil, en yalın ifadeyle, insanlar arasında bir iletişim aracıdır Kültürün sonraki kuşaklara aktarılmasını sağlar Kültürün, bilginin gelişmesi ve kalıcı olması da "dil" ile mümkündür Milleti oluşturan, Milli birliği sağlayan en önemli unsur da dil birliğidir Ortak bir dil, Millet olmanın öncül koşuludur Her ulus kendi dilini korumak, geliştirmek, gelecek kuşaklara ve hatta mümkün olan diğer insanlara öğretmek arzusundadır Dilin bu öneminden dolayı devletler Milli dillerini koruma altına almışlardır
İnsanlar arasındaki iletişimin en temel araçlarından biri olan dil, milletlerin geçmişten devraldıkları bir mirastır Dil yoluyla insanların birbirlerini, geçmişten bu güne ve de geleceğe yönlendirmesi sağlanmaktadır Ortak dil ortak kader birliği demektir Aynı dili konuşan insanların aynı geçmişe sahip oldukları, aynı kültürü paylaştıkları, aynı alışkanlık ve değerlere sahip olduk bilinmektedir
Dil bir milletin kültürel değerlerinin başında gelir Aynı dili konuşan insanlar millet denilen sosyal varlığın temelini oluşturur Dil, duygu ve düşünceyi insana aktaran bir vasıta olduğu için, insan topluluklarını bir yığın veya kitle olmaktan kurtararak, aralarında duygu ve düşünce birliği olan bir toplum hâline getirir Dolayısıyla dil ferde toplumunun bağışladığı en büyük miras ve donanımdır Bu donanıma yabancılaşma insanların içinde yaşadıkları topluma yabancılaşmasını da beraberinde getirmektedir Çünkü insanların yaşadıkları topluma yabancılaşmadan, ona uyum sağlayarak yani sosyalleşerek hayatlarını devam ettirmeleri, o toplumun kültürünü, inanç ve değerlerini benimsemeleriyle gerçekleşmektedir Bu ise nesillere dil yoluyla aktarılabilmektedir
Dil kültürü oluşturan önemli unsurların başında yer alır Bu konumuyla dil, bir toplumun kültürü içinde şekillenen tüm birikimleri temsil edecek işlev yüklenmektedir Günlük alışkanlıklar, öfkeler, sevinçler ve değer yargıları dil yoluyla ifade edilmekte ve tanımlanmaktadır Bu işlevi nedeniyle de dil ve kültür arasında kaçınılmaz bir bağ bulunmaktadır Bu nedenle de dil ile kültür sürekli etkileşim içindedir
Bireylerin birbirleriyle anlaşmalarında, problemlerinin hallinde dilin önemi büyüktür Edebiyatta, şiirde, sanatta, tiyatroda halk kitlelerine ulaşacak yani halkın anlayacağı dilden eserler vermek hem halkın bilinçlenmesi, hem de eserlerin uzun süre anlaşılırlılığını koruması açısından önemlidir Geçmişten bu güne intikal eden sözlü ve yazılı kültür ürünlerinin bu güne kadar varlığını sürdürmelerindeki en büyük etken anlaşılır, sade ve halkın genelinin anlayabileceği bir dille yazılmış, söylenmiş olanlarıdır
Dil insan topluluklarının anlaşmalarında, problemlerini çözmelerinde en önemli iletişim araçlarından biridir Bu noktada konuşulan dilin herkes tarafından anlaşılması çok önemlidir Bir toplumda yeniliklerin, buluşların ve gelişmelerin halkın her kademesine kolaylıkla iletilebilmesinde, dilin herkes tarafından anlaşılır olması gerekmektedir Aksi takdirde, anlaşılmayan bir dil ya da kavramların oluşturduğu bir konuşma yolu seçilirse durum, birbirinden habersiz çalan enstrümanların çıkardığı, ne olduğu anlaşılmayan bir şey durumuna gelir Bir orkestranın ortak dili notalarıdır Farklı sesler çıkaran aletlerin çaldıkları şarkılarda ortak bir ahenk yakalamak için hepsinin ortak notaya uymaları gerekmektedir ki dinleyenlerin hem anlaması hem de zevk alması gerçekleşebilsiniz
Aynı soydan gelen toplumların en önemli ortak yanları onların aynı dili kullanmalarıdır Çünkü dil yoluyla ortaklığın devamlılığı sağlanmaktadır Sovyet sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmadan önceki dönemde, bünyesinde barındırdığı Türk toplulukları, farklı yazı ve konuşma dillerine yöneltilerek birbirlerinden ayırma yoluna gidilmişti Daha doğrusu, bu toplulukların, kendi aralarında ortak dilleri yoluyla kültür alışverişini sağlayamamaları amacıyla farklı dilleri kullanmalarına özen gösterilmişti Azerbaycan'ın Latin alfabesine ilk geçişine başlangıçta ses çıkarmayan Rusya, daha sonra Türkiye'nin Latin harflerini kabul etmesiyle Azerbaycan'ın tekrar Kril alfabesini kullanması yönündeki gayretleri de, aynı soydan gelen bu iki toplumun birbirleriyle kültürel alışverişi, aralarındaki iletişimi engellemek amacından kaynaklanmaktadır İsmail Gaspıralı da "Rusya'daki Türk toplulukları dil, kültür, tarih bağlarına sahiptiler Ayrıca, içinde bulundukları sosyal, siyasal ve kültürel problemleri de aynı idi Bu problemler bakımından da aralarında benzerlik hatta ayniyet bulunmaktaydı Bu topluluklar birbirlerinden tecrit edilmişlerdi Bu nedenle de problemlerine ortak çözüm üretme imkanına sahip değillerdi Problemleri tek başlarına da çözme imkanları yoktu Çünkü onlar dil ve kültür bakımından yakın ilişki kuramıyorlardı" diyerek, aynı toplulukların birbirleriyle ortak hareket etmede dilin ne kadar önemli olduğuna dikkat çekmekte ve de bir milletin hayatta kalabilmesi için problemlerini kolayca çözebilmede kullanılan dilin önemli bir etken olduğunu vurgulamaktadır
|