Sedef (Psoriasis), Sedef (Psoriasis) Cilt Hastalığı Hakkında

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-25-2012

Psoriasis yunanca kaşınmak anlamına gelir

Psoriasis kalıcı bir hastalıktır

Sedef hastalığında kırmızı ve üzerinde sedefimsi beyaz pullar bulunan yaralar

özellikle kafa derisi

diz ve dirseklerde ortaya çıkar

Bazı vakalar o kadar hafiftirler ki bu kişiler sedefleri olduğunu bile bilmezler

Bunun tam tersi bir şekilde psoriasis vücutta geniş alanları tutabilir

Psoriasis ailesel özellik gösterebilmesine rağmen

kişiden kişiye bulaşma özelliğine sahip değildir

Psoriasisin sebebi nedir?
Hastalığın nedeni bilinmemektedir

Bununla beraber son zamanlarda yapılan araştırmalar beyaz kan hücrelerindeki anormal fonksiyonun derideki enflamasyonu uyardığı saptanmıştır

Bu enflamasyon yüzünden

deride ki ölü hücreler daha hızlı bir şekilde 3-4 gün içerisinde dökülür

Derideki herhangi bir kesik

sıyrık veya yanıktan 10-14 gün sonra bu alanlarda sedefe ait bulgular çıkmaya başlar

Psoriasis boğaz enfeksiyonu gibi bazı enfeksiyonlardan ve bazı ilaçların alımından etkilenir

Kış aylarında cildin kuruması ve güneş ışığının azalması nedeni ile alevlenmeler görülür

Psoriasis tipleri
Hastalık bir çok şekilde görülebilir

Hastalığın şiddeti

süresi

vücutta dağılımı ve şekli kişiden kişiye değişiklik gösterir

Sıklıkla açık kırmızı renkli lekeler şeklinde başlar

Zaman içinde genişleyerek üzerinde pullar gelişir

Yüzeydeki pullar kolaylıkla kaldırılabilirken

altta yerleşenler deriye daha yapışıktırlar

Bu kabuklar kaldırıldığında deri kanamaya hassasiyet gösterir

Bu kırmızı alanlar genişleyerek oldukça büyük alanları kaplayabilirler

Diz

dirsek

kasıklar ve cinsel bölge

kollar

bacaklar

avuç içi ve ayak tabanı

saçlı deri sedefin sık görüldüğü alanlardır

Daha çok hep aynı alanlarda görülme eğilimindedir

Psoriasis

Tırnaklarda ince çukurcuklar meydana gelebilir

Tırnaklar kalınlaşabilir ve yatağından ayrılabilirler

Kıvrım bölgesindeki psoriasis koltuk altlarında

göğüslerin altında

kasıklarda kalçaların arasında ve cinsel bölgede görülür

Guttat psoriasis genellikle çocukları ve genç erişkinleri etkiler

Genellikle bir boğaz enfeksiyonunu takiben küçük yağmur damlası biçiminde küçük kırmızı üzeri pullu noktacıklar şeklinde ortaya çıkar

Haftalar veya birkaç ay içinde kendiliğinden geriler

Psoriasis vakalarının bir kısmında bir eklem rahatsızlığı da bulunabilir

Deri tutuluma yaygın olduğunda eklem bulguları da şiddetlenir

Bazen de deri lezyonları iyileştiğinde eklem bulguları da geriler

Psoriasis tanısı nasıl konulur?
Dermatoloji uzmanları deri tırnak ve kafa derisini muayene ederek tanıyı koyarlar

Tanı da eğer bir şüphe var ise biyopsi alınır

Psoriasis nasıl tedavi edilir?
Tedavideki amaç inflamasyonu azaltmak ve ölü hücrelerin atılımını yavaşlatmaktır

Nemlendirici kremler pullanmayı azaltır

ölü hücrelerin atılımını kontrol altına alır ve kaşıntıyı azaltır

Bazı nadir hastaların dışında diyet yapılması psoriasiste fayda sağlamaz

Tedavi seçeneği hastanın genel sağlık durumu

yaşı

yaşam sitili ve hastalığın şiddetine göre belirlenir

Doktorunuz kortizon

sentetik D vitamini veya antralin içeren kremleri tedaviniz için verebilir

Bu tedaviler doğal güneş ışığı veya ultraviyole ışığı ile birlikte uygulanabilir

Çok şiddetli psoriasisli hastalar ışık tedavisi ile birlikte veya yalnız başına alınan hap tedavileri kullanabilir

Güneş ışınları psoriasise iyi gelir

fakat dikkatli olunmalıdır

Ultraviyole(mor ötesi) ışık tedavisi bu cihazın bulunduğu bir merkezde yapılabilir

Tedavi Tipleri
Steroidler ( Kortizon) - Kortizonlu krem

merhem

losyonlar sedefi geçici olarak iyileştirir ve hastalığı kontrol altına alır

Cinsel bölge

kasıklar ve yüz gibi bölgelere hafif kuvvette kortizon içeren ilaçlar uygulanmalıdır

Yüksek kuvvetteki ilaçlar saçlı deri

diz

dirsek

ayak tabanı ve avuç içi gibi bölgelere kapalı olarak uygulanırlar

Bu uygulama dikkatli bir biçimde Dermatoloji uzmanının kontrolünde yapılmalıdır

Güçlü kortizonlu kremlerin deride incelme

kılcal damarlarda genişleme ve deri renginde değişiklik yapma gibi yan etkileri vardır

Bu ilaçları birden bire kesmek hastalığın alevlenmesine neden olabilir

Bir kaç aylık bir tedaviden sonra psoriasis kortizonlu kremlere direnç kazanabilir

Dermatoloji uzmanları tedavi edilemeyen alanlara kortizon enjeksiyonu yapabilir

Yan etkilerden kaçınmak için küçük miktarlarda enjeksiyon yapılmalıdır

Saçlı derinin tedavisi - Bu bölgenin tedavisi hastalığın şiddeti

saçların uzunluğu ve hastanın yaşam stili gibi faktörlere göre değişir

Bir çok çeşit şampuan

yağ

solüsyon ve sprey tarzında ürün kullanılabilir

Bu tip ürünler kömür katranı veya kortizon içerirler

Hastalar saç diplerini tahriş etmeden nazikçe şampuanlamalıdır

Antralin - Bu tedavi psoriasisli alanların kalınlığını azaltır

Ciltte hafif tahrişe

Vitamin D - Sentetik olarak üretilmiş D vitamini olan kalsipotriol tedavide kullanılabilir

Bu tedavi sınırlı alanda psoriasisi olan hastalarda etkilidir ve diğer tedavilerle birlikte de uygulanabilir

Yan etkilerden kaçınmak için sınırlı miktarda uygulanır

Eczanelerde satılan sıradan D vitamini ilaçlarının sedef üzerine bir etkisi yoktur

Retinoidler - Vitamin A ile bağlantılı ilaçlar içeren jeller psöriasisde tek başına ve kombine tedavide uygulanabilirler

Gebelerde ve gebe kalmak isteyen bayanlarda kullanılmamalıdır

Işık tedavisi - Güneş veya yapay ultraviyole ışığı

hızlı hücre büyümesini durdurur

Güneş ışığı veya yapay ultraviyole deri kırışıklıkları

deri kanseri ve göz hasarlarına yol açmasına rağmen

doktor kontrolünde kullanıldığında etkili ve güvenli bir tedavi yöntemidir

Vücudunun her yerinde sedef bulgusu olan hastalar yapay ultraviyole ışığı yayan kabinlerde

tüm vücutlarındaki sedef bulgularını Dermatoloji uzmanlarının kontrolünde tedavi ettirebilirler

Ilıman bölgelerde yaşayan psoriasis hastaları direk doğal güneş ışığından dikkatli bir şekilde yararlanabilirler

Fakat yapay veya doğal ultraviyole ışınları ile yapılan tedaviler Dermatoloji uzmanının kontrolü altında olmalıdır

PUVA - Eğer psoriasis diğer tedavilere cevap vermiyorsa ve vücudun her yerinde sedef mevcutsa PUVA tedavisi % 85-90 oranında faydalı olur

Bu tedavinin adı psoralen ve UVA kelimelerinin kısaltılması ile oluşur

Hastalar psorelen denen bir ilacı aldıktan sonra uygun miktarda ultraviyole A (UVA) ışığına maruz bırakılırlar

Hastalığın iyileşmesi için ortalama 25 seanslık 2-3 ay süren bir tedavi gerekir

Yılda 30-40 tedavi seansı hastalığı kontrol altında tutar

Psoralen göz lensinde biriktiğinden hastalar psorelen aldıktan sonraki 24 saat güneş gözlükleri takılmalıdır

Uzun süreli PUVA tedavilerinin kırışıkları ve deri kanseri riskini arttırdığı bilinmelidir

Bu nedenle PUVA tedavisi Dermatoloji uzmanının gözetiminde dikkatlice yapılmalıdır

Metotreksate- Diğer tedaviler başarısız kaldığında kanser tedavisinde kullanılan bir ilaç olan metotreksat psoriasiste dramatik bir iyileşmeye neden olur

Özellikle karaciğer üzerine olan yan etkilerinden dolayı düzenli olarak kan tahlilleri yapılarak takip edilmelidir

Bazen karaciğer biyopsisi de gerekebilir

Diğer yan etkileri mide rahatsızlığı

bulantı ve kusmadır

Retinoidler - şiddetli psoriasisi olgularda A vitamini türevi olan ilaçlar tek başına veya ultraviyole ışığı ile kombine olarak kullanılabilirler

Deride dudaklarda ve gözlerde kuruma

kan yağlarında yükselme gibi yan etkileri vardır

Retinoidler gebe olan veya gebe olmayı düşünen gebe hastalarda kullanılmamalıdır

Bebekte önemli hasarlara yol açabileceği için tedavi esnasında ve tedavinin sonlanmasından 3 yıl içinde gebe kalınmamalıdır

Düzenli kan testleri ile dikkatli takip yapılmalıdır

Siklosporin - Organ transplantasyonu yapılan hastalarda organın reddini engellemek için kullanılan bağışıklık sistemini baskılayıcı bir ilaçtır

Diğer tedavilerin başarısız olduğu psoriasis olgularında kullanılabilir

Böbrek ve kan hücrelerine olan yan etkileri nedeniyle düzenli kan tahlilleri ile sıkı takip yapmak gerekir

Yukarıda bahsedilen tedaviler psöriasisde büyük oranda iyileşme sağlamalarına rağmen

kalıcı bir tedavi sağlamazlar

Yeni ilaçlar üzerinde yapılan çalışmalar halen devam etmektedir

elbise ve deride hafif boyanmaya neden olur

06-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sedef (Psoriasis), Sedef (Psoriasis) Cilt Hastalığı Hakkında Psoriasis yunanca kaşınmak anlamına gelir Psoriasis kalıcı bir hastalıktır Sedef hastalığında kırmızı ve üzerinde sedefimsi beyaz pullar bulunan yaralar özellikle kafa derisi diz ve dirseklerde ortaya çıkar Bazı vakalar o kadar hafiftirler ki bu kişiler sedefleri olduğunu bile bilmezler Bunun tam tersi bir şekilde psoriasis vücutta geniş alanları tutabilir Psoriasis ailesel özellik gösterebilmesine rağmen kişiden kişiye bulaşma özelliğine sahip değildir Psoriasisin sebebi nedir? Hastalığın nedeni bilinmemektedir Bununla beraber son zamanlarda yapılan araştırmalar beyaz kan hücrelerindeki anormal fonksiyonun derideki enflamasyonu uyardığı saptanmıştır Bu enflamasyon yüzünden deride ki ölü hücreler daha hızlı bir şekilde 3-4 gün içerisinde dökülür Derideki herhangi bir kesik sıyrık veya yanıktan 10-14 gün sonra bu alanlarda sedefe ait bulgular çıkmaya başlar Psoriasis boğaz enfeksiyonu gibi bazı enfeksiyonlardan ve bazı ilaçların alımından etkilenir Kış aylarında cildin kuruması ve güneş ışığının azalması nedeni ile alevlenmeler görülür Psoriasis tipleri Hastalık bir çok şekilde görülebilir Hastalığın şiddeti süresi vücutta dağılımı ve şekli kişiden kişiye değişiklik gösterir Sıklıkla açık kırmızı renkli lekeler şeklinde başlar Zaman içinde genişleyerek üzerinde pullar gelişir Yüzeydeki pullar kolaylıkla kaldırılabilirken altta yerleşenler deriye daha yapışıktırlar Bu kabuklar kaldırıldığında deri kanamaya hassasiyet gösterir Bu kırmızı alanlar genişleyerek oldukça büyük alanları kaplayabilirler Diz dirsek kasıklar ve cinsel bölge kollar bacaklar avuç içi ve ayak tabanı saçlı deri sedefin sık görüldüğü alanlardır Daha çok hep aynı alanlarda görülme eğilimindedir Psoriasis Tırnaklarda ince çukurcuklar meydana gelebilir Tırnaklar kalınlaşabilir ve yatağından ayrılabilirler Kıvrım bölgesindeki psoriasis koltuk altlarında göğüslerin altında kasıklarda kalçaların arasında ve cinsel bölgede görülür Guttat psoriasis genellikle çocukları ve genç erişkinleri etkiler Genellikle bir boğaz enfeksiyonunu takiben küçük yağmur damlası biçiminde küçük kırmızı üzeri pullu noktacıklar şeklinde ortaya çıkar Haftalar veya birkaç ay içinde kendiliğinden geriler Psoriasis vakalarının bir kısmında bir eklem rahatsızlığı da bulunabilirDeri tutuluma yaygın olduğunda eklem bulguları da şiddetlenir Bazen de deri lezyonları iyileştiğinde eklem bulguları da geriler Psoriasis tanısı nasıl konulur? Dermatoloji uzmanları deri tırnak ve kafa derisini muayene ederek tanıyı koyarlar Tanı da eğer bir şüphe var ise biyopsi alınır Psoriasis nasıl tedavi edilir? Tedavideki amaç inflamasyonu azaltmak ve ölü hücrelerin atılımını yavaşlatmaktır Nemlendirici kremler pullanmayı azaltır ölü hücrelerin atılımını kontrol altına alır ve kaşıntıyı azaltır Bazı nadir hastaların dışında diyet yapılması psoriasiste fayda sağlamaz Tedavi seçeneği hastanın genel sağlık durumu yaşı yaşam sitili ve hastalığın şiddetine göre belirlenir Doktorunuz kortizon sentetik D vitamini veya antralin içeren kremleri tedaviniz için verebilir Bu tedaviler doğal güneş ışığı veya ultraviyole ışığı ile birlikte uygulanabilir Çok şiddetli psoriasisli hastalar ışık tedavisi ile birlikte veya yalnız başına alınan hap tedavileri kullanabilir Güneş ışınları psoriasise iyi gelir fakat dikkatli olunmalıdır Ultraviyole(mor ötesi) ışık tedavisi bu cihazın bulunduğu bir merkezde yapılabilir Tedavi Tipleri Steroidler ( Kortizon) - Kortizonlu krem merhem losyonlar sedefi geçici olarak iyileştirir ve hastalığı kontrol altına alır Cinsel bölge kasıklar ve yüz gibi bölgelere hafif kuvvette kortizon içeren ilaçlar uygulanmalıdır Yüksek kuvvetteki ilaçlar saçlı deri diz dirsek ayak tabanı ve avuç içi gibi bölgelere kapalı olarak uygulanırlar Bu uygulama dikkatli bir biçimde Dermatoloji uzmanının kontrolünde yapılmalıdır Güçlü kortizonlu kremlerin deride incelme kılcal damarlarda genişleme ve deri renginde değişiklik yapma gibi yan etkileri vardır Bu ilaçları birden bire kesmek hastalığın alevlenmesine neden olabilir Bir kaç aylık bir tedaviden sonra psoriasis kortizonlu kremlere direnç kazanabilir Dermatoloji uzmanları tedavi edilemeyen alanlara kortizon enjeksiyonu yapabilir Yan etkilerden kaçınmak için küçük miktarlarda enjeksiyon yapılmalıdır Saçlı derinin tedavisi - Bu bölgenin tedavisi hastalığın şiddeti saçların uzunluğu ve hastanın yaşam stili gibi faktörlere göre değişir Bir çok çeşit şampuan yağ solüsyon ve sprey tarzında ürün kullanılabilir Bu tip ürünler kömür katranı veya kortizon içerirler Hastalar saç diplerini tahriş etmeden nazikçe şampuanlamalıdır Antralin - Bu tedavi psoriasisli alanların kalınlığını azaltır Ciltte hafif tahrişe Vitamin D - Sentetik olarak üretilmiş D vitamini olan kalsipotriol tedavide kullanılabilir Bu tedavi sınırlı alanda psoriasisi olan hastalarda etkilidir ve diğer tedavilerle birlikte de uygulanabilirYan etkilerden kaçınmak için sınırlı miktarda uygulanır Eczanelerde satılan sıradan D vitamini ilaçlarının sedef üzerine bir etkisi yoktur Retinoidler - Vitamin A ile bağlantılı ilaçlar içeren jeller psöriasisde tek başına ve kombine tedavide uygulanabilirler Gebelerde ve gebe kalmak isteyen bayanlarda kullanılmamalıdır Işık tedavisi - Güneş veya yapay ultraviyole ışığı hızlı hücre büyümesini durdurur Güneş ışığı veya yapay ultraviyole deri kırışıklıkları deri kanseri ve göz hasarlarına yol açmasına rağmen doktor kontrolünde kullanıldığında etkili ve güvenli bir tedavi yöntemidir Vücudunun her yerinde sedef bulgusu olan hastalar yapay ultraviyole ışığı yayan kabinlerde tüm vücutlarındaki sedef bulgularını Dermatoloji uzmanlarının kontrolünde tedavi ettirebilirler Ilıman bölgelerde yaşayan psoriasis hastaları direk doğal güneş ışığından dikkatli bir şekilde yararlanabilirler Fakat yapay veya doğal ultraviyole ışınları ile yapılan tedaviler Dermatoloji uzmanının kontrolü altında olmalıdır PUVA - Eğer psoriasis diğer tedavilere cevap vermiyorsa ve vücudun her yerinde sedef mevcutsa PUVA tedavisi % 85-90 oranında faydalı olur Bu tedavinin adı psoralen ve UVA kelimelerinin kısaltılması ile oluşur Hastalar psorelen denen bir ilacı aldıktan sonra uygun miktarda ultraviyole A (UVA) ışığına maruz bırakılırlar Hastalığın iyileşmesi için ortalama 25 seanslık 2-3 ay süren bir tedavi gerekirYılda 30-40 tedavi seansı hastalığı kontrol altında tutar Psoralen göz lensinde biriktiğinden hastalar psorelen aldıktan sonraki 24 saat güneş gözlükleri takılmalıdır Uzun süreli PUVA tedavilerinin kırışıkları ve deri kanseri riskini arttırdığı bilinmelidir Bu nedenle PUVA tedavisi Dermatoloji uzmanının gözetiminde dikkatlice yapılmalıdır Metotreksate- Diğer tedaviler başarısız kaldığında kanser tedavisinde kullanılan bir ilaç olan metotreksat psoriasiste dramatik bir iyileşmeye neden olur Özellikle karaciğer üzerine olan yan etkilerinden dolayı düzenli olarak kan tahlilleri yapılarak takip edilmelidir Bazen karaciğer biyopsisi de gerekebilir Diğer yan etkileri mide rahatsızlığı bulantı ve kusmadır Retinoidler - şiddetli psoriasisi olgularda A vitamini türevi olan ilaçlar tek başına veya ultraviyole ışığı ile kombine olarak kullanılabilirler Deride dudaklarda ve gözlerde kuruma kan yağlarında yükselme gibi yan etkileri vardır Retinoidler gebe olan veya gebe olmayı düşünen gebe hastalarda kullanılmamalıdır Bebekte önemli hasarlara yol açabileceği için tedavi esnasında ve tedavinin sonlanmasından 3 yıl içinde gebe kalınmamalıdır Düzenli kan testleri ile dikkatli takip yapılmalıdır Siklosporin - Organ transplantasyonu yapılan hastalarda organın reddini engellemek için kullanılan bağışıklık sistemini baskılayıcı bir ilaçtır Diğer tedavilerin başarısız olduğu psoriasis olgularında kullanılabilir Böbrek ve kan hücrelerine olan yan etkileri nedeniyle düzenli kan tahlilleri ile sıkı takip yapmak gerekir Yukarıda bahsedilen tedaviler psöriasisde büyük oranda iyileşme sağlamalarına rağmen kalıcı bir tedavi sağlamazlar Yeni ilaçlar üzerinde yapılan çalışmalar halen devam etmektedir elbise ve deride hafif boyanmaya neden olur