Çocuklarda İdrar Yolları Enfeksiyonları / Çocuklarda İdrar Yolları Enfeksiyonları

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-25-2012

İdrar yollarının böbreklerden mesaneye kadar olan bölümü normal olarak sterildir

İdrar yollarının sterilliğini koruyan mekanizmalardan bazıları idrarın asitliği ve serbest akışı

boşaltım mekanizmasının normal olması

sistemin bütünlüğü

vücut savunma sistemleridir

Bu mekanizmalardan herhangi birisindeki anormallik ve idrar tutukluğu

idrar yolu enfeksiyonu açısından başlıca hazırlayıcı faktörlerdir

Yenidoğanların %1-2’sinde idrar yolu infeksiyonu gelişir

erkek kız oranı 5:1’dir

Erkeklerdeki infeksiyonlar genellikle bakteriyel infeksiyonlardır

Hazırlayıcı faktörlerden bazıları idrar yolunun şekil bozuklukları

prematurelik

vücuda yerleştirilen sondalar ve sünnet yapılmamasıdır

İdrar yolu infeksiyonu olan yenidoğanların %20-40’ında majör böbrek anormallikleri vardır

Yenidoğan döneminin ardından küçük çocukların %2-5’inde ve okul çağındaki çocukların %5’inde idrar yolu infeksiyonları görülür

Kız erkek oranı yaşla birlikte yükselir ve dört yaşından sonra 10:1’den yüksektir

Kızlarda belirgin olarak daha fazla görülmesi kızlarda üretranın daha kısa olmasına bağlanmıştır

Bu yaş gurubunda diğer hazırlayıcı faktörler vücuda yerleştirilen sondalar

kabızlık

idrar yolunun anotomik anormallikleridir

Okul Çağındaki idrar yolu enfeksiyonu olan çocukların %5-15’inde ameliyat gerektiren idrar yolu anormallikleri vardır

%30-40’ında koruyucu amaçla antibiyotik kullanılmasını gerektiren vezikoüretral reflu vardır

Reflü olasılığı ilk idrar yolu infeksiyonunun ortaya çıktığı yaşla ters orantılıdır

Açıklamak gerekirse ilk idrar yolu infeksiyonu ne kadar küçük yaşlarda görülürse

reflü olma olasılığı o kadar yüksektir

Belirtiler :

Yenidoğanlarda belirtiler çok belirgin değildir

İyi beslenememe

ishal

gelişme geriliği

kusma

hafif sarılık

bebekte gevşeklik

ateş veya beden ısısı düşüklüğü idrar yolu infeksiyonunu düşündürebilir

Bebekler ve Oyun Çocukları’nda farklı belirtilerle kendini gösterebilir

Bazı çocuklar tamamen belirtisiz olabilir

rutin bir tarama esnasında teşhis konabilir

Bazılarında kusma

ishal ve karın ağrısı vardır

İki Yaşından büyük çocuklarda daha klasik sistit ya da piyelonefrit (böbrek iltihabı) tablosu ortaya çıkabilirse de

idrar yolu infeksiyonlarının neredeyse %40’ı hiçbir belirti vermeyebilir

Sistit semptomlarından bazıları idrar yaparken ağrı

yanma

sık sık idrara çıkma

kanlı idrar

idrar tutamama

kaşıntı

kötü kokulu idrar ve gece işemeleridir

Piyelonefrit semptomları ise sistit semptomlarına ek olarak yüksek ateş

titreme ve sırt ve kaburga bölgelerinde ağrı ve duyarlılıktır

Tedavi :

İdrar yolu infeksiyonlarında tedaviye cevap genel olarak iyidir

Doğru tedavi edilmiş hastalarda genellikle düzeltilemeyen bir idrar yolu anormalliği yoksa böbrek yetersizliği gelişmez

İdrar Yolu İnfeksiyonlu hastaların yaklaşık %50’sinde tekrarlama görülse de ürolojik anormallikleri olanlarda daha sıktır

Tedavinin amacı böbrek sağlığını korumak ve herhangi bir sekel kalma olasılığını en aza indirgemektir

İdrar yolu infeksiyonu tanısı konan bütün çocuklarda

karında kütle

böbreklerde büyüme

üretrada anormallik olup olmadığına bakılması gereklidir

Vezikoüreteral Reflü

İdrar yolu infeksiyonu tanısı konan bütün çocuklarda idrar yolu anormalliklerinin saptanması gerekir

Bu çocukların %25-50’sinde bulunan Vezikoüreteral Reflü

infekte olmuş idrarın böbreğe geri kaçmasıdır

Bu reflü sonucunda böbreğin gelişmesi engellenebilir

böbrek hasar görebilir veya böbrek yetersiliği oluşabilir

Vezikoüreteral Reflü Evreleri :

Evre I : Yalnızca üreterlerde (böbrekle mesane arasındaki idrar yolu) reflü vardır

Evre II : Reflü böbreğin toplayıcı kanallarına kadar ulaşır

Evre III : Üreterler ve böbrek pelvisi genişlemiştir

Evre IV : İdrar kanallarında genişleme artar

Böbrek içindeki fornikslerin keskin açıları kapanır

Evre V : Üreter

pelvis (Böbreğin altında çanak şeklinde olan toplayıcı sistem) ve kaliksler çok genişler

Papillaların izleri silinir

Vezikoüreteral Reflü tanısı konan çocuklarda

tanı konduktan sonraki ilk yıl boyunca 3-4 kez ve bundan sonraki 2 y da 3 yıl boyunca (ya da çocukta İYE semptomları geliştiği zaman) en az yılda iki kez yeniden idrar kültürü yapılmalıdır

Tekrarları azaltmak ve böbrekte hasarın önüne geçmek için evre II ya da daha ileri reflu olan çocuklarda koruyucu antibiyotik tedavisi gerekir

Vezikoüreteral Reflü evresine göre tedavi edilmelidir

Röntgeni normal olan veya evre I reflü olan çocuklar periyodik idrar kültürü yapılarak izlenebilir

Evre II veya III reflü olan çocuklar koruyucu antibiyotik tedavisi adayıdırlar

Evre IV ya da V reflü ya da majör bir böbrek anormalliği saptanırsa ameliyat gerekebilir

06-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çocuklarda İdrar Yolları Enfeksiyonları / Çocuklarda İdrar Yolları Enfeksiyonları İdrar yollarının böbreklerden mesaneye kadar olan bölümü normal olarak sterildir İdrar yollarının sterilliğini koruyan mekanizmalardan bazıları idrarın asitliği ve serbest akışı boşaltım mekanizmasının normal olması sistemin bütünlüğü vücut savunma sistemleridir Bu mekanizmalardan herhangi birisindeki anormallik ve idrar tutukluğu idrar yolu enfeksiyonu açısından başlıca hazırlayıcı faktörlerdir Yenidoğanların %1-2’sinde idrar yolu infeksiyonu gelişir erkek kız oranı 5:1’dir Erkeklerdeki infeksiyonlar genellikle bakteriyel infeksiyonlardır Hazırlayıcı faktörlerden bazıları idrar yolunun şekil bozuklukları prematurelik vücuda yerleştirilen sondalar ve sünnet yapılmamasıdır İdrar yolu infeksiyonu olan yenidoğanların %20-40’ında majör böbrek anormallikleri vardır Yenidoğan döneminin ardından küçük çocukların %2-5’inde ve okul çağındaki çocukların %5’inde idrar yolu infeksiyonları görülür Kız erkek oranı yaşla birlikte yükselir ve dört yaşından sonra 10:1’den yüksektir Kızlarda belirgin olarak daha fazla görülmesi kızlarda üretranın daha kısa olmasına bağlanmıştır Bu yaş gurubunda diğer hazırlayıcı faktörler vücuda yerleştirilen sondalar kabızlık idrar yolunun anotomik anormallikleridir Okul Çağındaki idrar yolu enfeksiyonu olan çocukların %5-15’inde ameliyat gerektiren idrar yolu anormallikleri vardır %30-40’ında koruyucu amaçla antibiyotik kullanılmasını gerektiren vezikoüretral reflu vardır Reflü olasılığı ilk idrar yolu infeksiyonunun ortaya çıktığı yaşla ters orantılıdır Açıklamak gerekirse ilk idrar yolu infeksiyonu ne kadar küçük yaşlarda görülürse reflü olma olasılığı o kadar yüksektir Belirtiler : Yenidoğanlarda belirtiler çok belirgin değildir İyi beslenememe ishal gelişme geriliği kusma hafif sarılık bebekte gevşeklik ateş veya beden ısısı düşüklüğü idrar yolu infeksiyonunu düşündürebilir Bebekler ve Oyun Çocukları’nda farklı belirtilerle kendini gösterebilir Bazı çocuklar tamamen belirtisiz olabilir rutin bir tarama esnasında teşhis konabilir Bazılarında kusma ishal ve karın ağrısı vardır İki Yaşından büyük çocuklarda daha klasik sistit ya da piyelonefrit (böbrek iltihabı) tablosu ortaya çıkabilirse de idrar yolu infeksiyonlarının neredeyse %40’ı hiçbir belirti vermeyebilir Sistit semptomlarından bazıları idrar yaparken ağrı yanma sık sık idrara çıkma kanlı idrar idrar tutamama kaşıntı kötü kokulu idrar ve gece işemeleridir Piyelonefrit semptomları ise sistit semptomlarına ek olarak yüksek ateş titreme ve sırt ve kaburga bölgelerinde ağrı ve duyarlılıktır Tedavi : İdrar yolu infeksiyonlarında tedaviye cevap genel olarak iyidir Doğru tedavi edilmiş hastalarda genellikle düzeltilemeyen bir idrar yolu anormalliği yoksa böbrek yetersizliği gelişmez İdrar Yolu İnfeksiyonlu hastaların yaklaşık %50’sinde tekrarlama görülse de ürolojik anormallikleri olanlarda daha sıktır Tedavinin amacı böbrek sağlığını korumak ve herhangi bir sekel kalma olasılığını en aza indirgemektir İdrar yolu infeksiyonu tanısı konan bütün çocuklarda karında kütle böbreklerde büyüme üretrada anormallik olup olmadığına bakılması gereklidir Vezikoüreteral Reflü İdrar yolu infeksiyonu tanısı konan bütün çocuklarda idrar yolu anormalliklerinin saptanması gerekir Bu çocukların %25-50’sinde bulunan Vezikoüreteral Reflü infekte olmuş idrarın böbreğe geri kaçmasıdır Bu reflü sonucunda böbreğin gelişmesi engellenebilir böbrek hasar görebilir veya böbrek yetersiliği oluşabilir Vezikoüreteral Reflü Evreleri : Evre I : Yalnızca üreterlerde (böbrekle mesane arasındaki idrar yolu) reflü vardır Evre II : Reflü böbreğin toplayıcı kanallarına kadar ulaşır Evre III : Üreterler ve böbrek pelvisi genişlemiştir Evre IV : İdrar kanallarında genişleme artar Böbrek içindeki fornikslerin keskin açıları kapanır Evre V : Üreter pelvis (Böbreğin altında çanak şeklinde olan toplayıcı sistem) ve kaliksler çok genişler Papillaların izleri silinir Vezikoüreteral Reflü tanısı konan çocuklarda tanı konduktan sonraki ilk yıl boyunca 3-4 kez ve bundan sonraki 2 y da 3 yıl boyunca (ya da çocukta İYE semptomları geliştiği zaman) en az yılda iki kez yeniden idrar kültürü yapılmalıdır Tekrarları azaltmak ve böbrekte hasarın önüne geçmek için evre II ya da daha ileri reflu olan çocuklarda koruyucu antibiyotik tedavisi gerekir Vezikoüreteral Reflü evresine göre tedavi edilmelidir Röntgeni normal olan veya evre I reflü olan çocuklar periyodik idrar kültürü yapılarak izlenebilir Evre II veya III reflü olan çocuklar koruyucu antibiyotik tedavisi adayıdırlar Evre IV ya da V reflü ya da majör bir böbrek anormalliği saptanırsa ameliyat gerekebilir